Morgunblaðið - 22.03.1960, Page 20

20
MORCJJTS TiLAÐlÐ
Þriðjudagur 22. marz 1960
1. kafli.
Heimilið við hafið.
Veðrið var mjög ömurlegt. Það
hafði rignt alla nóttina. Niður
vatnsflaumsins í yfirfullum götu
ræsunum bergmálaði um mann-
laus strætin og húsin, sem drógu
i sig vætuna eins og svampar,
voru rök frá kjallara til þaks.
Jeanne hafði yfirgefið klaustur-
skólann fyrir fullt og allt dag-
inn áður og beið þess nú albúin
að njóta allra þeirra gæða lífs-
ins, sem hana hafði svo lengi
dreymt um. Hún óttaðist, að fað-
ir hennar myndi ekki leggja af
stað til hins nýja heimilis í svo
siæmu veðri, og í hundraðasta
skipti, síðan dagur rann, könn-
uðu augu hennar sjóndeildar-
hringinn. Allt í einu tók hún eft
ir, að henni hafði láðst að láta
dagatalið niður í ferðatöskuna,
Hún tók af veggnum litla spjald
ið, sem á var letrað gylltum stöf
um ártal þessa árs, 1819. Síðan
strikaði hún með blýanti yfir
fyrstu fjóra dálkana, dró strikið
í gegnum nafn hvers dýrlings,
unz komið var að öðrum degi
maímánaðar, deginum, sem hún
yfirgaf klaustrið. Rödd fyrir ut-
an dyrnar heyrðist kalla: „Je-
annette". Jeanne svaraði: —
„Komdu inn, pabbi“. Faðir henn
ar kom inn.
Simon-Jacques Le Perthuis des
Vauds, barón, var sannur aðals-
maður þeirrar aldar, í senn sér-
vitur og hjartagóður. Hann að-
hylltist kenningar Rousseaus,
var einlægur unnandi hins
óbrotna útilífs og mikill dýra-
vinur. Þar sem hann var höfð-
ingjaættar, var honum í blóð bor
in andstyggð á árinu 1793, en þar
sem hann var jafnframt gæddur
skaplyndi heimspekings og alinn
upp í frjálslyndi, hafði hann
megnustu óbeit á allri harðstjóm.
Mesti styrkur hans og jafnframt
stærsti veikleiki fólst í hjarta-
gæzku hans og örlæti, sem átti
sér engin takmörk. Gjafmildi
hans var svo mikil, að hún gat
næstum talizt löstur. Hann hafði
yfirvegað vandlega á hvem hátt
uppeldi og menntun dóttur sinn
ar skyldi hagað, til þess að hún
yrði í senn hamingjusöm, hjarta
góð, hreinlynd og blíðlynd. Hún
hafði verið með foreldrum sín-
um, þar til hún var tólf ára að
aldri, þá hafði hann sent hana —
þrátt fyrir tár móðurinnar — til
klausturs Hins heilaga hjarta.
Þar hafði hún dvalið í algerri
einangrun, án þess að hafa haft
nokkur kynni af leyndarmálum
lífsins. Faðir hennar hafði óskað
eftir, að nunnurnar önnuðust
hana til sautján ára aldurs, en
síðan tæki hann við uppfræðslu
hennar. Hann hafði hugsað sér
að leiða huga hennar á braut
þroska með hjálp akranna og
hinnar frjósömu jarðar, þroska
sál hennar, fræða hana um lög-
mál lifsins, með því að kynna
henni ást og trygglyndi dýr-
ar-na.
Hún var nú að koma frá
klaustrinu, ljómandi af lífsgleiði
og tilhlökkun. Hún beið þess með
eftirvæntingu, að eitthvað gerð-
ist af því, sem hana hafði dreymt
um í tómstundum sínum, á löng-
um, friðsælum kvöldum. Andlit
hennar minnti á málverk eftir
Veronese, hárið ljóst og silki-
gljáandi, hörundið bjart og létt-
ur roði í vöngum. Augu hennar
voru í sama bláa litnum og á
hollenzkum postulínsstyttum.
Hún var með örlítinn, dökkan
fæðingarblett á vinstri nösinni
og annan hægra megin við hök-
una. Hún var há vexti og þrosk-
uð eftir aldri, beinvaxin og
spengileg. Skær rödd hennar
átti það til að vera dálítið hvöss,
en einlægur dillandi hlátur henn
ar vakti hvarvetna gleði og kát-
ínu. Hún hafði þann kæk að bera
hendurnar upp að gagnaugunum,
eins og til þess að strjúka hárið
frá enninu.
Hún hljóp til móts við föður
sinn og faðmaði hann innilega
að sér. „Jæja, förum við að
leggja af stað?“ sagði hún.
Hann brosti, hristi höfuðið og
benti út um gluggann. „Hvernig
getum við ferðast í öðru eins
veðri og þessu?“
Svipur hennar var í senn
glettnislegur og biðjandi. „Æ,
pabbi, við skulum l'eggja af stað.
Það léttir áreiðanlega til síðdeg-
is“.
„Móðir þín mun aldrei fallast
á það“.
„Jú, ég skal ábyrgjast, að hún
gerir það. Ég tek að mér að sjá
um það“.
„Takist þér að fá samþykki
móður þinnar til fararinnar, skal
ekki standa á mér“.
Skömmu síðar kom hún þjót-
andi út úr herbergi móður sinn-
ar og hrópaði svo hátt, að það
heyrðist um allt húsið. „Pabbi,
pabbi, mamma er fús til að fara.
Láttu setja aktýgin á hestana".
Ekkert hafði dregið úr rign-
ingunni, heldur mátti með sanni
segja að það rigndi meira en
nokkru sinni fyrr. Vagninum var
ekið upp að dyrunum.: Jeanne
beið þess að stíga inn í hann,
þegar barónsfrúin kom niður
stigann, studd af manni sínum og
hávaxinni þjónustustúlku, sem
var þrekleg og sterk sem karl-
maður. Hún var ættuð frá
Normandí og leit út fyrir að vera
tvítug, þótt hún væri í hæsta lagi
átján ára. Það var ávallt komið
fram við hana sem aðra dóttur í
fjölskyldunni, þar sem hún var
dóttir fóstru Jeanne. Hún hét
Rosalie, og aðalstarf hennar var
í því fólgið að leiða og styðja
húsmóður sína, sem var orðin
mjög þung á sér. Hún þjáðist
jafnframt af hjartakvilla og var
síkvartandi af þeim sökum. Bar-
ónsfrúin komst loks að útidyra-
þrepinu, stynjandi af áreynzlu,
leit út í forgarðinn á regnið, sem
rann í stríðum straumum, og
sagði: „Það er í rauninni ekkert
vit í þessu“. Eiginmaður hennar
varð fyrir svörum, alúðlegur að
vanda. „Þetta er samkvæmt ósk
þinni Madame Adalaide“. Hann
lét jafnan frúartitilinn fylgja, er
hann ávarpaði hana hinu tilgerð
arlega skírnarnafni Adalaide, og
svipur hans lýsti í senn glettni
og lotningu.
Madame sté með erfiðismunum
inn í vagninn, og allar fjaðrir
hans svignuðu undan þunga
hennar. Baróninn settist við hlið
hennar, en þær Jeanne og
Rosalie settust á móti þeim og
sneru baki að hestunum. Elda-
buskan Ludivine kom með hlaða
af ábreiðum og breiddi yfir hné
þeirra og kom tveim körfum fyr
ir undir sætunum. Síðan klifraði
hún upp í sætið við_ hlið ekilsins,
Simons gamla, og sveipaði um
sig þykkri ábreiðu frá hvirfli til
ilja. Húsvörðurinn kom ásamt
konu sinni út að vagninum til
þess að taka við síðustu fyrir-
skipunum varðandi ferðatöskurn
ar, sem áttu að flytjast í vagni
á eftir þeim. Síðan var haldið af
stað. Ekillinn, Simon gamli, sat
niðurlútur og lotinn í þykkri
ekilskápu með þrefaldri herða-
slá. Regnið gnauðaði á vagnglugg
unum og flæddi eftir þjóðvegin-
um.
Þau óku hratt niður að hafnar-
bakkanum og síðan fram hjá
röðum skipa með há siglutré,
þar til þau komu að Mont
Riboudet breiðstrætinu. Síðan
óku þau yfir graslendi og á stöku
stað mátti greina í gegnum regn-
móðuna pílviðartré með drjúp-
andi greinar. Enginn mæti orð.
Það var næstum eins og hugir
þeirra hefðu drukkið í sig rak-
ann á sama hátt og jörðin.
Barónsfrúin hallaði höfðinu
upp að sessunum og lokaði aug-
unum. Baróninn starði döprum
augum á tilbreytingarlaust renn-
vott landslagið. Rosalie sat með
böggul á hnjánum og sökkti sér
niður í hina hversdagslegu
drauma sveitastúlkunnar. En
rigningin hafði þveröfug áhrif á
Jeanne. Hún var eins og jurt,
sem kemur út undir bert loft
eftir langvarandi innilokun og
breiðir úr blöðum sínum. Þótt
hún þegði, var henni þannig inn
anbrjósts, að hana langaði mest
til að syngja fullum hálsi, rétta
fram lófana út í rigninguna og
teyga síðan regnvatnið úr þeim.
Hún naut þess í ríkum mæli að
vera dregin hratt áfram af hest-
unum, og jafnframt naut hún
þess að virða fyrir sér ömurlegt
umhverfið úr hlýju skjóli sínu.
Hitagufu lagði upp af gljáandi
bökum hestanna í rigningunni.
Smám saman seig svefn á
barónsfrúna, og brátt var hún
farin að hrjóta hástöfum. Eigin-
maður hennar laut fram og
smeygði litlu leðurveski í lófa
hennar.
Þetta varð til þess að vekja
hana, og hún leit á leðurveskið
með sljóum heimskusvip þess,
sem snögglega er vakinn. Það
datt úr kjöltu hennar og opnaðist
um leið, og gullpeningar og pen-
ingaseðlar dreifðust um allt vagn
Skáldið og mamma litla
1) Nei, konan mín er ekkiheima ... 2) .... en hver á ég að segja að 3) .... hlusta á hana!
hafi viljað ....
l'M GLAD TO MEET
YOU, TRAIL...OF COL
['VE REAP VOUR
STUFF ... WELL
WRITTEN / X
PHIL BROPKIN,
THIS 16 MARK
TRAIL, OUTPOOR
PHOTOGRAPHER
ANP WRITER/
t WA6, JAN
.„ t JUST
FLEW IN /
PHIL, t
THOUGHT
YOU WERE IN
THE WEST/
HELLO.
PHIL...NICE
TO KNOW
YOU/ ,
THANKS/
Finnur, ég hélt að þú værir
fyrir vestan.
Ég var þar Jóna, ég var að
koma flugleiðis.
Finnur Brodkin, þetta er
Markús Trail, ljósmyndari og
rithöfundur.
Sææl Finnur, gleður mig að
kynnast þér.
Sæll Markús, ánægjulegt að
hitta þig. Ég hefi auðvitað lesið
bækur þínar. Vel skrifaðar. Takk
fyrir.
gólfið. Við það vaknaði hún til
fulls, og kæti Jeanne brauzt út í
dillandi, gázkafullum hlátri.
Baróninn tíndi saman pening-
ana og lagði þá í kjöltu hennar.
„Þetta, elskan mín eru síðustu
leifarnar af búgarði mínum í
Eletot“, sagði hann. „Ég hef selt
hann — til þess að standa straum
af viðgerðarkostnaði á „Espi-
lundi", þar sem við munum oft
dvelja í framtíðinni".
Hún taldi sex þúsund og fjög-
ur hundruð franka og stakk þeim
síðan í vasann. Þetta var níundi
búgarðurinn af þrjátíu og einum
sem þau höfðu tekið að erfðum,
er seldur var á þennan hátt. Engu
að síður áttu þau enn jarðeignir,
sem gáfu tuttugu þúsund lírur í
árlegar tekjur. Hefði verið rétt
á haldið, hefðu þær tekjur getað
farið upp í þrjátíu þúsund á ári.
Þar sem þau lifðu mjög
óbrotnu lífi, hefðu tékjur þessar
nægt þeim, hefði ekki verið þar
einn hængur á — sem sé tak-
markalaus gjafmildi þeirra. Pen-
ingarnir gufuðu upp úr greip-
um þeirra eins. og dögg fyrir
sólu. Hvernig? Það vissi enginn.
Oft kom fyrir, að annað hvort
þeirra segði við hitt. „Ég veit
ekki, hvernig á því stendur, en
ég hef eytt hundrað frönkum í
dag, og þó hef ég ekki keypt neitt
svo heitið geti“. Gjafmildi þeirra
veitti þeim mesta ánægju í líf-
inu, og þau voru ávallt sammála
og samtaka um allt í því tillitL
„Er ekki fallegt núna í kastal-
anum mínum?“ spurði Jeanne
föður sinn.
SHÍItvarpiö
Þriðjudagnr 22. marz
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tónleik
ar. — 9.10 Veðurfregnir. — 9.20
Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp.
13.15 Erindi bændavikunnar: Frá ráð-
gefandi nefnd um húsbyggingar
1 sveitum (Ræðumenn: Dr. Hall-
dór Pálsson ráðunautur, Olafur
E. Stefánsson ráðunautur, Þórir
Baldvinsson forstjóri, Páll A. Páls
son yfirdýralæknir og Svein-
björn Jónsson, byggingameist-
ari).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Amma segir börnunum sögu.
18.50 FramburðarkennSla í þýzku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Daglegt mál (Arni Böðvarsson
cand. mag.).
20.35 Utvarpssagan:' ,,Alexis Sorbas",
eftir Nikos Kazantzakis; IX. (Erl-
ingur Gíslason leikari).
21.00 Frá Spáni, — dagskrá sem Sigríð-
ur Thorlacius, Birgir Thorlacius
og Jose Romero taka saman.
22.00 Fréttir og veðurfregnir. — 22.10
Passíusálmur (31).
22.20 Hæstaréttarmál (Hákon Guð-
mundsson hæstaréttarritari).
22.40 Lög unga fólksins (Guðrún Svaf
arsdóttir og Kristrún Eymunds-
dóttir).
23.30 Dagskrárlok.
Miðvikudagur 23. marz
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25
Fréttir og tilkynningar).
12.50—14.00 „Við vinnuna“: Tónleikar
af plötum.
14.00 Erindi bændavikunnar:
a) Verðlagsmál landbúnaðarins
(Sverrir Gíslason formaður Stétt
arsambands bænda).
b) Menntun sveitafólks (Gunnar
Bjarnason ráðun.
c) Kartöflurækt (Jóhann Jónas-
son forstjóri).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Mamma
skilur allt“ eftir Stefán Jónsson;
XVI.. (Höfundur les.)
18.55 Framburðarkennsla í ensku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Föstumessa í kirkju Oháða safn-
aðarins (Prestur: Séra Emil
Björnsson. Organleikari: Jón Is-
leifsson).
21.30 „Ekið fyrir stapann'*. leiksaga eft
ir Agnar Þórðarson, flutt undir
stjórn höfundar V. kafli. —
< Sögumaður Helgi Skúlason. Leik-
endur: Ævar B. Kvaran, Herdís
Þorvaldsdóttir, Guðmundur Páls-
son, Karl Guðmundsson, Bryndís
Pétursdóttir og Nína Sveinsdóttir.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (32).
22.20 Leikhúspistill (Sveinn Einarsson)
22.40 Djassþáttur á vegum Jazzklúbbs
Reykjavíkur.
23.30 Dagskrárlok.