Morgunblaðið - 16.07.1959, Blaðsíða 3

Fimmíudagur 16. júlí 1959
MORCVNBLAÐIÐ
3
Heildarinnlán Útvegs-
bankans 429 millj. kr.
um s.l. áramót
í ÁRSSKÝRSLU Útvegsbanka ís
lands fyrir árið 1958 er, auk reikn
inga og yfirlits um peningamark-
aðinn, skýrt frá úrskurði mats-
nefndar um virðingarverð hluta-
bréfa bankans, en tekin voru
eignarnámi. Fer hér á eftir stutt-
ur útdráttur úr skýrslunni:
Skipulagsbreyting bankans
Þegar Útvegsbanka Islands
var með lögum nr. 34/1957 breytt
úr hlutafélagi í sjálfstæða ríkis-
stofnun, tók ríkisstjórnin eign-
arnámi hlutabréf þau sem í Út-
vegsbanka íslands h.f., sem voru
í einkaeign. Samkvæmt lögunum
gátu eigendur hlutabréfa þegar
í stað framvísað bréfum og kraf-
izt bóta samkvæmt mati. Verð
.bréfanna skyldi metið af þriggja
manna nefnd, sem hæstiréttur til
nefndi. Matið skyldi miða við
sannvirði hlutabréfanna við gild
istöku laganna. Var svo ákveðið,
að úrskurður matsnefndarinnar
yrði fullnaðarúrskurður um bæt-
ur til handa hluthöfum vegna
eignarnáms hlutabréfanna og
þeim skylt að afhenda bréf sín
gegn greiðslu matsverðsins auk
7% ársvaxta af matsverðinu frá
gildistöku laganna til greiðslu-
dags.
Hæstiréttur tilnefndi 24. júní
1957 matsnefnd, sem hófst þegar
handa og lauk störfum 21. júlí
1958. í nefndinni áttu sæti þeir
Ármann Snævarr prófessor, dv.
Jóhannes Nordal og Jón Árnason
fyrrv. bankastjóri. Nefnd þessi
vann mikið starf og skilaði ýtar-
legum úrskurði. Kannaði nefndin
einstakar eignir bankans og lagði
mat á þær. Fyrir matsnefndinni
var málið flutt af tveim málflytj
endum. Gætti annar þeirra hags-
muna hluthafa, en hinn flutti mál
ið fyrir hönd bankans og ríkisins.
Úrskurður matsnefndar var sá,
að virðingarverð hlutabréfa
þeirra, sem tekin voru eignar-
námi, var nafnverð þeirra
fimmtánfalt. Auk þess áttu hlut-
hafar rétt á 7% ársvöxtum af
þeirri fjárhæð frá 1. júní 1957 til
greiðsludags.
Hlutabréf, sem eignarnámið
tók til, voru að nafnverði kr.
306.875.00. Þessi bréf voru inn-
kölluð með opinberri innköllun.
í árslok 1958 hafði verið fram-
vísað hlutabréfum að nafnverði
kr. 236.850.00 og hafði eigendum
bréfanna verið greidd sú upphæð
fimmtánföld eða kr. 3.552.750.00
auk vaxta að upphæð kr.
323.648.20.
Innlán og útlán
Innlánskjör héldust óbreytt á
árinu. Innlánsvextir af almennu
sparifé voru 5%, af sparifé, sem
bundið var til 3ja mánaða 5Vz%,
af fé bundnu til 6 mánaða 6%,
af fé bundnu til 10 ára 7%, og
af sparisjóðsávísanabókum 4%
reiknað af lægstu innstæðu á 10
daga fresti. Vextir af innstæðu á
hlaupareikningi voru 2Vz% reikn
að af lægstu innstæðu á 10 daga
íresti.
Samanlögð innlán bankans
voru í árslok 429,0 millj. kr. og
jukust á árinu um 62,6 millj. kr.
eða 17,1%. Þetta er miklu meiri
aukning en árið 1957, en þá juk-
ust samanlögð innlán bankans
um 24,8 millj. kr. eða 7,3%. Staf-
ar þessi mismunur af aukningu
veltiinnlánanna.
Spariinnlán bankans voru í árs
byrjun 259,2 millj. kr., en í árs-
lok voru þau 285,2 millj. kr. Á
árinu jukust því spariinnlánin
um 26.0 millj. kr. eða 10.0%. Er
þetta svipuð aukning og árið
1957, en þá jukust spariinnlánin
um 25,3 millj. kr. eða 10.8%.
Veltiinnlán bankans voru í árs-
byrjun 107,2 millj. kr. Voru mikl
ar hreyfingar á árinu á þessum
inniánum eða aht frá 98,3 millj.
kr. í marzlok upp í 144,3 millj.
kr. í lok nóvember, og er þá
miðað við mánaðarmót. í árslok
voru veltiinnlánin 143,8 millj.
kr. og jukust því á árinu um
36,6 millj. kr. eða 34,1%. Árið
1957 lækkuðu þessi innlán hins
vegar um 0,5 millj. kr. eða 0,5%.
Þessi munur á þróun veltiinnlán-
anna stafar að öllu leyti af breyt-
ingum á hlaupareikningsinneign
Fiskveiðasjóðs íslands, sem lækk-
aði árið 1957 um 11,1 millj. kr.
en hækkaði í ár um 24,8 millj.
kr. Önnur veltiinnlán jukust því
bæði árin um sömu upphæðina
að heita má eða tæpar 12 millj.
kr.
Útlánsvextir voru óbreyttir á
árinu. Almennir forvextir voru
7 Vz % auk Vz% framlengingar-
gjalds eftir 3 mánuði. Vextir af
yfirdráttarlánum á hlaupareikn-
ingi voru 8% og vextir af reikn-
ingslánum 7% auk 1% vikskipta-
gjalds.
Upphæð útlána og verðbréfa
var í ársbyrjun 597,4 millj. kr.
Fóru heildarútlánin stöðugt vax-
andi, eftir því sem leið á árið, og
náðu hámarki í árslok 741,5
millj. kr. Jukust þau því á árinu
um 144,1 millj. kr. eða 24,1%
samanborið við 20,7 millj. kr. eða
3,6% árið 1957. Þessi mikli mis-
munur liggur aðallega í útlánum
til sjávarútvegs, sem jukust í ár
um 85,3 millj. kr., en lækkuðu
árið 1957 um 2,5 millj kr. Verð-
bréfaeign bankans var í árslok
74,5 millj. kr. og jókst á árinu
um 16,8 millj. kr. Almennu út-
lánin jukust því á árinu um 127,3
millj. kr.
Útlánategundir voru hinar
sömu og áður. Víxillán voru í
árslok 436,0 millj. kr. og jukust
á árinu um 117,4 millj. kr. Lán á
hlaupareikningi námu í árslok
127,9 millj. kr. og lækkuðu á ár-
inu um 17,2 millj. kr. Reiknings-
lán, sem voru í árslok 64,7 millj.
kr., jukust um 9,5 millj. kr. á ár-
inu. Önnur lán jukust um 34,4
millj. kr.
Skipting útlána milli atvinnu-
greina breyttist á árinu þannig,
að hlutur sjávarútvegsins hækk-
aði verulega. í ársbyrjun voru
útlánin til sjávarútvegs 264,7
millj. kr. eða 44,3% útlána bank-
ans, en í árslok voru þau orðin
350.0 millj. kr. eða 47,2%. Útlán
til verzlunar voru x ársbyrjun
143,7 millj. kr. eða 24,1% útlána
bankans, en í árslok 171,9 millj.
kr. eða 23,2%. Þá voru útlán til
iðnaðar í ársbyrjun 68,9 millj.
kr. eða 11,5% útlána bankans, en
voru orðin í árslok 85,7 millj. kr.
eða 11,6%.
Gengið á Hlöðuf ell
um helgina
UM NÆSTU helgi, 18,—19. júlí,
ráðgera Farfuglar, skemmti- og
gönguferð á Hlöðufell.
Verður farið úr Reykjavík kl.
2 á laugardaginn og ekið af þjóð-
veginum við Hofmannaflöt um
Goðaskarð, sunnan við Söðul-
hóla, en síðan meðfram Tinda-
skaga um Klukkuskarð.
Að Hlöðufelli verður farið eft-
ir Eyfirðingavegi og tjaldað þar
yfir nóttina. Á sunudaginn verð-
ur gengið á fellið, en síðan kom-
ið í bæinn um kvöldið.
Skrifstofa Farfugla, Lindar-
götu 50, er opin á miðvikudags-
og föstudagskvöldum, kl. 8,30 til
10, sími 15-9-37.
Á sérkennilegum slóðum
Tvær 9 daga /erð/r Ferðafélags Islands
NÆSTKOMANDI laugardag hefj
ast hjá Ferðafél. íslands tvær 9
daga ferðir um ýmsa fegurstu og
sérkennilegustu staði landsins.
önnur er norður í Herðubreið-
arlindir, þar sem hin mikla ör-
æfadrottning, Herðubreið, gnæf-
ir við himin og speglar sig í lind
unum við rætur hraunsins.
Þarna verður dvalizt um tvo
daga. Síðan liggur leiðin norður
með Jökulsá á Fjöllum, að Detti
fossi, en þaðan gegnum endilang
ar Hólmatungur, sem mörgum
þykir fegurst svæði á íslandi. Þá
um Ásbyrgi og ekin hin nýja
strandleið fyrir Tjörnes, um Áð-
aldal, Laxárfossa, Vaglaskóg og
marga fleiri fagra staði. Á norður
leið verður farið hratt yfir, þar
til kemur í Mývatnssveit, en þar
gefst tími til að skoða sig um.
Hin 9 daga ferðin er um hina
fornu Landmannaleið eða Fjalla
baksveg nyðri og allt austur í
Núpsstaðaskóga.
Helstir staðir á þeirri leið eru,
austan Landmannalauga, Jökul-
dalir en ekki alllangt austur
Eldgjá, ein stórfenglegasta nátt-
úrusmíð landsins. Á þessum stöð
um verður dvalizt daglangt, en
gist tvær nætur í Gjánni. Þaðan
liggur leiðin ofan í byggð í Skaft
ártungu, austur um Eldhraun og
Síðu, Fljótshverfi og að Lóma
gnúp. Þá er áætlunin austur yfir
Núpsvötn og inn í Núpsstaða
skóga. Er þar sérkennilegt lands-
lag og náttúra svipmikil með af-
brigðum.
Þar verður dvalist a. m. k. einn
dag og þátttakendum gefinn kost
ur á gönguferð til Grænalóns við
Vatnajökul. En þar eru nú um-
brot, sem kunnugt er.
Heim verður farið um Vík í
Mýrdal og með endilöngum Eyja-
fjöllum m.a.
Enn mun hægt að bæta farþeg-
um í þessa ferð.
Þá eru fastar helgarferðir Ferða
fél. íslands til Þórsmerkur, Land
mannalauga og Kerlingafjalla.
Auk þess er ráðgerð ferð í Þóris
dal í Langjökli hálfan annan dag.
Myndin er tekin úr lofti yfir fsafjarðarkaupstað — inn fjórðinn. — Strikalínan sýnir hvar flug-
brautin á að liggja meðfram fjallshliðinni handan sundanna — út á Skipeyrina.
Flugvallargerð á ísafirði
ÍSAFIRÐI. — Að undanförnu
hefur verið unnið hér að flug-
vallarbyggingu á Skipeyri og
hefur verkinu miðað sæmilega.
Þó hafa nokkrar tafir orðið vegna
bilana á tækjum' þeim, sem flug-
málastjórnin sendi hingað vestur
til vinnunnar. Tíð hefur verið af-
bragðsgóð og bót hefði það verið,
ef unnið hefði verið á vöktum við
framkvæmdirnar yfir hásumarið,
því verður gerast hér oft válynd,
þegar haustar.
Til flugvallargerðarinnar mun
hafa verið veitt á þessu ári 1,2
millj. kr. en vonir standa til þess
að hægt verði að útvega auka-
lánsfé svo að hægt verði að taka
flugbrautina í notkun á þessu
ári, því að allt útlit er nú fyrir,
að flugsamgöngur við Vestfirði
leggist niður í haust, þegar eina
Katalínubátnum, sem eftir er,
verður lagt.
Fyrirhugað er, að flugbrautin á
Skipeyri verði 1400 metra löng.
en fyrst í stað verður kappkost-
að að ljúka 1200 metrum hennar,
sem eiga að nægja Douglas DC-3
flugvélunum.
Lokið er við meginhluta grjót-
garðsins, sem á að verja fiug-
brautina sjóbroti. Fyllt hefur ver
ið upp í liðlega 200 m langan
kafla þar sem sjódýpi er mest,
en eftir á að bæta hálfs annars
meters lagi ofan á — svo og grjót
garðinn.
Unnið er að iagfæringu á veg-
inum ofan við flugbrautarslæðið.
STAKSTEIiyAB
„Viss samsta8a“ SÍS
og Framsóknar
Allir bæjarráðsmenn nemt
fulltrúi kommúnista hafa nú
samþykkt tillögu Bæjarútgerðar-
innar um að kaupa Fiskiðjuver
rikisins. t stjórn Bæjarútgerðar-
innar var fulltrúi kommúnista
einnig á móti kaupunum. Af Tím-
anum í gær er auðsætt, að Fram-
sókn ætlar að slást í fylgd með
kommum. Það er eðlilegt. SlS
vildi á sínum tíma sölsa fiskiðju-
verið undir sig. Hin „vissa sam-
staða“ SÍS og Framsóknar lýsir
sér hér sem endranær.
Ómakleg árás
Alþýðuflokksmenn og Sjálf-
stæðismenn eru sammála um,
kaup Bæjarútgerðarinnar á fisk-
iðjuverinu. Þeirri skoðun var þó
hreyft í stjórn Bæjarútgerðar-
innar, að sjálfsagt væri, að allir
þeir togarar, „sem gerðir eru út
frá Reykjavík“ ættu „kost á aS
gerast þátttakendur í kaupun-
um.“ Alþýðublaðið hefur undan-
farna daga reynt að gera sem
mest úr þessum ágreiningi og
segir í gær:
„Það er hvimleiður þáttur i
þessu máli, að fulltrúar einka-
rekstursins skuli hamast svo
mjög fyrir eigin hagsmunum,
sem raun ber vitni, og jafnvel
hóta að fara burt frá Reykjavík
með skip sín. Af hverju hafa
Kveldúlfur og Alliance ekki kom
ið sér upp frystihúsum eins og
Tryggvi Ófeigsson? Finnst þeim
það glæsilegt einkaframtak að
misnota aðstöðu sína í útgerðar-
ráði til að reyna að krafsa undir
sig hluta af opinberum fyrirtækj-
um?“--------
Svarað fyriirfram
Framangreind köpuryrði AI-
þýðublaðsins eru mjög ómakleg.
Spurt er af hverju Kveldúlfur
og Alliance hafi ekki komið sér
upp frystihúsum. Þessi félög eiga
nú fáa togara. Bæjarútgerðin
marga. Menn hljóta því fyrst að
spyrja: Af hverju hefur Bæjar-
útgeröin ekki komið sér upp
frystihúsi? Sjálft svarar Alþýðu-
blaðið þessu svo í næstu máls-
grein á undan þeim, sem prent-
aðar voru hér að framan:
„Vandinn í Reykjavk hefur að-
eins verið sá, hvort bæjarútgerð-
in eigi að fá Fiskiðjuver ríkisins
til umráða, eða reist verði nýtt
fiskiðjuver fyrir hana. Svarið
virðist augljóst. Ef skortur væri
á frystihúsum og þau gætu ekki
tekið við öllum þeim fisk, sem
bærist, þá kæmi ekki annað til
greina en reisa ný fiskiðjuver.
Svona er þetta þó ekki. Frysti-
getan hefur verið meiri en þarf
fyrir þann afla, sem berst á land.
Þegar svo háttar, er sjálfsagt að
leggja megináherzlu á að auka
skipastólinn og tryggja meira
hráefni — — —. Þegar svona
stendur á, er sjálfsagt að nota það
fjármagn, sem hægt er að fá til
að efla flotann, unz betra jafn-
vægi er milli fisklandana og
frystigetu“.
Auðvitað gilda þessi rök ekkl
síður um einstaklinga en sjálfa
bæjarútgerðina.
Bæjarstjórn ræður
Allt tal um misnotkun trúnað-
arstarfa, þó að sett séu fram þau
sjónarmið, að öll útgerðarfyrir-
tæki, sem þurfa á að halda, en
ekki aðeins eitt, verði eigandl
fiskiðjuversins, er fjarstæða. t
fyrsta lagi er það bæjarstjórn ea
ekki stjórn Bæjarútgerðarinnar,
sem hefur ákvörðunarvaldið. t
öðru lagi er hér um fullkomið
álitamál að ræða, sem sjálfsagt
var að hreyfa. Bæjarstjórn hlýt-
ur að byggja ákvörðun sína á því,
að réttmætir hagsmunir alira
ve.ði Lyggðir.