Morgunblaðið - 04.10.1959, Page 2

Morgunblaðið - 04.10.1959, Page 2
2 MORCVISBL AÐIÐ Sunnudagur 4. okt. 1959 Uppskerubrestur í Þykkvabæ Bændur áhyggjufullir ÞYKKVBÆINGAR hafa ekki í haust gengið að uppskerustörfum á hinum víðlendu kartöfluökrum með neitt sérstakt ánægjubros á vör. Neij það er síður en svo. Enda er ástandið ekki gott. Hin óvenju votviðrasama tíð ætlar að setja stórt strik í reikninginn hjá þeim. Afleiðingar hennar er sú, að kartöfluuppskeran verður ekki svipuð nú í ár, því sem hún var t. d. í fyrra. Það ríkir því mikil óvissa um alla afkomu bændanna, sem að langmestu leyti eiga allt sitt undir því kom- ið, að kartöfluuppskeran gangi vel. í Þykkvabænum munu vera alls um 40 bændur og íbúar um 240. Þar eystra velta menn þeirri spurningu nú fyrir sér, hvernig Grænmetissalan muni bregðast við þessum vanda Þykkvbæinga. — Hvergi á landinu er kartöflu- framleiðslan eins mikil. Það er vitað að mikill meirihluti upp- skerunar eru undirmálskartöfl- ur, sem sé, munu ekki ná því máli eða þyngd, sem Grænmetis- salan hefuF heimtað til þess að teljast megi 1. flokks vara. Þessu hafa Þykkvbæingar áður kynnzt. í fyrravor, þegar kartöfluskort- urinn var svo mikill að flytja varð inn verulegt magn af er- lendum kartöflum, voru Þykkv- bæingar tilneyddir að aka út úr geymslum sínum út í flög 80— 100 tonnum af kartöflum. Meiri- hluti framleiðslunnar er af þeirri tegund, sem nýtur sérstakrar við- urkenningar, íslandsrauður. Sú kartöflutegund er ekki fljótvax- in. Var það fyrir bein orð Græn- metissölunnar á sínum tíma, að bændur í Þykkvabæ hófu rækt- un á íslandsrauð í svo stórum stíl, sem nú er orðið. 1 fyrravor, þegar kartöflunum var ekið út í flögin, höfðu bændur í Þykkva- bænum lagt til að þessar kartöfl- ur yrðu settar á markaðinn og þá seldar sem annars flokks, ein- göngu vegna stærðar, því að um gæðin þurfti enginn að efast. En þrátt fyrir hið bága ástandi í kartöflumálunum, sem þá var hafði ékki verið fallizt á þetta sjónarmið bændanna. Það var talið vænlegra að aka þeim út í flögin. Frá þessu og ýmsu öðru varð- andi kartöfluframleiðsluna, skýrðu bændur í Þykkvabænum blaðamönnum frá Morgunblað inu, er þeir voru þar eystra á ferð fyrir nokkru. Þá var verið að taka upp kartöflur og kynnt- ust blaðamennimir þar af eigin raun nokkuð ástandinu. — Við erum ekki að biðja um að gefa okkur neitt, sagði einn bændanna. Af orsökum, sem öll- um em kunnar, eru kartöflurn- ar smávaxnari í ár en t. d. í fyrra, en þá hafði verið mjög gott kartöfluár. Stafar þessi uppskeru brestur nú af hinum miklu sí- felldu rigningum. Á stórum svæðum eru kartöfluakrarnir í Þykkvabænum undir vatni og kartöflurnar þar ónýtar. Bænd- urnir urðu að nota tvo traktora til þess að draga eina upptöku- vél, svo þung var hún' í drætti í hinum blauta jarðvegi. Garð- arnir voru kolsvartir yfir að líta. — Þegar á allar aðstæður er litið, finnst okkur hér í Þykkva- bænum eðlilegt að tekið sé tillit til þeirra staðreynda, sem blasa við. Af því getur Grænmetis- salan ekki gert sömu kröfur i ái varðandi kartöflurnar, sem í góðæri væri. Hún verður að gera aðrar kröfur í þessum efnum. Enginn skyldi þó ætla að sú kartöfluuppskera, sem nú er i Þykkvabænum sé eitthvert óæti. Danir myndu kalla kartöflurnar steikarkartöflur, en þær þykja lúxusvara í Danmörku. í þessu sambandi var líka rætt um véla- menriinguna við kartöfluræktun. Hún hefur nú mjög aukizt hér á landi. Bændur í Þykkvabænum eiga- í félagi vélar, sem setja nið- ur kartöflurhar, einnig afkasta- miklar vélar, sem taka upp úr ökrunum. Þessar vélar fara eins vel með kartöflurnar og sjálf mannshöndin. Hvaða þýðingu þessi vélvæðing hefur fyrir kartöfluræktun landsmanna á ókomnum árum verður engu spáð um. En möguleikarnir eru augljóslega stórkostlegir, úr því hægt er að beita vélum. Land- svæði er nóg í austursveitunum. Vitað er að árlega flytja lands- menn inn kartöflur fyrir milljón- ir króna. En ef breyting á að verða á í þessum málum, svo sem allir telja í fyllsta máta eðlilegt, er mjög undir því komið að sá aðilinn, sem einn hefur leyfi til kartöflukaupa, athugi á hverjum tíma aðstæður allar, því í þessu gildir ekki ein regla. Vinningar í happdrætti DAS í GÆR var dregið um vinninga í happdætti DAS. Vinningar komu upp á eftirtalin númer: 43765, 20078, 45561, 24032, 28160, 16364, 10286, 16193, 34835, 10837, 20538, 28012, 46836, 36069, 25486, 62527, 15607, 4098, 41710, 27665. Um 5 þús. gestir komu í Árbœjarsafnið í sumar Safninu verður lokab um helgina Wilhelm Brúckner Ruggeberg ARBÆJARSAFNI verður lokað frá‘ og með deginum á morg- un. — Frá því að safnið var opn- að um 20. júlí sl. hafa um 5 þús- und manns sótt það, þar af um 1800 börn. — Er hér um mikla aukningu að ræða frá sl. ári, en þá komu rúmlega 4 þús. manns í safnið — og einkum er aukning aðsóknarinnar mikil, þegar tekið Sinfoníutónleikar á þribjudagskvöld / Wilhelm Briickner Riiggeberg stjórnar SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT íslands heldur tónleika í Þjóðleikhúsinu næskomandi þriðjudagskvöld, 6. okt., og hefjast þeir kl. 8.30. Stjórnandi hljómsveitarinnar að þessu sinni er Wilhelm Brúckner-Ruggeberg, hljómsveit- arstjóri við Ríkisóperuna í Ham- borg. Hann er Reýkvíkingum að góðu kunnur síðan hann stjómaði hér flutningi óperunnar „Car— men“ á vegum Sinfóníuhljóm- sveitarinnar, en þeir tónleikar urðu einhverjir hinir vinsælustu, sem nokkru sinni hafa verið haldnir í Reykjavík. Var óperan flutt alls 11 sinnum fyrir troð- fullu húsi í Austurbæjarbíói. — Nýtt leikhús f KVÖLD verður fnumsýning á nýjum íslenzkum söngleik „Rjúkandi ráð“, í Framsókn- arhúsinu á vegum Nýs leik- húss, sem stofnað var um leið og æfingar á söngleiknum hófust í haust, en aðalstofn- andi er Flosi Ólafsson, leik- ari. Höfiundar þessa nýja, ís- lenzka söngleiks láta ekki nafna sinna getið að öðru leiti en því, að Jón Múli Árna- son hefur samið tónlistina og söngvarnir eru útsettir af Magnúsi Ingimarssyni, en þeir eru alls 12. Fimmtán leikendur koma fram í söngleiknum og meðal þeirra eru Kristinn Hallsson og Steinunn Bjamadóttir, Er- lingur Gíslason, Sigturður Ól- afsson, 4 þokkagyðjur og Flosi Ólafsson. Söngleikurinn gerist í undir heimum Reykjavíkurborgar á vorum dögum og fjallar um ýms kátleg þjóðfélagsvanda- mál. í leikmim kemur fram einn lánveitandi og þvotta- kona — Ieigjandi hans, einn róni, strokufangi, verðir lag- anna, fulltrúi heimsfegurðar- ráðsins i Hollywood og síðast en ekki sízt 4 þokkagyðjur. Nýtt leikhús mun starfa á- fram og hefur fengið inni í Framsóknarhúsinu í vetur. — Meðal verkefna, sem það hef- ur á prjóminum, er Xobacco Road, eftir Erskine Caldwell og ný revía. Brúckner-Rúggeberg er orðinn mjög þekktur maður á megin- landi Evrópu og víðar. Meðal annars hefir hann nýlega stjórn- að plötuupptöku á verkum Kurt Weills, þar á meðal „Túskildings- óperunni“ og óperunni „Ma- hagonny". Ekkja tónskáldsins, söngkonan Lotte Lenya, valdi Brúckner-Rúggeberg til þessa verks. — Þá hefir hann nýlega endursamið tónverkið „Belshaz- ar“ eftir Hándel og gert úr því óperu, sem hefir farið sigurför um óperuleiksvið Evrópu á síð- astliðnu ári. Fyrsta verkið á efnisskrá tón- leikanna á þriðjudaginn er ein- mitt eftir Hándel, Concerto grosso í F-dúr, op. 6 nr. 2. Þá verður flutt „Siegfried-Idyl“ eft- ir Richard Wagner, en Wagner er sá af meisturum 19. aldarinn- ar, sem helzt hefir orðið út und- an í tónlistarflutningi hér að undanförnu. Þetta undurfagra og rómantíska verk er byggt á stefj- um úr óperunni „Siegfried“ og tileinkað síðari konu tónskálds- ins, Cosimu, dóttur Frans Liszt. — Tónleikunum lýkur svo með sinfóníunni nr. 3 í Es-dúr eftir Beethoven, sem nefnd er „Eroica“ eða „Hetju-sinfónían“. Hún er eitt allra-stórbrotnasta verk Beethovens og á sér jafnan vísan stóran hóp áheyrenda, hvar og hvenær sem hún er flutt. er tillit til þess, að Safnið var nú opnað nær mánuði síðar en i fyrra. — Árbæjarsafn verður væntanlega opnað aftur í byrj un júní að vori. Margar góðar gjafir hafa safn- inu borizt á liðnu sumri, sem of langt mál yrði upp að telja hér, að því er Lárus Sigurbjörnsson, forstöðumaður Skjala- og minja- safns Reykjavíkur, tjáði blaðinu í gær. — Silfrastaðakirkja, sem verið hefir í endurbyggingu að Árbæ í sumar, verður gerð fok- held í haust, og er það verk þegar langt komið. Verður súðin lögð nú eftir helgina. — Svæðið umhverfis Árbæ er hugsað sem skemmtigarður Reyk víkinga í framtíðinni, eins og kunnugt er — og hefir það þegar verið skipulagt. — Á næstunni munu verða flutt þangað nokkur tré -til gróðursetningar, sem eiga að prýða garðinn umhverfis bæ- inn. Sér Hafllði Jónsson, garð- yrkjuráðunautur um þær fram- kvæmdir. Norskunámskeið fyrir alménning NORSKUNÁMSKEIÐ fyrir al- menning í Háskóla fslands hefj- ast í VI. kennslustofu Háskólans kl. 20,15 næstk. þriðjudagskvöld 6. okt. (byrjendaflokkur) og næstk. föstudagskvöld 9. okt. (framhaldsflokkur). Kennt verð- ur til kl. 21.45 vikulega í hverj- um flokki. — Byrjendur eru beðnir um að hafa með sér Linguaphonebók í norsku (fæst í Hljóðfærahúsi Rvíkur, Banka- stræti 7) og stílabók. (Málfræði- ágrip er keypt hjá kennara). — í framhaldsflokknum verða lesn- ar sígildar norskar bókmenntir, en þar að auki er lagt stund á að ná sem beztum tökum á norsku nútímamáli, bæði í tali og skrift. Lesin verða í vetur þrjú leikrit eftir Ibsen, leikrit (ásamt ljóða- flokki) eftir Garborg, og smá- sögur eftir Vesaas. (Allar bækur eru keyptar hjá kennara). Kennslan er í báðum flokkum ókeypis, og öllum er heimill að- gangur. Ivar Orgland, sími 15823. Sýning Þorvaldar SÝNING Þorvaldar Skúlasonar í Listamannaskálanum er við- burður í bæjarlifinu, sem enginn, einkum ungt fólk, hefir ráð á að missa af. Nútíma æskufólki er jafn lífsnauðsynlegt til þess að vera hlutgengt í góðu mann- legu samfélagi, að æfa augað við grandskoðun listasýninga, ekki sízt af þessari tegund og að þekkja stafina til að lesa góða bók ofan í kjölinn. Óhlutlæg málaralist er með sama hætti og órímáð ljóð orðin ein af lífsnautnum mannsins og sú barnalega óskhyggja sumra þreyttra manna að eitthvað standi £ stað handa þeim til að hvíla sig við, ar jafn fáránleg og sú fullyrðing þeirra að velgerðar- menn okkar á borð við Ástu Sveinsson og Þorvald Skúlason séu að leika einhvern skollaleik, til þess eins að vera öðru vísi en annað fólk. Þess konar öfugmæíi eru nú álíka viturleg og að mað- ur þurfi að vera t.d. sósíalisti eða samvinnumaður til að geta skap- að listaverk, afneita fyrirmynd- um úr lífinu — eða náttúrunni til að geta málað eða rími til að geta ort. Listin er farvegur fyrir allt það stærsta og bezta í mann legri hugsuri og tilfinningu — alla hina óendanlegu fjölbreyttni lífsins — og vegir hennar eru jafnórannsakanlegir og óútreikn- anlegir og vegir guðs. Ég skora á Myndlistarfélögin að beita sér fyrir framlengingu sýningar Þorvaldar í eina viku og allt fólk að skoða hana að minnsta kosti þrisvar. Það mun engann svíkja. R. J. Aftur eldur í hlöðunni SAUÐÁRKRÓKI, 3. okt. _ Eins og skýrt var frá í blaðinu í gær, kviknaði í hlöðunni að Reykjum á Reykjarströnd í fyrrakvöld og kom slökkviliðið frá Sauðárkróki og slökkti eldinn — eða svo héldu menn. — Um kl. 2 í fyrrinótt, vaknaði bóndinn á Reykjum við það að kviknað var í hlöðunni í annað sinn, en nú í þeim enda hennar, sem eldurinn hafði ekki komizt að í fyrra sinnið, að sunn- an, en hlaðan snýr í norður og suður. Mikið hvassvirði var að sunnan og stóð vindurinn á hlöð- una. Norðurendi hlöðunnar hafði verið hreinsaður eftir fyrri brun- an og heyinu, sem ekki brann, verið komið fyrir sunnan hlöð- unnar, eldur komst nú einnig í það og brann það allt upp og þak hlöðunnar, þrátt fyrir að slökkvi- liðið væri þegar kallað á staðinn. Brunnu alls um 700 hestar af heyi. — FréttaritarL

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.