Morgunblaðið - 13.11.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 13. nóv. 1958
MOKCVlVnL 4 Ð1Ð
3
. .Eg heyri í þér, skammlífa, skjálfandi alda, skóhljóð tímans, sem fram skal halda. . .“, kvað
þjóðskáldið Einar Benediktsson. Þessi brimmynd var tekin vestur við Gróttu í fyrrad. í útsynn-
ingi er oft brim við Gróttutanga.
hafnir eru frumskilyrði fyrir
öryggi og hœttum hag fólksins
Frá umræðum á Alþingi i gær
Á DAGSKRÁ sameinaðs Al-
þingis í gær var tekin til umræðu
fyrirspurn til ríkisstjórnarinnar
um framkvæmdaáætlun um hafn
argerðir o.fl. frá Ásgeiri Sigurðs-
syni. Fyrirspurnin er á þessa
leið:
Hvað hefur gerzt í sambandi
við þingsályktun þá, er sam-
þykkt var á síðasta þingi um
framkvæmdaáætlun um hafnar-
gerðir, endurskoðun hafnarlaga
og laga um hafnarbótasjóð?
Fylgdi Ásgeir fyrirspurninni
úr hlaði og mælti á þessa leið:
Eins og hv. Alþingismenn rek-
ur minni til var samþ. á síðasta
þingi, að fela hv. ríkisstjórn, að
láta gjöra í samráði við Vitamála
stjóra 10 ára framkvæmdaáætl-
un, um hafnargerðir og láta fram
fara endurskoðun hafnarlaga og
laga um hafnarbótasjóð.
Tilgangurinn með tillögunni
skyldi vera að stuðla að öryggi og
aukinni útflutningsframleiðslu.
Til þess að fá fregnir af þessu
merka máli, er fyrirspurnin til
hv. ríkisstjórnar borin fram.
Því leyfi ég mér að spyrja hv.
ríkisstjórn að því hvernig málinu
miði, hvort þessi athugun hafi
átt sér stað, og hvort áætlun hafi
þegar verið gjörð.
En það er eins og allir vita
mjög þýðingarmikið atriði, að
þar sé rétt á málum haldið frá
upphafi.
Það þarf ekki að lýsa því, að
þegar samgöngur í lofti og á
landi gerast ótryggar, .þá er
treyst á samgöngur á sjó.
En eins og öllum má ljóst vera
véltur þá mjög á því að hafnirn-
ar séu góðar og öruggar, svo að
öryggi skapast bæði fyrir þá sem
í sjávarþorpunum búa og fyrir
aðliggjandi sveitir.
Það leiðir af sjálfu sér, að
svo bezt er hægt að byggja á
hvers konar iðnaði á umræddum
stöðum, að samgöngur séu ör-
uggar.
Til þess að skipum sé óhætt á
höfnunum í hvers konar veðrum,
þurfa hafnarmannvirkin, að vera
örugg skipun og hafnirnar
vel staðsettar.
Hér er því eigi um neitt smá-
mál að ræða. Vandinn er að hefja
verkið með fyrirhyggju á traust-
um grunni.
Því þarf að athuga hvort hyggi
legra sé fyrir langa framtíð að
endurbæta gömul og oft léleg
mannvirki eða gjöra ný.
Er vert að hafa í huga til-
lögur er áður hafa komið fram á
hinu háa Alþingi um rannsókn á
vissum hafnarstæðum og lúkn-
ingu ýmissa hafna, sem mörg ár
hafa verið í byggingu og er ekki
lokið. Er ekki ástæða nema sér-
stakt tilefni gefist til, að telja
þær upp, hv. Alþingismönnum,
munu nöfn þeirra svo kunn.
En góðar hafnir eru frumskil-
yrði fyrir öryggi og bættum hag
fólksins sem úti á landsbyggð-
inni býr.
Það er mælt að forfeður vorir
hafi verið fundvísir á góð og fög-
ur bæjarstæði. Eins voru þeir
fundvísir á góðar hafnir fyrir þá
tíma.
Margar víkur sem og hafnir,
er þeir gáfu nöfn, eru hið bezta
skjól, sem völ er á fyrir skip, hér
lendis, þegar hinar svonefndu
hafnir, er nútímamenn hafa valið
sér veita ekkert skjól.
Það er því að mínu viti nauð-
synlegt áður en endanlega er frá
málum þessum gengið, að veita
þessari hlið málsins fulla at-
hygli. Láta athugunina einnig
snúast um það, að velja beztu
staðina.
Það fer ekki milli mála, að um
er að ræða lífsspursmál fyrir
margar byggðir landsins. Eins er
það víst, að við það að atvinnu-
öryggi skapaðist á stöðunum við
bætt hafnarskilyrði mundi einnig
aukast hið margumrædda og
æskilega jafnvægi í byggð lands-
ins.
Væri æskilegt, að fá góðar
fregnir af framkvæmd þessa
máls. Þess vegna er fyrirspurn
þeirri, er að framan greinir,
beint til hv. ríkisstjórnar.
Eysteinn Jónsson, fjármálaráð-
herra varð fyrir svörum af hálfu
ríkisstjórnarinnar. Kvaðst hann
s.l. vor hafa átt tal við vita- og
hafnarmálastjóra og beðið hann
að framkvæma undirbúning máls
ins. Hann hefði talið nauðsyn á
tæknilegum athugunum áður en
gengið væri frá öðrum undirbún-
ingi. Kvaðst fjármálaráðherra
þá hafa falið atvinnutækjanefnd
að vinna að málinu með vita- og
hafnarmálastjóra, og hefðu þess-
ir aðilar haldið fundi og unnið að
framkvæmdum s.l. sumar. Kvað
hann hafa komið í ljóst í sumar,
að það mundi skorta ýmis tæki
til að rannsóknin gæti verið full
nægjandi, en gert væri ráð fyrir.
því á fjárlögum næsta árs, að
kaupa þau.
Ásgeir Sigurðsson þakkaði ráð
herra upplýsingarnar. Án þess að
hann vantreysti atvinnutækja
nefnd, kvaðst hann vilja koma
á framfæri, að hann teldi heppi
legra, að hafa siglingafróðan
mann í þessari nefnd með vita
og hafnarmálastjóra, en sér vitan
lega væri enginn siglingafróður
maður í atvinnutækjanefnd.
Fjármálaráðherra kvað hafa
þótt heppilegra, að fela atvinnu-
tækjanefnd þetta, en setja nýja
nefnd. Hins vegar væri ætlazt til
að nefndin leitaði álits þeirra
maiila, sem bezt eru að sér varð
andi siglingar. Fleiri tóku ekki
til máls og var fyrirspurnin tek-
I in af dagskrá.
Dómur komi ekki
í stað refsingar
Óviðunandi ástand fangelsismála
rætt á Alþingi
Á FUNDI sameinaðs Alþingis í
gær var tekin til umræðu þáltill.
um athugun á aðbúnaði fanga.
Fyrri flm. tillögunnar, Alfreð
Gíslason, fylgdi henni úr hlaði
með ræðu. Gerði hann grein fyr-
ir meginefni tillögunnar, sem er
á þá leið að ríkisstjórnin skipi
nefnd er athugi aðbúnað fanga
og komi í ljós, að aðbúnaðinum
sé í einhverju áfátt frá sjónar-
miði betrunar, skuli nefndin
gera tillögur um nauðsynlegar
endurbætur. Kvað flm. hið forna
sjónarmið, að refsing væri nauð
synleg friðþæging fyrir afbrot,
hefði á síðustu árum vikið fyrir
því sjónarmiði, að refsing væri
meðal til betrunar. Þá kvað hann
einnig talið mikilvægt, að refs-
ingarmeðferð unglinga væri tek-
in réttum tökum frá upphafi. Nú
leitaðist menningarþjóðfélag við
að veita fanganum vernd í stað
hefndar.
Flm. kvað ástandið í þessum
efnum hér á landi þannig, að við
það yrði ekki unað öllu lengur.
í fangelsum hérlendis vantaði öll
skilyrði til betrunar. Geðlæknar
kæmu sjaldan í fangelsin og sál-
fræðingar aldrei. Að lokum lagði
flm. til að tillögunni yrði vísað til
allsher j ar nef ndar.
Ólafur Thors kvaddi sér hljóðs
að lokinni ræðu flm. Kvað hann
tillögu þessa án efa góðra gjalda
verða. Tillagan legði meginá-
herzlu á rannsðkn ástandsins í
fangelsismálum eins og það væri
nú, og ef eitthvað kæmi í Ijós við
þá rannsókn, sem áfátt væri, frá
sjónarmiði betrunar, skyldi
nefndin gera tillögur til úrbóta.
Þetta væri virðingarvert sjónar-
mið og sjálfsagt að veita því
stuðning.
Hins vegar kvað hann fleiri
sjónarmið koma til greina í þessu
máli. Hann kvaðst ekki vera
þeirrar skoðunar, að rétt væri að
láta auga koma fyrir auga og
tönn fyrir tönn, þ.e. að skilyrð-
islaust beri að refsa fyrir hvert
afbrot. Ástandið í þessum mál-
um væri á hinn bóginn orðið
mjög alvarlegt hér á landi, svo
alvarlegt, að við yrðum að spyrja
okkur, hvort við vildum láta dóm
inn nægja sem refsingu. Hvort
það sé aðalatriði að afbrotamað-
ur þoli þá niðurlægingu, sem í
dóminum felst, en þurfi ekki að
taka út refsingu. Framkvæmd
þessara mála væri algerlega ó-
viðunandi hér á landi.
Tók Ólafur nokkur dæmi máli
sínu til stuðnings. Minntist hann
á manninn, sem var svo óstýri-
látur í fangelsinu, að honum var
sleppt lausum af því að þjóðfé-
lagið treysti sér ekki til að geyma
hann. Þá gat hann um annan
fanga, sem hafði verið svo ögr-
andi í framkomu við fangaverði
að þeir kröfðust þess, að fanginn
yrði fluttur, en sögðust mundu
segja upp starfi sínu ella. Kvað
Ólafur vart hægt að búast við
því, að þjóðin hefði rétta meðvit
und um alvöru afbrotsins, ef þeir,
sem slíkt fremdu, gengju lausir
öðru hverju. Við værum að vísu
alltaf í fjárkröggum, en þessi mál
væru í þeirri niðurlægingu, að
brýna nauðsyn bæri til að kippa
því í lag.
Þá vék Ólafur nokkrum orð-
um að því, að refsingunni yrði
að haga þannig, að þeir, sem af-
brotin fremdu, kæmu ekki verri
menn út úr fangelsunum. Það
væri mjög varhugavert, að setja
unglinga, sem hefðu framið af-
brot í gáleysi, sinnuleysi eða öl-
æði, með mönnum með reglulega
glæpahneigð.
Ólafur sagði að lokum, að það
hefði hvarflað að Sjálfstæðis-
mönnum, að hreyfa þessu máli
Meðan umræður hefðu staðið yf-
ir um það í flokknum hefði þessi
tillaga komið fram. Hefðu Sjálf-
stæðismenn þá ákveðið, að koma
sínum athugasemdum á framfæri
við nefnd þá, er fengi málið til
meðferðar.
Alfreð Gíslason kvaðst fylli-
lega viðurkenna, að það væru
fleiri hliðar á fangelsismálum
okkar, en fram kæmu í tillögunni
og hefði Ólafur Thors bent á
tvær hliðar, öryggi þjóðarinnar
og öryggi fangavarðanna. Þá tók
hann undir það, að refsing ætti
að vera til viðvörunar.
Fleiri tóku ekki til máls og
var tillagan samþ. til 2. umr. og
allsherjarnefndar samhljóða.
Erlend heiti á
götum talin ótæk
í FYRRA barst bæjaryfirvöld
unum bré'f frá manni í Helsing
fors með ósk um að gata eða garð
ur hér í Reykjavík bæri nafn
hins mikla tónsnillings Sibelíus
ar. Nú mun þetta mál hafa hlotið
endanlega afgre'ðslu nafnanefnd
ar bæjarins. Hún mun hafa verið
á einu máli um, að erlend gatna
nöfn fari svo klaufalega og illa
í samsettum ísl. orðum að ekki
sé hægt að verða við fyrrgreindri
ósk. Sams konar beiðni hafði
borizt áður um að gata yrði látin
bera nafn hins mikla mannvin
ar og snillings Alberts Schweitz
ers.
STAKSTEIMAR
í æðra veldi
Alþýðublaðið birtir forystu-
grein til lesendanna i gær o*
liefur mörg orð um jafnaðar-
stefnuna og hversu mikla fram-
tíð hún eigi hér og hversu ómiss-
andi hún sé. Það var ein setning
í þessari forystugrein, sem kem-
ur sjálfsagt mörgum undarlega
fyrir sjónir. Hún hljóðar svo:
„Jafnaðarstefnan er einstakl-
ingsframtakið í æðra veldi sam-
hjálparinnar“.
Þegar maður lítur á þessa
setningu, að jafnaðarstefnan sé
„einstaklingsframtakið í æðra
veldi samhjálparinnar“, þá dett-
ur mönnum í hug það einstakl-
ingsframtak margra Alþýðu-
flokksmanna að hlúa vel að sér
í opinberum stöðum og vafalaust
er „samhjálp“ þar á bak við. En
hvort þetta er eitthvert „æðra
veldi samhjálparinnar“ er aftur
annað mál. Ef til vill telja Al-
þýðuflokksbroddarnir að þetta sé
einmitt „æðra veldi samhjálpar-
innar“ að koma sér vel fyrir i
opinberum stöðum, fá góð og
róleg embætti, þar sem þeir geti
verið áhyggjulausir út af sinni
framtíð.
Oft hefur það verið sagt,
bæði af meðhaldsmönnum Al-
þýðuflokksins og andstæðingum,
að þarna hafi þeir gengið of
langt, þetta sé flokknum sízt af
öllu til góðs, en svona er nú þetta
og eru dæmin mjög mörg.
Þetta æðra veldi samhjálpar-
innar, sem Alþýðublaðið tengir
við jafnaðarstefnu, kemur óneit-
anlega kátlega fyrir sjónir, þegar
á þetta er litið.
Athyglisverðar
játningar
f stjórnarblöðunum dag eftir
dag hefur verið skrifað um alls
konar misferli á einu og öðru
sviði. Sú var þó tíðin að stjórn-
arflokkarnir lofuðu að útiloka
varnarliðið sem mest frá við-
skiptum við innlenda menn og
fyrir eina tíð var talað um girð-
ingu kringum Keflavíkurflug-
völl, þannig að þar kæmist naum
ast yfir nema fuglinn fljúgandi.
Þetta virðist hafa farið mjög í
handaskolum, ef það er rétt, sem
Þjóðviljinn segir, að „smygl og
þjófnaðir“ séu „í fullum blóma“
þar á vellinum. Þegar ríkisstjórn
in kom til valda átti allt að
vera „í fínu lagi“, eins og það
er kallað, þar átti engin spilling
að koma til og atburðir eins og
þessir áttu að vera óhugsandi.
En það virðist vera önnur raun-
in á.
Á forsíðu Alþýðublaðsins í gær
er stór fyrirsögn: „Stórfelld mls-
notkun á þurrafúasjóði!“ Til
nánari kynningar á þessu er rétt
að birta kafla úr greininni.
Greinarkaflinn var svohljóðandiit
„Alþýðublaðið hefur fregnað
að nokkur brögð séu að því, að
fúasjóður sé misnotaður. Á veg-
um fjármálaráðuneytisins hefur
verið sjóður, er styrkt hefur báta
eigendur, er orðið hafa fyrir
tjóni af völdum þurrafúa í bát-
um sínum. Hafa háar upphæðir
verið greiddar bátaeigendum úr
fúasjóði, en brögð eru að því,
að féð sé síðan notað til annarra
þarfa en greiðslu viðgerðarkostn-
aðar vegna fúatjóns.
Nýlega frétti Alþýðublaðið t.d.,
að bátseigandi nokkur hefði
fengið rúmar 100 þús. kr. greidd
ar úr fúasjóði. Er það beint skil-
yrði fyrir slíkri greiðslu úr sjóðn
um, að hún sé notuð til við-
gerðar vegna skemmda af völd-
um fúa“.
Þegar litið er á frásagnir Þjóð-
viljans og Alþýðublaðsins sýnist
potturinn hjá þeim vinstri mönn
um vera orðinn nokkúð mikið
brotinn.