Morgunblaðið - 24.06.1959, Page 2

2
MORGVNBLAÐ1Ð
MiðviKudagur 24. júní 1959
Grænlenzku skólastúlkurnar frá Gothaab nutu í ríkum mæli
góðgætisins í Ráðherrabústaðnum í gær.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Ungir Grœnlendingar
hrifnir eftir
AÐEINS einn í hópnum hafði
séð kýr. Enginn hafði áður litið
svo stóra borg. Enginn hafði áð-
ur séð svo stór tré og grósku-
mikinn gróður. Þessi hópur steig
á land í Reykjavík í gær um há-
degisbilið og kvaddi um klukkan
7, eftir mjög ánægjulegar stund-
ir, ævintýri líkastar. Þessi hópur
voru ungir Grænlendingar, sem
að loknu vorprófi við gagnfræða-
og kennaraskólann í Gothaab, er
á leið til Danmerkur í kynnis-
för.
Þetta grænlenzka æskufólk,
sem kom mjög vel fyrir, greindar
legt og myndarlegt, er á aldrinum
14—18 ára.
Fyrir nokkrum dögum fékk
Kristinn Ármannsson rektor
Menntaskólans, bréf frá skóla-
stjóra gagnfræðaskólans, sem
jafnframt er kennaraskóli. Bréfið
var dagsett í höfuðborg Græn-
lands, Gothaab 11. maí sl. í bréf-
inu sagði skólastjórinn frá því
að nemendur í II. bekk skólans
myndu koma hér við 22. júní á
leið til Kaupmannahafnar með
Dr. Alexandrine.
Það var ltill sem enginn tími
til stefnu við að undirbúa komu
Grænlendinganna. Eigi að síður
tókst að gera þeim dvölina hér,
1 gær, í 7 klst, ævintýri líkasta
því enginn í hópnum hafði áður
komið út fyrir landssteinana í
Grænlandi.
Það voru því mikil viðbrigði
að koma hingað. Ferð þessa
grænlenzka æskufólks um bæinn
og næsta nágrenni hans var
þeim til mikillar gleði. Flestir
töluðu slarkandi dönsku, og
undrun þeirra leyndi sér ekki.
En svo virtist sem mesta athygli
þeiira hefði vakið, að sjá marg-
litar kýr Mosfellssveitarbænda á
beit. Aðeins einn i hópnum hafði
áður séð kú. Þá þótti þeim mikið
til koma að sjá hina grózkumiklu
garða við Sóleyjargötuna og það
var ævintýralegt að aka í tví-
lyftum vagni. Slíkan farkost,
höfðu Grænlendingar aðeins séð
á myndum.
Guðni Guðmundsson og Þór-
hallur Vilmundarson, mennta-
skólakennari, óku með gestunum
um bæinn, sýndu þeim Mennta-
skólann og þar hitti hópurinn
Kristin Ármannsson rektor. Síð-
an var ekið upp að Reykjum,
skoðuð dælustöð hitaveitunnar,
komið við í Reykjalundi og eins
voru skoðuð gróðurhús.
Þegar komið var aftur til bæj-
arins, var ekið að skipsfjöl og
allir fóru í sparifötin, ungu stúlk-
stutta dvöl
Komir þú á Grænlandsgrund,
þá munt þú bersýnilega hitta
lagiegar ungar stúlkur, ekki
síður en hér á landi.
urnar í hina fallegu þjóðbúninga
sína og piltarnir í drifhvíta ann-
orakka. Siðan var ekið að Ráð-
herrabústaðrrum, þar sem Gylfi
Þ. Gíslason menntamálaráðherra
og frú bauð hópnum til kaffi-
drykkju. Var þar glatt á hjalla
góða stund og drukkið mikið
kaffi og gosdrykkir og framborn-
ar sætar kökur og annað góð-
gæti, sem hinir ungu, geðþekku
Grænlendinga kunnu vel að
meta. Áður en haldið var niður
að skipi skoðuðu gestirnir Þjóð-
minjasafnið og Háskólann.
Klukkan sjö var svo Reykjavík
kvödd og haldið um borð í Dr.
Alexandrine sem lét þá úr höfn
og átti að koma við í Þórshöfn
á leið sinni til Kaupmannahafn-
ar.
Frambjóðandi Framsóknar í Austur-
Húnavafnssýslu vekur li sér athygli
FRAMBOÐSFUNDIR voru haldn
ir í Austur-Húnavatnssýlu um
síðustu heigi, í Höfðakaupstað á
laugardag og Blönduósi á sunnu-
dag. Báðir voru þeir mjög vel
sóttir, svo húsin voru þéttskipuð.
Fundirnir fóru yfirleitt vel fram
og ræddu frambjóðendur eink-
um störf vinstri stjórnarinnar
sálugu og kjördæmamálið. Mál-
flutningur Framsóknarframbjóð-
andans Björns Páissonar var þó
með nokkuð öðrum hætti en
hinna, því hann talaði litt um
þingmál eða héraðsmál, en því
meira um sjálfan sig, sem hon-
um er tamt.
Allmörgum orðum fór hann þó
um kjördæmamálið og fylltist þá
spámannlegri andagift. Var auð-
heyrt á honum, að hann hygði
Englendinga standa öðrum þjóð-
um framar að réttlætiskennd og
að frændþjóðir okkar á Norður-
löndum mundu bráðlega taka þá
sér til fyrirmyndar um kjör-
dæmaskipan. Annars líkti Björn
væntanlegri stjórnarskrárbreyt-
ingu við þann atburð, er íslend-
ingar sóru Hákoni gamla trúnað-
areiða, og varð einn áköfustu
fylgismanna hans svo hrifinn af
þeirri hugmynd, að hann tók
hana upp á Skagastrandarfundin-
um og kom með þá_ frumlegu
söguskýringu, að íslendingar
hefðu þá afsalað sér landsréttind
um af einskærri meðaumkvun
með Gissuri Þorvaldssyni, því að
þeir hefðu vitað að Hákon kon-
ungur yrði annars mjög vondur
við Gissur. Varði hann 10-mín-
útna ræðutíma sínum til að vara-
Húnvetninga við því, ag vera
eins og meðaumkvunarsamir og
íslendingar hefðu verið á Sturl-
ungaöld og gerðu fundarmenn að
því góðan róm.
Framsóknarmenn höfðu haft
mikinn undirbúning undir fundi
þessa og komið sér upp vel æfð-
um klappsveitum. Á Bólstaðar-
hlíðarfundinn hafði verið pönt-
uð klappsveit norðan úr Skaga-
firði og á hina fundina klapp-
sveit úr Reykjavík og víðar að.
Björn Pálsson er kunnur mjög
að gaspri og glensyrðum og getur
stundum verið talsvert fyndinn.
Lagði hann sig mjög í fram-
króka með það á fundum þess-
um, enda var hent að honum
óspart gaman. Það síðasta, sem
hann lét út úr sér á Blönduós-
fundinum var það, að þeir einir
gætu talizt Húnvetningar, sem
greiddu honum atkvæði.
Auk frambjóðendanna töluðu
á Skagastrandafundinum Sturl-
ungaaldar-sálfræðingurinn af
hálfu Framsóknarmanna, en Páll
Kolka og Halldór Jónsson á
Leysingjastöðum af hálfu Sjálf-
stæðismanna, en á Blönduósfund-
inum Sigfús Þorsteinsson, ráðu-
nautur og Guðmundur Jónasson
í Ási fyrir Framsóknarmenn, og
Páll Kolka og Steingrímur Da-
víðsson fyrir Sjálfstæðismenn.
Búnaðarráðunauturinn spáði því,
sem Björn frambjóðandi hafði
áður ymprað á, að kosti bænda
mundi verða þrengt svo, a3
með öllu yrði ólíft í húnvetnsk-
um dölum og á Húnaskaga, svo
að þar mætti búast við landauðn.
Náðu þá fagnaðarlæti klapp-
sveitanna hámarki, og þótti
flestum það heimskulegt hátt-
erni.
Hafnfirzkir Sjálfstœðis-
menn vinna ötullega að
kosningu Matfhíasar Á.
Mathiesen
FULLTRÚARÁÐ Sjálfstæðisfé-
laganna í Hafnarfirði efndi til
almenns kjósendafundar í Hafn-
arfjarðarbíói i fyrrakvöld.
Stefán Jónsson, formaður full-
trúaráðsins setti fundinn og gaf
Ólafi Thors, formanni Sjálfstæð-
isflokksins orðið. Flutti Ólafur
ýtarlega ræðu um stjórnmálavið-
horfið og rakti einkum kjördæma
málið, feril vinstri stjórnarinnar
og land'helgismálið. Að lokum
skoraði hann á hafnfirzka Sjálf-
stæðismenn að vinna vel til að
tryggja kosningu Matthíasar. Á
Mathiesen, frambjóðanda Sjálf-
stæðisflokksins. Við þurfum á
ungum drengskaparmönnum að
halda, sagði Ólafur Thors, það
er sómi fyrir Hafnfirðinga að
senda Matthías Á. Mathiesen á
Þ«ng.
Fundarmenn þökkuðu for-
manni Sjálfstæðisflokksins ræð-
una með dynjandi lófataki. Að
henni lokinni fluttu stutt ávörp
þeir Ingólfur Flygenring, Elín
Jósefsdóttir, Valgarð Thoroddsen,
Ámi Grétar Finnsson, Jónas
Bjarnason, Páll V. Daníelsson og
Stefán Jónsson.
Að lokum talaði Matthías Á.
Mathiesen. Ræddi hann um kosn
ingabaráttuna og viðskilnað
vinstri stjórnarinnar og gerði síð-
an að umræðuefni, hver væru
höfuðverkefnin á sviði atvinnu-
mála þjóðarinnar. Hlaut fram-
bjóðandinn geysigóðar viðtökur
á liinum mjög fjölmenna fundi.
Sýndi fundurinn samhug og
sóknarvilja Sjálfstæðismanna í
Hafnarfirði, sem sett hafa sér
kjörorðið: Matthías skal á þing.
— G.E.
— Utvarps-
umræðurnar
Framhald af bls. 1.
flokksins yrði ekki slíkur, að þeir
þyrðu það ekki fyrir þjóðinni.
Um hvað kjósa Framsóknar-
menn?
Hermann Jónasson, sagði í upp
hafi, að það væri andstætt stjóm
arskránni að kjósa í næstu kosn-
ingum um annað en kjördæma-
breytinguna. Síðan talaði hann
hálfan ræðutíma sinn um, hve
gaman hefði verið að sýna alþjóð
fram á, að vinstri stjórnin hefði
verið ágæt stjórn á mörgum svið
um. Þótt Hermann hefði góðan
tíma og notaði helming hans til
að tala um vinstri stjórnina,
heyrði alþjóð, að honum tókst
ekki að sanna að hún hefði haft
kosti. Kommúnistar og Alþýðu-
flokksmenn ræddu einnig úm
vinstri stjórnina og undirstrikuðu
rækilega, að hið illa, sem hún
gerði, hefði vissulega ekki verið
þeirra verk!
Kjördæmabreytingin
Ræða Gunnars Thoroddsen, sem
var þriðji ræðumaður Sjálfstæð-
isflokksins, snerist um kjördæma-
málið, og aðrir ræðumenn flokks
ins drógu einnig fram rök fyrir
skoðunum Sjálfstæðismanna á
því.
Bæði kommúnistar og Alþýðu-
flokksmenn lýstu því yfir, að
þeir myndu alls ekki undir nein-
um kringumstæðum breyta af-
stöðu sinni í málinu.
Formaður Framsóknarflokks-
ins hóf sem fyrr segir mál sitt
með því að telja ólöglegt, að um
annað en kjördæmabreytinguna
væri kosið. Síðan talaði hann
llengi um annað, næsti ræðumað-
ur flokks hans talaði mestan
hluta tímans um landhelgismál og
fleira, en klykkti að lokum út
með að lýsa yfir, að kosningarn-
ar snerust „fyrst og fremst“ um
kjördæmabreytinguna. Síðasti
ræðumaður Framsóknar notaði j
mestan hluta ræðutma síns til að
lesa upp blekkingar um raforku-
mál, svo að ekki bar ræða hans
vott um trú á Framsóknarkenn-
inguna um, að einungis sé kosið
um kjördæmabreytinguna.
Landhelgismálið
Guðmundur f. Guðmundsson
og kommúnistar báru hver á ann-
an vesaldóm í landhelgismálinu.
Utanríkisráðherra upplýsti m.a.,
að Lúðvík Jósepsson hefði sum-
arið 1957 viljað 4 mílna fiskveiði
lögsögu, breytingu grunnlínu-
punkta og friðun á takmörkuðum
svæðum á vissum árstímum og
réðst af mikilli heift á kommún-
ista fyrir framkomu þeirra í máli
þessu fyrr og síðar. Taldi hann
afstöðu Lúðvíks 1957 hafa verið
skammsýna og stórskaðlega. —
Kommúnistum þótti ráðherrann
hins vegar hafa haldið svo á mál-
um, að þjóðhættulegt væri, og
einn ræðumaður Framsóknar
réðst á andstöðuflokkana fyrir
að bregðast í málinu. Hann og
Finnbogi Rútur Valdimarsson
bankastjóri tíndu til ósannindi
um Sjálfstæðisflokkinn og af-
stöðu hans til þessa lífshagsmuna
máls þjóðarinnar, sem flokkur-
inn hefur unnið öllum öðrum
flokkum meira gagn.
Deilur vinstri flokkanna um
þetta mál sýndi almenningi, hve
purkunarlaust þessir flokkar
reyna að nota málið sér til fram
dráttar í kosningabaráttunni og
hve líittð þeir skeyta um að
halda þjóðareiningu um það, þó
það sé flestu nauðsynlegra.
Viðhorf æskunnar
í umræðunum var vikið að
ýmsum öðrum efnum. Ragnhild-
ur Helgadóttir gerði þannig
grein fyrir viðhorfum æskunnar
til stjórnmálanna og hvatti hana
til að tryggja Sjálfstæðisflokkn
um öruggan meirihluta meðal
þjóðarinnar og á Alþingi.
Vilja þeir verðbólgu?
Kommúnistar notuðu nokkum
hluta af tíma sínum til að tala
um efnahags- og kjaramálin. —,
Voru þeir á móti ráðstöfununum,
sem gerðar voru í vetur — og á
móti dýrtíðinni, en létu hjá líða
að ræða um eigin úrræði og af-
rek á þessu sviði innan vinstri
stjórnarinnar. Einar Olgeirsson
rak lest kommúnistanna og talaði
eins og jafnan um „auðvald" og
hina fátæku „alþýðu“. Nú ætlaði
„auðvaldið" að hans sögn að
svipta „alþýðuna" húsum hennar
og öðrum eignum. Sýnir það, að
einhver hefur sýnt Einari fram á,
að kjör almennings á íslandi eru
orðin nokkuð önnur en kreddu-
kenningaræður hans í áratugi
gefa til kynna.
★
Ræðumenn í gær voru þessir:
Fyrir Alþýðuflokkinn: Emil Jóns
son, Katrín Smári og Guðmundur
í. Guðmundsson. Fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn: Ólafur Thors,
Ragnhildur Helgadóttir og Gunn-
ar Thoroddsen. Fyrir Framsókn-
arflokkinn: Hermann Jónasson,
Jón Skaftason og Daníel Ágúst-
ínusson. Fyrir „Alþýðúbandalag-
ið“: Finnbogi R. Valdimarsson,
Eðvssrð Sigurðsson og Einar Ol-
geirsson. Fyrir Þjóðvarnarflokk-
inn: Gils Guðmundsson og Bárð-
ur Daníelsson.
Kaflar úr ræðum Sjálfstæðis-
mannanna cru birtir á bls. 3.