Morgunblaðið - 09.12.1958, Síða 13

Þriðjudagur 9. des. 195h
MORSVNBLAÐIÐ
13
Barnaskólinn í Hnífsdal, sem jafnframt er kirkja.
Hnífsdalur lítur þannig út í srámóöu hauslveðráttunnar.
(Myndirnar tók vig.)
Með háfjöll á aðra hönd
og ólgandi haf á hina
una Hnífsdœlingar
gla&ir við sitt
ið byggð þetta 2—3 íbúðarhús á
ári. Þá hefur nýlega verið byggð-
ur stór og vandaður barnaskóii,
sem jafnframt er kirkja eða ö.lu
heldur kapella. Mér þótti hér um
merkilega ráðstöfun að ræða.
Ekkert er athugavert við það þótt
börnin séu frædd um bæði and-
leg og veraldleg efni í einu og
sama húsi, því hinu sama og
foreldrar þeirra og skyldulið
hlýðir á guðsþjónstu. Ekki stærra
kauptún en hér er um uð ræða
hefur ekki efni á að byggja allt
í einu. Það vantaði samtímis
hvort tveggja skóla og kirkju og
með þessu smekklega húsi vai
vandinn leystur. Ég skoðaði hús-
ið með hinum ötula forystumanni
staðarins, Einari Steindórssyni
oddvita. Tvær samliggjandi skóla
HNIFSDALUR er eitt þeirra
kauptúna á Vestfjörðum þar sem
mikil gróska er í atvinnulífi, enda
ráða þar ríkjum dugnaður, sam-
heldni og forsjálni. Þannig kom
það mér að minnsta kosti fyrir
sjónir þá dagstund er ég dvald-
ist þar.
Eins og víða annars staðar und-
ir hinum veggbröttu hamrahlíð-
um Vestfjarðafjallanna hefur
hrjóstrugt land og lítið beint sjón
um manna til hafs og hert þá og
stælt til fangbragða við Ægi.
Hnífsdælingar byggja nær ein-
vörðungu afkomu sína á sjónum
og eru orðlagðir fyrir dugnað við
sjósókn.
Kauptúnið hefur byggzt upp í
landi tveggja jarða, Neðri-Hnífs-
dals, sem jafnan er nefndur
Hennabær og Búðar. Inn-
ar í sjálfum dalnum eru nokk-
ur býli til viðbótar. Hlíðar fjall-
anna, sem að Hnífsdal liggja, eru
snarbrattar og skriðum skornar,
en undirlendi mjög lítið.
tr
Óttast ekki snjóflóðin.
Einn vágestur vofir yfir Hnífs-
dælingum, en það er snjóflóða-
hættan. Að sönnu hafa snjóflóð
ekki gert þar usla hin síðari ár.
Hins vegar minnast menn enn
þess hörmulega atburðar, er snjó
fióð úr Búðarhyrnu sópaði hús.
um á sjó fram en 18 manns fór-
ust árið 1910. En íbúar þessara
staða æðrast ekki þrátt fyrir snjó
flóðahættuna. Ég spurði marga,
sem við þetta eiga að búa víðs
vegar á Vestfjörðum, hvort þeim
hrysi ekki hugur við þessari sí-
felldu hættu, sem staxdði af skrið-
um og snjóflóðum. Þeir hristu
aðeins höfuðið. Við þe-su var ekk
ert að segja.
Myndarlegt hraðfrystihús.
Mér varð fyrst fyrir á leíðinni
út í Hnífsdal frá ísafirði að heim-
sækja hið myndarlega hraðfrysti
hús staðarins, sem er nokkurn
spöl innan við kauptúnið á svo-
nefndum Völlum innan til við
Skeljavík. Þetta irystihús tón
fyrsta til starfa árið 1941 þá að
eins með ein frystitæki. Síðan var
það stækkað 1945 og aftur 1950.
Hefur það nú 3 pressur og 6 frysti
tæki og geymslu fyrir 12—15 þús-
und kassa af fiski. Síðasta ný-
byggingin við húsið var fiskmót-
taka reist 1956, sem rúmar um
Ao vestan
100 tonn fiskjar. Rétt við hrað-
frystihúsið er fiskimjólsverk-
smiðja, en úrgangur úr. húsinu er
fluttur á færiböndum í verk-
smiðjuna. Vinnslumöguleikar
frystihússins eru um 40 tonn af
hráefni á dag og veitir það þá 50
—60 manns vinnu þegar flest er.
Eins og gefur að skilja byggj-
ast lífsmöguleikar frystihússins á
því að nægilegt hráefni fáist þar
til vinnslu. Frá staðnum eru gerð
ir út þrír bátar, en það er tæp-
ast nægilegt til þess að viðhalda
stöðugri vinnu í frystihúsinu.
Þess vegna hafa Hnífsdælingar á
undanförnum árum keypt hluta
af togaraförmum og þá fyrst og
fremst af ísafjarðartogurunum.
Þurfa anikinn bátaflota
Nú hafa ísfirðingar sjálfir reist
sér stórt og mikið fiskiðjuver, sem
nýtir allan þeirra afla og þótt
Frá vinstri: Magnús Guðmundsson, stjórnandi Fiskimjölsverk-
smiðjunnar, Einar Steindórsson, framkvæmdastjóri og oddviti
og Ingimar Finnbjörnsson verktjóri.
hefir fólksfjöldi haldizt svipað- stofur er hægt að gera að einum
ur um alllangt árabil. Fram- sal með því að fjarlægja skilrúm,
1 kvæmdir hafa verið miklar íkaup sem eru á milli þeirra. Er þar
túninu og hafa að undanförnu ver með kirkjuskipið fengið. Þá er
meira væri. Þess vegna er nú
kauptúnunum í nágrenni ísafjarð
ar lífsnauðsyn á aukningu skipa
stóls. Hnífsdælingar eiga sem fyrr
segir 3 báta. Einn þeirra er orð-
inn 30 ára gamall og hefur þvi lif-
að sitt fegursta. Hann er 40 tonn
að stærð. Hinir tveir eru nýrri
bátar, báðir 60 tonn. Hnífsdæl-
ingar hafa nú sótt um leyfi fyrir
nýjum báti. Það er lýðum ljóst, að
slíkir kj örgripir liggja ekki lausir
fyrir, en þó gera þeir sér vonir um
að hljóta umbun i því efni á hærri
stöðum. Það er ekki óeðlilegt, að
þeir, sem framleiða útflutnings-
verðmæti fyrir 8—11 milljónir kr.
árlega, telji sig eiga kröfu á því
að fá endurbætt þau tæki sem þeir
nota til þess að aila þessara verð
rnæta. Það er einmitt á þessum
upphæðum sem útilutningsfram-
verðmæti til. Þarna kemur og
það til að kauptúnsbúar eiga allt
undir sjósókninni og því ekki í
önnur hús að venda í atvinnuleit.
Miklar byggingar og fram-
kvæmdir.
Hnífsdælingar eru um 300 og
tveimur stórumrennihurðum skot
ið til hliðar í enda annarrar stof
unnar og kemur þá í Ijós altari
og predikunarstóll. Við enda
hinnar kennslustofunnar er kenn
araherbergi. Það er einnig hægt
að opna með rennihurðum, en við
messugjörð er organistinn þar
með kirkjukór sinn. Það þarf því
aðeins nokkur handtök til þess
að gera skólann að kirkju.
Byrjað á byggingu félagsheimília
Byrjað er á byggingu félags-
heimilis í Hnifsdal, því ekkert
skemmtanahald fer fram í kirkju
skólanum. Er þegar lokið við að
grafa fyrir grunni heimilisins og
fjárfestingarleyfi er fyrir byrjun-
arframkvæmdum.
Enn skal getið einnar bygging-
ar, sem nýlega er risin af grunni,
en það er fiskimjölsverksmiðja,
sem byggð var hjá frystihúsinu
fyrir þremur árum og áður er
nefnd. í húsakynnum hennar fer
einnig fram saltfiskverkun. Verk
smiðjan vinnur fyrir um það bil
1 milljón á ári og er það vissulega
nokkurt búsílag. Er henni stjórn-
að af Magnúsi Guðmundssyni.
Þegar ég var að skoða hrað-
frystihúsið í fylgd Ingimars Fmn
björnssonar verkstjóra kom þang
að Jóakim Páisson skipstjóri og
var mér tjáð að hann værx einn
fengsælasti skipstjóri þeirra Hnífs
dælinga og jafnvel þótt viðar
væri leitað. Jóakim sat nú á skóia
bfckk inni á ísafirði við framhalds
nám í sjómannaíræðum. Vax það
allmerkilegt skólahald þar sem
gamiir aflakór.gar sátu á bekk
með unglingum. Hefir verið itar-
leg frásögn um það hér í blaðinu
og verður þaðþvíekki rætt frekar
hér.
Langir róðrar.
Ég sneri mér til Jóakims með
nokkrar almennar spurningar um
sjósókn þeirra Hnífsdælinga.
Róðrar hefjast í byrjun nóvem-
bermánaðar og standa fram um
miðjan maí. Oft er sótt langt
Framh. á bls. 22
Þannig lítur barnaskólinn út hið innra, þegar honum hefir verið brcytt í kapellu. Að vísu eru
skólaborðin þá fjarlægð.