Morgunblaðið - 27.07.1958, Blaðsíða 6

6
MOHCVTSB14Ð1Ð
Sunnudagur 27. júlí 1958
^J^venhjóÉin ocj. LeitniíiÁ
Hvenær, hverníg
á að flengja börn?
Betri er flenging en afskiptaleysi,
segir greinarhöfundur
og
hvort
NÝLEGA rákumst við á grein í
bandarísku tímariti eftir David
Dempsey, „þriggja barna föður,
er hefur lesið næstum allar bæk-
ur um barnauppeldi“. Greinin
hét: „Hvenær, hvernig og hvort
á að flengja?“ Tilefni greinar-
innar er það, að Harriman borg-
arstjóri 1 New York neitaði fyr-
ir skömmu að fallast á það að
kennarar fengju leyfi til að
flengja nemendur sína, en það
er algerlega bannað þar í landi
eins og er.
„Þó ég sé einn af þeim feðrum
sem flengir — í hófi — þá geri
ég mér fulla grein fyrir að margt
mælir gegn því“, segir greinar-
höfundur. „Ég fellst meira að
segja á það að líkamleg refsing
sé ekki einungis gagnslaus þeg-
ar um verulega erfið börn er að
ræða, heldur geri of mikið af
slíku þau oft aðeins ennþá erfið-
ari. Vandamálið varðandi hegð-
un unglinga er gert einfaldara en
svo að nokkurra bóta sé von, þeg
ar því er haldið fram að lausnin
liggi eingöngú í því hvort þeim
sé refsað á unga aldri eða ekki
— en þetta hættir sumu ofstækis
fullu fólki til að gera.
Mér er líka fullkunnugt um, að
margir barnasálfræðingar og
þeir sem fást við velferðarmál
(auk næstum hvers einasta
barns) eru á móti flengingum.
Viðkomandi aðilar halda því m.
a. fram (1( að barnið sé varnar
laust og þess vegna sé níðst á
því, (2) að flenging ali upp í
barninu fjandskap og hvetji það
til ofbeldisverka til „að ná sér
niðri“, (3) að flenging komi oft
í stað rannsóknar á orsökum þess
að barnið gerði það sem það átti
ekki að gera, (4) að flenging sé
refsing sem byggist á ótta, og (5)
að hún geri ekkert gagn.
„Þegar bezt lætur getur refs-
Flengjendur segja að það sé
ekkert annað en vanræksla af
foreldranna hálfu að láta barn-
ið ekki rækja skyldur sínar.
ing komið í veg fyrir að barnið
haldi áfram að gera það sem það
á ekki að gera“, skrifar frú Sid-
onie Matsner Gruenberg, fyrr-
verandi framkvæmdastjóri
Barnarannsóknarráðsins. „En
hún bætir ekki skoðanir barns-
ins eða viðbrögð. Ekki kemur
hún drengnum eða telpunni
heldur í skilning um hvað sé
æskilegt að þau geri“.
Þannig getur „litli engillinn"
heima, sem hefur fengið strangt
uppeldi, verið hreinasti umskift-
ingur í skólanum eða á leikvell-
inum. Hann hefur lært að vera
þægur, en ekki af neinni já-
kvæðri ástæðu, heldur af ótta
við að falla í ónáð. Á unglings-
árunum eiga þessi börn svo oft
erfitt með að samlaga sig heimi
hinna fullorðnu.
Þeir, sem fylgja þeirri kenn-
ingu að sýnd skuli linkind, finnst
ekki skipta mestu máli að barnið
„hegði sér vel“, heldur að það
„samlagist vel“. Máli sínu til
stuðnings segja þeir að aldrei
„hafí verið barin skynsemi í
nokkurt barn“, þvert á móti sé
miklu líklegra að barið barn
verði utanveltu í þjóðfélaginu.
Þó við flengjendur samþykkj-
um þetta, viljum við halda því
fram að slík tilfelli komi sjaldan
fyrir við venjulegar heimilisað-
stæður. Fæst börn eru „vand-
ræðabörn“ og fæstir feður sál-
fræðingar. Auk þess föllumst við
ekki á að ekki sé hægt að gefa
barninu „frjálsar hendur“ og
hafa á því sæmilegan aga. Það
er eins og að hafa lög án fang-
elsa að setja hegðunarreglur án
þess að hægt sé að fylgja þeim
eftir með refsingu.
hætta á að vanrækt barn verði
vandræðagripur. Að minnsta
kosti er hægt að fullyrða að föð-
ur sem flengir standi ekki á
sama.
Ef til vill er okkar sterkasta
tromp það, að það kemur fyrir
næstum alla foreldra að flengja,
jafnvel þá sem í orði kveðnu eru
því mótfallnir. Til að fullvissa
refsingarinnar sem mestu máli
skiptir, heldur hugsunin sem að
baki býr“. „Andleg“ refsing, sem
veitt er af skilningsleysi, getur
skilið eftir meiri ör en nokkuð
sem hægt er að gefa með flötum
lófanum eða vendi.
Ég er Bernhard Shaw alveg
sammála, þegar hann gefur eftir-
farandi aðvörun: „Sláið aldrei
barn nema í reiði“. Ef svo væri
ekki, þá .væri ég kaldrifjaður
ruddi, og það álít ég ekki að nein
ir foreldrar megi vera.
Því þeim mun fyrr sem barnið
kemst að því að foreldrar þess
eru mannlegir — að þau geta
átt til þessi ósjálfráðu hefnivið-
brögð sem þjóðfélagið á seinna
eftir að svara þeim með — þeim
mun færari verða þau til að sam-
laga sig veröldinni eins og hún
raunverulega er. Ég ætla að eiga
Við segjum að það sé ekkert
annað en vanræksla af foreldr-
anna hálfu að láta barnið ekki
rækja skyldur sínar og standa
við ábyrgð, undir því yfirskini
að það þurfi að hafa „frjálsar
hendur". Það er betra að refsa
börnum en sýna þeim afskipta-
leysi, og það er miklu meiri
Betra að gefa ....... Það er vafamál hvort þægilegrt er að búa
með föður sem bælir niður reiði sína.
mig um að ég hefði rétt fyrir
mér, spuiði ég 18 barna bekk í
barnaskólanum okkar um þetta.
Öll kváðust có’nin hafa hlotið
líkamlega rsfsirgu, en misjaín-
lega oft. Kifði flengingin þá gort
nokkurt gagn: flest þeirra viðjr
kenndu að hun hefði komið í veg
fyrir að þau brytu af sér aftur.
Sum hefðu fremur kosið annars
konar refsingu, einn hélt því þó
fram að hann vildi miklu heldur
fá flengingu og þar með væri
máíið úr sögunni, heldur en að
vera sviptur einhverju í heila
viku. Sautján nemendum fannst
foreldrarnir hafa rétt til að
flengja og' ellefu þeirra lýstu þvi
yfir að þau myndu sjálf flengja
börn sín, þegar þau væru orðin
fullorðin.
Nú á dögum er barnauppeldi
talið list fremur en ögun — en
list sem stundum krefst líkam-
legrar refsingar. Próf. Goodwin
Watson, sálfræðingur sem ný-
lega hefur lokið rannsóknum sín
um á hegðum barna strangra for
eldra, segir: „Það er ekki form
það á hættu að virðast væminn
og leyfa mér að segja: Lífið fleng
ir okkur öll fyrir mistökin sem
aldrei hefðu þurft að henda okk-
ur, ef foreldrar með nægilega
mikinn áhuga á þeim til að leið-
rétta þau hefðu snúizt gegn þeim
fyrr.
Þjóðfélag okkar hefur því mið-
ur komið sektarkennd inn hjá
foreldrum sem flengja — og það
í svo ríkum mæli að þeir grípa
til lyginnar. Flengingin fær ekki
meira á foreldrana en barnið,
eins og þau segja svo oft, heldur
líður flestum þeirra miklu betur
á eftir. Það er reyndar oftast að-
alástæðan fyrir því að þau
flengja — taugaspenna sem ann-
ars hefði verið byrgð inni fær
heilsusamlega útrás. Það er að
vísu satt að barnið er ekkert
ánægt með þetta, en það er ekki
víst að það væri neitt ánægðara
með föður sem .bælir niður reiði
sína, en er í staðinn sífellt þreytt
ur og gramur við það. „Góð fleng
ing hreinsar andrúmsloftið",
segja mæður stundum, þegar þær
sÞrif“ar úr
daglega lífinu
, í örvæntingu sinni hafa gripið
til að flengja. Margir sálfræðing-
ar eru á sömu skoðun og benda
á, að langvarandi sektarkend
1 vegna einhvers konar refsingar
geti haft varanleg og skaðleg
áhrif.
„Barn skilur réttláta reiði for-
eldra sinna“, skrifar einn pfcss-
ara manna og bætir því við, að
flenging sé ekkert verri en sífellt
jag og aðfinnslur. Hún er vissu-
lega minna skaðleg en það að
senda barnið eitt til herbergis
síns eða í bólið og svipta það
vasapeningum eða öðru, sem frek
ar bendir til úthugsaðra refsi-
aðgerða en hæfilegrar valdbeit-
ingar.
Stundum er því haldið fram, að
f.enging komi oft í stað rannsókn
ar á orsökum þess að barnið gerði
það sém það átti ekjki að gera.
Ég efast um að þetta sé rétt, því
ég held að ekki sé alltaf ástæða
fyrir því að börn hegða sér illa.
Á vissu aldursskeiði vilja þau
aðeins sýna vald sitt. Þetta er
upp að vissu marki merki um
heilbrigði, en það verður hættu-
legt (bæði fyrir barnið sjálft og
þjóðfélagið) ef það gengur of
langt. Þess vegna er betra að
setja takmörkin jafnóðum — með
góðu ef hægt er, en með flötum
lófa, ef nauðsyn krefur.
Aðlöðunarhæf börn koma yfir-
leitt frá heimilum, þar sem rík-
ir rólegt, heilbrigt andrúmsloft.
Og flenging er aðeins ráð til að
fá þau til að gangast undir þarf-
ar reglur fjölskyldunnar, þegar
allt annað bregst. í venjulegu,
lýðræðislegu heimilishaldi, þar
sem allir hafa sín réttindi ekki
síður en skyldur, verður fleng-
ing ekki oft nauðsynleg. En þeg-
ar hún er það, er ástæðulaust
fyrir foreldrana að finna til sekt-
ar. Ef til vill geta ráðleggingar
sumra heimilisráðunauta leið-
beint þeim sem það gera:
(1) Fléngið aðeins þegar ekk-
ert annað dugir, en ekki í hvert
sinn sem eitthvað smávegis bját-
ar á.
(2) Flengið ekki vegna ein-
hverra erfiðleika utan heimils-
ins. Barnið má aldrei verða fórn-
arlamb gremju foreldranna.
(3) Flengið aldrei að öðrum
viðstöddum. Það vekur reiði og
skömm.
(4) Æskilegast er að báðir
foreldrarnir haldi uppi aga. Barn
inu má ekki finnast faðirinn vera
harðstjórinn en móðirin verndari
þess — eða öfugt.
(5) Aginn verður að vera „á-
kveðinn, ófrávíkjanlegur og sann
gjarn“. Flengið ekki fyrir ein-
hverja smámuni. Leysið ekki eitt
barn frá skyldum, sem systkini
þess verða að leysa af hendi. Ef
reglurnar eru sanngjarnar,
gremst barninu ekki að þurfa að
‘ fylgja þeim.
(6) Ef nauðsynlegt reyndist
að flengja barnið verður líka að
sýna því ástúð.
Vinabæja heimsóknir.
AÐ undanförnu hafa dvalið hér
margir norrænir gestir í svo
kallaðri vinabæjaheimsókn,
þeirri fyrstu sinnar tegundar
hingað til lands. Hinsvegar hafa
allmargir íslendingar farið í slík-
ar heimsóknir til hinna Norður-
landanna og allir rómað mjög
gestrisni þá og vinsemd, sem þeir
hafa átt að mæta hjá frændum
okkar. Mikið hefur verið ritað og
rætt á undanförnum árum um
norræna samvinnu og hvernig
megi treysta hana sem bezt á
menningarlegum og efnahagsleg-
um grundvelli í senn.
Persónuleg kynni.
ENGINN vafi er á, að þessi vina
bæjakynnig, sem til hefur
verið stofnað, getur fengið miklu
áorkað í viðleitni hinna nor-
rænu frændþjóða til að þoka sér
meir saman — og efla gömul og
ný tengsl. Hér er stofnað til per-
sónulegra vinakynna, sem oft
reynast raunhæfari og haldbetri
en samningar og samþykktir frá
þingum og ráðstefnum. — f hópi
þessa fyrsta norræna vinabæja-
hóps á íslandi er margt máls-
metandi fólk úr ýmsum stéttum,
sem líklegt er til að miðla lönd-
um sínum heima fyrir nokkru af
þekkingu þeirri og kynnum af
íslandi og íslendingum, sem það
hefir öðlazt í heimsókninni hing-
að.
Meinleysisleg skaðræðisakepna
ÞAÐ er oft skemmtilegt að sjá,
hvernig jafnvel gæfustu
menn geta gengið berserksgang
er þeir hafa veður af gestafiðr-
ildi í nánd við sig. Auðvitað vita
þeir sem er, að þetta litla mein-
leysislega dýr eða reyndar af-
kvæmi þess, möllirfan er í raun-
inni mesta skaðræðisskepna, sem
hefur frá fyrstu tíð angrað menn
ina og valdið þeim oft tilfinn-
anlegu tjóni. Ég las fyrir nokkru
í ensku tímariti grein um möi —
háttalag hans og skemmdarverk.
Fyrir það fyrsta er viðkoma hans
gífurleg. Ein einasta mölfluga
getur orpið um milljón eggjum
árlega. Lirfurnar úr þessum eggj
um geta étið upp um 50 kg. af
ull á einu ári. Og áætlað er, að
mölur eða fölfrændur um víða
veröld éti upp allt að því 11
milljón kg. af ull á ári hverju.
— Það er hreint ekkert smáræði.
Vopn til varnar.
MENN hafa snúizt gegn þessum
óvini með öllum tiltækileg-
um ráðum og drjúgum skildingi
er árlega varið í heiminum í
þessu skyn. Þannig verja banda-
rískir ullarvöruframleiðendur,
kaupmenn og vöruhús um 500
milljón dollurum á hverju ári
til möleyðingar — og fleiri tölur
mætti taka til sönnunar því, hví-
líkt óargadýr mölurinn er. Nei,
það er svo sem ekkert einkenni-
legt — og raunar er það bráð-
nauðsynlegt að vera vel á verði
gegn sjálfri mölflugunni, gesta-
flugunni — ekki sízt þegar heitt
er í veðri á vorin og fyrri hluta
sumars — þegar mölurinn er í
ess-inu sínu.
Félagslíi
Ármenningar —
Handknattleiksdeild
Æfingar á morgun (mánudag).
Kl. 7,30 kvennaflokkar. Kl. 8,30
karlaflokkar. — Mætið vel og
stundvíslega. — Þjálfarinn.
Samkomnr
Fíladelfía
Brotning brauðsins kl. 4 e. h.
Almenn samkoma kl. 3,30. Allir
velkomnir!
Z I O N
Almenn samkoma í kvöld kl. 8,30
HafnarfjörSur: Samkoma í dag kl.
4 e.h. Allir velkomnir.
Heimatrúboð lei'kmanna.
Hjálpræðisherinn
Kl. 11: Helgunarsamkoma. Kl.
16: Útisamkoma. KI. 20,30: Al-
menn samkoma. Allir velkomnir.
Fimmtudag kl. 20,30: Fagnaðar-
samkoma fyrir nýja deildarstjór-
ann, majór Fritjof Nilsen og frú.
Bræðraborgarstígur 34
Samkoma í kvöld kl. 8,30. Allir
velkomnir.