Morgunblaðið - 30.01.1959, Blaðsíða 9

Föstudagur 30. janúar 1959
MORCUNRLAÐIÐ
9
íslendingar í þýzkum háskóla
SÍÐUSTU árin hefur leið fiestra
íslenzkra stúdenta, sem nám
stunda erlendis, legið til Þýzka-
lands. Um þessar mundir munu
dvelja þar um 150 íslenzkir stúd-
entar. — Hvernig er líf þessara
íslendinga þarna? Um það geta
menn fræðzt eitthvað í eftirfar-
andi grein.
Þegar stúdent kemur þangað
frá íslandi, er hann oftast harla
fáfróður um það, hvað hann er
að leggja út í. Hann er oftast að
fara í fyrsta sinn út í heim og er
því órótt innanbrjósts, þegar
hann situr í járnbrautarlestum
meginlandsins í fyrsta sinn á
ævinni. Hann gistir vanalega á
hóteli fyrstu næturnar í borg-
inni, sem hann hefur valið sér
að dvelja í að mestu léyti næstu
árin. Fyrsta verk hans er að fá
sér kort af borginni, sé hún stór,
og fara í skólann til að tilkynna
komu sína. Þar er troðið í hann
á framandi tungu ýmsum hollum
ráðum, sem oftast vilja auðveld-
lega gleymast í önnunum, sem
fyrir liggja, því nú skal leita sér
að herbergi.
Stúdentagarðar eru fáir og
smáir við þýzka háskóla og rúma
ekki nema örlítinn hluta þeirra,
sem um herbergi þar sækja. Þvi
er íslendingurinn sendur til húsa-
leigumiðlara. Þar bíða oftast
nokkrir, svo hann getur hlustað
á dökkleita Araba kvarta undan
frúm, sem skelli hurðum á neí
þeim er þær sjá þá fyrir utan, á
þýzka stúdenta, sem kvarta und-
an dýrtíð og hækkaðri húsaleigu
eða á frúr, sem ekki vilja leigja
stúdentum, sem segja upp her-
berginu sínu í hverju fríi og fara
burt, svo þær sitja með það ó-
leigt í nokkra mánuði. Loks er
röðin komin að honum, og hann
greiðir miðlaranum þóknunina,
en fær í staðinn nokkur heimilis-
föng.
Nú getur stúdentinn hafið leit
sína. Vegna þess hve hann er
ókunnugur í borginni, eru fyrstu
herbergin oftast þegar leigð, svo
hann fer aftur til miðlarans til
að fá nýjan forða af heimilis-
föngum. Nú fer hann að verða
fljótari í ferðum, svo hann fer
að finna óleigð herbergi, en
hann er vandlátur og skoðar því
nokkur herbergi. Eitt er risher-
bergi, ódýrt að vísu, en salerni
er ekkert á hæðinni, og ennfrem-
ur er ekki neitt tilhlökkunar-
efni að bera kolin úr kjallaran-
um upp á 5. hæð, því þetta her-
bergi er hitað með kolaofni eins
og næstum 95% þýzkra íbúða. Ef
herbergi með miðstöðvarhitun
eru fáanleg, verður að borga fyr-
ir þau ein 100 DM á mánuði með
ljósi, hita og gasi, og það er full-
mikið fyrir stúdent. Loks velur
stúdentinn sér lítið herbergi í
nýju húsi, enda þótt það hafi
kolaofn. Það er bezt að hann læri
að kveikja upp. Hann flytur inn
í nýja húsnæðið og byrjar strax
að æfa sig í að tala þýzkuna við
„kerlinguna sína“, en svo kalli
stúdentarnir oft frúrnar, sem
leigja þeim, og af þeim eru til
margar tegundir, eins og stúdent-
ar allra alda kannast við.
íslendingurinn hefur innritazt
í háskólann og ritað nafn sitt og
aðrar upplýsingar á óteljandi
eyðublöð. Nú eru fyrirlestrarmr
að byrja. Hér ríkir akademiskt
frelsi, svo að hann fær enga
stundatöflu í hendurnar, sem
hann verður að fara eftir. Sjálfur
verður hann að ákveða hvaða
fyrirlestra hann ætlar að hlusta
á. Þegar hann hefur ákveðið það,
leitar hann uppi svörtu töfluna,
því þar hengir hver prófessor upp
tilkynningu um það, hvar oyíive-
nær hann byrjar að lesa fyrir
Þetta er allt mjög erfitt í byrjun,
og hver byrjandi þykist þá hepp-
inn, er hann nær í einhvern eldri
stúdent til að leiðbeina sér við
val á fyrirlestrum og öðru. Hann
byrjar nú að sækja fyrirlestrana,
sem honum gengur illa að skilja
í fyrstu. Hann kemst þó að því,
að ekki er farið eftir neinni
ákveðinni bók. Þegar til prófsins
kemur, er ekki prófað eingöngu i
þvi, sem prófessorinn hefur sagt.
mikill maður, sem kom með ör
úr sliku einvígi. Þessi siður mun
nú niður lagður alls staðar. Önn-
ur félög eru helzt kristileg félög,
átthagafélög og pólitísk félög.
sem eru hér nær áhrifalaus. í
kosningum til stúdentaráðsins,
stilla stúdentar einstakra deilda
skólans upp listum, en engin fé-
lög önnur skipta sér af kosning-
unum, svo kosningarnar verða
ekki pólitískar, þar sem keppnin
stendur einungis á milli deilda
um að koma sem flestum mönn-
um inn í stúdentaráðið, sem er
mjög fjölmennt.
islendingar í Þýzkalandi taka
fremur lítinn þátt í félagsstarfi
stúdenta hér, en þeir hafa víðast
hvar stofnað með sér íslendinga-
félög. Innan þeirra ríkir vakandi
áhugi á sérmálum Íslendinga er-
lendis, en að minnast á þau öll
væri efni i aðra grein.
Læknisráð vikunnar:
Hvers vegna verða menn
áfengissjúklingar ?
íslendingar á rabbfundi
heldur er ætlazt til þess, að stúd-
entinn hafi sjálfur viðað að sér
þekkingu úr þeim bókum, sem
einhvern tíma hafa verið skrif-
aðar um efnið og viti skil á því
almennt. Af þessu lærir stúdent-
inn að bjarga sér sjálfur, að
fletta upp í bókum og viða sjálf-
stætt að sér þekkingu í stað þess
að læra eins og páfagaukur, og
þessi þroski, sem námsfyrir-
komulag hins akademiska frelsis
veitir, er einn stærsti kostur
þess. Þetta frelsi gefur stúdent-
um tíma til að sinna áhugamálum
sínum meir en ella. En ef á annað
borð skortir áhuga á sjálfu nám-
inu, getur þetta námsfyrirkomu-
lag leitt til þess, að stúdentar
fara sér hægt við námið og verð-
ur ekkert ágengt, vegna þess að
aðhald í barnaskólastíl er ekkert.
Vanalega fer stúdentinn á fæt-
ur um 7 leytið. Hann klæðir sig
og þvær sér úr köldu vatni, renn-
andi vatni ef hann býr svo vel,
annars úr þvottaskálinni, sem
hann heliir í vatni úr postulíns-
könnunni, sem var svo algeng á
íslandi þar sem ekki var renn-
andi.vatn. Á meðan hitar hann
vatn í kaffið eða teið á gasvél-
inni í eldhúsinu. Flestir stúdent-
ar hafa eldhúsaðgang og hafa hjá
sér brauð, álegg og annan mat.
Mjólk er ekki mikið drukkin,
enda á hún harða samkeppni við
bjórinn, sem er svo mikil nauð-
synjavara, að hann er alveg skatt
frjáls, enda er hann seldur í
hverri mjólkurbúð.
Vissara er að vera kominn
tímanlega í skólann, því þegar
fer að nálgast 8:15 eru fyrirlestra-
salirnir að fyliast, því þá byrja
fyrirlestrarnir. Þeir eru margir
hverjir mjög stórir og getur einn
salur tekið allt að 600 nemendur
í sæti. Þegar prófessorinn gengur
inn, oft með aðstoðarmönnum
sínum, bregður íslendingnum í
fyrstu í brún, þvi allir stúdent-
arnir í salnum taka að banka i
borðin með hnefunum af miklum
ákafa og verður af því talsvert
hark. Heima var hann vanur þvi,
að stúdentar stæðu upp í kveðju-
skyni, en hér er það stúdenta-
siður að banka í borðin. Þennan
sið nota stúdentar á sama hátt og
annað fólk notar lófaklapp. Ef
þeim mislíkar eitthvað, þá sussa
þeir og nudda fótunum við gólf-
ið. Fyrst í stað kemur þessi siður
einkennilega fyrir, en hann venst
alveg. Allan morguninn standa
fyrirlestrar yfir, og stúdentar
eru oft á þönum úr einum saln-
um í annan. Þá er gott að þekkja
skólann vel, til að finna réttan
sal í þessum háskólabáknum. —
Stundum eru byggingar skólanna
ekki á einum stað, svo að hend-
ast verður á milli borgarhluta, og
þá er gott að hafa reiðhjól eða
annað farartæki.
Fyrirlestrar eru aldrei milli
klukkan 13 og 14, og þá er farið
í „mensu“, mötuneyti stúdenta.
Matur þar er ódýr, en ekki góð-
ur, en fjárhagsins vegna verður
stúdentinn að reyna að gera sér
það að góðu, sem að honum er
Maturinn er yfirleitt súpa og svo
einhver réttur, oftast með kart-
öflum, sem matreiddar eru á
ýmsan hátt. Kjötskammtur er
frá 5 grömmum upp í 100 grömm
á mann. Oftast er hægt að gleypa
hann í einum munnbita, en með
tímanum lærir hann að skera
hann svo smátt og treina sér
hann svo lengi, að hann getur
klárað allar kartöflurnar. Oftast
kaupir hann sér mjólk með matn-
um, því þarna eru seldir alls kon-
ar drykkir, allt upp í brennivín,
en það kaupir aldrei neinn.
Stundum er nú farið heim til
að lesa, en stundum halda timar
áfram um eftirmiðdaginn. Yfir-
leitt neyta stúdentar ekki mið-
degiskaffis, en borða í þess stað
kvöldsnarl í fyrra lagi, heima
hjá sér eða í mensu.
Kvöldunum ráðstafa stúdentar
eftir eigin geðþótta. Þeir áhuga
sömustu sitja heima hjá sér öll
kvöld og lesá. Hinir bregða sér
oft út á kvöldin ásamt félögum
sínum, því ef margir landar eru
í borginni, halda þeir mjög vei
hópinn. Oft er þá farið í kvik-
myndahús, leikhús eða á tónleika
og einnig er mjög vinsælt að
setjast inn á kaffihús eða bjór-
stofu til að skeggræða þar heim-
speki, pólitík, tækniframfarir,
list og óteljandi margt annað, þvi
að hugðarefnin eru eins mörg og
mennirnir. Böll, eins og þau
tíðkast á Islandi eru hér fátíð og
lítið þangað að sækja, því oftast
verður hver karlmaður að koma
með sína dömu, ef hann viil
dansa, og menn kvarta undan því
hve erfitt sé að kynnast góðum
þýzkum fjölskyldum.
Stúdentafélög eru mörg, og
mörg þeirra hafa eigin félags-
heimili, þó aðallega þau elztu,
sem eru þá oft leifar af gömlum
félögum með margar hefðir og
venjur. Fyrrum var það algeng-
ur siður í þessum félögum, að er
félagar höfðu lært þar skilming-
ar og aðrar íþróttir í eitt ár, urðu
þeir að heyja einvígi, og þótti sá
ÁFENGI er nautnalyf, sem hægt
er að misnota mjög. Flestir nota
áfengi eingöngu sem nautnalyf
og aðeins við einstöku hátíðieg
tækifæri.
En sumir aftur á móti misnota
áfengi, verða „alkoholistar“.
Menn, sem að staðaldri neyta
áfengis í stærri eða minni skömmt
um verða að lokum áfengissjúkl-
ingar. Þeir geta fengið alkhol-
krampa, séð sýnir, fengið „dele-
rium tremens", gengið af göflun-
um, svo nokkuð sé talið. En áð-
ur en svo langt er komið hefur
misnotkun áfengis valdið þeim og
aðstandendum þeira margskonar
tjóni.
Það er dýrt að neyta áfengis.
Ekki líður á löngu þar tjl menn
skulda skatta og húsaleigu og
reikningarnir vaxa hjá kaup-
mönnunum og alls staðar. Þegar
menn drekka, eiga þeir líka fullt
í fangi með að stunda fasta vinnu.
Menn verða sljóir og skeyíingar-
lausir. Ef til vill missa menn at-
vinnuna, og þá fer að halla niður
á við. Engin efni verða til að
kaupa hollan mat, föt eða sæmi-
leg húsakynni. Það er ekkert
undarlegt þótt sambandið við
konuna og börnin verði stirt.
Það er ómurlegt fyrir konuna
að bíða eftir eiginmanninum á
útborgunardeginum þegar hann
á að færa henni peninga fyrir
mat og húsaleigu og öðrum nauð-
synjum. Bíða og bíða. Ef til vill
kemur hann svo augafullur þegar
komið er langt fram á nótt ...
með tóma vasana ... ef til vill
líka frekur og ruddalegur til að
fela slæma samvizku sína.
Hvers vegna verða menn áfeng
issjúklingar? Eiginlega er ekki
hægt að gefa neina skýringu á
því í stuttu máli. Ástæðurnar geta
verið svo margar.
Sumir verða áfengissjúklingar
svo að segja af vana. í fyrstu
getur verið um að ræða heil-
brigðan manri, sem upprunalega
hefur enga tilbneigingu til að
drekka mikið magn af áxengi, en
sem samt xem áður kemst upp
á þann vana vegna starfs síns.
Fyrir sumum getur það t. d.
verið erfitt að vera a'fgreíðslu-
maður vínsölu, þjónn eða þess
háttar, án þess að leiðast út i of-
drykkju. Og sums staðar er ráð-
andi „umgangs“-siðurinn. Ef 5
menn sitja saman á veitingahúsi,
þá gefur hver einn „umgang“.
Það þykir ekki kurteisi að segja
nei takk eða neita að gefa „um-
gang“. Þegar röðin er komin að
manni. Og þannig leiðist sá sem í
fyrstunni ætlaði aðeins að fá sér
tvö glös, til að drekka 5. Annars
mundi hann móðga hina. Sem
betur fer er þetta þó ekki mikið
útbreiddur siður hér.
Af þessum 5 mönr.um er
kannske einn sem er þannig gerð-
ur að þegar hann hsfur fengið
sér eitt glas, þá get.ur hann ekki
hætt og þá heldur hann áfram
að drekka þangað til síðasti eyrir
er horfinn úr vasa hans. Þannig
eru sumir gerðir. Stundum þarf
ekki nema mjög lítið t'lefni til
þess að úr því verðj langt og
mikið fyllirí.
Menn „lenda“ á fylliríi, skamm
ast sín fyrir að hafa eytt viku-
laununum eða mánaðarkaupinu,
konan bíður (súr) heima auð-
vitað. Menn ýta tilhugsuninni frá
sér og fá sér einn í viðbót, þá
skánar allt, lífið verður bara
leikur aftur. Þá drekka menn dag
og dag og síðan nokkra daga í
einu og loks næstum alltaf.
Þá eru til þeir sem eru tauga-
veiklaðir, órólegir, fullir af kvíða.
Þeir komast að þvi að ágætt ráð
er að drekka svolítið Þá hverfur
óróinn. menn fá frið innra með
sér og jafnvægi. Það verður vani
að drekka. En alkohól konungur
er strangur húsbóndi. Oft fer svo
að hann krefst meira og meira
til að fá þá ró sem kom áður að-
eins af einu eða tveimur glösum.
Loks kemur að þvi að viðkom-
andi þarf eina eða tvær flöskur
... og þá er alvara á ferðum.
Alvara er líka á ferðum, þegar
menn fara að „missa minni“. Mað
urinn hagar sér ef til vill mjög
sómasamlega meðan hann er
undir áhrifum áfengisins, en hann
man bara ekki eftir á neitt af
því sem fram fór.
Hvernig eiga menn að komast
úr klónum á áfenginu? Síðar
mun rætt um það í þessum dálki.
Mexíkó og
deila um
Guafemala
landhelgi
Sfjórnmálasambandi slitið vegna skot-
árásar á báta
MEXÍKÓ hefur ákveðið að slíta
! stjórnmálasambandi við ná-
I grannaríki sitt Guatemala, vegna
! þesS að á gamlársdag gerðu or-
ustuflugvélar frá Guatemala skot
árás á mexikanska rækjuveiði-
báta, sem voru undan Champar-
ico á strönd Guatemala. Þrír
mexikanskir sjómenn létu lífið,
14 særðust og 11 voru skömmu
síðar teknir höndum af varðskipi
frá Guatemala, og með þeim
fimm skip.
Deila þessi sprettur af þvi að
rétt, eftir að hann hefur staðið i
misjafnlega langan tíma í bið- ríkið Guatemala lýsti nýlega yfir
röðinni við matarafhendinguna. 112 mílna landhelgi, en Mexíkó
hefur tregðazt við að viðurkenna
þessa stækkun landhelginnar,
vegna þess að innan hinnar nýju
markalínu falla auðug fiskimið
sem mexikanskir sjómenn hafa
stundað. Þykir þar skjóta skökku
við hjá Mexikönum, sem ætíð
hafa verið fremstir í flokki latn-
esk-amerísku ríkjanna í að krefj-
ast stækkunar landhelginnar.
Eiga Mexikanar nú í deilu við
Bandaríkjamenn, sem ekki vilja
viðurkenna 9 mílna landhelgi
þeirra í Mexíkó-flóa.
Árekstrar þeir sem nú urðu
undan Champarico á Kyrrahafs
ströndinni spretta þó ekki bein-
línis af deilum um fiskveiðirétt-
j indi, heldur segja stjórnarvöld
Guatemala, að bátarnir, sem ráð-
izt var á, hafi verið að smygla
vopnum til Guatemala. Því hafi
ekkert verið óeðlilegt að ráðast
á þá með skothríð. Slíkt hefði
ekki verið gert ef um einföld
fiskveiðibrot hefði verið að ræða.
Stjórn Mexíkó krafðist þess ný-
lega að hinum handteknu mönn-
um og bátum þeirra yrði skilað
aftur skaðabætur yrðu greiddar
fyrir manndráp og skemmdir.
Stjórn Guatemala hefur lýst sig
■ ófúsa til að gera það en vill að
málið verði lagt fyrir alþjóðlegan
gerðardóm. Því svaraði Mexíkó
með því að slíta stjórnmálasam-
| bandi við Guatemala.