Morgunblaðið - 31.05.1959, Blaðsíða 23

SunnuÆagur 31. mal 1959
MORCUNTÍLjÐIÐ
23
Berlm
Framh. af hls. 6
og járnið: því lengur sem það
hitnaði, þeim mun harðara yrði
það. Ernst Lemmer, Þýzka-
landsmálaráðherra í Bonn-stjórn-
inni, talaði næstur og sagði m.a.:
„Frá þessum stað vil ég fullvissa
þá Berlínarbúa, sem í dag ganga
fylktu liði þarna austan tjaldsins
samkvæmt fyrirskipun — ganga
á eftir brynvögnum og fallbyss-
um til heiðurs Prússlandi — ég
vil fullvissa þá um, að við erum
einhuga og óbifanlegir". Hann
áminnti menn jafnframt alvar-
lega um að skoða ekki örlagarík-
asta vandamál Þýzkalands með
gleráugum stjórnmálaflokkanna.
Því næst flutti Walter Reuther,
varaforseti bandaríska verkalýðs
sambandsins (AFL/CIO), íbúum
Vestur-Berlínar kveðjur frá 16
milljónum verkamanna í Banda-
ríkjunum. „Við stöndum við hlið
ykkar og vottum ykkur fulla
hollustu", sagði hann.
Meðan þessir menn töluðu,
streymdu enn þúsundir manna
inn á Lýðveldistorgið og nærliggj
andi götur og húsaþök. Hver auð-
ur blettur var notaður til hins
ýtrasta.
Síðastur tók til máls Willy
Brandt, yfirborgarstjóri Vestur-
Berlínar. Hann talaði lengi og af
miklum eldmóði, enda var mikið
um lófaklapp meðan á ræðu hans
stóð. Hann sagði m.a.: „Sá dag-
ur mun renna upp, þegar Brand-
enborgarhliðið verður ekki fram-
ar á þessari markalínu þarna,
sem liggur þvert gegnum fjöl-
skyldur okkar, skiptir þjóðinni
og hlutar Berlín sundur. Þangað
til sá dagur rennur upp, biðjum
við, hrópum við, heimtum við:
Opnið hliðið!“
Brandt sagði ennfremur:
„Berlínarvandinn er ekki annað
en gervivandamál, sem rússnesk
stjórnmálastefna hefur skapað'*.
Hann sagði að Berlínarbúar
mundu aldrei láta slíta sig úr
tengslum við hinn frjálsa hluta
Þýzkalands, en það væri ein-
mitt tilgangurinn með tillög-
um Rússa um „óháð borgríki" í
Berlín.
Ötult hjúkrunarlið
Mannfjöldiíin stóð hljóður og
sesingalaus undir ræðu Brandts,
en við og við heyrðist blásið í
flautu. Hér og þar um torgið
stóðu sjúkrabílar og uppi á þök-
um þeirra „varðmenn“ sem höfðu
auga með mannmergðinni, en á
víð og dreif var svo einkennis-
klætt hjúkrunarfólk með sjúkra-
hörur. Hvenær sem einhver varð
miður sín eða féll í ómegin vegna
hitans, gall í flautu einhvers
„varðmannsins“ sem jafnframt
benti hjúkrunarliðinu á slysstað-'
inn. Síðan var sjúklingurinn bor-
inn í afdrep og honum hjúkrað.
Hjúkrunarliðið átti annríkt, því
hitinn var mikill og hvergi
skuggi á þessu bersvæði.
Frelsisklukkan hljómar
Klukkan var tólf þegar Brandt
lauk máli sínu og stuttu síðar
heyrðust skærir hljómar Frelsis-
klukkunnar í ráðhúsinu í Schöne-
berg, fjarlægu borgarhverfi.
Þessi klukka hljómar á hádegi
hvern dag ársins. Fólkið stóð
hátíðlegt og hreyfingarlaust
þangað til síðasti hljómurinn dó
út. Það vakti furðu margra út-
lendinga hvílíka stillingu Berlín-
arbúar sýndu á þessum fjölda-
fundi á einhverjum alvarlegustu
tímamótum í sögu borgarinnar.
Það var eins og fólkinu hefði
vaxið innri styrkur og sálarjafn-
vægi í erfiðleikunum, sem það
hefur strítt við undanfarin ár.
Wiliy Brandt
Eftir fjöldafundinn hafði borg-
arstjóri Vestur-Berlínar boð fyr-
ir ýmsa gesti í hinum rúmgóðu
salarkynnum í „Congress Hall‘.
Þar var margt manna hvaðanæva
af hnettinum. Mér var nokkur
forvitni á að hitta Willy Brandt,
þar sem svo einkennilega vildi til
að ég hafði hitt hann á alþjóðlegu
stúdentamóti í Noregi sumarið
1949, en þá hafði hann nýverið
endurheimt þýzkan ríkisborgara-
rétt.
Brandt var búsettur í Noregi
allt frá valdatöku Hitlers í Þýzka
landi fram yfir síðari heimsstyrj-
öld. Hann tók Virkan þátt í norsk
um stjórnmálum og starfaði að
blaðamennskú. Á stríðsárúnum
var hann flóttamaður í Svíþjóð,
eftir að hann slapp úr stríðs-
fangabúðum Þjóðverja. Hann
kom til Noregs eftir stríð og hugð
ist búa þar áfram, en atvikin
höguðu því svo, að hann fór til
Berlínar, fyrst sem blaðamaður,
síðar sem blaðafulltrúi norsku
hermálanefndarinnar í Berlín.
Það var Ernst Reuter, þáverandi
borgarstjóri Vestur-Berlínar, sem
endurvakti áhuga Brandts á
þýzkum stjórnmálum.
Brandt býr enn að norsku
„uppeldi" sínu. Hann er kvæntur
norskri konu (fyrri kona hans,
sem hann skildi við, var líka
norsk) og talar jafnan norsku
heima fyrir.
Samtal við Brandt
Samtal okkar var stutt, því
hann var önnum kafinn við að
heilsa gestum og taka á móti
hamingjuóskum. Ég spurði hvort
það væri rétt, sem ég hafði heyrt,
að jafnaðarstefna hars væri
skyldari norrænni jafnaðarstefnu
en þýzkri. Hann kvað svo vera í
vissum skilningi. Hann hefði
vanizt náinni samvinnu verka-
lýðssamtakanna eg jafnaðar-
manna í Noregi. í hans augum
væri flokkur sósíaldemókrata
fyrst og fremst verkamanna-
flokkur, umbótaflokkur sem
styddi takmarkaða þjóðnýtingu
og ríkiseftirlit; hann væri ekki
lengur byltingarflokkur. Þióðfé-
lagið hefði gerbreytzt síðan á dög
um Marx, og formúlur hans væru
ónothæfar. Nú væri ekki lengur
hægt að tala um kapítalista í
þeirri gömlu merkingu orSsins.
Öll meiri háttar fyrirtæki væru
nú orðið hlutafélög, þar sem stór
fjöldi almennra borgara ælti
hlutabréfin. Þetta væri lýðræðis-
skipulag í smækkaðri mynd
Þegar ég spurði Brandt hvort
hann byggist við breyttri utan-
ríkisstefnu í Vestur-Þýzkalandi
ef sósíaldemókratar kæmust cil
valda, kvað hann nei við. Hins
vegar mætti búast við breyttum
vinnuaðferðum. Það væri vel
hægt að vera ákveðinn án þess
að vera þver eða óliðlegur. Sósíal
demókratar vilja meiri lipurð í
utanríkismálum en nú tiðkast í
Vestur-Þýzkalandi, sagði hann
Willy Brandt kemur manni svo
fyrir sjónir sem hann sé maður
óhvikull og röggsamur. Hann er
fremur kuldalegur í viðmóti, en
á ríka kímnigáfu og hefur gatn-
an af að tala. Hann er talinn lík-
legur eftirmaður Ollenhauers
sem leiðtogi þýzkra sósíaldemó-
krata, en þeim ber ýmislegt á
milli eins og stendur.
Dagur verkamannsins í- A-Berlin
Hátíðahöldin 1. jnaí í Aústúr-
Berlín vóru méð -talsyerl;” öóru
sniði en í Vestur-Berlín. Há-
punktur þeirra var hersýning á
Marx-Engels-torginu, sem tók lið
lega hálftíma. 4000 hermenn
gengu fyrir foringjana á heiðurs-
pallinum; síðan komu 54 bryn-
vagnar, hver þeirra með 15
manna áhöfn; þá komu stórskota
liðsvopn af ýmsum gerðum og
stærðum; því næst 12 þungar loft
varnabyssur, skriðdrekar og
margs konar önnur þungavopn.
Á heiðurspallinum stóðu austur
þýzku kommúnistaforingjarnir
ásamt tignum gestum frá Kína og
Sovétríkjunum. Yfir þeim blakti
kjörorð dagsins: „Vestur-Berlín
verði frjálst og vopnlaust borg ■
ríki“.
Eftir hersýninguna komu svo
fram einkennisklæddir hópar
verkamanna úr ýmsum starfs-
greinum, en að þessu sinni voru
þeir ekki vopnaðir, eins og jafnan
áður. Þegar þeir gengu fyrir heið
urspallinn og heiisuðu foringjun-
um, hrópaði þulurinn í hátalar-
ann: „Niður með hernaðarand-
ann í Vestur-Þýzkalandi“.
Þannig var haldið upp á dag
verkamannsins í austur-þýzka
„alþýðulýðveldinu".
Sigurður A. Magnússun.
Hjartanlega þakka ég öllum þeim sem glöddu mig með
skeytum og gjöfum á 75 ára afmælinu mínu 3. maí.
Salvör Friðriksdóttir, Vogum.
Sigríður Björnsdóttir
sjötug
Á kreppuárunum fyrir stríð,
varð nokkrum ungum mönnum
I það til láns. að leið þeirra lá í
; Bankastræti 2. Þeir tímar minni-
máttarkenndar og úrræðaleysis
eru enn í fersku minni. Þá voru
flestar dyr harðlæstar til mann
• sæmandi lífs, og til bjartsýni
; þurfti meir en meðal karl-
1 mennsku. Engir voru þó þrúgaðri
af vonleysi þessa tímabil en ungir
menn, enda voru þeir hvort-
tveggja fortíðar- og framtíðar-
lausir. Þess vegna varð það lán,
er leið þeira lá heim í Banka-
stræti 2 til Sigríðar Björns-
dóttur.
Þá konu hefur aldrei skort
bjartsýni, og úrræðaleysi er mér
til efs að hún þekki, og hafa
þessar hæfileikar hennar ekki
aðeins gert henni fært að sigr-
ast á öllum erfiðleikum, sem lífið
hefir hrannað á leið hennar,
heldur hefur hún smitað aðra
j bjartsýni og talið í þá kjark, sem
dró þá yfir margan örðugan
hjalla.
Því varð heimili hennar ann-
að heimili manna og athvarf.
Þangað var alltaf gaman að koma
og þangað koma þeir enn og
blessa þann dag, sem leiddi þá
þangað fyrst. Enga konu hefi ég
séð eins í essinu sínu og Sigríði,
þegar gest ber að garði, og virð-
ist þá einu gilda hvernig á steni
ur. Þar er að finna meiri hjarta-
hlýju en hægt er að ætlast til
að finna hjá venjulegu dauðlegu
fólki. Það er því ekki að furða
þó maður telji það lífslán að hafa
kynnst henni. Heilbrigð glað-
værð og hljómlist er undirtónn
alls þess, sem kemur í huga
manns þegar litið er aftur um
farinn veg í samfylgd Sigríðar, og
enn í dag er hún hin sama og
fyrir aldarfjórðungi er ég kynnt-
ist henni fyrst.
Ungu mennirnir frá kreppuár-
unum eru nú miðaldra, og nokkr-
ir gamlir félagar horfnir sjón-
um, — ný kynslóð vaxin úr
grasi, sem á leið í Bankastræti til
Sigríðar og nýtur eins og við
þeirra gjafa, sem hún miðlar af
allsnægtum sínum — bjartsýni og
aftur bjartsýni.
Sigríður er fædd 20. maí árið
1889, í Álftatungu á Mýrum,
dóttir hjónarma Björns Ólafs
Björnssonar og Jensínu Bjarna-
dóttur. Hún er gift Sigurjóni
Markússyni fyrrverandi sýslu-
manni, drenglunduðum höfðings
manni. Eiga þau fimm börn á lífi.
Við vinir þínir, Sigríður, árna
þér allra heilla á sjötugs afmæli
þínu með þakklæti fyrir allt, sem
þú hefur fyrir okkur gert.
Vinur.
Sigurður ölason
Hœstaréttarlögmaður
Þorvaldur Lúðvíksson
Héruðsdómslögmaður
Málflutningsskrifstofa
Austurstræti 14. Sinú 1-55-35
Maðurinn minn
BJÖRN SIGURÐSSON
járnsmiður, Laugarnesveg 83,
andaðist í Landsspítalanum föstudaginn 29. þ.m.
Guðrún Ebenezerdóttir.
Eiginmaður minn
HILMAR DANlELSSON
flugmaður,
er lézt af slysförum 24. mai verður jarðsunginn frá
Fossvogskirkju þriðjudaginn 2. júní kl. 1,30. Athöfninni
verður útvarpáð.
Fyrir hönd aðstandenda.
Lára Vigfúsdóttir.
Móðir okkar,
REBEKKA JÓNSDÓTTIR
frá Gufudal
andaðist 29. maí. Jarðarförin fer fram frá Dómkirkjunni
miðvikudag 3. júní kl. 2 síðdegis, og verður henni út-
varpað.
Blóm og kransar afþakkað.
Fyrir hönd systkinanna.
Ása Gðumundsdóttir.
Móðir mín og amma,
IIÖLMFRÍÐUR EGGERTSDÓTTIR,
andaðist að Elliheimilinu Grund, 27. maí. Jarðarförin
ákveðin frá Fossvogskirkju, miðvikud. 3. júní kl. 13,30.
Guðún Steindórsdóttir,
Auður Ágústsdóttir.
Móðir okkar
JÓNlNA MARGRÉT ÞORSTEINSDÓTTIR
frá Merkinesi í Höfnum,
er andaðist 24. maí verður jarðsungin frá þjóðkirkjunni
í Hafnarfirði þriðjudaginn 2. júní kl. 2 síðdegis.
Börnin.
Móðir okkar,
SÓLVEIG JÓNSDÓTTIR,
Framnesveg 33,
sem andaðist 21. maí, verður jarðsungin frá Fríkirkjunni
þriðjudaginn 2. júní kl. 2.
Fyrir hönd barna, tengdabarna og barnabarna.
Stefán Gísiason
Faðir okkar
metUsalem sigfUsson
trésmiður frá Snjóholti,
sem lézt 25. þ.m. Verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
þriðjudaginn 2. júní kl. 3 e.h.
Blóm vinsamlegast afþökkuð, en þeim, sem vildu minn-
ast þess látna, láti það renna til Slysavarnarfélags Islands
Aðalsteinn Metúsalemsson,
Jóhanna Metúsalemssdóttir,
Sigríður Metúsalemsdóttir,
Ólafur Haukur Metúsalemsson.
Innilegar þakkir til allra þeirra, er sýndu samúð og
vinarhug við andlát og jarðarför móður okkar og tengda-
móður,
GUÐFINNU GUÐNADÓTTUR THORLACIUS
Steinunn Þorsteinsdóttir og Haraldur Thorlaeius.
Margrét Ólafsdóttir og Guðni Thorlacius.
Svanhvít Thorlacius og Finnur B. Kristjánsson.
Gyða Thorlacius og Hermundur Tómasson.
Jóhanna Thoriacius og Hannes Þorsteinsson.
Við þökkum innilega öllum þeim, er auðsýndu samúð
og vináttu vegna andláts og jarðarfarar,
BRVNJÓLFS EIRlKSSONAR
frá Skatastöðum.
Vandamenn