Morgunblaðið - 22.11.1959, Blaðsíða 12

12
MORCUNBL1Ð1B
Sunnudagur 22. nSv. 1959
tJtg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá VigtTr.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr 35,00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 2.00 eintakið.
ÚTGJÖLD OG ÚTSVÖR LÆKKA
SÍÐASTLIÐINN fimmtudag
var frv. að fjárhagsáætl-
un Reykjavíkur fyrir ár-
ið 1960 lagt fram á bæjarstjórn-
arfundi. Hefur framvarpið und-
anfarin ár venjulega verið lagt
fram í des,. en að þessu sinni var
hafizt svo snemma handa um
undirbúning þess, að hægt var
að leggja það fram síðari hluta
nóvembermánaðar. Er það greini
lega til bóta og skapar bæjar-
stjórn rýmri aðstöðu til þess að
hafa lokið afgreiðslu fjárhagsá-
ætlunarinnar fyrir áramót.
15% lækkun útsvars-
stigans
Gunnar Thoroddsen, sem lagði
fjárhagsáætlunina fyrir bæjar-
Stjóm, benti sérstaklega á það,
að heildarútgjöld Reykjavíkur-
bæjar eru áætluð 7,4 millj. kr.
lægri á næsta ári en á yfirstand-
andi ári. Ennfremur lækkar heild
arupphæð útsvara um 10,2 millj.
kr. og má gera ráð fyrir, að út-
avarsstiginn lækki um 15%.
Rekstrarútgjöld bæjarins á næsta
ári eru áætluð 202 millj. kr., en
voru á þessu ári áætluð 209 millj.
kr. Er hér um að ræða 7 milljón
kr. lækkun. Til verklegra fram-
kvæmda og annarra eignabreyt-
lnga eru áætlaðar á næsta ári
46,7 milljónir króna í stað 47,1
millj. kr. í gildandi fjárhags-
áætlun.
Heildarútgjöld á næsta ári
eru áætluð 249,7 millj. kr.,
en voru áætluð 256,1 millj.
kr. á þessu ári. Er þarna um
að ræða 7,4 millj. kr. lækkun
frá gildandi fjárhagsáætlun.
Heildarupphæð útsvaranna
var í ár 215,1 millj. kr., en
er áadtðuð á næsta ári að
verða 204,9 millj. kr.
Ánægjuleg breyting
Reykvíkingum mun vissulega
finnast það ánægjuleg breyting
að gert er ráð fyrir, að útsvör á
þeim og heildarútgjöld bæjar-
félags þeirra lækki á næsta ári.
Undanfarin ár hafa útgjöld hins
opinbera, bæjar- og sveitarfélaga
og ríkisins stöðugt farið hækk-
andi. Það sem fyrst og fremst
hefur valdið þessum hækkunum
er auðvitað hin sívaxandi verð-
bólga og dýrtíð. Kostnaður við
hverskonar framkvæmdir og
rekstur opinberra fyrirtækja og
stofnana hefur farið síhækkandi.
Sjálfstæðismenn í bæjarstjórn
Reykjavíkur hafa jafnan lagt á-
herzlu á það, að gæta hagsýni
og ráðdeildar í fjármálastjórn
bæjarfélags síns.
Þeim er það mikið gleðiefni
að geta nú lagt fram fjárhags
áætlun, þar sem gert er ráð
fyrir lækkun heildarútgjalda
og allt að 15% lækkun á út-
svarsstiganum. Þrátt fyrir það
er þó haldið I horfi um verk-
legar framkvæmdir og um-
bætur í bænum.
ÞEIR SEM ALDREI ÞEKKTU RÁÐ
Mikill meirihluti íslendinga
óskar þess áreiðanlega, að
hin nýja ríkisstjórn, sem
nú hefur verið mynduð, taki
raunhæfum tökum á þeim vanda-
málum, sem við er að etja, segi
þjóðinni sannleikann um eðli
þeirra og hiki ekki við að gera
það sem gera þarf til þess að
framkvæma efnahagslega við-
reisn og halda áfram uppbygg-
ingu þjóðfélagsins.
Stöðugur flótti
Það, sem einkenndi störf og
stefnu vinstri stjórnarinnar, var
hinn stöðugi flótti hennar undan
staðreyndum. Framsóknarflokk-
urinn sagði þjóðinni í upphafi
stjórnarsamstarfsins, að hann
hefði fullar hendur „úrræða“ til
þess að sigrast á öllum vanda.
Hann þyrfti aðeins fyrst af öllu
að koma því í verk að einangra
Sjálfstæðisflokkinn um aldur og
ævi. Þá myndu öll vandamál
auðleyst.
En Framsóknarflokknum mis-
tókst allt. Hann fann aldrei „úr-
ræðin“, sem hann hafði lofað
þjóðinni. Vinstri stjórn hans
klofnaði og gafst upp á miðju
kjörtímabili, eftir að augljóst var
orðið, að hún gat engan vanda
leyst. Framsóknarflokknum mis-
tókst einnig gersamlega að ein-
angra Sjálfstæðisflokiúnn. Fólk-
ið sjálft hindraði þau áform
Timaliðsins í bæjar- og sveitar-
stjórnarkosningunum veturinn
1958.
Framsókn girðir sig í
brók að nýju
Framsóknarflokkurinn hefur
orðið fyrir stórkostlegu áfalli.
Vinstri stjórn hans sannaði það
ekki aðeins, að flbkkurinn var
ófær til forystu, þegar um var
að ræða lausn vandasamra þjóð-
mála, heldur kom það nú í ljós
betur en nokkru sinni fyrr, að
ekki varð lengur unað við hina
úreltu kjördæmaskipun, sem
Framsóknarflokkurinn hafði við
kosningarnar 1956 notað til herfi-
legs brasks og hrekkjabragða.
Samkomulag náðist um nýja
kjördæmaskipun, og nú er
Alþingi skipað nokkurnveginn í
samræmi við vilja þjóðarinnar.
Þetta hefur Framsóknarflokk-
urinn haft upp úr hentistefnu-
braski sínu og margskonar svik-
semi.
En hin gamla maddama reynir
þó að girða sig í brók að nýju.
Flokkurinn, sem myndaði vinstri
stjórnina, sem sprakk í úrræða-
leysi sínu á miðju kjörtímabili,
lætur nú málgagn sitt brigzla
þeirri ríkisstjórn, sem setið hefur
einn dag að völdum, um úrræða-
leysi. Síðan kemst Tíminn að
orði á þessa leið í lok forystu-
greinar sinnar:
„Hann (Framsóknarflokkur-
inn) mun og bera sínar tillögur
til úrbóta fram hiklaust, þótt í
stjórnarandstöðu sé. Af þessum
sjónarmiðum mun stjórnarand-
staða Framsóknarflokksins mót-
ast“.
Framsóknarflokkurinn á
ekki lengur sæti í ríkisstjórn.
Þá stendur hann allt í einu
aftur með fangið fullt af „úr-
ræðum“. Myndi ekki mörgum
fara svo, að þeim detti nú í
hug hið gamla máltæki: Þeir,
sem aldrei þekktu ráð, þeir
eiga að kenna hinum!
UTAN UR HEIMI
Ráðagerðir um að rœna
brezka ríkiserfingjanum
Þessi mynd er tekin um það leyti, sem Karl ríkiserfingi varð
tveggja ára gamall. Nú er hann orðinn 11 ára. — Hefur Elísa-
bet ástæðu til þess að óttast um drenginn sinn?
UM síðustu helgi gaus upp sá
kvittur í Bretlandi, að írski
lýðveldisherinn hefði í
hyggju að ræna ríkiserfingj-
anum, Karli, syni Elísabetar
drottningar og Filippusar
hertoga. Orsök orðrómsins
mun hafa verið sú, að skyndi-
lega var settur sterkur lög-
regluvörður um heimavistar-
skólann Cheam í Suður-Eng-
landi, skammt frá Lundúnum,
en þar hefur Karl ríkiserf-
ingi stundað nám um tveggja
ára skeið. — Hann varð ellefu
ára gamall á dögunum.
— ★ -—
Lundúnablaðið „Daily Herald"
flutti fregnir af því sl. þriðjudag,
að lögregluvörður hefði verið
aukinn við skólann — og gaf þá
skýringu á því, að írskir þjóð-
ernissinnar — úr lýðveldishern-
um í Norður-írlandi — hefðu á
prjónunum að ræna drengnum
og halda honum s.em gisl, til
þess að knýja enska þingið til
þess að samþykkja sameiningu
Norður-írlands og irska lýð-
veldisins.
Blaðið sagði, að flokkur manna
úr þessum „forboðna" félags-
skap hefði ákveðið að ráðast á
skólann og nema Karl ríkiserf-
ingja á brott — hins vegar væri
ekki vitað, hvort leiðtogar lýð-
veldishersins stæðu að baki
þeirri ákvörðun, eða hvort að-
eins væru þar einstaklingar að
vei;ki.
Hvað um það — öflug lögregla
var sett á vörð við skólann, og
allir, sem hann nálgast verða að
sætta sig við, að leitað sé á þeim
— og nákvæm leit er gerð í öll-
um ökutækjum, sem um ná-
grennið fara. — í sambandi við
þetta lýsti formælandi írsku
Frh. á bls. 23
Hœttumerki á sígaretfum
Tillaga dansks lugnaskurðslæknis —
í Jbvi skyni oð draga úr krabbahættunni
ALLAR sígarettur ættu að hafa
sérstakt „hættumerki“ — rautt
strik, sem gæfi til kynna, hve-
nær fleygja skal stubbnum. —
Það er síðari helmingur sígarett-
unnar, þ. e. a. s. 3J4 — ef ekki
4 — sm, sem er hættulegur, sagði
danski lungnaskurðlæknirinn
Tage Söndergaard í samtali við
Ekstrabladet á dögunum.
— ★ —
Tage Söndergaard, sem á ári
hverju sker upp um það bil 100
sjúklinga vegna lungnakrabba, í
sjúkrahúsinu Aarhus Kommune-
hospital, sagði í þessu viðtali, að
læknar í Danmörku væru nú að
undirbúa sókn til þess að koma
fram banni við því, að sígarettur
séu auglýstar á opinberum vett-
vangi. — Auk þess munu þeir
bera fram kröfur um það, að
verð á sígarettum verði hækkað
— með það fyrir augum, að
menn minnki reykingar. Aftur á
móti mætti gjarna lækka verð á
vindlum, þar sem þeir eru ekki
taldir svipað því eins skaðlegir.
— ★ —
Söndergaard telur það sannað,
að áttundi hver „stórreykinga-
maður“ (þeirra, er reykja mest-
megnis sígarettur) deyi úr
lungnakrabba — og því verði
stjórnarvöldin að hætta að líta á
sígarettur eingöngu sem góða
tekjulind. — Læknirinn hefur
stungið upp á því, að setja
„hættumerki" á sígarettur, eins
og fyrr segir — en því má bæta
við, að í Svíþjóð er þegar byrjað
á þessu, þótt í smáum stíl sé.
Ekki er hægt að segja um árang-
ur af því enn, sem skiljanlegt er.
— ★ —
Ekstrabladet sneri sér einnig
til annars lungnaskurðlæknis,
próf. Erik Husfeldt — og hann
er sama sinnis, telur, að gera
beri gangskör að því að vara
menn við tóbakinu — og sér f
lagi sígarettunum. — Hann sagði
meðal annars:
— Mér kemur ekki til hugar
að krefjast þess, að tóbak sé
bannað — ekki fremur en ég vil
láta banna aðrar svonefndar
„munaðarvörur“ — en það verð-
ur að vara menn við hættunni —-
hinni miklu hættu, sem fylgir
tóbaksnotkun.
Fyrir nokkru var byrjað á því í Svíþjóð að setja rauðan hring
á sígarettur, þar sem talið er ráðlegt að drepa í þeim. Nú hefur
danskur læknir gerzt talsmaður þess, að lögleitt verði að setja
slíkt „hættumerki“ á allar sígarettur — til þess að draga úr
hættunni á lunguakrabba.