Morgunblaðið - 11.10.1959, Blaðsíða 3

Sunnudagur 11. oRf. 1959
MORGUNBLAÐ1Ð
3
.0000 0009»*» 0 * 0 & »0 0 * * * ** »3.0 **»****■**■* 0 * * i> * # * *-.
Sr. Óskar J. Þorláksson
Létu hendur standa framúr ermum 1 f'yölds og morgna
Árni og Brynjólfur við heimkomuna. Konurnar ;ru með þeim
Kaupmannahöfn og voru þar í nokkra daga.
— þær komu til móts við þá i
Og árla, löngu fyrir ’ög-
un, fór hann á fætur og
gekk út og fór á óbyggðan
stað og baðst þar fyrir. —
(Mark. 1, 35‘).
Og er hann hafði komið
mannfjöldanum frá sér,
fór hann einn saman upp
á fjallið, til þess að biðjast
fyrir; og er kveld var
komið, var hann þar enn.
(Matt: 14, 23).
1 þessum orðum er frá því
sagt, hvernig Jesús Kristur fagn-
aði nýjum degi, með því að eiga
kyrrláta bænastund, og þarna er
einnig sagt frá því, hvernig hann
notaði kvöldkyrrðina, til þess að
leita samfélags við Guð.
Kvöld- og morgunbænir hafa
löngum verið mikilvægur þáttur
i trúariðkunum kristinna manna.
Það er eðlilegt að byrja hvern
dag með kyrrlátri bænastund,
biðja Guð að hjálpa sér til þess
að nota daginn í samræmi við
hans vilja. Leita hjálpar hans til
þess að sigrast á vandamálum
þeim, sem við höfuai við að
glíma og geta verið svo marg-
vísleg.
Áður fyrr var það mjög al-
gengt á íslenzkum heimilum, að
þegar bóndinn kom á fætur, gekk
hann austur fyrir bæinn sinn,
horfði til himins móti hækkandi
sól, signdi sig og bað fyrir heim-
ili sínu og störfum dagsins.
Þó að menn leggi nú minni
áherzlu á iielgar venjur en áður
var, eru þó margir, sem byrja
daginn með því að hafa yfir í
huga sínum fagurt morgunvers
eða ritningargrein og biðja Guð
að blessa daginn, sem er að
byrja. Ég set hér þrjú morgun-
vers, sem ef til vill rifja upp
ksérar minningar í hugum ein-
hverra, sem lesa þessar hugleið-
ingar mínar, eða löngun til pess
að rifja upp sín eigin bænavers.
Lcf sé Guði, ljómar dagur,
lífgar sólárgeislinn fagur,
allt um heim, sem hefur líf.
Gef oss Drottinn gott að iðja
gef oss náð að vaka og biðja,
vertu styrkur vor og hlíf. (P.J.).
Þér til dýrðar, Drottinn hár,
dagsins störf vér byrjurr
morgunglaðir;
ljúfi faðir,
ljóssins faðir,
blessa þau um öU vor ár. (G.G.),
Sáu 38 leiksyningar á 40 dögum ■ fimm löndum
Góðan dag oss, Drottinn, gef,
allir vinn’ í ótta þínum,
enginn gleymi skyldum sínum,
alla þinni verndun vef.
Sína köllun sérhver ræVi,
sínum bræðrum veiti lið.
Bænin til þín blessun sæki,
barnatraust og sálarfrið. (PJ.).
TVEIR af uppáhaldsleikurum
okkar, þeir Brynjólfur Jó-
hannesson og Árni Tryggva-
son eru nýkomnir heim úr
utanlandsför.
Fyrir nokkrum dögum var
frá því skýrt, að Brynjólfur
hefði fengið Silfurlampann í
verðlaun fyrir leik sinn á Joe
Keller í „Allir synir mínir“.
Og,þó Árni sé ekki enn búinn
að fá neinn lampa, vita leik-
húsgestir, að aldrei ríkir neitt
myrkur í kringum hann á
sviðinu.
1 stuttu máli eagt, getur
maður varla hugsað sér þessa
tvímenninga öllu betri á svið-
inu, en þeir eru vanir að vera.
En hvort sem það er vegna
þess að þeir gera sjálfir enn-
þá strangari kröfur til sín en
áhorfendurnir, eða af ein-
hverju öðru, — þá var þessi
útanlandsreisa þeirra einskon-
ar námsferð.
Lærdómsrík ferð
Vafalaust hafa þeir kunnað
að létta sér upp inn á milli
eins og skemmtiferðamenn
gera, en töluleg skýrsla sem
þeir lögðu á borðið, þegar
fréttamaður Mbl. talaði við
þá nýkomna heim ætti að
sanna, að þeir þurftu að láta
hendur standa fram úr erm-
um.
— Við voru 40 daga í ferð-
inni. — Já, akkúrat þessa 40
daga og 40 nætur sem stöðugt
rigndi heima á íslandi. Á þeim
tíma heimsóttum við fimm
lönd, og sáum 38 leiksýning-
ar.
Það er ábyggilegt, að við
höfum mikið gagn af förinni.
Sérstaklega var það gagnlegt
að við vorum tveir saman.
Fyrir okkur voru leiksýning-
arnar ekki fyrst og fremst
skemmtun, heldur lærdómsrík
ur „leiklistarháskóli". Á eft-
ir hverri sýningu púnktuð-
um við niður hjá okkur ótal
margt, sem okkur þótti at-
hyglisvert eða út á flutning-
inn að setja. Það eru okkar
fræði. Svo eyddum við tím-
anum í að ræða um leikritin
og einstök atriði £ flutningi
þeirra. Allt stuðlar það að
auknum skilningi.
Fyrsta utanlandsferðin
— Fyrir mig var ferðin eins
og ævintýri, bætir Árni
Tryggvason við, — því að ég
hef aldrei áður komið til út-
landa. Hann Brynjólfur er
veraldarvanari og þekkir hell-
ing af leikurum á Norður-
löndum.
— Og hvað varð tilefni þess
að þið lögðuð upp í svona
langa ferð?
— Auðvitað sjá allir leikar-
ar, að ekkert er þýðingar-
meira fyrir þá en komast við
og við út fyrir landsteinana
á þennan stóra heimsmarkað
leiklistarinnar. Svo kom það
til að Brynjólfur fékk ferða-
styrk frá Alþjóða-leikhús-
málastofnuninni, en Árni úr
sjóðnum, sem Iðnó stofnaði
30 ára leikaraafmæli Brynj-
ólfs og frá Félagi íslenzkra
leikara. Þar með var málið
leyst, en auk þess nutu þeir
aðstoðar ýmissa aðilja svo sem
Brian Holts, er kom þeim í
samband við British Council,
en á vegum þeirrar stofunuar
dvöldust þeir í Englandi og
fengu þar framúrskarandi að-
stoð.
— Hvaða leikrit sáuð þið í
ferðinni?
— Það þýðir lítið að fara
að telja það allt upp. Þú hefð-
ir ekkert rúm fyrir það í blað-
inu, að minnsta kosti ekki
svona í miðri kosningahrot-
unni. En nokkur dæmi má
nefna:
London
Leikritun og leiklist stend-
ur nú líklega einna hæst í
enska heiminum. Svo nokkur
fræg nöfn séu nefnd, þá sá-
um við Michael Redgrave og
Floru Robson í The Aspern
Papers og þá Ralph Richard-
son og Paul Schofield í The
Complaisant Lover. Það var
hætt að sýna nýja Osborn-
leikritið „The Entertainer" 1
London, en við sáum það í
Kaupmannahöfn. Það leikrit
hefur fengið misjafna dóma,
en ég var fjarri því að vera
óánægður með það, segir
Brynjólfur. Margot Fonteyn
hefur ekki látið á sig fá ævin-
týrið í Panama. Hún dansaði
í Sylvia, — það var framúr-
skarandi ballett.
Stratford
Þar stendur yfir afmælis-
hátíð Shakespeares og sjálf-
sagt að horfa á Charles Laugh
ton í hlutverki Lear konungs.
Flutningur hans á því er um-
deildur. Oftast er Lear kon-
ungur leikinn af grönnum
mönnum, en Laughton er
gildvaxinn i meira lagi.
Hamborg
Horfðum á sex sýningar. M.
a. Mariu Stúart eftir Schiller,
en kannske er eftirminnileg-
ust heimsókn í lítið leikhús
„Teater im Zimmer”. Var upp
haflega íbúðarhús, en eitt
herbergi tekið undir leiksvið
og tvö undir áhorfendasvæði.
Leikritið hét Der Gartner von
Toulouse (Garðyrkjumaður-
inr frá Toulouse).
Gautaborg
Það er mikil leiklistarborg.
Enginn leikari sem þangað
kemur ætti að láta undir höf-
uð leggjast að skoða Stads
teatern. Sennilega fullkomn-
asti leiksviðsútbúnaður sem til
er á Norðurlöndum. Þar hafði
húsameistarinn fyrst og
fremst að leiðarljósi þarfir
leiklistarinnar. Leiksviðið og
aðbúnaður allur varð kjarni
byggingarinnar sem allt annað
snýst um. Þeir geta stillt upp
í einu 13 mismunandi leiksvið-
irm og einn maður stjórnar öll
um flutningi á leikktjöldum
frá einu stjórnborði. Með
þeim útbúnaði hefði verið
hægt að setja upp í einu, öll
leiktjöldin f íslandsklukk-
unni.
Osló
Þar á leiklistin við erfið-
leika að stríða. Sjónvarpið er
að hefja innreið sína og með-
an nýjabrumið er á því,
minnkar aðsókn að leikhúsun-
um. Danir eru komnir yfir þá
erfiðleika. Þar sáum við 6 leik
rit, m. a. tvö eftir Ibsen.
„Gengangere" og „De unges
forbund".
Stokkhólmur
Af sjö sýningum sem við
sáum þar voru fjórar frábær-
ar, Dauðadansinn með Lars
Hanson, Þrjár systur, My Fair
Lady og loks ópera, sem hefur
verið gerð við ljóðabálkinn
Aniara eftir Harry Martinson.
— Aniara var áhrifamesta
stundin í þessu ferðalagi seg-
ir Árni Tryggvason. Ég er yfir
leitt ekki hrifinn af sam-
hljómaleysi nútíma tónlistar,
en þarna greip hún mig föst
um tökum. Aniara fjallar um
Spútnikinn sem geysist með
farþega sína út í geiminn og
dauðann.
Loks var þa# Kaupmannahöfn
En þar voru leikhúsin ekki
farin að hefja starfsárið fyr-
ir alvöru. Merkilegast var
var Grímudansleikurinn und-
ir leikstjórn Önnu Borg, með
Magnúsi Jónssyni í aðajhlut-
verki. En það getur líka ver-
ið gaman að sjá þar gaman-
leiks-farsa, eins og Grænu
lyftuna með Lilly Broberg
og Kjell Petersen, segir Árni.
Maður er nú einu sinni á
þeirri hillu í leiklistinni.
,— Búizt þið nú við, að þið
leikið hér heima í einhverju
af þessum leikritum, sem þið
sáuð?
— Það getur maður aldrei
sagt um, en ef til þess kæmi,
er það ómetanlegt, að hafa
séð leikritið á erlendu leik-
sviði.
—- Hvað ætlið þið nú að
taka ykkur fyrir hendur, þeg-
ar heim kemur og þið eruð
búnir að hvíla ykkur eftir allt
stritið?
— Við höldum áfram sýn-
ingum á Delerium Bubonis og
svo erum við að byrja á nýj-
um sjónleik, en það er enn
leyndarmál hver hann er. Og
með það leyndarmál í fórum
sínum, kvöddu þeir félagarn-
ir.
Ii.
Kvöldstundin er líka mörgum
dýrmæt bænastund, þegar störf-
um dagsins er lokið og menn
leggjast til hvíldar. Hvað er þá
eðlilegra en að hugsað sé til
Drottins með þakklæti fyrir lið-
inn dag, eða hann beðinn fyrir
gefningar á því, sem vér höfum
rangt gert, eða vér höfum van-
rækt?
Mörg kvöldvers eru undur
fögur og vel til þess fallin að
túlka hugsanir vorar og fela oft
í sér skriftamál einstaklingsins
frammi fyrir Guði sínum.
Að sjálfsögðu getum vér fært
hugsanir vorar í orð frá eigin
brjósti, en oft er auðveldara að
láta vel rímað mál eða -'iugs-
anir sínar.
Ég set hér einnig þrjú kvöld-
vers, sem áreiðanlega eru mörg-
um kær.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftúr
mín veri vörn í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil svo ég sofi rótt.
(Sv. E.),
Ég fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er Komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma
öll börnin þín svo blundi rótt.
(M. J.).
Láttu mig, Drottinn, lofa þig,
með lofi þínu hvíla mig.
Ljósið í þínu ljósi sjá,
lofa þig strax, sem vakna má.
(H. P.).
Ég hef minnzt h%.r lítillega á
bænastundir kvölds og morgna.
Slíkar stundir eru eins konar
ar.dleg heilsuvernd. Kvíði og
vonleysi þjáir margan mann á
vorum dögum. En að eiga frið í
sál er mesta blessun lífsins.
Eitt bænavers, eða fögur ritn-
ingargrein getur orkað miklu til
blessunar á örlagastundum í lífi
ungra og gamalla.
Og vel skyldum vér muna Það,
sem Frelsari vor segir sjálfur um
bænina:
„Biðjið og yður mun gefast,
leitið, og þér munuð finna, knýið
á, og fyrir yður mun upplokið
verða; því að sérhver sá öðlast,
er biður, og sá finnur, er leitar
og fyrir þeim mun upplokið, sem
á knýr“. (Matt. 7. 7).

O. J. P.