Morgunblaðið - 01.12.1959, Qupperneq 6

6
MOHCTJlSni.AÐlÐ
Þriðjudagur 1. desemb'er 1959
Edsel-bíllinn — stærstu mis-
tök bílaiðnaðarins
Slysið við Hofsós
DETROIT, 27. nóv. — Ford-verk-
smiðjurnar hafa ákveðið að
hætta framleiðslu á bíltegund-
inni Edsel. Verksmiðjurnar við-
urkenna að það hafi verið alger
mistök að fara að framleiða þessa
bílgerð fyrir tveim árum. Fram-
leiddir voru 30 þúsund Edsel-bil-
ar af árgerð 1959 og 2800 höfðu
verið smíðaðir af árgerð 1960,
þegar framleiðslan var stöðvuð.
En á þessum tíma hafa aðeins 10
þúsund Edsel-bílar selzt.
★
Hér er um að ræða einhver
dýrustu mistök í sögu bílaiðnað-
arins. Þau kosta Ford-verksmiðj-
urnar að minsta kosti 250 millj.
dollara. — Edsel-bíllinn var
stærri, vandaðri og dýrari en teg-
undirnar Mercury og Ford og
var það ætlun Ford-verksmiðj-
anna, að hann keppti við Buick-
bílinn, sem Generai Motors fram-
leiðir.
En verksmiðjurnar völdu mjög
óheppilegan tíma til að byrja
á þessum óhófs-vagni. Einmitt
þegar bandarískur almenningur
var að þreytast á stórum bílum
og smábílar frá Evrópu hófu inn-
rás sína á bandarískan markað.
Það er loksins nú sem bandarísku
verksmiðjurnar eru að skilja
þessa þróun og byrja framleiðslu
á minni bilum. Nú er Ford að
byrja að selja smábíl sinn Fálk-
ann, en um leið neyddist verk-
smiðjan til að hætta við fram-
leiðslu á Edsel.
(Hingað til lands mun aðeins
örfáir Edsel-bílar hafa verið flutt
ir. í mesta lagi tveir eða þrír).
ÞESSA hörmulega atburðar,
þegar vélbáturinn Svanur fórst
með þremur ungum mönnum,
þann 9. nóvember sl., var getið
með stórum fyrirsögnum í blöð-
Nú nýverið birtist í Morgunblað-
inu hjálparbeiðni frá sóknar-
prestinum í Hofsós. Þegar þetta
er ritað, miðvikudaginn 25. nóv-
ember, hafa blaðinu aðeins borist
gjafir frá þrem aðilum, samtais
kr. 350.00 — þrjú hundruð og
fimmtíu — krónur.
íslendingum, og ekki sízt Reyk
víkingum, hefur oft verið rétti-
lega hrósað fyrir hversu fljótt
og vel þeir hafa brugðið við,
þegar slys verða. Ég er þess
vegna viss um, að það er vegna
gleymsku, að svo til engin sam-
skot hafa borist vegna þessa
slyss. Hér ber orðið svo mikið til
tíðinda daglega: heimsóknir svo-
kallaðra erlendra stórmenna, ný
ríkisstjóm — setning Alþingis o.
fl. o. fl. En ekki mega þessir
atburðir verða til þess, að þeir
gleymist, sem á Hofsósi eiga um
svo sárt að binda.
Lítið og fátækt sjávarþorp er
skyndilega svipt þrem ungum og
dugmiklum sjómönnum. Eftir
sitja — harmi lostnir — aldur-
hnignir foreldrar, ekkjur og mörg
komung börn. Harmur hinna
öldruðu foreldra og ekknanna er
vissulega svo mikill og sár, að
ekki má við hann bætast ótti
þeirra, við að ungbörnin, sem
burtkvöddu feðurnir hlutu eftir
að skilja, líði skort. Vilji ekki
góðir menn rétta hér hönd að,
svo þeim áhyggjum verði létt af
þeim, sem nú þurfa að þola svo
mikla raun?
Eitt eða tvö þúsund króna fram
lag frá hverju meðalstóru fyrir-
tæki á Akranesi, í Keflavík,
Hafnarfirði og Reykjavík, mundu
bægja þeim ótta frá syrgjendun-
um.
Ég þakka fyrirfram öllura
þeim, sem ég veit að munu rétta
hér hjálparhönd.
Reykjavík 25. nóvember 1959.
G. Kl.
Tvær barnabækiir
frá Æskunni
KOMNAR eru út tvær barna-
bækur hjá Bókabúð Æskunnar.
Er það annað bindi af bók Mar-
grétar Jónsdóttur um Geiru gló-
koll og svo ,,Didda dýralæknir".
eftir Gunvor Fossum, einn þekkt
ast'a barnabókahöfund Norð-
mann. Geiru glókoll þarf ekki að
kynna fyrir þeim, sem fengu
fyrra bindið, en hinum skal það
sagt að saga Geiru gerðist á síð-
asta tug 19. aldarinnar og fyrsta
tug þeirrar 20. Hlaut fyrra
bindið mjög góða dóma.
Sigurður Gunnarsson, skóla-
stjóri, hefur íslenzkað bókina um
Diddu dýralækni nema ljóðin,
sem Egill Jónasson sneri á ís-
lenzku. Didda er að vísu enginn
dýralæknir, heldur dóttir dýra-
læknis, sem ber í brjósti ríka
samúð til málleysingjanna og
reynir af alefli að tryggja vel-
ferð þeirra.
Reykjavík — borg
albjóðlegra ráð-
stefna og funda?
skrifar ur
daglega lifinu
j
FERÐAMÁLAFÉL A G
Reykjavíkur hélt fund með
blaðamönnum í gær og skýrði
þeim í fáum orðum frá starf-
semi og áformum félagsins,
en markmið Ferðamálafélags
Reykjavíkur er m. a., eins og
kunnugt er, að gera ísland að
ferðamannalandi og vinnur
félagið nú ötullega að því að
Breytt og
bœtt verzl-
un opnar
SL. laugard. opnaði Véla- og raf-
tækjasalan hf. sölubúð að Banka
stræti 10 eftir miklar breytingar
á verzluninni. Jafnframt hafa
orðið eigendaskipti og er Ragn-
ar Björnsson forstjóri verzlunar-
innar og aðaleigandi, en hann
hefur rekið og rekur Húsgagna-
verzlun Austurbæjar.
Verzlunin hefur verið stækk-
uð til muna og færð í nýtízku-
legt horf. Er innrétting öll hin
smekklegasta, en hún er teiknuð
af Davíð Haraldssyni.
Sömu vörutegundir eru á boð-
stólum og áður, og takmarkið er
að öll fáanleg rafmagnstæki
verði jafnan til í úrvali. Verzlun
arfyrirkomulagið er nú í sjálfs-
afgreiðsluformi, eins og kostur
er í slíkri verzlun og er það
nýjung hér á landi.
Er opnað var hafði verzlunin
fengið fjölbreytilegt og fallegt
úrval danskra vegglampa, en
Danir hafa hlotið góðan orðstír
fyrir framleiðslu lampa og selja
þá m.a. fyrir tugi milljóna kr.
árlega til Bandaríkjanna. — En
sem fyrr segir, — verzlunin
hyggst reyna að hafa ávallt allar
rafmagnsvörur á boðstólum.
Verzlunarstjóri er hinn sami
og áður, Bergur Kristinsson.
undirbúa jarðveginn til þess
að sú hugmynd geti orðið
að veruleika sem fyrst.
Góð skilyrði til að laða að
ferðamenn
Agnar Kofoed-Hansen, fyrrv.
formaður og núverandi varafor-
maður, skýrði frá starfsemi fé-
lagsins á undanförnum árum,
hvað gert hefði verið til að und-
irbúa jarðveginn að þessari
starfsemi. Rætt hefði verið við
ráðherra, borgarstjóra, alþingis-
menn, bankastjóra og þingnefnd-
ir og marga aðra forystumenn,
haldnir hefðu verið fundir með
hóteleigendum, veitingamönn-
um, leiðsögumönnum ferða-
manna og öðrum sérfróðum
mönnum. Taldi hann að við
hefðum mjög góð skilyrði til þess
að draga að okkur ferðamenn,
ekki síður en nágrannaþjóðir
okkar, en margar þeirra hafa
góðar gjaldeyristekjur af ferða-
mönnum, svo sem Noregur,
Bretland, Danmörk og Þýzka-
land o. fl. Drap hann á helztu
atriðin, sem vinna þyrftu að, svo
landið yrði samkeppnisfært við
önnur ferðamannalönd, svo sem
fullkomin gistihús, breytta skrán
ingu á ferðamannakrónunni,
betri notkun og skipulag á ferða-
mannaherbergjum yfir sumar-
tímann, útgáfu á leiðbeiningabók
handa leiðsögumönnum ferða-
manna, tungumálakennslu bif-
reiðastjóra, þjálfun frammistöðu-
fólks og umfram allt betri um-
gengni á opinberum stöðum,
meira hreinlæti og snyrti-
mennsku o. s. frv.
Reyklaus og ryklaius borg
Gísli Sigurbjörnsson, núver-
andi formaður, skýrði frá fram
tíðaráformum félagsins. Sérstaka
áherzlu lagði hann á það, að
Reykjavík væri tilvalinn bær til
þess að halda ráðstefnur og al-
þjóðlega fundi í, sökum legu
landsins. Gísli sagði m.a.:
„f Reykjavík eiga „Vestrið og
Austrið" að geta mætzt — hér
Framh. á bls. 23.
Bændur ekki öðrum
rétthærri
Úr Skagafirði er skrifað:
K. S. í Vestmannaeyjum telur
sig mjög hneykslaðan á flutningi
Ríkisútvarpsins, s. br. pistil hans
í Daglega lífinu 19. nóv. sl. Telur
hann þar að bændurnir ráði lög-
um og lofum við þá virðulegu
stofnun alþjóðar, og spyr hvort
ekki sé kominn tími til að sjó-
menn og verkamenn komist þar
að. Þá spyr hann einnig hvort það
sé „virkilega" svo, að bænda-
stéttin sé eina stéttin í landinu
sem eigi rétt á því að koma mál-
efnum sínum fram. Þá teiur
hann að varla sé hægt að opna
fyrir útvarpið að kvöldlagi svo
ekki komi „einhver bændaþáttur
um hesta kýr og kindur og svo-
leiðis, sem enginn heilvita maður
getur haft áhuga á“.
Þetta er engin smáræðis full-,
yrðing hjá K. S. að lýsa því yfir
svona skýrt og skorinort að heil
stétt í landinu, hver einasti mað-
ur í bændastétt, sé ekki með fullu
viti, því varla verður álitið að
órannsökuðu máli að K. S. sé svo
skyni skroppinn að hann viti ekki
að hver stétt hefur áhuga á sínum
málefnum og gildir að sjálfsögðu
siíkt hið sama um flesta menn,
hvort sem þeir eru sjómenn,
verkamenn eða bara bændur.
Um þá fáránlegu fullyTðingu
K. S. að bændur komi sínum mál-
um fram framar öðrum stéttum,
vísast til bráðabirgðalaga Alþýðu
flokksstjórnarinnar á sl. hausti,
er ríkisstjórnin lögbatt afurða-
verð til bænda á þann hátt að
þeir sátu við annað borð og lak-
ara en aðrar stéttir, eftir að fuli-
trúar neytenda höfðu slitið sam-
starfi við fulltrúa bænda um að
finna rétt verð búvara í landinu.
Ég ráðlagði K. S. að kynna sér
þau mál öll og bráðabirgðalögin
til hlýtar áður en hann öðru sinni
telur að bændur séu öðrum stétt-
um rétthærri í þessu þjóðfélagi.
* í helgreipum
kommúnista
Þá vil ég minna K. S. á það, ef
hann væri búinn að gleyma þvi,
að á fyrstu árum hinnar illkynj-
uðu verðbólgu hér á landi, er
framsýnir menn sáu hver voði
var í aðsigi, ákvað bændastéttin
að gefa eftir af lögmætum laun-
um sínum nokkrar milljónir
króna, í trausti þess að aðrar
stéttir slökuðu á klónni. En því
var svarað með síauknum kröf-
um, og óeigingjarnt framlag
bændanna að engu gert. Dýrtíðin
í landinu hefur aldrei vaxið um
eitt einasta stig fyrir atbeina
bænda, heldur hafa verið þar önn
ur öfl að verki, og er þar þyngst
á metunum að verkalýðssamtök-
in hafa verið í helgreipum komm
únista. Það er ógæfa þessarar
þjóðar hversu öflugur þessi aust-
ræni einræðisflokkur er í þjóð-
félaginu.
Það er staðreynd að öll viljum
við meira fé handa á milli. Pen-
ingamir hafa mörgu góðu til leið-
ar komið, en hitt er líka víst að
fégræðgi getur mörgum á kaldan
klaka komið, og hefur gert, og
hún er hin raunverulega undirrót
verðbólgu á íslandi. Ef þjóðin
væri sjálfri sér trú, og ætlaði sér
hóf í hvívetna væri hér engin
óviðráðanleg verðbólga ekki hel-
sjúkt efnahagslíf, en í stað þess
blóihlegt athafnalíf og velmegun
til lands og sjávar. f kapphlaupi
hinna hreinu verkalýðsflokka,
Alþýðuflokks og kommúnista um
fylgi meðal verkalýðsins, hefur
ekki hvað sízt verið krafizt hærn
launa til hins vinnandi manns, og
eiga kommúnistar þar þyngsta
sök. Þeirra hagur hvarvetna er að
koma á upplausn og öngþveiti og
magna verðbólgu svo ekkert
verði við ráðið. Slíkt var væn-
legast með því að knýja fram
nýja kauphækkun og þannig koll
af kolli. í september ár hvert
koma fulltrúar bænda og laun-
þega saman og reikna út búvöru-
verð og hlaut það verð að hækka
til samræmis öðru verðlagi í land
inu, ef hækkanir höfðu orðið frá
síðasta útreikningi. Þá tútnaði
Þjóðviljinn út yfir hækkuðu
verði á kjöti og mjólk og taldi
launþegum trú um að nýrra kaup
hækkana yrði að krefjast. Laun-
þegar vildu að sjálfsögðu hærra
kaup, og það var íslands óham-
ingja að þeir gátu aldrei séð
svikamilluna í þesu öllu saman.
* Hangir á heljarrim
Því er svo komið sem komið er.
Framleiðsla öll til lands og sjávar
hangir á heljarrim, og er rekin
með stórkostlegu tapi sem bætt
er úr Ríkissjóði með hundruðum
milljóna króna. Skattgreiðendur
standa undir með skatta- og tolla-
byrðar sem eru að sliga allt f jár-
málakerfi landsins. Það var mis-
ráðið af stjórnarvöldum hverju
sinni að láta ekki verðlag í land-
inu hækka til jafns við kaupgjald
þegar í lok hvers verkfalls er
kauphækkun var knúin fram, svo
launþegar og allur landslýður,
ekki hvað sízt kjósendur komm-
únista, sæu hvílíkt rothögg komm
únistar voru að greiða íslenzku
þjóðfélagi.
Að endingu þetta, þar sem út-
varpsmál voru upphaflega á döf-
inni vegna K. S. í Vestmanna-
eyjum. Mér nægir alveg einföld
dagskrá í útvarpinu, og nær
fyndist mér að hlúa betur að þjóð
legri mennt á sviði tónverka.
Burt með allt neyðarvæl á milli
dagskrárliða, hafið þar heldur
skemmtileg lög, og stór ljóður er
á að útvarpsklukkan skuli vera
þögnuð á kvöldin. Ég skora á út-
varpið að láta hana aftur hljóma.
Að lokum eru það þingfréttirn-
ar, en þær eru á mjög óhentug-
um tíma fyrir sveitafólk. Þá
standa kvöldannir og fjósverk
sem hæst, og þúsundir manna
eiga þess aldrei kost að hlusta á
þingfréttir. Þær eiga að vera eft-
ir síðari fréttir á kvöldin, og dag-
legum störfum lokið þá, svo allir
geta hlustað á þær þá. Vona ég
að útvarpið taki þessar ábending-
ar til athugunar.
Gunnar Gunnarsson,
Valholti.