Morgunblaðið - 08.01.1959, Qupperneq 12

12
MOnCVNBLAÐIÐ
Flmmtuðagur 8. j«n. 1959
Haraldur Cuömundsson
Seyðisfirði
„Ver allur í þessu“.
I. Tim. 4,15.
HINN 29. október sl. andaðist á
Seyðisfirði Haraldur Guðmunds-
son, fyrrum bæjarverkstjóri, 82
ára að aldri. Haraldur hefur ver-
ið næsti granni minn síðustu 14
ár og vinur minn jafn lengi.
Ándlátsfregn hans barzt mér
til útlanda fyrir nokkru, og hef-
ur því dregizt óhæfilega, að ég
ritaði niður þessi kveðjuorð.
Fregnin kom mér ekki á óvart,
því að þegar ég kvaddi Harald
síðla sumars veikan og þjáðan,
sagði hann við mig að skilnaði:
„Líklega losnar þú við að jarð-
syngja mig“. Eigi að síður ól
ég þá von í brjósti, þótt veik
væri, að ég mætti aftur heilsa
honum heilum, því að hann var
hraustmenni og karlmenni og
hafði sigrað marga sjúkdómsraun
einnig í elli sinni.
En „eitt sinn skal hver deyja"
og það tré, sem „bognar aldrei,
brotnar í bylnum stóra seinast".
Einar Friðrik Haraldur Guð-
mundsson, en svo hét hann fullu
nafni, var fæddur í Firði hinn
4. febrúar 1876, og var oft fram-
an af ævi kenndur við það höfuð-
ból, en síðari hluta ævinnar við
hús sitt, Tanga. Faðir hans var
Guðmundur Pálsson, ættaður
frá Borgarfirði eystra, en móðir
hans, Rebekka Einarsdóttir, ætt-
uð af Seyðisfirði. Þau hjón, Guð-
mundur og Rebekka, bjuggu á
Seyðisfirði alla sína tíð. Má því
segja, að Haraldur væri Seyð-
firðingur í húð og hár og sjálfur
ól hann þar allan sinn aldur.
Haraldur ólst upp með íoreldr-
um sínum, fyrst í Firði, en síðan
í Hátúni, litlu býli í Fjarðar-
torfu. Það býli tók af í^snjóflóð-
inu mikla veturinn 1Í85. Var
Haraldur þá 9 ára og mundi
glöggt þann voðaviðburð. Eigi
man ég, hvernig heimilisfólkinu
reiddi af í flóðinu, en þess minn-
ist ég, að Haraldur sagði mér, að
móðir sín og bróðir hefðu stór-
meiðzt. Voru þjáningar þeirra
óskaplegar og mikið kvalræði
drengnum, ráðþrota og hjálpar-
vana. Hefði slík reynsla getað
orðið mörgu barni hættuleg, svo
að það hefði beðið tjón á sálu
sinni. En Haraldur hlaut fágæta
hugdirfð í vöggugjöf. Og í stað
þess að buga þrekið, efldi þessi
bernskuraun þolgæði hans og
þrautseigju, og þeir eiginleikar
einkenndu Harald alla tíð. Lífið
fór oftar ómjúkum höndum um
hann og lífsbaráttan var oft hörð„
— minning
en í krafti karlmennsku sinnar og
sálarþreks var Haraldur jafnan
hinn sigursæli.
Haraldur var tvikvæntur. Var
fyrri kona hans Anna Irigimund-
ardóttir ættuð úr Hornafirði. Þá
konu missti hann á bezta aldri
og var hún honum mikill harm-
dauði. Þau hjón eignuðust þrjú
börn, dætur tvær, sem báðar eru
vel metnar húsfreyjur á Seyðis-
firði og son, Guðmund að nafni,
efnismann, sem fórst kornungur
með vélskipinu Seyðfirðingi. Var
það eitt þyngsta áfall, sem Har-
aldur hlaut um sína daga.
Seinni kona Haralds er María
Þórðardóttir, ættuð úr Borgar-
firði eystra. Eiga þau eina dótt-
ur, sem nú er gift kona og tekin
við bústjórn á hinu góða, gamla
heimili. Þakklæti mitt og fjöl-
skyldu minnar til þessa heimilis
verður ekki með orðum tjáð.
Manngildi Haralds og störfum
er heldur eigi auðgert að lýsa
í stuttu máli svo sem verðugt er.
Saga hans er saga hins almenna
verkamanns og líf hans líf hins
óbreytta alþýðumanns. Eigi að
síður var hann svo sérstæður og
eftirminnilegur persónuleiki og
svo fágætur starfsmaður, að
hann stendur mörgum fyrir hug-
skofssjónum sem fjallið Einbúi.
Ég hef aldrei kynnzt duglegri
manni og mjög fáum, sem við
hann jafnast. Verkamaður var
honum sæmdarheiti og hann setti
stolt sitt í að vera það, því að
hann var afburða verkmaður
jafnframt.
Munu það margir votta, er sáu
hann vinna, að slíka hamhleypu
við vinnu hafi þeir naumast séð.
Verkfærin léku i höndum hans og
svo mátti segja, að hann hamað-
ist allan vinnutímann. Og þannig
vann hann allt frá bernskudögum
til þess dags, er banameinið lagði
hann í rúmið.
Haraldur lagði á margt gjörva
hönd. Hann var hestamaður góð-
ur og ferðamaður ágætur á yngri
árum, kappsamur og áræðinn,
röskur og úrræðagóður. Land-
póstur um firnindi Austurlands
var hann um tveggja ára bil, fór
markaðsferðir fyrir verzlunina
Framtíðina mörgum sinnum og
var fylgdarmaður ferðalanga yf-
ir fjöll og heiðar á Austfjörðum.
Komst hann oft í hann krappan
á ferðum sínum, og veit ég dæmi
þess, að með þreki sinu og óbug-
andi kjarki, bjargaði hann lifi
sinu og annarra.
Búskap stundaði hann alla tíð
ásamt almennri vinnu og var
skepnuhirðir ágætur og dýravin-
ur mikill. Verkstjóri Seyðisfjarð-
arkaupstaðar var hann um 40
ára skeið og er fullvíst, að fyrir
fáum sýslunum bæjarfélagsins
hefur betur verið séð þann tíma.
Hann gekk í fylkingarbrjósti
eins og herforingjar fornaldar og
stóð sjálfur þar sem heitast var
stríðið. Hann mokaði mest og
hraðast, tók fyrstu rekuna og
síðustu rekuna, og það heyrði ég,
að verkamönnum, sem undir
hann voru gefnir, hefði stundum
þótt nóg um ákefð hans, því að
hann krafðist mikils af öðrum,
en mest þó af sjálfum sér. Hann
var verkamaður hins gamla tíma
og vann í anda þeirra, sem „al-
heimta ei daglaun að kveldi".
Honum var í mun, að verkið
gengi og mat meir ábyrgð þess
og árangur en laun þess.
Minnistæðastur verður Har-
aldur vinum sinum fyrir dreng-
skap sinn, skemmtilegt hispurs-
leysi sitt, hreinlyndi og bersögli.
Hann kom ætíð til dyranna eins
og hann var klæddur. Hann þótti
stundum bráðlyndur og orðhvass,
en brjóstheilindi hans voru slík
og hjartahlýja, að ég veit hann
engan óvildarmann átt hafa, en
vinafjölda.
Mannkostir þeir, sem birtust
í störfum Haralds, einkenndu og
viðskipti hans við aðra menn.
Hann reyndi að duga hverjum
sem bezt hann gat og dugur hans
var mikill. Bezt þekktu það þeir,
sem hann unni.
Tryggð hans var trölltryggð,
! ást hans heil og óskipt og um-
I hyggja hans fyrir heimili og
j ástvinum til fyrirmyndar, enda
var heimili hans traust og gott
og griðastaður mörgum, en fram-
ar öllu elskulegt og skemmtilegt.
Á ég marga glaða minning frá
kaffiboðinu í Tanga, sem ég mun
geyma í þakklátum huga. En
Haraldur var ekki einn um sköp-
un þessa heimilis. Þar naut hann
við sinnar ágætu konu, sem reynd
ist honum eins og bezt er hægt að
reynast, enda kunni Haraldur vel
að meta.
Trú Haralds var sem ást hans,
einföld, heil og sterk. Hún var
eins sjálfsögð og blóðið í æðun-
um, íins og það, að berjast bar-
áttu lífsins og kenna til í storm-
um samtíðarinnar. Hún var sjálf-
sögð eins og hátíðin í hversdags-
leikanum og hvíldin eftir önn
dágsins. Hann var ekki vanga-
veltumaður í neinu.
Þegar hann gekk að starfi, var
hann allur í starfinu og þannig
var hann í lífi sínu, ást sinni og
trú.
Og þótt hann ekki væri boð-
beri fagnaðarerindisins, finnst
mér fá einkunnarorð eiga betur
við hann en þessi postullega á-
minning „ver allur í þessu'*.
Fáir hafa prédikað betur fyrir
mig en Haraldur í Tanga með
drengskap sínum og dáð — með
því að vera ávallt allur og heill í
orði sínu og verki.
Seyðisfirði, 18. desember 1958.
Erlendur Sigmundsson.
Dreifing jólapóstsins
auðveldari en í fyrra
Jólabrétin voru borin út jafnóðum og
þau bárusf til
PÓSTMAGNIÐ, sem póststofan í
Reykjavík fékk að þessu sinni til
meðferðar frá í byrjun desember
og til jóla, reyndist vera nokkru
meira en í desember í fyrra. Dreif
ing póstsins um borgina varð
miklu auðveldari en áður, þar eð
sá háttur var hafður á, að jóla-
bréfin voru borin út jafnóðum og
þau bárust lil póststoíunnar, en
ekki geymd til jólanna eins og
verið hefir undanfarin ár. Þetta
fyrirkomulag auðveldaði mjög
alla vinnu við jólabrefin, enda
þótt segja megi, að talsverður
hluti þeirra hafi ekki komið í
póst, fyrr en síðustu vikuna fyrir
jólin. Almenningur hefir yfirleitt
tekið þessum breyttu vinnuhátt-
um við útburð jólapóstsins með
skilningi. Einnig má fullyrða, að
fyrirkomulag þetta hafi leitt til
betri póstskila en áður, þegar all-
ur jólapósturinn var borinn út á
aðfangadag í misjöfnu veðri.
Ókleift var þó vegna hins
breytta fyrirkomulags að telja
póstmagnið nema 6 síðustu dag-
ana fyrir jólin, en á þeim tima
voru borin út 420 þús. bréf og
bréfspjöld. Á þriðja í jólum voru
borin út 4350 jólabréf, sem komu
póststofunnar
í póst, eftir að siðasti útburður
hófst á aðfangadag. Tala jóla-
bréfa, sem ekki var hægt að koma
til skila vegna ófullnægjandi ut-
anáskriftar, voru 3040. Af þeim
voru 176 án heimilisfangs. Tala
vanskilabréfa er nú með allra
minnsta móti. Á jólunum 1957
voru bornar út 390 þús. sending-
ar. Við sundurlestur og útburð
póstsins unnu í ár 40 fastir starfs-
menn og 116 aðstoðarmenn aðal-
lega skólapiltar.
★
í desembermánuði námu inn-
borgaðar ávisanir í póststofunni
2511.000 kr., og útborgaðar póst-
ávísanir 17.103.000 kr. 'Spari-
merki voru seld fyrir 2.206.713
kr., endurgreidd sparimerki fyrir
1.003.627 kr. og sparimerki lögð
inn fyrir 1.126.475 kr.
Frá 1. til 24. des sendi póst-
stofan 4822 póstpoka til innlendra
póststöðva, samtals 105,2 tn. enfrá
innlendum póststöðvum bárust
2460 pokar, samtals 47 tn. Til út-
landa voru sendir 944 pokar af
bréfa-, blaða- og bögglapósti, sam
tals 22,6 tn. en frá útlöndum bár-
ust 1685 póstpokar, samtals 39,7
tn.
Hugrun: Fuglar á flugi. Ljóð-
mæli. ísafoldarprenlsmiðja
h.f., Reykjavík 1958.
ÞAÐ er ekkj sama, hvernig Ijóð
er lesið. Þú nýtur ekki lags, ef
þú leikur með einum fingri. Jú,
það má njóta lags í huganum.
Það syngur sig inn í heilann. En
ég á við þetta: þú getur tekið
nótnabók og blaðað í henni fram
og aftur, leikið allt lauslega og
einskis notið. Þannig máttu ekki
lesa Ijóð, ef þú vilt geta notið
þeirra. Betra er að lesa lítið og
njóta þess en mikið og fara þó
alls á mis.
Takirðu bókina ,Fuglar á flugi*
eftir Hugrúnu, hefurðu milli
handanna bók, sem vert er að
njóta. Hugrún yrkir hugljúf
kvæði. Fuglarnir fljúga, jurtirnar
spretta, blöð visna, vor bregðast
og vor færa líf og kraft. Köttur-
inn leggst út, af því að mennirn-
ir eru miskunnarlausir. Lóan boð
ar birtu og hlýju. Dúfurnar koma
í dyrnar. „Leikur lágt á hörpu
lítil dalaefla". „Andvarinn bærir
blöð, bliknuð af haustsins þyt“.
„Förukona deyr“. „Elfa timans
áfram streymir".
Taktu þér tíma. Lestu. Njóttu.
Hugrún hefur ort mikið. Ljóðin
hennar finnurðu í fjórum bók-
um, sem heita „Mánaskin",
„Stjörnublik", „Vængjaþytur",
„Fuglar á flugi“. Nöfnin eru ljóð,
og gefa til kynna, hvað bæk-
urnar geyma.
Yrkisefnin, sem Hugrún hefur
valið sér, eru flest algeng. Sum-
um kann að þykja fráleitt að
yrkja um visið laufblað. En Hug-
rún finnur til með því. „Mig lang-
ar til þess að lífga það / og leggja
það mér að hjartastað, / þótt kalt
sé það eins og klaki“.------Svo
getur hún verið glettin. Arfinn
verður að yrkisefni. Síldin og
lóan verða fegurðardrottningar.
En „maðurinn með hattinn“ nýt-
ur meðaumkunar.
Hættir, rím og stuðlar eru í há-
vegum höfð. Eitthvað má að
finna. Svo mun jafnan verða.
Hér er þéttrímað og margrímað,
en einnig órímað. Háttum er
stundum raskað, en stundum &:u
bragliðir styttir. Skáldum leyfist
margt, en nú er sú öld, að þörf
er á þröngsýni og bragreglum.
Stuðlun er víðast rétt, en hún er
höfuðdjásn. Orðfærið, er einfalt
og auðskilið; það er ekki litils
virði, þegar tízkan er sú að
Hugrún.
hröngla saman nýyrðum, forn-
yrðum og orðskrjpum.
Gefið gaum að „Fuglum á
flugi“. Hugrún er skáld. — Það
er ekki ofmælt.
Magnús Runólfsson.
að augiýsing ■ stærsta
og útbreiddasta blaffinu
— eykur söluna mest —
JHarðtuUhlafttd
S 't m i
2-24-80