Morgunblaðið - 22.11.1959, Blaðsíða 2

2
M O R C UIV B T, A ÐIÐ
Sunnudagur 22. nóv. 1959
Sjálf kirkjan sést til vinstri,
mun hún rúma nm 500 manns.
Til hægri er safnaðarheimilið,
sá hlutinn sem nú er í smíð-
um. Samkomusalur þess er
tengdur kirkjuskipinu og má
opna þar á milli við sérstök
tækifæri. Hörður Bjarnason,
húsameistari ríkisins teiknaði
kirkjuna.
Fjáröflunardagur í Lang■
holtsprestakalli
í DAG efnir Langholtssöfn-
uður til hlutaveltu í safnaðar-
heimili sinu, sem nú er í smíðum
við Sólheima.
Sjö ár eru nú liðin frá því að
Langholtsprestakall var stofnað
og prestur þar kosinn. Öll þessi
ár hefur ekkert húsnæði fyrir
messur eða annað safnaðarstarf
verið til í prestakallinu, — og er
svo enn. Söfnuðurinn hefur feng
ið inni með messugjörðir í Laug-
ameskirkju.
Á fyrri hluta ársins 1957 voru
hafnar byggingarframkvæmdir,
og þá ákveðið að byggja saman
kirkju og safnaðarheimili. Unnið
er nú að innréttingum á safnað-
arheimilinu. Þegar því verki er
iokið, fæst þar m.a. 300 manna
salur, sem notaður verður fyrst
um sinn til messuhalds. I»að er til
þess að ljúka þessum áfanga sem
allra fyrst að stafnaðarstjórnin
leitar nú til sóknarbamanna og
annrra velunnara um fjárstuðn-
ing.
Langholtssöfnuður leysir kirkju
byggingarmálið á nýstárlegan
hátt. Á morgun gefst almenningi
tækifæri til þess að kynnast þeim
framkvæmdum.
í Langholtsprestakalli munu
nú búa um 10 þúsund manns og
fjölgar mjög ört.
Serkir bjóða de Gaulle
fanga í samnmganefnd
o C
Túnis og París, 20. nóv. —
Útlagastjórn Serkja í Alsír til-
nefndi í dag fimm af leiðtogum
uppreisnarmanna, sem allir sitja
í fangelsi í Frakklandi, til að
taka þátt í viðræðum við frönsku
stjómina um vopnahlé. Tilboðið
var sent í sérstakri orðsendingu
frá útlagastjórninni, en de
Gaulle forseti Frakklands gaf i
skyn í kvöld, að hann
mundi vísa því á bug. Hann !ét
í veðri vaka, að franska stjórnin
mundi einungis ræða við Serki
sem séu að berjast í Alsír, en ekki
við menn sem hvergi kæmu ná-
lægt bardögunum.
Debré forsætisráðherra vildi
ekki segja neitt um málið, sn
meðal manna sem eru honum ná-
komnir er sagt, að franska stjórn-
in geti ekki tekið tilboði út-
lagastjómarinnar af mlrgum
ástæðum.
í orðsendingu útlagastjómar-
innar var lögð áherzla á það,
að ekki verði vopnahlé í Alsír,
fyrr en franska stjórnin hafi gef-
ið fullnægjandi tryggingu fyrir
því, að loforðið um sjálfsákvörð-
unarrétt Alsírbúa verði í heiðri
haft.
De Gaulle hefur hvað eftir ann
að boðið uppreisnarmönnum í
Alsír upp á viðræður í París,
og síðast hinn 10. nóvember
sagði forsetinn, að fulltrúar upp-
reisnarmanna gætu komið til
Parísar opinberlega eða með
leynd til að ræða um vopnahlé
við frönsku stjórnina og skil-
málana fyrir því.
f orðsendingu uppreisnar-
manna kemur það fram, að
helzta hindmnin fyrir vopnahléi
sé spurningin um, hvernig
loforði de Gaulles am
sjálfsákvörðunarrétt verði hrund
ið 1 framkvæmd.
Safinn úr mold fortíöar
EIN af ársbókum Bókmennta-
félagsins þetta ár verður bók
um handritamálið eftir Ein-
ar Ólaf Sveinsson prófessor.
Er hún nú fullprentuð, og
gætu félagsmenn og bóksalar
hér í Reykjavík fengið hana,
ef þeir sneru sér til bókavarð-
ar félagsíns og óskuðu þess.
Hér er um að ræða hið
merkasta rit, sem æskilegt
væri að sem flestir íslending-
ar læsu. Birtir Mbl. hér á eft-
ir niðurlagsorð bókarinnar:
Fyrir nokkrum árum kom
íslenzkur maður í Krónborg-
arhöll. Það var bjartur sept-
emberdagur, með heiðum
himni og sólskini á lognkyrru
Eýrarsundi. Skógurinn var
farinn að bregða lit. Yfir öllu
hvíldi friðsæl ró og hinir
mildu töfrar danskrar haust-
sólar.
Gesturiim hafði séð hallir
fyrr. Og það eru fleiri hallir
til í Danmörku en þessi,
glæsilegar hagsmíðir. Og veg-
legar kirkjur, sem benda til
himins. Þessi höll er ekkert
einsdæmi þar. Voru það dag-
draumar þessa danska haust-
dags, sem fylgdu gestinum
inn um gættir hallarinnar og
opnuðu honum gættir fortíð-
arinnar og ollu því, að hugur-
inn flaug svo víða? Harun
gekk þama í leiðslu. Fyrir
augunum blöstu minjar gam-
allar menningar Danmerkur.
Stundum er eins og listaverk,
í steini, í litum, tónum eða
orðum, feli í sér tjáningu
heillar þjóðar. Svo var ekki
um það sem hér bar fyrir
augu. Þetta voru salarkynni
oddvita hinnar dönsku þjóð-
ar, sýndi aðeins einn þátt
danskrar menningar, en var
þó á sína vísu brot af henni
og fulltrúi hennar.
Þessi staður var nátengdur
sögu Danmerkur. Hér höfðu
gengið margir mestu synir
hennar. Við hann er líka
tengdur einhver frægasti son-
ur hennar, sem á heima í ver-
öld skáldskapar en ekki á
Einar Ól. Sveinsson
spjöldum sögunnar. Mesta
skáld annarar þjóðar orti um
danska hetju úr rökkri fom-
eskjunnar, hann fékk honum
jörð að ganga á, um leið og
hann gerði verk sitt að opin-
berun um manninn, óbundna
af stund og stað. Og þegar
mikill bókmenntamaður er að
segja frá leið sinni á vit
skáldsins, þá heitir sú leið:
„The road to Elsinore".
Um þessa sali reikuðu svip
ir fomaldar fyrir hugarsýn
gestsins, svipir úr heimi sannr
ar sögu og heimi hugarburðar.
Þegar gesturinn gekk inn,
var hugur hans fullur af friði
hins heiða haustdags. Og inni
í sölunum léku líka geislar
haustsólarinnar á veggjum og
myndum og listasmíðum. Gest
urinn þekkir vel þessa þjóð,
hann hefur dvalizt með henni
langdvölum. Hann sér hana
ekki í hillingum ókunnugs
manns, hann þekkir hana af
reynd margra ára. Hún hefur
sína annmarka, það er sjálf-
sagt í heimi ófullkominna
manna og ekki orða vert. En
hann fær ekki orða bundizt
um hina miklu kosti hennar,
hve mikið gott er með henni,
hve mikið af góðu fólki, hve
Heitu vatni hleypt
í Laugarneshverfi
Dælur i stóru holurnar komnar til
á 45 hús
Dagskrá Alþingis
sameinaðs Alþingis mánudaginn
23. nóvember 1959.
KI. 1,30 miðdegis.
Þingsetning, frh.
landsins
NÚ eftir helgina mun Hita-
veitan hleypa heitu vatni á
hitakerfi 45 húsa í Laugar-
neshverfinu. Er vatnið tekið
beint úr Sigtúnsholunni og
fá þessi hús heitt vatn þaðan,
þangað til dælustöð verður
byggð við Sundlaugarnar. En
þá verður þetta fellt inn í
Laugarneshverfiskerfið.
Hús þau sem hér er um að
ræða standa við Sigtún, Lauga-
teig og Hofteig, vestan Gullteigs,
en húsin þar fyrir austan höfðu
áður fengið hitaveitu. Eru flest
þessi hús tvær hæðir, ris og
íbúðarkjallari, svo að sennilega
fá um 180 íbúðir nú hitaveitu-
upphitun. Hefur verið unnið við
að leggja í þessi hús síðan í
haust, og verða þau nú tengd
kerfinu hvert af öðru. í nokkr-
um húsum eiga húseigendur eft-
ir að gera þær breytingar, sem
nauðsynlegar eru, en eftir að því
er lokið, er ekkert því til fyrir-
stöðu að hús þeirra verði tengt
við kerfið.
Borun á Sigtúnsholunni var
lokið um síðustu áramót, og er
vatnið úr henni 92 stiga heitt.
Var hún í fyrravetur notuð með
bráðabirgðatengingu við Fúlu-
tjarnardælustöðina. 1 holuna er
nú leitt um 100 stiga heitt vatn
með bráðabirgðatengingu úr ann-
ari holu skammt frá.
Þegar vatnið kemur aftur úr
Laugarneshverfinu 40—50 stiga
heitt, er því blandað saman við
yfirheita vatnið úr einni af stóru
borholunum, fer þá í Fúlutjarn-
arstöðina og er dælt upp í gegn-
um Höfðahverfið og samtengt
bæjarkerfinu.
Stóru holurnar teknar
í notkun
Er Tungufoss kom hér síðast
fékk Hitaveitan dælur 1 stóru
borholurnar, og verður nú farið
að koma þeim fyrir, að því er
hitaveitustjóri tjáði blaðinu. —
Verða þær fyrst settar á holurn-
ar við Laugarnesveginn og Há-
tún. Ætti vatnið frá stóru hol-
unum því að koma inn í kerfið
í næsta mánuði. Verður þá mikil
breyting til bóta á hitun húsa
með hitaveituvatni, svo ekki sé
meira sagt.
Lækjarver - þr jár
nýjar verzlanir
Á FÖSTUDAGINN voru opnaðar
þrjár nýjar verzlanir að Lauga-
læk 2—8, matvöruverzlun (kjör-
búð), sem Ragnar Ólafsson (áður
hjá Silla og Valda) rekur, kjöt-
verzlun, er Björgvin Hermanns-
son (áður verzlunarmaður að
Laugavegi 32) hefir og vefnað-
arvöruverzlun, sem Pétur Thorar
ensen rekur. Eru verzlanir þess-
ar allar hlið við hlið í nýju hús-
næði, sem er hið myndarlegasta
í alla staði. Einnig er í ráði að
hafa í húsinu mjólkurbúð og sæl
gætis- og gosdrykkjabúð. Er hús-
ið ein hæð með geymslum í kjall-
ara, 300 fermetrar.
Er mikið hagræði að hafa verzl
anir þessar á eina og sama staðn-
um, en verzlunarmennimir, sem
allir eru þaulvanir í sínu starfi,
kváðust myndu kappkosta að
hafa ávallt á boðstólum hinar
beztu og fjölbreyttustu vöruteg-
undir. — Eru allar verzlanir hin
ar glæsilegustu og bera vott
smekkvísi eigendanna.
Lækjarver, en svo heita verzl-
anir þessar, er staðsett í hverfi,
sem mikið hefir verið byggt í á
síðustu árum, og því mikill feng-
ur að fá verzlanirnar á stað
þennan.
mikið af menningu huga og
handar og ekki síður af menn
ingu hjartans. Hve sárt er til
þess að hugsa, að þessar tvær
þjóðir skuli hafa svo mikla ó-
gæfu saman átt!
Krónborgarhöll var brot af
danskri menningu. Eitt af
mörgum. Hér er ekkert ís-
lenzkt, íslendingar eiga hér
ekkert, nema ef vera skyldi
fáeina steina í veggjunum —
sjálfsagt eiga þeir fleiri steina
í öðrum, yngri höllum Dan-
merkur. Mundi íslendingur-
inn, sem þarna gekk, hafa öf-
undazt yfir þessum veglegu
minjum danskrar menningar
á liðnum tímum? Fjarri fer
því. Hann unir vel menntum
sinnar þjóðar.
Hann harmar hið glataða.
Honum þykir sárt að hugsa
til þeirrar sögu, sem grunnur
dómkirkjunnar i Skálholti
segir. Hann saknar þess, hve
lítið er varðveitt af miðalda-
Hst íslands. En hjóli sögunn-
ar verður ekki snúið við. Glat
að er glatað.
Eftir eru handritin, sem
geyma orðlist íslendinga,
mynd þeirra af mannlífinu,
mynd þeirra af dýrð manns-
ins og eymd, glímu þeirra við
guð sinn, eins og þeir hafa
tjáð þessi efni í stuðla skorð-
um eða í lausu máli. Leiðin
til bókmennta þjóðarinnar,
„leiðin til Hlíðarenda", liggur
til uppsprettu lífs þeirra sem
þjóðar. Þessar bókmenntir eru
hornsteinninn, sem menning
þeirra er reist á, jafnvel sem
tilvera þeirra er reist á. Og
af því að þessar bókmenntir
eru enn lifandi, eru þær rót-
in, sem dregur safann úr mold
fortíðarinnar og gefur hann
lifandi, gróandi, grænum
greinum menningar dagsins í
dag.
— Málverkafundur
Framh. af bls. 1.
hann unnið að því að rannsaka
málverkin og endurbæta ásamt
prófessor Zlatoff-Mirsky undan-
farið ár.
Málverkin hafa ekki enn verið
vátryggð, vegna þess að iðgjald-
ið af vátryggingu mundi verða
svo feiknahátt, að það er eigend-
unum um megn. Alfonso Follo
og systir hans erfðu málverkin
eftir ömmu sína, frú Maríu
Senna í Gabriel. Hún hafði erft
þau frá frænda sínum, Senna-
Antonio kardínála, þegar hann
lézt árið 1887. Hann hafði feng-
ið málverkin frá frænda sínum,
Nicola Santore, sem var dómari
í Bourbon og einkritari Ferdi-
nandos konungs í Napoli.
Fleiri listaverk nálægt Napoli
Antonio Follo, bróðir Alfonsos,
sem er innflytjandi til Banda-
ríkjanna, sagði í Napoli í dag,
að fleiri mjög verðmæt listaverk
væru enn í þorpi einu nálægt
NapoH. Eitt málverk, kannski
eftir Rafael, væri í þorpskirkj-
unni. Hann sagði að Follo-fjöl-
skyldan hefði einu sinni afhent
einum þorpsbúa nokkur lista-
verk sem tryggingu fyrir láni,
sem hún gat ekki greitt. Antonio
Follo, sem lifir í fátæklegu her-
bergi í Napoli, sagði að fjölskylda
sín hefði áður fyrr lifað í kast-
ala í Montemarano, en stríðið og
aðrar hörmungar hefðu rúið
hana eignum, þannig að hún varð
að yfirgefa kastalann í stríðslok.
Alfonso Follo fluttist til Banda-
ríkjanna fyrir tveim árum og
gerðist sjónvarpsviðgerðarmað-
ur. En málverkin komu til
Bandaríkjanna með Maríu syst-
ur hans, sem giftist bandarískum
liðsforingja, Hataburda, eftir
heimsstyrjöldina og fluttist vest-
ur um haf.