Morgunblaðið - 22.03.1960, Side 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 22. marz 1960
— Genfarráðstefnan
Frh. af bls. 1.
væri saman komið og þrengsli
mikil. - Formaður kvaðst skyldu
athuga þetta. — Stóð þá upp
Tunkin, fulltrúi Rússa, og kvaðst
sammála bandaríska fulltrúan-
um — þarna yrði ástandið brátt
þannig, að menn gætu ekki hald-
ið ræður sínar, hvað þá meira.
Spurði hann, hvort ekki væri
hægt að flytja strax.
Tekið var undir orð Rússans
með lófataki, og frestaði þá for-
maður fundi — en hálftíma síðar
hófst hann aftur, þá í aðalsal,
og munu fundir verða þar áfram.
Mikil ábyrgð
Þar tók til máls fulltrúi
Saudi-Arabíu, Ahmed Shukairy,
sem er afburða-ræðumaður, þjóð
réttarfræðingur að mennt. Flutti
hann rúmlega klukkutíma ræðu
og talaði fyrst nokkur aðvörun-
arorð. Sagði hann að vísu rétt,
að nokkur árangur hefði náðst
1958, en viðurkenna yrði, að þá
hefði engin lausn fengizt á aðal-
málinu — og ef það yrði ekki
leyst nú, þá væru samþykktirn-
ar frá 1958 raunverulega einskis
virði. Það myndi einfaldlega þýða
það, eð engin lög gætu talizt
ríkja á hafinu.
Þess vegna hvílir nú mikil
ábyrgð á oss, sagði ræðumaður.
Það er aðeins tvennt til: Annað
hvort næst hér samkomulag eða
ekki — en ef engin niðurstaða
fæst um breidd Iandhelgi, þá er
þar með drekkt á botni hafsins
þeim fjórum sáttmálum, sem síð-
asta ráðstefna samþykkti.
★ 3—12 mílur — raunhæft
Shukairy vitnaði í ályktun
Sameinuðu þjóðanna, að sam-
komulag um þessi mál myndi
verulega draga úr alþjóðaspennu
og stuðla að varðveizlu friðarins.
Skoraði hann á menn að starfa
Þessar myndir eru frá land-
helgisráðstefnunni. Á efstu
myndinni sjást fremst þeir
John Hare, sjávarútvegsmála-
ráðherra Breta, sem er aðal-
fulitrúi þeirra, og Gerald Fitz-
maurice, lögfræðilegur ráðu-
nautur utanríkisráðuneytisins
brezka.
Næsta mynd er tekin eftir
að Wan prins frá Thailandi var
kjörinn forseti ráðstefnunnar
— og sést hann eilítið til
hægri á myndinni.
Neðsta myndin er tekin yfir
fundarsalinn á fyrsta degi land
helgisráðstefnrunnar.
í anda S. þ., en þær hefðu mark-
að stefnuna með tillögum laga-
nefndarinnar , þar sem saman
hefðu verið komnir 15 færir lög-
fræðingar frá öllum heimshlut-
um. Að vísu hefði nefndin ekki
komizt að niðurstöðu um á-
kveðna breidd landhelgi, heldur
lýst yfir, að alþjóðalög um það
atriði væru ekki samræmd.
Þó hefði nefndin talið, að al-
þjóðalög leyfðu ekki breiðari
landhelgi en 12 mílur, og því væri
það ekki brot á alþjóðalögum,
þótt ríki ákvæði landhelgi sína
einhvers staðar milli 3 og 12
mílna. — Þetta sýnir, sagði ræðu-
maður, að þriggja mílna reglan
er ekki lengur viðurkennd sem
alþjóðalög — en það er ekki held-
ur brot á lögum, þótt ríki setji
landhelgi sína allt upp í tólf
mílur. — Ég tel því, sagði Shuk-
airy, að óþarfi sé að deila um
breidd landhelgi — heldur beri
að fallast á álit laganefndarinnar,
að hún skuli vera 3—12 mílur.
Ekkert ríki skal hafa minna en
3 mílur, ekkert meira en 12. Slík
tillaga er sveigjanleg og raun-
hæf. Ýmis lönd í öllum heims-
hlutum hafa nú þegar 12 mílna
landhelgi og mundu telja það
ágengni, ef réttur þeirra yrði
takmarkaður. Taldi hann, að
þessi tillaga gæti fullnægt öllum
aðilum.
•Jc TJmdeild
Shukairy benti á það, að sum
lönd, sem nú berjast fyrir þrem
mílum, hefðu stundum áður við-
urkennt breiðari landhelgi — svo
sem þegar Bandaríkjamenn fengu
Kaliforníu frá Mexíkó 1848. —
Einnig hefðu Bandaríkin fyrr á
árum tekið sér einkarétt til sel-
veiða á öllu Beriiigshafi. — Þá
sagði hann, að hæstiréttur Bret-
lands hefði úrskurðað árið 1916,
að mjög væri umdeilt, hver
skyldi vera breidd landhelgi —
og áx'ið 1848 lýsti Buchanan, ut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna
yfir því, sagði Shukairy, að land-
helgi skyldi vera þrjár vikur
sjávar, eða níu mílur. — Og úr
því að Bandaríkin hefðu lýst yfir
níu mílna landhelgi á tímum púð-
ursins — hvað ætti hún þá að
vera nú á tímum gervihnatta og
geimflauga? Skoraði ræðumaður
enn á fulltrúa að byggja á áliti
laganefndar S.þ. og ákveða 12
mílna landhelgi sem hámark. Það
væri eina vonin til þess, að þessi
ráðstefna heppnaðist, en allir
horfðu vonaraugum til hennar, að
þar fengist einhver jákvæð nið-
urstaða.
skrifar ur#
daqleqa lifinu
j
• Sóun á góðri
sérmenntun
Á sunnudaginn hlýddi Vel-
vakandi á þriðjudag erindi
Gunnars Ragnarssonar M. A.
um heimspekinginn A. N.
Whitehead. Var erindið stór-
fróðlegt og hávísindalegt og
hefði sómt sér betur sem há-
skólafyrirlestur en sem út-
varpserindi, því það krafðist
nokkurrar þekkingar á heim-
speki.
Gunnar Ragnarsson mun
vera einhver allra bezt mennt
aði íslendingur í heimspeki,
fræðigrein, sem áður var í
heiðurssæti við hvern þann
háskóla, er háskóli vildi kall-
ast og fyrr á árum voru menn
ekki taldir menntaðir, nema
þeir hefðu til brunns að bera
einhverjar þekkingu á þessum
merku visindum. Það er beim
mun athyglisverðar, að er
þessi maður kemur heim að
afloknu dýru og miklu námi
í fræðigrein sinni, hefur ís-
lenzka ríkið ekki annað handa
honum að gera, en sírifstofu-
starf hjá gjaldeyriseftirlitinu,
eins og frgm kom í stuttu sam
tali, sem blaðamaður Mbl. átti
við Gunnar á dögunum.
* Vísindagrein, sem
ervanrækt í
Háskólanum
í þessu sambandi er ekki úr
vegi að minna á, að heimspeki
getur ekki talizt kennd við
Háskóla íslands. Að vísu er
ein deild háskólans nefnd
heimspekideild, en innan henn
ar er ekki veitt nein undir-
vísun í fílósófíu, heldur eru
þar kennd ýmis önnur og ó-
skyld fög. Svo á að heita, að
stúdentar taki próf í heim-
speki á fyrsta námsári sínu í
Háskólanum. Námsefnic, sem
farið er yfir, er hæfilegt að
lesa til prófs á hálfum mán-
uði og í því er vart minnzt, á
einn einasta heimspeking
hvað þá meira, enda fjallar
önnur bókin um einföldustu
atriði rökfræði, að vísu góð
sem slík, en nær mjög
skammt, en hin fjallar fremur
um þjóðfélagssálarfræði en
neimspeki.
* Má ekki svo búið
standa
Það er að sjálfsögðu ekki
vanzalaust fyrir þjóð, sem
jafnmikið vill halda á lofti
menntun sinni og íslendingar
gera, að veita ekki tilsögn í
undirstöðuatriðum heimspek-
innar í æðstu menntastofnun
þjóðarinnar. Eina hugmynda-
fræði, sem stúdentar og verð-
andi stúdentar eiga aðgang að,
nema þeir í hinum ýmsu
stjórnmálafélögum hér í borg-
inni eða í sínum fæðingar-
bæjum. Hefur svo farið fram
um hríð innan háskólans, að
stúdentar hafa verið hvattir
til að ljá einhverri ákveðinni
stefnu fylgi sitt, er þá jafn-
framt hefur boðizt til að sjá
þeim farborða andlega. Nú
hafa stúdentar hafnað þessari
forustu stjórnmálafélaganna
um sín málefni, en fá að sjálf-
sögðu ekkert í staðinn. Er því
þörfin brýnni nú en oft endra-
nær, að forustumenn mennta-
og menningarmála þjóðarinn-
ar ranki við sér og veiti nem-
endum æðstu menntastofnun-
ar landsins hlutlausa tilsögn
í hugmyndafræði. og heim-
spekilegum vísindum.
Helgi Briem fulltrúi
Fulltrúi Rússa, Tunkin, var á
mælendaskrá, og var gert ráð
fyrir, að hann legði þá fram til-
lögur Rússlands. Hann frestaði
hins vegar ræðu sinni til morg-
uns, þar sem enginn síðdegis-
fundur var í dag.
Helgi P. Briem, sendiherra, sem
hingað kom til þess að taka á
móti íslenzku ráðherrunum, ætl-
aði að halda heim á sunnudag,
en Guðmundur 1. Guðmundsson
utanríkisráðherra, óskaði eftir
því, að hann yrði fulltrúi í sendi-
nefnd íslands á ráðstefnunni —
og verður hann því áfram hér.
Nehro og Sjú ræða
landamæraþræt-
una
NÝJU-DELHI, Indlandi, 21.
marz. (Reuter). — Nehru for-
sætisráðherra, skýrði frá því á
þingi í dag, að Sjú En-Lai, for-
sætisráðherra Kina, mundi koma
til Indlands í næsta mánuði til við
ræðna um landamæraþrætu Kín-
verja og Indverja. Mundi hann
væntanlega dveljast í Nýja-Delhi
dagana 25.—29. apríl.