Morgunblaðið - 11.02.1960, Blaðsíða 16

16
MonnrnvTiT 4 ðið
Flmmtudagnr 11. febrúar 1960
elska þessa bsekluðu stúlku, eins
og hún elskaði mig og að öllum
líkindum ekki næga meðaumk-
un til að afbera þessa sjúklegu
ást hennar. Ég hafði strax gert
mér Ijóst, að hér var engin mála
miðiun hugsanleg. Við vorum
bæði, eða a. m. k. annað hvort
okkar, dæmd til að verða óham-
ingjusöm, vegna þessarar fánýtu
ástar hennar, sem aldrei gat orð
ið endurgoldin.
Ég mun aldrei geta gert sjálf-
um mér grein fyrir því, hvernig
ég komst til borgarinnar. Ég veit
bara það eitt, að ég gekk mjög
hratt og að ein, og aðeins ein,
hugsun komst að hjá mér: Burt,
burt. Burt frá þessu húsi, burt
frá þessum erfiðleikum, flýja,
komast undan, hverfa. Aldrei
framar stíga fæti í þetta hús,
aldrei sjá þetta fólk framar eða
neitt annað fólk. Fela sig, gera
sig ósýnilegan, aldrei framar
verða skuldbundinn öðrum,
aldrei láta veiða sig í svona
snöru framar. Ég man, að ég
sagði við sjálfan mig að ég yrði
að hverfa úr hemum, ná mér í
peninga einhvers staðar og flýja
eins langt í burtu og hægt væri.
En allar þessar ráðagerðir mín-
ar voru líkari draumi en skýrum
hugsunum, því að sama orðið
hélt áfram að bergmála í huga
mínum: Burt, burt, burt....
Af rykinu á skónum mínum
og leirslettunum á buxnaskálm-
unum sá ég síðar, að ég hlaut
að hafa ætt í algerðu hugsunar-
leysi beint af augum, yfir veg-
leysur, engi og aurfláka og loks
þegar ég rankaði við mér á þjóð-
veginum, var sólin að hverfa bak
við trjátoppana. Og ég hrökk við,
eins og svefngengill, þegar ein-
hver klappaði óvænt og skyndi-
lega á öxlina á mér.
„Halló, Toni. Það var mikið
að maður fann þig nokkurn tíma.
Við erum búnir að leita að þér í
hverjum krók og kima og ætluð-
um einmitt að fara að hringja til
ævintýrahallarinnar þinnar og
spyrja eftir þér þar. ..."
Ég leit upp. Umhverfis mig
stóðu fjórir af félögum minum,
þeirra á meðal Ferencz, Jozsi og
Steinhúbel höfuðsmaður.
„Hugsaðu þér bara annað eins.
Balinkey kom hingað allt í einu,
eins og fjandinn úr sauðarleggn-
um, frá Hollandi eða Ameríku
eða guð má vita hvaðan og bauð
okkur liðsforingjunum öllum til
miðdegisverðar í kvöld. Bæði
ofurstinn og majórinn ætla að
koma, svo að það verður meira
en lítið um að vera í Rote Löwe
klukkan hálf níu. Það var sann-
arlega gott að við skyldum rek-
ast á þig, því að sá gamli hefði
gert bölvað uppistand, ef þig
hefði vantað. Þú veizt hvaða dá-
læti hann hefur á Balinkey. Þeg-
ar hann skýtur upp kollinum,
verða allir að sitja og standa eins
og hann vill“.
Ég hafði enn ekki náð fullri
stjórn á hinum sundurlausu hugs
unum minum, sem allar voru eins
og í þoku. — „Hver er kominn?"
spurði ég í hálfgerðri leiðslu.
„Nú, hann Balinkey. Vertu
ekki svona bjálfalegur á svip-
inn. Líklega reynirðu næst að
telja okkur trú um, að þú þekkir
ekki þennan Balinkey“.
Balinkey? Balinkey? Hugsanir
mínar voru enn samhengislaus-
ar og í uppnámi og ég varð að
endurtaka nafnið aftur og aftur
með sjálfum mér. Oh, jú, auðvit-
að, Balinkey. — Einu sinni hafði
hann verið svarti sauðurinn í her
sveitinni. Löngu áður en ég kom
hingað, hafði hann yerið hér sem
undir- og síðan yfirforingi. Hann
hafði verið bezti reiðmaðurinn,
óbetranlegur fjárhættuspilari og
Don Juan. En svo hafði eitthvert
leiðinlegt atvik komið fyrir. Ég
hafði aldrei spurt neitt nánar
um, hvað það var. En hvað svo
sem það var, þá hafði hann a. m.
k. allt í einu afklæðst einkennis-
búningnum og farið á flæking
um allan heiminn. Alls konar
undarlegur orðrómur um hátta-
lag hans og athafnir, hafði borizt
til hersveitarinnar. Að lokum
hafði hann svo krækt sér í auð-
uga, hollenska konu á Excelsior
Hótel í Cairo, ekkju, sem ekki
vissi aura sinna tal, eiganda sautj
án fiskiskipa og plantekra á Java
og Borneo. Eftir það hafði hann
ávallt verið hinn ósýnilegi vel-
gerðarmaður og verndari okkar.
Bubencic ofursti hlýtur að
hafa bjargað honum úr einhverj
um kröggum, því að hollusta
Balinkeys við hann og herdeild-
ina var næstum takmarkalaus.
í hvert skipti sem hann kom til
Austurríkis, heimsótti hann her-
deildina og jós svo gengdarlaust
frá sér peningunum, á báða bóga,
að um fátt annað var talað í borg
inni næstu vikumar á eftir. Það
virtist vera einskonar andleg
nauðsyn fyrir hann að klæðast
gamla einkennisbúningnum sín-
um eitt kvöld, að vera enn einu
sinni viðurkenndur af liðsforingj
unum, sem einn úr þeirra hópi.
Þegar hann sat hinn makinda-
legasti við gamla borðið sitt, þá
virtist manni hann eiga miklu
fremur heima í reykmettuðu stof
unni með óhreinu veggjunum í
Rote Lówe, en í lénshöllinni sinni
í Amsterdam. Við vorum og
myndum ávallt verða börn hans,
bræður hans, hin raunverulega
fjölskylda hans. Á hverju ári
veitti hann verðlaun á veðreið-
unum okkar og á hverjum jólum
sendi hann tvo eða þrjá kassa af
Bols og kampavíni. Sérhver okk
ar sem klæddist Ulana-treyju
með uppslögin okkar á kragan-
um, gat reitt sig á Balinkay, ef
hann lenti í einhverjum vandræð
um — bara eitt bréf og jafn-
skjótt var allt komið i samt lag
aftur.
Við venjulegar aðstæður hefði
það glatt mig stórlega, að fá
tækifæri til að hitta þennan nafn
togaða mann, en nú fannst mér
það nær óbærileg tilhugsun, að
þurfa að vera innan um margt
fólk og ég reyndi því að afsaka
mig með því, að ég væri hálf
lasinn. En Ferencz þreif bara í
handlegginn á mér. — „Vitleysa.
Engar vifilengjur í þetta skiptið,
drengur minn“. Og ég varð, nauð
ugur viljugur, að láta undan. —
Þeir drógu mig með sér og ég
hlustaði, eins og milli svefns og
vöku, á sögurnar sem hann sagði
um fólkið er Balinkey hafði
hjálpað úr hinum og þessum
vandræðum og hvernig hann
hefði útvegað mági sínum at-
vinnu. Og öðru hverju lagði
Jozsi áherzlu á lofsyrði Ferencz,
með tvíræðum athugasemdum.
Ætli ofurstinn hefði tekið jafn
hjartanlega á móti „hvíthærða
drengnum“ sínum, sagði hann
háðskur, ef Balinkay hefði ekki
krækt í þennan hollehska efnaða
skelfisk? Af tilviljim var hún
sögð tólf árum eldri en hann. —
„Ef maður ætlar að selja sjáJf-
an sig, þá verður maður að fá
a. m. k. gott verð fyrir“, sagði
Steinhubel hlæjandi.
Nú, þegar ég hugsa um þetta
liðna atvik, þá virðist mér það
harla kynlegt, að ég skuli, þrátt
fyrir sálarástand mitt þá, muna
hvert orð af þessum samærðum.
Og þegar við komum inn í stóru
borðstofuna í Rote Löwe, þá
gerði ég það, sem ég þurfti að
gera, nokkurr. veginn þolanlega,
og það var sannarlega nóg að
gera. Heil legio af félogum og
merkjum, sem venjulega sáust
aðeins á hersveitarböllum, var
tekin fram. Nokkrir óbreyttir her
menn börðu hátt og fjörlega með
hömrum í veggina og í næsta her
bergi var Steinhúbel að segja
lúðurþeytaranum hvenær og
hvernig hann ætti að blása í lúð
urinn. Jozsi, sem af tilviljun
skrifaði manna bezt, var látinn
skrifa matseðilinn, en sjálfur
hlaut ég þann heiður, að raða til
sætis við borðið. Á meðan var
húskarlinn að koma fyrir stólum
og borðum og þjónninn að fylkja
heilu stórskotaliði af kampavíns-
flöskum, sem Balinkay hafði
komið með í vagninum sínum frá
Sacher í Wien.
Þótt undarlegt kunni að virð-
ast, þá hafði allt þetta háværa
umstang og athafnasemi góð
áhrif á mig, því að það drekkti
hinum dapurlegu, áleitnu hugs-
unum mínum í svip.
Loks klukkan átta var öllum
undirbúningi lokið. Nú var að-
eins eftir að fara heim í herskál
ana, þvo sér þar í flýti og hafa
fataskipti. Þjónninn minn hafði
fengið að vita hvað til stóð, svo
að viðhafnar-einkennisbúningur-
inn minn beið mín alveg tilbú-
inn og skórnir gljáburstaðir. Ég
rak hausinn í skyndi niður í kalt
vatn og leit svo upp, á klukk-
una. Það voru aðeins tíu mínút-
ur eftir, þar eð ofurstinn krafð-
ist skilyrðislausrar stundvisi. —
Ég flýtti mér að afklæðast og
sparka af mér rykugum skónum.
En rétt þegar ég stóð á nærföt-
ur.um fyrir framan spegilinn og
ætlaði að fara að greiða á mér
úfinn hárlubbann, var allt í einu
bankað á dyrnar.
„Ég er ekki heima, hver sem
spyr eftir mér“, sagði ég við
Kusma, þjóninn minn. — Hann
flýtti sér til dyra og ég heyrði
stutt hljóðskraf frammi í fordyr-
inu. Svo kom hann aftur inn með
bréf í hendinni.
Bréf til mín? Ég tók við fer-
hyrnda, bláa umslaginu. Það var
þykkt og þungt, nánast lítill
pakki. — Ég þurfti ekki að líta
á skriftina, til að vita frá hverj-
um það var.
Seinna, seinna — aðvaraði ein
hver skyndileg innri rödd mig.
Lestu það ekki. Lestu það ekki
núna. — En gagnstætt því, sem
rödd skynseminnar sagði mér,
opnaði ég umslagið og las, las
bréfið, sem skrjáfaði því hærra,
þeim mun meira sem hendur mín
ar skulfu.
Bréfið var hvorki meira né
minna en sextán síður á lengd,
skrifað í, ógnarlegum flýti með
óstyrkri hendi. Bréf, sem maður
skrifar aðeins einu sinni og fær
aðeins einu sinni á ævinni. Setn-
ingarnar streymdu fram stanz-
laust, eins og blóð úr opnu sári.
Engin greinarmerki, engin setn-
ingaskipun. Jafnvel nú eftir ára-
bil get ég séð hverja línu fyrir
mér, hvern bókstaf. Jafnvel nú
gæti ég þulið bréfið upp úr mér,
síðu eftir síðu, frá upphafi til
enda, svo oft er ég búinn að lesa
það. Mánuð eftir mánuð bar ég
þetta samanbrotna bréf í vasan-
um, tók það upp og las það öðru
hverju — heima, í herskálunum,
í skotgröfunum og við varðeld-
ana. Og það var ekki fyrr en í
undanhaldinu við Volhynia, þeg
ar óvinirnir höfðu umkringt her-
deildina okkar á allar hliðar, að
ég varð hræddur um að þessi
játning, gerð í ósjálfræði og
ástríðuofsa, kynni að lenda í
hendur ókunnugra og eyðilagði
bréfið.
„Sex sinnum hef ég skrifað yð
ur bréf“ — þannig byrjaði bréf.
ið — „og eyðilagt þau öll jafn-
óðum, vegna þess, að ég vildi
ekki koma upp um sjálfa mig,
vildi það alls ekki. Ég stillti mig
um það, svo lengi sem ég hafði
nokkurn mótstöðukraft. Vikum
saman barðist ég við að leyna
tilfinningum mínum fyrir yður.
I hvert skipti sem þér komuð
hingað, skipaði ég höndunum á
mér að vera kyrrum og augun-
um að gera sér upp tilfinninga-
leysi, til þess að trufla yður ekki
eða gera yður órólegan. Ég sýndi
yður jafnvel oft önuglyndi og fyr
irlitningu, af ásettu ráði, svo að
yður grunaði ekki hversu heitt
ást mín til yðar brann í hjarta
mínu. — Ég reyndi allt það, sem
mannlegri veru er unnt að gera
SlÚtvarpiö
Fimmtudagur 11. febrúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.06
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
12.50—14.00 „A frívaktinni", sjómanna
þáttur (Guðrún Erlendsdóttir).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.30 Fyrir yngstu hlustendurna (Mar-
grét Gunnarsdóttir).
18.50 Framburðarkennsla í frönsku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir,
20.30 Erindi: Jón Sigurðsson og við-
brögð Islendinga sumarið 1855
(Lúðvík Kristjánsson rithöfund-
ur).
20.55 Einsöngur: Else Miihl syngur
með undirleik Carls Billicn lög
eftir Strauss o.fl. (Hl]óðritað á
söngskemmtun í Austurbæjar-
bíó í haust sem leið).
21.15 Sjómannaþættir. — Dagskrá lek-
in saman að tilhlutan Skipstjór*
og stýrimannafélagsins „Oldunn-
ar“.
a) Avarp (Vilhj. Þ. Gíslason, út-
varpsstjóri).
b) Þáttur um Ellert Schram,
skipstjóra, eina núlifandi
stofnanda Oldunnar (Bárður
Jakobsson lögfræðingur).
c) Viðtal við Guðbjart Olafsson
hafnsögumann o. fl.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Smásaga vikunnar: „Strákurinn
Nikki“ eftir Ferenc Mora í þýð-
ingu Stefáns Sigurðssonar (Helga
Bachmann leikkona).
22.30 Norsk tónlist:
a) Concerto grosso norvegese op.
18. eftir Olav Kiellandi Filharm-
oníuhlj ómsveitih í Osló leikur
undir stjórn höfundarins.
b) Sinfónía nr. 2 eftir Bjarne
Brustad. — Fílharmoníuhljóm-
sveitin í Osló leikur. Oivind
Fjellstad stjórnar.
23.15 Dagskrárlok.
Föstudagur 12. febrúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.08
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregmr. —
9.20 Tónleikar).
12.00—13.15 Hádegisútvarp. — (12.18
Fréttir og veðurfregnir).
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
15.00—16.30 Midegisútvarp. •— (16.08
Fréttir og veðurfregnir),
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Mannkynssaga barnanna: „Bræð
urnir“ eftir Karen Plovgárd; I.
lestur (Sigurður Þorsteinsson,
bankamaður þýðir og les).
18.50 Framburðarkennsla i spænsku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Kvöldvaka:
a) Lestur fomrita: Hrafnkelg-
saga; I, lestur (Oskar Halidóra-
son cand. mag.).
b) Tónleikar: Frá aöngmótt
kirkjukórasambands Eyja-
fjarðarprófastsdæmis sl. sum-
ar.
e) Rímnaþáttur í umsjá Kjart-
ans Hjálmarssonar og Valdi-
mars Lárussonar.
d) Upplestur: Kaflar úr Islands-
lýsingu (dr. Sigurður Þórar-
insson). 4
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Vetrarolympíuleikarnir í Squaw
Valley (Sigurður Sigurðsson).
22.30 Islenzkar danshljómsveitir: Tríó
Arna Elfar: Söngkona: Shelley
Marshall.
23.00 Dagskrárlok.
?'<" gf .... -v.
áfc.
2/i/iO CopyrfrM P.t-B. Bo« 6 CopénltOQ—
"" ffe<o
cm
COSPEft,
— Nú er ég kominn aftur heim til þín, ástin mín! Þú getur
akki ímyndað þér hvað ég hef haft mikla heimþrá!
a
r
L
á
ó
Markús, viS getum ekki gefið I ar þennan klút í umbúðir. | Súsanna?
Cugmanninum merki, ef þú not- J Hvenær kemur flugvélin næst, | Á morgun, held ég.
BARRV'S
GETTING
FEVERISH.
MARK'.
WMAT
ARE WE GO-
ING TO PO?
Baldur er með hita, Markús.
Hvað eigum við að gera?