Morgunblaðið - 03.01.1960, Síða 12

12
MORCUNfíl/IÐIÐ
Sunnudagur 3. janúar 1960
26
OÞMYjA
fííf: í-iiff:
É SfffS
„Nú — breyting er breyting.
Ég sagði ekki, kæri vinur, að það
væri breyting til hins verra. Þér
megið ekki leggja rangan skiln-
ing í orð mín. Sjálfur er ég ekki
alveg viss um, hvað það er sem
um er að ræða, en eitthvað er
ekki alveg eins og það á að
vera“.
Gamli maðurinn hélt á skeið-
inni í hendinni og hafði bersýni-
iega hvorki sinnu né mátf til að
ieggja hana frá sér.
„Hvað .. Hvað er ekki alveg
eins og það á að vera?“
Dr. Condor klóraði sér bak
við eyrað. — „Ja, ef ég bara
vissi það. En hvað sem því líður,
þá skuluð þér ekki láta þetta
gera yður órólegan. Ég vil bara
taka þetta fram: Mér virðíst eng-
in breyting hafa orðið á sjúkdómi
hennar, heldur innra með henni
sjálfri. Eitthvað, ég veit ekki
hvað, var öðru vísi en það átti
að vera í dag. Ég hafði það í
fyrsta skipti á tilfinningunni, að
ég hefði á einhvern hátt misst
tökin á henni“. Hann reykti
stundarkorn þegjandi, en leit svo
snöggt og rannsakandi á Kekes-
falva. — „Það væri bezt að við
ræddum þetta mál af fullri hrein
skilni. Við þurfum ekki að vera
neitt feimnir hvor við annan og
getum lagt öll spilin fram á borð
ið. Segið mér nú, kæri vinur, af-
dráttarlaust og hreinskilnislega,
hvort þér hafið í óþolinmæði yð-
ar leitað til annars læknis. Hefur
einhver annar athugað Edith og
stundað hana í fjarveru minni?“
Kekesfalva rauk upp, eins og
hann hefði verið sakaður um
eitthvert ósæmilegt athæfi: —
„Hvernig getur yður dottið ann-
að eins í hug, læknir? Ég sver
það við allt sem mér er heilagt,
að.... “
„Ágætt . . ágætt. .. >ér þurfið
ekki að sverja neitt“, flýtti dr.
Condor sér að grípa fram í fyrir
honum. — „Ég trúi yður fullkom
lega. Þetta er þá útrætt mál. Ég
hef þá bara gert ranga sjúkdóms
greiningu. Slíkt getur, þegar öllu
er á botninn hvolft, komið fyrir
frægustu sérfræðinga. En sá
kjánaskapur í mér .. og ég hefði
þorað að sverja að .. nú, jæja,
það hlýtur þá að vera eittlhvað
annað. En undarlegt er það, mjög
svo undarlegt. .. Má ég?“ Hann
fékk sér þriðja bollann af svörtu
kaffi.
„Já, en hvað gengur að henni?
Hvernig hefur hún breytzt? —
Hvað eigið þér við?“ stamaði
gamli maðurinn skjálfraddaður.
„Kæri vinur, þér gerið mér
sannarlega erfitt fyrir. Það er
alls engin ástæða til hræðslu. —
Ég fullvissa yður um það. Ef
það væri alvarlegt, þá myndi ég
ekki í viðurvist ókunnugs manns
. . afsakið hr. liðsforingi, ég segi
þetta ekki í neinum óvinsamleg-
um tilgangi. Ég á aðeins við það
.. að ég myndi ekki ræða það
hérna í hægindastólnum, meðan
ég er að drekka hið góða koníak
yðar — já, hið mjög góða
koníak“.
Hann hallaði sér aftur á bak í
stólnum og lokaði augunum eilt
andartak.
„Já, það er vissulega erfitt að
skýra þessa breytingu svona al-
veg undirbúningslaust. Mjög erf
itt, vegna þess að hún liggur al-
veg á takmörkum hins skýran-
lega. En ég hélt í fyrstu að ein-
hver annar læknir hefði haft af-
skipti af sjúklingnum. — En ég
held það alls ekki lengur, hr. von
Kekesfalva, því megið þér trúa
— vegna þess, að í dag var --am-
bandið milli mín og Ediths rofið
í fyrsta skipti. Hið eðlilega sam-
band var ekki. .. Bíðið þið við
.. kannske get ég útskýrt það á
skiljanlegri hátt. Á löngum tíma
hlýtur óhjákvæmiiega að mynd-
ast sérstök ákveðin snerting
milli læknisins og sjúklings hans.
Það er kannske full-grófyrt að
kalla þetta samband .snertingu,
sem raunverulega táknar líka
oftast eitthvað líkamlegt. í þessu
sambandi blandast undarle.ga
saman traust og vantraust, annað
vinnur á móti hinu. Aðlöðun og
óbeit, og auðvitað breytist þessi
blanda frá einni læknisvitjun lil
annarrar — við erum vanir því.
Stundum finnst lækninum sjúkl-
ingurinn breyttur og stundum er
læknirinn allur annar í augum
sjúklingsins. Stundum skilja þeir
hvorn annan á augnaráðinu einu,
en stundum eru öll orð árangurs
laus. Já, þessar millisveiflur eru
mjög, mjög undarlegar. Maður
getur ekki skilið þær og því síð-
ur mælt þær. Þetta verður
kannske bezt skýrt með samlík-
ingu, jafnvel þótt sú samlíking
kunni • að verða mjög gróf. —
Það er eins og þegar maður hef-
ur verið að heiman í nokkra
daga, en kemur svo aftur heim
og sezt við ritvélina sína. Hún
ritar að öllu leyti jafn vel og áð-
ur, en engu að síður hefur mað-
HRINGUNUM
FRÁ m
(J H AFN A RSTR . A
ur eitthvert óskýranlegt hugboð
um að einhver annar hafi notað
hana í fjarveru manns. Eða aLveg
eins og þér, hr. liðsforingi finn-
ið eflaust mun á hestinum yðar,
þegar einhver annar hefur haft
hann að láni í tvo daga. Það er
eitthvað athugavert við gang
hans, limaburð hans. Þér hafið
á einhvern hátt misst stjórn á
honum og samt getið þér senni-
lega ekki gert yður ljóst í hverju
breytingin er fólgin, svo smá-
vægileg er hún. .. Ég veit að
þe.ssar samlíkingar eru grófar,
því að sambandið milli læknis
og sjúklingjs er að sjálfsögðu
miklu næmara. Ég skal hrein-
skilnislega játa það, að mér
myndi veitast mjög erfitt að út-
skýra hvað það er í fari Ediths,
sem breytzt hefur frá því er ég
kom hingað síðast. — En eitt-
hvað hefur gerzt, eitthvað er
öðru vísi en það áður var“.
„En .. en í hverju lýsir það
sér?“ stundi Kekesfavla upp
með erfiðismunum. Ég sá að full
yrðingar Condors höfðu ekki
nægt til að róa hann og enni hans
var rennvott af svita.
„í hverju lýsir það sér? Nær
eingöngu í smámunum. Þegar ég
var að prófa hana í sjúkraæfing
unum, varð ég þess var, að hún
reyndi að veita mér mótspyrnu.
Áður en ég byrjaði að skoða
hana, sagði hún að þess gerðist
ekki þörf, að allt væri eins og
venjulega. Annars hefur hún
alltaf verið vön að bíða með
ákafri óþreyju eftir úrskurði
mínum að skoðuninni lokinni. —
Svo þegar ég stakk upp á sér-
stökum æfingum', kom hún með
kjánalegar athugasemdir, svo
sem: „O, þær eru alveg tilgangis
lausar“, eða: „Hvaða gagn ætli
sé að þeim?“ Ég skal viður-
kenna, að í sjálfu sér eru slík-
ar athugasemdir lítilvægar —
geðvonska, taugaveiklun — en
fram að þessu, kæri vinur, hefur
Edith aldrei sagt neitt þvílíkt við
mig. O, jæja, kannske hefur hún
bara verið í slæmu skapi. .. Það
getur komið fyrir alla“.
„En .. sjúkdómurinn hefur
ekki breyzt til hins verra, er
það?“
„Hvað á ég að gefa margar yf-
irlýsingar? Ef batahorfurnar
væru að einhverju leyti lakari,
þá myndi ég, læknirinn hennar,
vera alveg eins áhyggjufullur og
þér, faðir hennar. Og nú er ég,
eins og þér sjáið sjálfur, ekki hið
minnsta áhyggjufullur. Þvert á
móti, þessi uppreisn hennar gegn
mér, er mér síður en svo á móti
skapi. Litla dóttir yðar virðist
vera vanstilltari, æstari, óþreyju
fyllri, en hún var fyrir tveimur
vikum. — Sennilega gefur hún
yður líka margar harðar hnetur
til að brjóta. En slík uppreisn
bendir hins vegar til vaxandi
lífslöngunar. Því öflugrar og
eðlilegar sem likaminn byrjar að
starfa, þeim mun fyrr mun hann
að sjálfsögðu vinna bug á sjúk-
aitltvarpiö
Sunnudagur 3. janúar
8.30 Fjörleg músík fyrsta hálftíma
vikunnar.
9.00 Fréttir. — 9.10 Veðurfregnir.
9.20 Vikan framundan: Kynning á
dagskrárefni útvarpsins.
9.35 Morguntónleikar:
a) Háskólaforleikurinn eftir Bra
hms (Residentie hljómsveitin í
Haag leikur; Willem van Otterloo
stj.).
b) Strengjakvartett í G-dúr op.
161 eftir Schubert (Konzerthaus-
kvartettinn í Vín leikur.
c) Fiðlukonsert eftir Bruch (Misc
ha Elman og Fílharmoníusveit
Lundúna leika; Sir Adrian Boult
stj.).
11.00 Messa í kapellu Háskólans (Prest
ur: Sr. Bragi Friðriksson).
12.15 Hádegisútvarp.
14.00 Mðidegistónleikar:
a) Forleikurinn að óperunni
,,Selda brúðurin“ eftir Sme-
tana (Dr. Vaclav Smetacek
stjórnar hljómsveitinni, sem
leikur. Tónverkinu fylgir nýárs
kveðja hljómsveitarstjórans og
útvarpsins í Prag).
b) Konsert í f-moll op. 21 fyrir
píanó og hljómsveit eftir Chop
in (Marina Slezarjeva og FOK-
hljómsveitin í Prag leika; dr.
Smetacek stjórnar).
c) Sinfónía nr. 5 í e-moll op. 64
eftir Tjaikowskij (Hljómsveit
tónlistarskólans í París leikur;
Georg Solti stjórnar).
15.30 Kaffitíminn: —
16.00 Veðurfregnir.
a) Joef Felzmann og félagar hans
leika.
b) Ricardo Santos og hljómsveit
hans leika létt lög.
16.30 Raddir skálda: Smásaga, frum-
ort ljóð og þýdd eftir Halldóru
B. Björnsson. Flytjendur: Stein-
gerður Guðmundsdóttir, Karl Is-
feld og skáldkonan sjálf.
17.00 Endurtekið efni: „Höldum gleði
hátt á loft“: Tryggvi Tryggvason
og félagar hans syngja gömul al- I
þýðulög. (Endurtekning frá sl.
VQri).
17.30 Barnatími (Skeggi Asbjarnarson
kennari):
a) Leikrit: „Tekannan", Olöf
Arnadóttir samdi eftir ísl.
flómum sem hafa þjáð hann. —
Þér megið trúa því, að okkur
þykir ekki nærri því eins vænt
um hina „góðu“ sjúklinga og þér
haldið. Þeir hjálpa sizt allra til
að hjálpa þeim. Við getum ekki
annað en fagnað hverri ákveð-
inni og jafnvel æðisgenginni
mótstpyrnu sjúklingsins, vegna
þess að slík viðbrögð, sem stund-
um kunna að virðast næsta frá-
leit, hafa stundum meiri áhrif
en okkar beztu ráð og lyf. Ég
endurtek því — ég er ekki hið
minnsta áhyggjufullur. Ef mað-
ur hefði nú t. d. í hyggju að
hefja nýjar lækningaraðferðir á
henni, þá gæti maður búizt við
miklum framförum. Kannske er
þetta einmitt rétta augnablikið
til þess að styrkja þann líkam-
lega mátt, sem yrði henni svo
örlagaríkur. Ég veit ekki“ —
hann lyfti höfðinu og leit á okk-
ur — „hvort þið hafið skilið mig
fullkomlega".
„Jú, að sjálfsögðu", sagði ég
ósjálfrátt. Þetta voru fyrstu orð-
in sem ég beindi til hans. Mér
virtist þetta allt svo skýrt og
sjálfsagt.
En gamli maðurinn hreyfði sig
ekki. Hann sat þarna eins og
steinrunninn og starði tómlát-
lega fram fyrir sig. Ég vissi, að
hann hafði ekki skilið orð af því,
sem dr. Condor sagði, af þeirri
einföldu ástæðu, að hann vildi
alls ekki skilja það: vegna bess
að öll hans athygli og öll hans
hugsun beindist að spurning-
unni: „Batnar henni nokkurn
tíma? Innan skamms? Hvenær?
„En .. en .. hvaða aðferð?
Hann stamaði alltaf þegár hann
a
r
í
ú
6
Dettur þér í hug að Markús
fari að eyðileggja ferð, sem
hann stendur sjélfur fyrir, Bald-
Ég veit það ekki, Súsanna, en
ég skal komast til botns í þessu.
Markús, ég held að þú hafir
viljandi eyðilagt farangurinn
okkar.
Þetta verður stórkostleg aug-
lýsing fyrir Minnesota-blaðið.
Hættu þessu, Baldur, ég er bú-
inn að fá nóg af vonzkunni í þér.
þjóösögu. Leikstj.: Klemens
Jónsson.
■<—■ t>) Stefán Sigurðsson kennari
talar um esperantohöfundinn
Zamenhof.
c) Heimsókn á skólaskemmtun.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Hljómplötusafnið (Gunnar Guð-
mundsson).
! 19.40 Tilkynningar.
‘ 20.00 Fréttir.
20.20 Einsöngur: Magnús Jónsson ó-
perusöngvari syngur; Fritz Weiss
happel leikur undir á píanó.
20.40 A slóðum Hafnar-Islendinga; II.
Við Bláturn og Brimarhólm
(Björn Th. Björnsson listfræðing-
ur tók saman dagskrána).
21.40 Tónleikar: ,,Holberg-svíta“ op.
40 eftir Grieg (Sinfóníuhljóm-
sveitin í Bamberg leikur; Edou-
ard van Remoortel stjórnar).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.05 Danslög. — 23.30 Dagskrárlok.
Mánudagur 4. janúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.15—13.15 Hádegisútvarp — (12.25
Fréttir og tilkynningar).
131.5 Búnðarþáttur: Aramótaávarp
(Steingrímur Steinþórsson bún-
aðarmálastjóri.
15.00—16.00 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Tónlistartími barnanna (Sigurð-
ur Markússon).
18.55 Framburðarkennsla í dönsku.
19.00 Tónleikar: Lög úr kvikmyndum.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Hljómsveit Ríkisútvarpsins leik
ur. Stjórnandi: Hans Antolitsch.
a) Forleikur að óperunni „Ana-
kreon“ eftir Cherubini.
b) Adagio fyrir strengjasveit eft
ir Barber.
c) Valsa-fantasía eftir Glinka.
d) Hergöngulag í G-dúr eftlr
Schubert.
21.00 Vettvangur raunvísindanna: Frá
Veðurstofunni (Ornólfur Thorlac
ius fil. kand.).
21.25 Orgelmúsík: Fantasía í f-moll
(K608) eftir Mozart (Fernando
Germani leikur).
21.40 Um daginn og veginn Jón Arna-
son fyrrum bankastj.),
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Islenzkt mál (Asgeir Blöndal
Magnússon kand. mag.).
22.35 Kammertónleikar:
Tríó í a-moll fyrir píanó, fiðlu
og selló eftir Ravel (Rubinstein,
Heifetz og Pjatigorskij leika).
22.55 Dagskrárlok.
Þriðjudagur 5. janúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn.
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15 Tón-
leikar. 8.30 Fréttir. 8.40 Tónleikar.
9.10 Veðurfregnir. 9.20 Tónleik-
ar).
12.15—13.15 Hádegisútvarp. — (12,25
Fréttir og tilk.).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfr.).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Amma segir börnunum sögu.
18.50 Framburðarkennsla í þýzku.
19.00 Tónleikar: Harmonikulög.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Utvarpssagan: „Sólarhringur** eft
ir Stefán ‘Júlíusson; IX. lestur
(Höfundur les).
20.45 Frá bókmenntakynningu á verk-
um Jóhannesar úr Kötlum (hljóð
ritað í Gamla bíói í fyrra mán-
uði). Guðmundur Böðvarsson
skáld flytur erindi og Baldvin
Halldórsson, Þórarinn Guðnason.
Þorsteinn O. Stephensen, Bryndís
Pétursdóttir, Lárus Pálsson og
Jóhannes skáld úr Kötlum lesa,
Kristinn Hallsson syngur lög við
ljóð skáldsins.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Tryggingamál (Guðjón Hansen,
tryggingaf ræðingur).
22.25 Lög unga fólksins (Guðrún Svaf-
arsdóttir og Kristrún Eymunds-
dóttir).
23.20 Dagskrárlok.
......$pari6 yöu.j hlaup
á milli margra vtírzjruia1-
öÖIUJÚOL
(í ÖHUM
HÍOUM'
AusturstræCi
flann gleymdi
að endurnýja!
HASK0LANS