Morgunblaðið - 30.08.1959, Blaðsíða 3

Sunmiðagur 30. águst 1959
JUORCTJNJtLAÐIÐ
3
Sr. Óskar J. Þorláksson
Þakklætistilfinning
trúarinnar
Norður við heimsskaut
FREGNIR af átökum milli stjórn
arhers kommúnista í smárikinu
Laos í Indó-Kína hafa vakið tals
verða athygli og verið meðal
helztu erlendra frétta að undan-
förnu.
Athyglin stafar þó ekki fyrst
og fremst af því, að bardagarnir
hafi verið miklir, heldur fyrst og
fremst af því að órói þessi kem-
ur upp á undarlegum tíma rétt,
þegar verið er að undirbúa för
Krúsjeffs til Bandaríkjanna. Er
von að mönnum þyki það undar-
legt reisubréf, sem á að fylgja
honum vestur um haf, — ný árás
kommúnista á smáríki.
Ef svo heldur áfram má telja
ólíklegt, ef ekki útilokað að nokk
ur árangur geti orðið af fundi
þeirra Eisenhowers og Krúsjeffs.
Ekkert mark verður tekið á blíð-
mælgi Krúsjeffs ef þeim fylgir
í verki aðeins ný ofbeldisárás.
Afstaða Kínverja og Rússa
Stjórnmálafréttaritarar heims-
blaðanna hafa mikið ritað um
þessa viðburði að undanförnu.
Eru margar skoðanir uppi um
það, hvað valdi svo undarlegri
og mótsagnakenndri hegðun kom
múnista.
i
,%
i
,j
f
%
I
I
1
I
%
i
1
I
i
1
f
ii
I
ÍÍ
i
i'
i
i
i-
y.
i
%'
ý
V
i
i
i
,v
>
i
% ■
i
i
i
Uppdrátturinn sýnir Laos og innrásarleiðir kommúnista í landið.
Á því leikur enginn vafi, að
innrás þessi er gerð með sam-
þykki eða jafnvel að fyrirlagi
kínverskra kommúnista. Hefur
því verið veitt athygli, að for-
ingi kommúnista. í Norður-Viet-
man að nafni Ho Chiminh var
nýlega á ferð í Kína og ræddi
við áhrifarpenn í Pekingstjórn-
inni.
Sumir eru þeirrar skoðunar, að
Kínverjar hafi hleypt innrásinni
í Laos af stað upp á eigin spýt-
ur eða jafnvel í blóra við Krú-
sj«ff. Benda þeir á það, að Kín-
verjar séu farnir að færa sig upp
á skaftið í viðskiptum sínum við
Rússa og keppi nú við þá um
forustuhlutverk í heimi kommún
ismans. Nú er því jafnvel haldið
fram, að þeir séu gramir út í
Frh. á bls. 6
EITT vinsælasta lag Þórarins
Jónssonar tónskálds er vafa-
laust „Norður við heimskaut í
svalköldum sævi“, sem samið
er við texta eftir Kristján
Jónsson Fjallaskáld, eins og
kunnugt er. Kristján samdi
kvæðið 1866 við danskt lag, í
tilefni af afmæli Kristjáns
konungs 9. (8. apríl).
Þórarinn Jónsson var 1
Berlín frá 1925 til 1950, en þá
kom hann heim til íslands aft-
ur. Hann segir, að sér hafi lið-
ið vel í Berlín — og mig lang-
aði ekkert til íslands, segir
hann.
★
t>órarinn segist hafa kompón
Þórarinn
Jónsson
erað flest sín tónverk í Þýzka-
landi. ýmis verk voru flutt
eftir hann þar og fengu góða
dóma, bæði sönglög, kammer-
músík og kirkjutónlist. Þá seg-
ir hann, að tónlistarlífið hafi
staðið með miklum blóma í
Þýzkalandi, jafnvel í stríðinu.
Starfslið Berlíner Pihilharm-
onie og Ríkisóperunnar var t.
d. ekki herskylt.
— En Hitler lagði bann við
því, að ýmis konar músík yrði
flutt í Þýzkalandi.
— Jú, það sem þeir kölluðu
„entarte kunst“ eða úrkynjuð
list, en ég fylgdist ekki með
því máli. Þetta kom aldrei
neitt við mig. Aftur á móti
kom til tals eftir stríð, að iög
yrðu leikin eftir mig í Þýzka-
landi. En til þess varð að fá
leyfi Breta — og það er ekki
komið enn. Ég tek þó skýrt
fram að ég var aldrei „in der
Partei".
— Nú var t.d. Mendelsohn
bannaður. Var hans list köll-
uð „úrkynjuð"?
— Nei, en hann var Gyðing-
ur og það nægði. Úrkynjuð
list var fyrst og fremst atónal-
músik svonefnd og djass.
— Þér hefur liðið vel.
Þýzkalandi?
— Já, mér leið vel.
— Og líka í stríðinu?
— Eftir stríðið var 90% af
Berlín í rúst.
— Við ætluðum að tala um,
„Norður við heimskaut í sval-
köldum sævi“, hvenær samd-
irðu það?
— Það var 30. nóvember
1939. Þennan dag réðust Rúss-
ar á Finna. Loftið var lævi
blandið og örlaganornirnar
geystust um heiminn með
kreppta hnefa. Um kvöldið
varð mér reikað inn á vinstof-
una Taverne, sem var falleg
krá í ítölskum stíl og gátu all-
ir verið þekktir fyrir að fara
þangað. Ég settist einn við borð
úti í horni. Lagið hafði ver-
ið að ásækja mig allan dag-
inn. Venjulega reyni ég að
hrinda burt slíkum hugdett-
um, en þegar ásóknin er of
hörð, læt. ég undan. Ég fór því
að hripa lagið niður, þar sem
ég sat þarna við borðið. Ung-
ur píanisti, vinur minn, lék
á pianóið, mjúka og þýða
músik til eyrnayndis fyrir á-
heyrendur, án þess þó að
trufla gestina. Þarna var
>
>
s
i
s
s
\
s
I
V
íl
)
>
s
„Þakkið jafnan Guði, föðurn-
um, fyrir alla hluti í nafni
Drottins vors Jesú Krists."
(Ef. 5.20).
EITT hið fyrsta sem börnunum
er kennt er að þakka fyrir sig.
Það þykir ekki aðeins prýði á
hverju barni, að það sé þakklátt,
heldur þykir það og tilheyra góð-
um siðum fulltíða fólks, að sýna
þakklæti sitt fyrir það, sem fyr-
ir það hefur verið gert.
En á ekki einmitt þetta sama
við á sviði trúarlífsins? Erum vér
ekki öll eins og börn, frammi
fyrir Guði, föður?
Þessi afstaða vor mannanna
til Guðs er eitt af grundvallar-
atriðum trúarlífsins, þessvegna
er það eðlilegt og sjálfsagt, að
^akklætiðtilfinningin sé veiga-
mikill þáttur aUs trúarlífs.
Guð er gjafarinn allra góðra
hluta. öll farsæld og blessun
lífsins á uppsprettu sína hjá hon-
um.
„Sérhver góð gjöf og sérhver
fullkomin gáfa er ofan að og
kemur niður frá föður ljósanna,
en hjá honum er hvorki um breyt
ing né umhverfingar skuggi".
(Jak. 1.17).
Vér biðjum Guð og leitum
hjálpar hans í margvíslegum
vanda, sem að höndum ber, en
hví skyldum vér þá gleyma að
þakka honum, þegar einhver
blessun fellur oss í skaut?
Ef vér þökkum honum af hjarta
verður samband vort við hann
innilegra og vér finnum það því
betur, að þrátt fyrir allt erum
vér börnin hans í blíðu og stríðu,
þrátt fyrir allan vorn breyzk-
leika, og meðvitundin um nálægð
hans og handleiðslu gerir oss
bjartsýnni og styrkari í baráttu
lífsins.
Þakklætistilfinningin er því svo
þýðingarmikill þáttur trúarlífs-
ins að hann má aldrei gleymast.
Margir af fegurstu sálmum sálma
bókarinnar eru þakkar- og lof-
gjörðarsálmar. Einn þeirra byrj-
ar á þessu fagra versi:
Nú gjaldi Guði þökk
hans gjörvöll barna hjöröin,
um dýrð og hátign hans
ber himinn vott og jörðin.
Frá æsku vorri var
oss vernd og skjól hans náð.
og allt vort bætti böl
hans blessað líknarráð.
(Sálmb. 26).
II.
Hvað er það þá, sem er oss
mönnunum sérstakt þakkarefni í
daglegu lífi? Ef til vill er þessl
spurning algjörlega óþörf, en þaS
skaðar samt ekki að hugsa um
þetta, því til þess eru þessir þætt
ir að vekja til umhugsunar um
ýmis atriði trúarlífsins.
Fyrst vil ég nefna heilsu og
krafta til líkama og sálar. Að
njóta góðrar heilsu er vissulega
mikið þakkarefni. Oft hugsum
vér ekki um það, eins og vert er,
hve heilsan er dýrmæt, og því
fara menn oft furðu gálauslega
með heilsu sína. Fyrst þegar van-
heilsan gerir vart við sig hjá
mönnum sjálfum eða þegar náu-
ustu ástvinir þeirra eiga við van
heilsu að búa þá skilja þeir oft
fyrst, hvað góð heilsa er mikil
Guðs gjöf.
Er það ekki næsta eðlilegt, að
vér þökkum Guði fyrir þessa gjöí
og sýnum þakklæti vort í verki,
með þvi að hjálpa þeim, sem van-
heilir eru, til þess að bera þeirra
þungu byrðar, því auðvitað get-
um vér gert þetta með marg-
víslegum hætti.
En þakkarefnin eru miklu
fleiri. Góð lífskjör farsælt heim-
ilislíf, barnalán, trúfastir vinir.
Allt eru þetta í innsta eðli sínu
gjafir Guðs, sem vér ekki megum
gleyma að þakka.
Og vissulega ættu þeir sem
njóta kannske alls þessa, að vera
bjartsýnna og betra fólk en hinir
sem minni hamingju njóta í þess-
um efnim.
Og þess skulum vér þó minn-
ast, að lífshamingja manna er
ekki bundin við ytri aðstæður og
jafnvel þeir, sem fyrir sjónum
manna, hafa minnst að þakka,
eru oft manna þakklátastir fyrir
hvern sólargeisla sem skín inn
til þeirra.
í guðspjalli þessa sunnudags,
sem hugleitt er í dag við guðs-
þjónusturnar í kirkjum landsins,
er talað um líkþráu mennina 10,
sem Jesús Kristur læknaði á förn
um vegi (Lk: 17.11—19). Fiá því
er sagt, að aðeins einn þeirra hafi
snúið aftur, til þess að þakka fýr*
ir lækninguna og að Jesús hafi
spurt, hvort ekki hafi fleiri kom-
ið, til þess að gefa Guði dýrðina,
nema þessi eini útlendingur.
Hann felldi ekki neinn áfellis-
dóm yfir þeim sem ekki komu,
heldur spurði aðeins: „Hvar eru
hinir níu?“
Eigum vér ekki að leggja fyrir
oss í dag, þessa spurningu: Er ég
einn af þeim, sem gefa Guði dýrS
ina fyrir það, sem hann hefur
gert fyrir mig eða hefi ég gleymt
að þakka honum fyrir hinar marg
víslegu gjafir hans?
margt frægra manna, film-
stjörnur og aðrir listamenn.
Skammt frá borðinu mínu var
kringlótt borð og við það sátu
fimm menn, flestir í einkenn-
isbúningum hermanna. Þegar
ég var búinn að hripa niður
lagið, datt mér í hug hvort
vinur minn við píanóið vildi
ekki renna yfir það, vissi að
það mundi enginn taka eftir
því, hvort eð var. Þetta var
góður drengur og þekkti alla
gestina. Hann tók mér vel og
spilaði lagið. Þá tek ég eftir
því að einn af þessum háu herr
um sem situr við kringlótta
borðið fer að hreyfa hægri
handlegginn, eins og hann sé
að leika á fiðlu. Ég var hissa,
því þetta var ekki borðsiður
hjá fínu fólki. Hvað væri sagt
við ungan dreng, ef hann
hegðaði sér svona? datt mér
í hug. En hinir herramennirn-
ir, sem allir voru háttsettir
í þýzka hernum, létu sér þetta
lynda og kommando-svipurinn
datt af þeim. Þegar lagið var
á enda, spurði ég píanistann:
— Heyrðu, þú getur ekki sagt
mér, hver þessi maður er, sem
þarna situr og spilar á fiðlu.
— Jú, það er hermálafulltrúi
Finna í Berlín .Síðan vék
Finninn sér að mér og var
orðinn hermannlegur aftur: —
Voruð þér að semja þetta lag?
spurði hann. — Já, svaraði ég.
— Nú — já. Hverrar þjóðar
eruð þér spurði hann. — ís-
lendingur, sagði ég. — Já,
það má segja að íslendingar
geri vel við sína listamenn, að
þeir geti setið á vínstofum í
Berlín. Og nú var kommando-
svipurinn kominn á hann aft-
ur. Hann var orðinn fyrir-
myndarhermaður. — Já, það
er rétt hjá yður, svaraði ég.
Það, sem eftir var kvölds-
ins skenkti þjónninn í mitt
glas um leið og hann fylti
glös herforingjanna fimm, en
enginn sagði neitt. Þegar
Finninn gekk út úr vinstof-
unni seinna um kvöldið,
kinkaði hann til mín kolli.

* ^•.^•✓•✓•^•^•✓■•^•^••^u