Morgunblaðið - 31.05.1959, Blaðsíða 6

f
MORZTJISBLAÐIÐ
Sunnudagur 31. maí 1959
Berlín II:
1. MAÍ 1959 verður áreiðanlega
minnisstæður öllum, sem voru
viðstaddir fjöldafundinn á Lýð-
veldistorginu- í Vestur-Berlín.
Veðrið þennan dag var eins gott
og frekast varð á kosið, alheiður
himinn og steikjandi hiti. Strax
um morguninn gat að líta hóp-
göngur víða í borginni. Ýmiss
konar samtök gengu fylktu liði
undir fánam og kröfu-spjöld-
um, sem báru margs kyns
áletranir. Allir þessir hópar
gtefndu að einum punkti í borg-
Frá fjöldafundinum á Lýðveldistorginu í Vestur-Berlín 1. maí sl. 1 baksýn til vinstri sést ræðupallurinn og „víravirkið" með áletr-
uninni „Berlin bleibt frei“.
Svipmyndir frá 1. maí í
Willy Brandt
innl, Lýðveldistorginu fyrir
framan ríkisþinghúsið, steinsnar
frá járntjaldinu.
Þetta „torg“ er raunar ekki ann
að en víðáttumikið sandflæmi,
þaðan sem rústirnar úr stríðinu
hafa verið hreinsaðar. Þar var
búið að koma upp viðamikium
vestri og austri
palli með ræðupúlti og sætum
fyrir tignargesti. Bak við hann
gnæfði geysihátt „víravirki“, þar
sem skrifað stóð stórum, hvítum
stöfum „Berlin bleibt frei“ (Berl-
ín verður áfram frjáls).
Mannfjöldann dreif að í stríð
um straumum úr þremur áttum,
og von bráðar var torgið þakið
í mislitu mannhafi, mesta fólks-
fjölda, sem safnazt hafði saman
í sögu Berlínar. Mönnum taldist
svo til að um 600.000 manns hefðu
tekið þátt í fjöldafundinum.
Táknvís líkneskja
Meðan beðið var eftir því að
allar hópgöngurnar kæmust á á-
fangastað, litaðist ég um. 1 austri
„blasti við“ hið ósýnilega og þó
Myndin sýnir fond ,verkamanna“ í Austur-Berlín 1. maí sl. Það voru hersveitir kommúnista,
sem settu mestan svip á hann.
skrifcir úr
daalena lifimi
Fékk yfir sig forargusu
FOKVONDUR ökumaður kom
að máli við Velvakanda og
hafði sögu að segja. Hafði hann
farið í nýja bílnum sínum suðu.r
til Grindavikur á dögunum. ■—
Skyndilega kom í ljós stærðar
steinn á veginum rétt fyrir fram
an bílinn. Sást steinninn ekki
fyrr en komið var það nærri
honum og hvorki var hægt að
hemla né víkja til hliðar og rann
bíllinn beint á steininn og beygi
aðist að framan.
Fór nú ökumaðurinn út úr
bílnum til að losa steininn og
velta honum af veginum, en
hægra megin við bílinn var
djúpur forarpollur. Meðan hann
er þarna að bjástra víð steininn
óku tveir bílar fram hjá. Hægðu
þeir ekki á ferðinni, en renndu
í pollinn við bílhliðina á þetta
60 til 70 km hraða og er þeir
voru komnir fram hjá sá hvorki
í ökumann né bíl hans fyrir for
og óþverra. Var hann að honum
mjö greiður yfir þeirri útreið,
sem hann hafði fengið og þótti
lítið koma tii ökumenningar bíl-
stjóra þeirra, er hlut áttu að
máli.
Þríbrutu umferðarlögin
¥7'ELVAKANDA finnst ekki kyn
« þó maðurinn væri sár,
enda hér um að ræða mjög ámæl
isverða framkomu bílstjóra. Það
mun vera grein í ökulögunum
þess efnis, að bílstjórum sé skylt
að staðnæmast ef þeir koma að
bíl á vegum úti, sem virðist ekki
í lagi. í öðru lagi ber auðvitað
hverjum bílsíjóra skylda til að
hægja á ferðinni bæði þegar ekið
er framhjá farartæki, sem stend-
ur á veginum og eins er þeir aka
yfir poll, þannig að þeir eigi á
hættu að skvetta óhreinindum
á aðra. Hér hafa því umrædd-
ir bílstjórar brotið minnst þrjú
„paragröff" umferðalaganna í
einu og því ekki að furða þó það
athæfi þeirra væri tekið illa upp.
Þá er hitt atriðið, sem henti
vin vorn, þ. e. steinninn á veg-
inum. . Það er algengt að sjá
steina, oft stærðar hnullunga,
liggja á fjölförnum þjóðvegum
hér á landi og aldrei virðist
nokkrum bílstjóra detta í hug að
stanza til að ryðja steinunum
úr vegi. Hver hugsar um það eitt
að komast leiðar sinnar sjálfur,
en menn skeyta minna um þó
steinn, sem þeir gætu tekið upp
af götunni, eigi kannski eftir að
verða næsta manni að aldurtila.
Rétt að velta steinum
af veginum strax.
NÚ er sumarið komið og brátt
taka bifreiðar að pjóta um
alla þjóðvegi landsins. Þjóð/ega
kerfi okkar er langt og kostar
mikið að halda því við svo vel
sé, enda eru víða steinar á veg-
unum. í sumar mun oft mega sjá
bílstjóra krækja fram hjá þess-
um steinum án þess að taka á sig
það ómak að staðnæmast til að
velta þeim úr vegi. Síðar koma
aðrir, sem ekki sjá steinana í
tíma og lenda á þeim, skemma
farartæki sín og meiða sig sjálfa.
Þannig henda slys, sem hægt
hefði verið að koma í veg fyrir.
Það eru einnig margir steinar
á þjóðvegum lífsins, sem getur
verið hagkvæmt að velta úr vegi
í stað þess að reyna að aka
fram hjá þeim. Meðan þeim er
ekki velt út fyrir veginn, stafar
sífellt af þeim hætta og þeir
geta, er minnst varir, valdið slys-
um og tjóni. Því er gott að hafa
í huga þá, sem eiga eftir að fara
veginn og ekki er víst að sjái
steinana í tima.
★
Það aru einnig margir forar-
pollar á vegum mannlífsins. Það
er einnig þreföld lagaskylda að
hægja ferðina og aka gætilega
er við förum yfir þá Það er ekki
víst að aurinn, sem við kunnum
að sletta úr þeim yfir samferða-
men nokkar, náist af fötum
beirra í nokkurri hreinsun.
alltof áþreifanlega járntjald, sem
gert hefur Berlín að tveim and-
stæðum pólum. Rétt vestan við
„tjaldið" stóð hið sögufræga rík-
isþinghús að hálfu í rúst. Það var
ekki endurreist af nazistum eftir
brunann fræga, en nú var það
umkringt vinnupöllum, og er
ætlunin að lagfæra það. Rétt
sunnan við ríkisþinghúsið grillti
í Brandenborgarhliðið, og ekki
langt þar frá stóð gríðarstór stein
líkneskja af hermanni, sem var
umkringdur brynvögnum og
stórskotaliðsbyssum af ýmsum
gerðum. Þetta er minnismerki
um Rauða herinn og stendur inni
í Vestur-Berlín. Um það er jafn-
an rússneskur hervörður. en þenn
an dag höfðu Bretar sent þangað
liðsauka til að „vernda" líkn-
eskjuna. Það vorU einu hermenn-
irnir, sem ég sá í Vestur-Berlín.
Rauði hermaðurinn stóð á stalli
sínum þennan dag í steingerðri
þögn og sneri baki í það sem
fram fór á Lýðveldistorginu. Það
var eitthvað táknrænt við þessa
líkneskju, þar sem hún stóð og
sneri sér undan mannfjöldanum,
sem var kominn hér saman til
að árétta frelsisvilja sinn. í vestri
blasti svo við okkur mjög nýtízku
leg bygging, „Congress Hall“,
sem Bandaríkjamenn gáfu Berl-
ínarbúum fyrir tvelmur Srum.
Þetta er ein helzta menningar-
miðstöð borgarinnar; þar fara
fram hljómleikar og ýmiss konar
fundahöld.
Sundurleit kröfuspjöld
Mannhafið er sífellt að þétt-
ast. Fánar bærast naumast í still-
unni, en kröfuspjöldin láta mikið
til sín taka, enda mörg þeirra
stór og fjörlega máluð. Þar má
lesa margar og sundurleitar á-
letranir, eins og t.d. „Eining
Evrópu tryggir frelsi okkar“,
„Samninga við Pólland", „Niður
með nýlendustefnuna", „Niður
með heimsvaldastefnuna“ og
„Disengagement“ (mér var
aldrei fullljóst í hvaða merkingu
þetta fræga orð var notað í Berl-
ín). Hér er sýnilega enginn hörg-
ull á ólíkum sjónarmiðum, þó
allir séu sammála um kjörorð
dagsins, sem blasir við manni á
kröfuspjöldum í öllum áttum:
„Berlin bleibt frei“. Á nokkrum
spjöldum getur að líta skop-
myndir af Krúsjeff með skýr-
ingunni „Frelsari Berlínar“. íbú-
ar þessarar borgar hafa alla tíð
verið annálaðir fyrir kímnigáfu.
Eins og járnið
Þegar klukkan var hálfellefu
tóku ræðumennirnir til' máls.
fyrstur talaði forseti Verkalýðs-
sambandsins í Vestur-Berlín,
Scharnowski. Hann sagði m.a. að
Rússar mættu hafa það hugfast,
að Berlínarbúar væru sama eðlis,
Framh. á bls. 23.
Minnismerkið hjá Tempelhof-flugvellinum í Vestur-Berlín u
„loftbrúna" 1948, þegar Berlín var einang.