Morgunblaðið - 13.01.1959, Blaðsíða 1

20 síður
Tillögum Rússa um Þýzkaland
tekið með varúð
Vesturveldin eru einhuga um að sam
eining Þýzkalands sé skilyrði
friðarsamninga
London, Washington
og Bonn, 12. jan.
NTB—AFP.
M E Ð A L stjórnmálamanna í
London gætti í dag ánægju með
þann sáttfúsa tón, sem er í síð-
ustu orðsendingu Bússa til Vest-
urveldanna, þar sem lagt er til
að hafnir verði friðarsamningar
við Þýzkaland innan tveggja mán
aða. Jafnframt er þó bent á, að
Bússar hafi ekki breytt grund-
vallarafstöðu sinni til vanda-
málanna.
Búizt er við, að brezka stjórn-
in samþykki tillögur Rússa um,
að hlutaðeigandi ríki skiptist á
skoðunum um málið, og að hún
leggi til að þessar umræður fari
fram milli sendiherranna eða ut-
anríkisráðherranna. Með tilliti til
væntanlegra þingkosninga í Bret
landi í ár, gera menn yfirleitt
ráð fyrir að stjórn Macmillans
muni taka vel í tillögur um fund
æðstu manna.
Macmillan og Lloyd ræðast við
Brezka stjórnin hefur þegar haf
ið viðræður við aðrar ríkisstjórn-
ir um rússnesku orðsendinguna.
Afstaða Breta var í dag rædd á
fundi þeirra Macmillans og Sel-
wyn Lloyds utanríkisráðherra,
sem hefur ekki náð sér að fullu
eftir veikindin. Enda þótt enn
liggi ekki fyrir opinber yfirlýsing
brezku stjórnarinnar, er ekki bú-
izt við að hún vísi tillögum Rússa
algerlega á bug, þótt málefna-
listinn sem Rússar lögðu fram sé
talinn útilokaður.
Bretar hafa ekki skipt um skoð-
un á vandamáli Þýzkalands.
Grundvallarafstaða þeirra til
vandamálsins er enn sem fyrr
krafan um sameiningu Þýzka-
lands með fr jálsum kosningum og
um afnám austur-þýzku stjórnar-
innar.
ftrekun á fyrri afstöðu
Formælandi bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins sagði í Was-
hington í dag, að síðasta orðsend-
ing Rússa um vandamál Þýzka-
lands hefði í stórum dráttum að-
eins ítrekað fyrri afstöðu Rússa
til friðarsamninga við Þýzkaland.
Jafnskjótt og utanríkisráðuneytið
hefur kynnt sér orðsendinguna til
LEOPOLDVILLE, 12. jan. NTB-
AFP. — Belgísku yfirvöldin í
Kongó hafa gefið út tilskipun
um, að Abako-hreyfingin skuli
lögð niður. Hrefingin er í eðli
sínu pólitísk, og var sagt að hún
hefði átt nokkra sök á óeirðunum
í Leopoldville á dögunum. Jafn-
framt voru gefnar út tilskipanir
um handtöku tveggja ínnborinna
borgarstjóra, sem verða ákærðir
fyrir að hafa neitað að vinna með
yfirvöldunum. Þá hefur verið
lagt blátt bann við að dreifa nafn-
lausum flugmiðum í Belgisku
Kongó.
hlítar, hefjast viðræðru við Breta, (
Frakka og önnur ríki Atlantshafs-
bandalagsins. — Formælandinn
kvaðst ekki vita hvenær þessar
umræður hæfust, en gaf í skyn
að fyrst mundi Bandaríkjastjórn
WASHINGTON, 12. jan.
NTB-Reuter. —
Á laugardaginn mun Eisenhower
Bandaríkjaforseti eiga fund við
Mikojan, fyrsta varaforsætisráð-
herra Sovétríkjanna, samkvæmt
frétt frá Hvíta húsinu í dag. —
Dulles utanríkisráðherra verður
viðstaddur fundinn, sem haldinn
verður í skrifstofu forsetans í
Hvíta húsinu.
Fyrir viku átti Mikojan fund
við Dulles, og sagði að þeim fundi
loknum, að þeir hefðu skipzt á
skoðunum um Berlín, Þýzkaland,
viðskipti og afvopnun. Banda-
ríska utanríkisráðuneytið gaf síð-
ar út yfirlýsingu þess efnis, að
samtalið hefði verið mjög gagn-
legt.
Stjórnmálafréttaritarar álíta,
að síðasta orðsending Rússa um
Berlínarmálið verði rædd á fundi
Molotov sendi-
herra í Haag
MOSKVU, 12. jan. — NTB-AFP
— Bússneska stjórnin hefur far-
ið þess á leit við hollenzku stjórn-
ina, að hún samþykki útnefningu
Vjatsjeslavs Molotovs fyrrver-
andi utanríkisráðherra í embætti
rússneska sendiherrans í Haag.
Þessi fregn er höfð eftir heim-
ildum sem eru nákomnar hol-
lenzka sendiráðinu í Moskvu.
Moiotov, sem var rekin úr emb-
ætti utanríkisráðherra fyrir
„flokksf jandsamlega starfsemi“,
hefur verið sendiherra í Ytri-
Mongólíu fram að þessu.
Liðsauki
Deild 240 fallhlífahermanna hef-
ur verið send frá Belgíu til Leo-
poldville, þar sem 42 menn létu
lífið í óeirðunum í síðustu viku.
Fallhlífahermennirnir fóru frá
Briissel um helgina, og var ætlun-
in að þeir færu til herstöðvarinn-
ar í Kamina, en landstjórinn í
Kongó skipaði þeim að koma
beint til Leopoldville og koma til
liðs við fallhlífahermennina, sem
voru sendir þangað'í síðustu viku.
Önnur fallhlífasveit, sem var á
leið heim til Belgíu frá Kongó,
var stöðvuð í Lissabon og send
til baka af belgíska landvarnar-
ráðuneytinu. Eru nú um 1000
belgískir fallhlífahermenn í
Kongó eða á leið þangað.
hafa samband við stjórnir Frakk-
lands og Bretlands.
Óaðgengilegar tillögur
'Formælandi vestur-þýzku
stjórnarinnar sagði í dag, að síð-
ustu tillögur Rússa um Þýzka-
land væru algerlega óaðgengi-
legar frá sjónarmiði Bonn-stjórn-
arinnar og vestrænna ríkja. Hann
gaf þessa yfirlýsingu eftir að
Adenauer kanslari og von Brent-
ano utanríkisráðherra höfðu í
þeirra Eisenhowers og Mikojans.
Er gert ráð fyrir, að forsetinn
muni ítreka þá ákvörðun Vest-
urveldanna að afsala sér ekki
rétti sínum í Berlín.
Halda áfram truflunum
í hádegisverðarboði, sem kvik-
myndaframleiðendur og kaup-
sýslumenn í Hollywood héldu
Mikojan í dag, svaraði hann
nokkrum spurningum, sem fyrir
hann voru lagðar. Hann sagði
m. a. að Rússar mundu halda
áfram að trufla erlendar útvarps-
sendingar, meðan kalda stríðið
héldi áfram. Hann sakaði Banda-
ríkin um að vera „lögregla léns-
skipulagsins".
Ekki fullkomið frelsi
Samkvæmt frétt, sem send var
út eftir hádegisverðarboðið, við-
urkenndi Mikojan, að í Sovét-
ríkjunum væri þróunin ekki
komin á það stig, að menn nytu
þar fullkomins frelsis, enda þótt
lögð væri áherzla á eins mikið
frelsi og mögulegt væri. „Búss-
ar viija gjarna að Bandaríkja-
menn ferðist um Sovétríkin,“
sagði Mikojan, „og ferðahöml-
Framh. á bls. 2.
HELSINGIN, 12. jan. NTB-Reut-
er. — Sukselainen forseti finnska
þingsins gafst í dag upp við til-
raunir sínar til að mynda minni-
hlutastjórn, eftir að sænski og
finnski þjóðflokkurinn höfðu neit
að að taka þátt í stjórnarsam-
vinnu með öðrum armi sósíal-
demókrata.
Sukselainen lagði til, að í stjórn
inni ættu sæti fimm fulltrúar
Bændaflokksins, þrír frá sósíal-
demókrötum, tveir frá sænska
þjóðflokknum og einn frá finnska
þjóðflokknum. Þá var það ætlun
Sukselainens, að þrír fulltrúar
finnsku verkalýðssamtakanna
ættu sæti í stjórninni.
Skýringar
Sænski þjóðflokkurinn skýrir
afstöðu sína svo, að hann líti ekki
á vinstra arm sósíaldemókrata
sem viðeigandi fulltrúa sósíal-
demókrata i stjórn Finnlands.
Hins vegar er sænski þjóðflokk-
urinn reiðubúinn til stjórnar-
samvinnu við hina fulltrúana,
sem Sukselainen hefur stungið
upp á.
MICHEL DEBRÉ
hinn nýi forsætisráð-
herra Frakka, sem
tók við völdum fyrir
HELSINKI, 12. an. Retuter. —
Um það gengur nú orðrómur í
Helsinki, að Rússar muni þvinga
Finna til að ljá þeim herstöðvar
til að vega á móti flotastöð Vest-
ur-Þjóðverja við Eystrasalt. Það
eru meðlimir íhaldsflokksins og
Sósíaldemókrataflokksins, sem
láta hafa þetta eftir sér, og segja
þeir, að finnski sendiherrann í
Moskvu hafi skýrt Kekkonen for-
WASHINGTON, 12. jan. NTB-
Reuter. Bandaríska geimrann-
sóknanefndin hóf í dag samninga
við einkafyrirtæki í Bandaríkj-
unum um smíði á eldflaug, sem
nota á við fyrstu tilraunina til
að senda mann út í geiminn. Eld-
flaugin og tækin, sem verða í
henni, munu kosta um 15 milljón.
í neitunarbréfi sínu bendir
finnski þjóðflokkurinn á, að tala
fulltrúanna úr vinstra armi sósíal
demókrata í fyrirhugaðri stjórn
sé hlutfallslega of stór, en val
fulltrúanna frá verkalýðssamtök-
unum sé of einhliða. Tillaga
Sukselainens útiloki fulltrúa
hinna fjölmennu samtaka starfs-
manna ríkis og bæja. Að öðru
leyti er finnski þjóðflokkurinn
ánægður með tillögur Sukselain-
ens.
Enginn vildi hliðra til
í yfirlýsingu, sem Sukselainen
birti í dag, segir að hann hafi
tilkynnt Kekkonen Finnlandsfor-
seta, að hann hafi gefizt
upp við tilraunir til að
mynda minnihlutastjórn. Hann
ítrekar það, að enda þótt flestir
stjórnmálaflokkar hafi fagnað til-
raunum hans til að mynda stjórn,
hafi ekki einn einasti þeirra vilj-
að víkja ui» þumlung frá yfir-
Framh. á bls. 2.
Delgado biður um
pólitískt hæli
LISSABON, 12. jan. — NTB-AFP
— Humbuerto Delgado hers-
höfðingi, leiðtogi stjórnarand-
stöðunnar í Portúgal, sem féll
við síðustu „forsetakosningar“,
hefur beðið um pólitískt hæli í
sendiráði Brazilíu í Lissabon. —
Þetta er haft eftir formælanda
stjórnarinnar í Lissabon. Tals-
maður sendiráðsins staðfesti að
Delgado væri þar staddur, en
neitaði að gefa nánari upplýs-
ingar. Fréttin um flótta Delgados
barst fljótt um borgina, og mátti
sjá smáhópa fólks safnast sam-
an í námunda við heimili hans,
en þeim var jafnharðan dreift af
lögreglunni. Opinberir starfs-
menn í Lissabon hafa látið í ljós
furðu sína yfir athæfi Delgados,
þar sem hann hefði getað fengið
vegabréf til að fara úr landi, að
þeirra sögn. Hershöfðingjanum
hafði nýlega verið vikið úr hern-
um fyrir óhlýðni.
seta frá þessum fyrirætlunum
Rússa.
Samkvæmt varnarsamningl
Rússa og Finna frá 1948 geta
Rússar krafizt þess af Finnum, að
þeir geri sameiginlegar hernað-
arráðstafanir, ef hætta er á árás
frá Þýzkalandi.
íhaldsmenn og sósíaldemókrat-
ar hafa verið öflugustu andstæð-
ingar þess, að kommúnistar
fengju sæti í nýrri stjórn Finn-
lands.
ir dollara. Samkvæmt þeirri áætl
un, sem þegar hefur verið gerð,
á að skjóta eldflauginni þannig,
að hún komizt á braut umhverfis
jörðina, en síðar verður henni
stefnt til jarðar aftur.
í tilkynningu geimrannsókna*
nefndarinnar segir, að tilraun
með mannaða eldflaug muni
gera vísindamönnum kleift að
kynna sér hin sálræænu og líkam
legu áhrif ,sem ferð út í geiminn
mundi hafa á menn. M.a. verður
gerð rannsókn á viðbrögðum
mannsins við því ástandi sem
hann kemst í, þegar aðdráttar-
afls jarðar gætir ekki lengur, og
við þeim snöggu umskiptum sem
eiga sér stað þegar eldflauginni
er skotið á loft og þegar hún
stöðvast aftur á jörðinni. Eld-
flaugin hefur hlotið nafnið
„Mercury" (Merkúr) og undir-
búningur undir tilraunina mun
sennilega taka mörg ár. Eldflaug
in verður byggð af flugvélaverk-
smiðjunni í St. Louis, sem valin
var úr ellefu verksmiðjum, er
sent höfðu tilboð.
★------------------------★
JisutripnMaW
Þriðjudagur 13. janúar
Bls. 3: Rósturnar í Leopoldville. Ú*
bréfi frá Þorsteini E. Jónssyni,
flugstjóra.
— 6: Varðvcitið hugrekkið annars er
allt tapað.
— 8: Hugleiðingar um vísindalegt
bókasafn landsins, eftir dr.
Björn Sigfússon.
— 9: Rogalandsbréf frá Árna G. Ey-
lands.
— 10: Ritstjórnargreinin: Gráglettni
Karls.
— 11: Akureyrarbréf.
— 18: íþróttir.
*------------------------*
Belgíumenn herða tökin
í Kongó
Framh. á bls. 2.
Mikojan rœðir við
Eisenhower forsefa
Viðurkennir að ekki riki fullkomið
frelsi i Sovétrikjunum
Sukselainen gefst enn
upp við stjórnarmyndun
helgina
Rússneskar herstöðvar í
Finnlandi ?
Samið um byggingu
mannbœrrar eldflaugar