Morgunblaðið - 08.01.1959, Qupperneq 9

Flmmtuðagur 8. jan. 1959
MORGVN BLAÐI»
9
Sjötugur í dag:
Bernharð Stefánsson
alþingismaður
BERNHARÐ Stefánsson, fyrri
þingmaöur Eyfirðinga og forseti
Efri déildar Alþingis, á í dag sjö-
tugsafmæli. Er hann hinn sjötti
núverandi alþingismanna, sem á
sjö áratugi að baki.
Bernharð Stefánsson er fæddur
8. jan. 1889 að Þverá í Öxnadal.
Voru foreldrar hans Stefán Bergs
son, bóndi þar, Bergssonar, bónda
á Rauðalæk á Þelamörk og kona
hans Þorbjörg Friðriksdóttir,
bónda á Gili í Eyjafirði Vigfús-
sonar. Var Þorbjörg uppeldisdótt
ir Stefáns, alþm. á Steinsstöðum.
Bernharð stundaði nám í Gagn-
fræðaskólanum á Akureyri og
síðan í kennaradeild Flensborg-
arskóla og lauk prófi þaðan 1908.
Var síðan barnakennari í Öxna-
dal 1910—1923.
Árið 1912 hóf Bernharð búskap
á Hrauni í ÖXnadal, en 1917 gekk
hann að eiga Hrefnu Guðmunds-
dóttur, hreppstjóra á Þúfnavöli-
um. Settust þau hjónin að á
Þverá og stunduðu þar búskap til
ársins 1931. Naut Bernharð
mikils trausts sveitunga sinna,
sem völdu hann til ýmissa trún-
aðarstarfa innan sveitar. Var
hann um skeið hreppsnefndarodd
viti, sýslunefndarmaður og for-
maður sparisjóðs.
Árið 1930 setti Búnaðarbanki
Islands á fót útibú á Akureyri.
Var þá Bernharð falin forstaða
útibúsins og hefir hann síðan
gegnt því starfi.
Félagsmál ýmis konar hefir
Bernharð Stefánsson látið til sín
taka. Er hann einn af frumherj-
um ungmennafélagsskaparins og
hefir jafnan verið einlægur stuðn
ingsmaður ungmennafélaganna,
enda er hann mikill unnandi þjóð
legrar menningar og fróður mjög
í sögu þjóðarinnar. Þá hefir hann
verið ötull talsmaður samvinnu-
stefnunnar og unnið mikið starf í
þágu Kaupfélags Eyfirðinga. Hef-
ir hann átt sæti í stjóm þess fé-
lags síðan 1921.
Þegar á ung» aldri gerðist
Bernharð áhugasamur um þjóð-
mál. Varð hann þingmaður Ey-
firðinga 1924 og hefir nú setið á
Alþingi í 35 ár. Er hann nú for-
seti Efri deildar.
Árið 1927 var Bernharð skipað-
ur í millíþinganefnd í landbúnað-
armálum, 1936 í milliþinganefnd
um tekjuöflun bæjar- og sveitar-
félaga og 1937 formaður milli-
þinganefndar í bankamálum.
Frá stofnun Norðurlandaráðs-
ins hefir Bernharð verið einn af
fuiltrúum Alþingis í ráðinu.
Afskipti Bernharðs Stefánsson-
ar af þingmálum á hans langa
þingmannsferli verða hér ekki
rakin, enda yrði það alltof langt
mál. Það eitt skal sagt, að hann
mun jafnan hafa rækt þing-
mennsku sína af einlægni og al-
vöru, og hann er í hópi þeirra
þingmanna, sem annast láta sér
um að halda uppi virðingu þings-
ins. Innan þings nýtur Bernharð
mikilla vinsælda, eigi síður
meðal andstæðinga en samherja.
Er það mjög að vonum, því að
þótt hann geti verið harðskeytt-
ur í málflutningi, þá er hann
ætíð drengilegur í sókn og vörn
og hið mesta ljúfmeani 1 persónu
legri umgengni.
Mér er það mikil ánægja að fá
tækifæri til þess að minnast sam
skipta okkar Bernharðs Stefáns-
sonar á þessum merkisdegi í ævi
hans. Stjórnmálabaráttan í landi
vorU hefir oft þótt óvægin og oft
er um það talað, að mannskemm-
andi sé að koma nálægt stjórn-
málum. Víst er það, að mörg orð
væru betur ótöiuð eða órituð af
því, sem menn hafa látið frá sér
fara í hita baráttunnar, en það er
jafn víst, að stjórnmálabaráttan
þarf ekki að einkennast af æru-
meiðingum og ódréngilegum mál
flutningi.
Ég fullyrði hiklaust, að vinur
minn, Bernharð Stefánsson, er í
hópi hinna drengilegustu ís-
lenzku stjórnmálamanna. Við
höfum tekizt á sem andstæðing-
ar í stjórnmálum í rúman áratug
og vinátta okkar hefir varað jafn
lengi og þó farið vaxandi. Úrslit
hafa jafnan verið í allmikilli
óvissu í þeim kosningum, sem ég
hefi tekið þátt í á vegum Sjálf-
stæðisflokksins í Eyjafirði og því
baráttan þar oft hörð. Mér eru
sérstaklega minnisstæðar kosn-
ingarnar 1949, er ég var fyrst í
framboði, í það sinn varamaður
hins ágæta héraðshöfðingja
Stefáns í Fagraskógi. Blönduðust
inn í kosningabaráttuna ýms at-
vik, sem hér verða ekki rakin, en
þá fann ég bezt hversu óheiðar-
legar baráttuaðferðir eru fjarri
skapi Bernharðs.
Persónuleg áreitni er óþekkt
hugtak í hinni pólitísku orðabók
Bernharðs. Bæði í ræðu og riti er
hann ætíð málefnaiegur og er
bæði hnyttinn og skeinmtilegur
ræðumaður. Bernharð er sann-
gjarn maður og réttsýnn og hefir
þvi áreiðanlega ekki ætíð átt létt
með að tala af sannfæringu fyrir
málstað flokks síns. Er líka ótví-
rætt, að á stjórnmálaferli hans
hefir flokkurinn haft meira gagn
af honum en hann af flokknum.
Svo miklar eru persónulegar vin
sældir hans í Eyjafirði.
Ég hygg, að á hinum langa
stjórnmálaferli sinum hafi Bern
harð Stefánsson engan óvildar-
mann eignazt. Er það mikil gæfa
fyrir hvern mann og þá ekki sizt
þá, sem standa í hafróti stjórn-
málabaráttunnar. Einnig að öðru
leyti er Bernharð gæfumaður.
Hann er kvæntur hinni ágætustu
konu, sem verið hefir honum
traustur og umhyggjusamur lífs-
förunautur. Eiga þau hjón tvö
mannvænleg börn, Steingrím,
skólastjóra á Ðalvík og Berghildi,
sem býr á ættaróðali móður-
frænda sinna á Þúfnavöllum.
Ég hefi aðeins þekkt Bern-
harð Stefánsson um einn sjöunda
hluta þess æviskeiðs, sem hann á
nú að baki, og get því ekki dæmt
um störf hans almennt. Síðan Ey
firðingar fólu okkur saman að
fara með umboð sitt á Alþingi
höfum við haft náið samstarf um
málefni héraðsins og hefir sú
samvinna verið snurðulaus og
mjög ánægjuleg. Kynni mín af
Bernharði Stefánssyni hafa sann-
fært mig um það, að menn geti
í senn verið framherjar í and-
stæðum pólitískum fylkingum og
góðir vinir. Ég á eingöngu góðar
minningar um viðskipti okkar og
margra ánægjustunda hefi ég not
ið á heimili hans og hans ágætu
konu. Þetta hvorttveggja þakka
ég og met mikils.
Bernharð sagði eitt sinn við
mig í gamni, að gallinn á mér
væri sá, að ég væri bindindis-
maður. Ég myndi segja, að gall-
inn á honum væri sá, að hann er
Framsóknarmaður.
Á þessum merkisdegi óska ég
Bernharð, vini mínum, langra
lífdaga, heilbrigði og hamingju
og þakka honum góða og einlæga
vináttu. Konu hans og börnum
óska ég einnig alls hins bezta.
Magnús Jónsson.
Sviðsmynd úr fyrsta þætti: Úr biðsal furstans í Karlsburg.
„Gamla Heidelbarg"
Sýnt á Akranesi
Sjónleikurinn „Gamla Heidel-
berg“, eftir Wilhelm Meyer
Förster, hefur að undanförnu
verið sýndur á Akranesi á veg-
um Leikfélags Akraness og
i Karlakórsins Svanir. Samstarf
i þessara félaga er nýmæli í leik-
starfsemi bæjarins, sem ástæða
j er til að fagna.
| Hér skal ekki rakið efni þessa
‘ leiks, enda varla ástæða til þess,
því svo víða um landið hefur
i „Gamla Heidelberg" verið sýnt
| og jafnan við miklar vinsældir.
1 En þó efnið sé hugþekkt, þá er
' hljómlistin, sem ofin hefur verið
inn í leikinn, það ekki síður, og
það er ef til vill fyrst og fremst
hennar vegna, sem sjónleikur
þessi hefur notið svo almennra
vinsælda.
Ragnhildur Steingrímsdóttir
frá Akureyri hefur annazt leik-
stjórnina. Ragnhildur er þegar
vel þekkt fyrir störf sín í þágu
leiklistarinnar. Hún hefur stund-
að leiklistarnám bæði heima og
erlendis, en síðan leikið allmikið
sjálf, en þó einkum lagt stund á
leikstjórn, og m. a. stjórnað
„Gamla Heidelberg“ áður. Hún
er því enginn viðvaningur í
starfi, og ber leikstjórn hennar
að þessu sinni því glöggt vitni.
Var sýningin í heild yfirleitt
mjög vel heppnuð. Fyrsti og
fjórði þáttur voru að vísu nokk-
uð þunglamalegir, en slíkt verð-
ur ekki talið sök leikstjórans, því
þættir þessir og þó sérstaklega sá
fyrsti, eru nokkuð langdregnir af
hendi höfundar. Heildarsvipur
sýningarinnar var því, svo sem
fyrr segir, góður og á Ragnhild-
ur Steingrímsdóttir þakkir skild-
ar fyrir vel unnið verk.
Tvö veigamestu hlutverkin,
Kathie og Karl Heinrich erfða
prins, eru leikin af þeim Sigur-
borgu Sigurjónsdóttur og Baldri
Ólafssyni. Sigurborg náði mjög
góðum tökum á hlutverki
Kathie, var innlifun hennar
mjög næm og látbragð og hreyf-
ingar allar frjálslegar og eðlileg-
ar. Bar leikur hennar af, að öðr-
um leikurum ólöstuðum. Hlut-
verkið gerir að vísu ekki miklar
kröfur til söngs og enda þótt
Sigurborg hafi ekki mikla rödd,
þá skilaði hún þó einnig söngn-
um á sómasamlegan hátt.
Höfuð-sönghlutverkið hvílir á
herðum Baldurs Ólafssonar, sem
Karl Heinrich erfðaprins. Bald-
ur hefur blæfagra og lýriska
tenórrödd. Þrátt fyrir nokkra
skólun hefur Baldur þó enn ekki
náð nægilegu valdi yfir radd-
beitingu sinni. Er það og að sjálf-
sögðu ekkert undarlegt, um svo
ungan mann. En með áframhald-
andi þjálfun er ekki ósennilegt,
að þarna sé á ferðinni gott efni
í lýriskan tenórsöngvara. Baldur
fór yfirleitt vel með hlutverk
erfðaprinsins. Söngur hans var
góður, einkum fannst mér hann
syngja Steinchen vel, en nokkuð
bar á þreytu í röddinni, er á leið
leikinn. Tómleika og einstæðings-
skap prinsins túlkaði hann vel og
samleikur hans og Kathe var
mjög góður.
Af öðrum hlutverkum má
nefna Lutz kammerherra, sem
leikinn var af Júlíusi Kolbeins.
Júlíus er nýliði á leiksviði á
Akranesi, en hefur þó lagt
nokkra stund á leikstarfsemi áð-
ur. Hann lék hlutverk kammer-
herrans af góðri kimni. Tókst
honum vel að sýna tepruskap
þessa uppskafnings, en röddin
hefði mátt vera skarpari og
ákveðnari, einkanlega er hann
átti í erjum við Júttner gamla.
Dr. phil. Júttner lék Óðinn
Geirdal. Var Óðinn skemmtileg-
ur í þessu nýstárlega gervi. Tókst
þessum sviðsvana leikara vel að
sýna hjartahlýju og mannlegheit
þessa vingjarnlega lærimeistara.
En röddin hefði að ósekju mátt
vera þýðari og mýkri.
Þá má nefna Valtý Benedikts-
son, sem Jósep Rúder veitinga-
mann, Sigurð B. Sigurðsson, sem
Kellermann þjón, og Sólrúnu
Ingvarsdóttur, er lék frú Dörffel.
Fóru þau öll skemmtilega með
hlutverk sín. Alfreð H. Einarsson
var og mjög hressilegur sem for-
söngvari og leiðtogi stúdentanna.
Önnur hlutverk voru minni og
gefa ekki sérstakt tilefni til um-
sagnar. Ekki verður þó svo við
leiksýningu þessa skilið, að elcki
sé minnzt á söng stúdentanna í
Heidelberg. Lögin, sem þeir
syngja, eru mjög geðþekk og var
meðferð þeirra allra hin prýði-
legasta. Bezt sungu þeir þó hinn
gamalkunna stúdentasöng „Gau-
deamus igitur". Var söngur
stúdentanna ef til vill eitt hið
athyglisverðasta við þessa sýn-
ingu.
Leiktjöld hefur Lárus Árnason
málað. Eru þau hin smekkleg-
ustu, enda Lárus sívaxandi í
starfi sínu. Leiksviðsstjórn er í
höndum Gísla Sigurðssonar og
ljósameistari er Jóhannes Gunn-
arsson. Hárgreiðslu hefur Ragn-
heiður G. Möller annazt, og und-
irleik Sigríður Auðuns.
Mikil gróska hefur verið í starf
semi Leikfélags Akraness á und-
anförnum árum. Hefur félagið
tekið mörg stór leikrit til sýn-
Málflutningsskrifstofa
Eiuav B. Guðuiundsson
GuSIaugur Þorláksson
Guðmundur Péti rsson
Aðalstræii 6, III. liæð.
Símar 12002 — 13202 — 13602
ingar. Má þar m. a. nefna Gullna
hliðið eftir Davíð Stefánsson og
Skugga-Svein eftir Matthias
Jochumsson. Þá hefur félagið og
sýnt mikinn fjölda af léttum
gamanleikum. Þar, eins og annars
staðar úti um land, er starfsemin
eingöngu borin uppi af áhuga-
mönnum, sem fórnr þannig frí-
tíma sínum til að skemmta sam-
borgurum sínum og flytja þeim
verk, sem menningargildi hafa,
um leið og þeir svala sinni eigin
þrá og hugðarefnum. Vinnan,
sem býr að baki slíkum leiksýn-
ingum, er mikil og margvísleg.
Um borgun fyrir þá vinnu er
sjaldnast að ræða, en bezt er
þessu fólki launað, þegar það veit
að verk þeirra hafa vel tekizt og
fyrirhöfn þeirra borið þann ár-
angur að veita samborgurunum
ánægju. Má hiklaust fullyrða, að
svo hafi nú til tekizt með sýn-
ingunni á „Gamla Heidelberg“.
Leikfélag Akraness og Karlakór-
inn Svanir mega því vissulega
Úr þriðja þætti: Karl Heinrick
erfðaprins (Baldur Ólafsson)
og Káthie (Sigurborg Sigur-
jónsdóttir).
vera ánægðir yfir árangrinum og
eiga þakkir skildar fyrir að hafa
tekið þennan vinsæla söngleik til
sýningar.
Núverandi formaður Leikfé-
lags Akraness er Þórður Hjálms-
son. Formaður Karlakórsins Svan
ir er Stefán Bjarnason.
Árni Gretar Finnsson.
Félagslif
ICnattspyrnufélagið Valur.
Æfingarnar eru byrjaðar aftur.
Verið með frá byrju i.
Þjálfari.
KF. Þróttur.
Hand'knattleiksæfing í kvöld 1
’ Valsheimilinu kl. 10.10—11.00 hjá
Meistara-, 1. og 2. fl. karla.
Mætið stundvíslega.
Stjórnin.
Körfuknattleiksdcild KR.
STÚLKUR:
Munið æfinguna í kvöld W. 7 í
Háskólanum. Næsta æfing er á
mánudaginn kl. 7.
Mætið vel og stundvislega.
— Stjórnin.
Ármenningar — Handknaltleiks-
dcild. — Æfingar að Hálogalandi
í kvöld sem hér segir: KI. 6 III.
flökkur karla kl. 6.30, meistara-,
1. og 2. flokkur karla. KI. 7.40
Kvennaflokkar. Iinnritun nýrra
félaga. Mætið vel og stundvíslega.
______________-— Þjálfarinn._____
Frjálsíþróttadeild KR
Skemmti- og fræðslufundur
verður haldinn fimmtudaginn 8.
jan. kl. 8,30 , félagsheimilinu.
1. Nýtt æfingafyrirkomulag.
2. Kvikmyndasýning, OL 1952.
— Stjórnin.
S’kvlmingafélagið Gunnlogi
Æfingar eru alla mánudaga og
fimmtudaga kl. 8,45 í fimleikasal
Miðbæjarbarnaskólans, bæði fyrir
pilta og stúlkur. Komið og iðkið
þessa fögru íþrótt. — Stjórnin.
íþróttafélag kvenna
Munið leikfinmina { kvöld kl.
8 í Miðbæjavbarnaskólanum.