Morgunblaðið - 01.05.1960, Síða 3

Sunnudagur 1. maí 1960
MonmnsfíLAÐiÐ
3
Frá hátíða-
höldum i
Reykjavík
fyrir
6 árum
Séra Jón Auðuns dómprófastur:
Börn tveggja heima
BORGARI jarðar og borgari
himins ert þú í senn. A vakn-
andi vori eru dæmin nærtæk
og lærdómsrík, því að hvarvetna
er Guðshöndin að draga það let-
ur á mörk og grund, er segir þér
þína eigin sögu, þau örlög, sem
þér eru frá eilifð spunnin. -
Sjáðu tréð, sáðu björkina, sem
á þessum fögru vordögum er að
skrýðast laufum og limi. Með
rótum sýgur hún næringu úr
myrku móðurskauti moldar og
drekkur samtímis með laufi og
blöðum þrótt úr lofti og ljósi
sólar. Eins og björkin ert þú
barn tveggja heima: barn myrkr-
ar moldar og jafnframt lofts og
ljóss, barn himins og jarðar í
senn.
Eining eða sundrung
í DAG er 1. maí, hátíðisdagur
verkalýðs um allan heim. Þá
gengur fylking hans um götur
borga og bæja, berandi fána
og kröfuspjöld undir gjallandi
lúðrahljómi — prúðbúnir
karlar, konur og börn, og á-
lengdar standa þeir, sem ekki
teljast til verkalýðsins, horfa
á nærri endalausa fylkingu
hans streyma hjá, eins og
straumlygnt fljót.
Það er tilkomumikil sjón að
sjá þessa fylkingu martna, sem
er aðeins ein kvísl hins mikla
og ómstríða mannfljóts á leið
frá ókunnum upptökum til
jafn ókunnra ósa. Mannlegt
takmark er eitt og hið sama,
þó það vilji gleymast fyrir
öðrum og smærri stundlegum
markmiðum vegna sundrung-
ar og baráttu um lífsgæðin.
Hvert er þá takmark manns-
ins? Munum við ekki læra að
þekkja það, þegar við göngum
öll í sömu fylkingu — ekki
eingöngu 1. maí, heldur alla
daga lífs okkar allra?
En í dag er 1. maí á því
herrans ári 1960 — við það
skulum við íxalda okkur —
framtíðin á sína daga —- pg
heimsækja tvo fulltrú- þeirra
stétta, sem hafa helg-
að þennan dag baráttu sinni
fyrir bættum lífskjörum. Hvað
hafa þeir að segja um þennan
dag?
Fyrsti maðurinn, sem við
heimsækjum, er Sæmundur
.Jónsson, Bergstaðastræti 40,
64 ára að aldri. Hann stundaði
sveitastörf framan af ævi í
V-Skaftafellssýslu — allt frá
smalamennsku til oddvita-
starfa. — siðan sjómennsku
um 16 ára skeið, og nú síðustu
15 árin hefur hann unnið við
höfnina í Reykjavík. Hann
segir:
Mér hefur fundizt þessi dag
ur of pólitízkur undanfarin ár
— of mikil sundrung. Ég ber
virðingu fyrir því, sem vel
hefur verið gert, en ég lít ekki
á 1. maí sem baráttudag, held-
ur sem hátíðisdag, þar sem
verkamenn klæðast betri föt-
um og ganga um götur bæjar-
ins með börn sín og konur
undir blaktandi fánum og
lúðragjalli. Mér þykir vænt
um 1. maí sem slíkan, og ég
tel mig standa í þakkarskuld
við þá, sem ruddu brautina
til betri lífskjara, svo sem
Jón Baldvinsson og Sigurjón
Ólafsson. En nú eru tímarnir
breyttir og þess vegna ættu
verkamenn og leiðtogar þeirra
að geta sameinazt um 1. maí,
án sundrungar og ganga um
götur bæjarins, án þess að
ganga eftir línu — meðan svo
er tek ég ekki þátt í göngu
starfsfélaga minna 1. maí.
Meira hef ég ekki um þetta að
segja. — Hvernig líkar þér
að vinna við höfnina? — Það
er skemmtilegt að fylgjast
með skipunum og handleika
vörur, sem eiga eftir að fara
inn á hvert heimili á landinu.
Sigurjón Jónsson
Þegar ég man fyrst eftir var
það Alþýðuflokkurinn, sem
öðrum fremur bar hitann og
þungann af þessum degi enda
var kröfugangan fámenn, flest
ir stóðu hjá og horfðu á. Nú
er þátttaka orðin almennar,
sérstaklega þegar eining hef-
ur orðið um að láta flokks-
pólitísk dægurmál liggja
milli hluta þennan dag. Það
var meiri harka í kjaramálum
hér áður fyrr, vegna erf-
iðari lífskjara. Kjaramismun
ur manna og stétta var þá
miklu meiri.
Fyrsti maí á að vera hátíðis
dagur, þar sem minnzt er sigra
í baráttunni fyrir bættum
kjörum launþega. Baráttan
heldur auðvitað áfram, en það
er ekki sama hvaða aðferðum
er beitt til að ná settu marki
hverju sinni. Með auknum
þjóðatekjum hljóta launþegar
að krefjast æ betri lífsjkara.
Þá er eðlilegast að það gerist
með samningum milli laun-
þega og vinnuveitenda, því
hvorugur getur án annars
verið. Mætti 1. maí í dag verða
tákn þessa.
Sigurjón Jónsson er járn-
smiður hjá Sindra, 51 árs,
Reykvíkingur, og hefur stund-
að járnsmíði síðan 1931.
Hann segir: Ég hef oftast
tekið þátt í kröfugöngunum 1.
maí, þegar eining hefur verið
um hana. Þetta er sameining-
ardagur — sameiningartákn
launþega, sem þeir ættu allir
að geta sameinast um, en því
miður hfefur of mikið borið á
því hjá sumum forystumönn-
um verkalýðsstéttanna, að
þeir líti svo á að þeir laun-
þegar, sem tilheyra öðrum
stjórnmálaflokkum en þeir
sjálfir, eigi þar ekki heima.
Sæmundur Jónsson
Æskulýðsfulltrúi þjóð-
kirkjunnar ráðinn
BISKUP landsins hefur nýlega ráðið í þjónustu þjóðkirkjunnar
sérstakan æskulýðsfulltrúa, en það var eitt síðasta verk þings og
stjórnar fyrir páska, að afgreiða þetta mál. Æskulýðsfulltrúi þjóð-
kirkjunnar heitir þessi starfi og hefur séra Ólafur Skúlason verið
ráðinn. —
★ Æskulýðsstarf í hverjum
söfnuði
Séra Ölafur Skúlason hefur
aðalbækistöð sína í biskupsstofu,
en starf hans sem æskulýðsfull-
trúa þjóðkirkjunnar er í því fólg-
ið að skipuleggja sérstaklega
innan hvers safnaðar starf í þágu
æskulýðsins.
Við viljum leitast við að fá
unga leikmenn til virkrar þátt-
töku og starfa í þágu safnaðar-
lífsins, sagði séra Ölafur Skúla-
son í stuttu samtali við Mbl. í
gær. — Hann kvað stofnað hafa
verið á Akureyri æskulýðssam-
band hins forna Hólastiftis. Að
vísu eru ekki mörg æskulýðsfé-
lög innan þess enn sem komið
er, sagði Ólafur en það verður lið
ur í starfi mínu að ferðast um
landið til að leiðbeina prestum
pjóðkirkjunnar við stofnun slíkra
æskuiýðsfélaga. Er hugmyndin
að prestarnir ásamt áhugamönn-
um, leikmönnum á hverjum stað,
myndi kjarnan utan um æsku-
lýðsstarfið.
— Og hér í Reykjavík?
— Jú hér í Reykjavík verður
líka starfað á þessum grundvelli,
og er þegar fyrirhugað að naldið
verði námskeið fyrir leikmenn
Séra Ólafur Skúlason
þá er hér um ræðir, þegar næsta
haust.
Séra Ólafur kvaðst hlakka mik
ið til starfsins. Ég hefi lengi haft
mikinn áhuga á því, og kynnst
því sjálfur náið vestur í N.-
Dakota þar sem hann var þjón-
andi prestur. Vel skipulagt æsku-
lýðsstarf í þágu þjóðkirkjunnar
hlýtur að geta orðið henni ómet-
anlegur styrkur og til gengis fyr-
ir æsku landsins.
Þetta minnir þig á þann boð-
skap, sem Kristur bar, að þú ert
skattskyldur báðum: jörðunni,
sem þú stendur fótum á, og himn
inum, sem þú lyftir höfði mót.
Hvernig innir þú af hendi
þessa tvöföldu ska^tskyldu?
Hvernig greiðum vér íslenzkir
menn jarðneska skattinn?
Eftir margra alda örbirgð hef-
ir hjólið snúizt svo, að sumir
höfðingjar sögualdar voru um-
komulitlir fátæklingar ef bornir
eru saman við mann með miðl-
ungstekjur á íslandi í dag, hvað
þá þeir, sem hungrið þoldu og
skortinn. Og fyrst svo er orðið,
erum vér þá ekki fús á að gjalda
skattinn sem þjóðfélagsborgarar?
í ískyggilega ríkum mæli vilja
íslenzkir menn helzt ekki gjalda
neitt, en heimta skattinn sjálfum
sér goldinn í ótal myndum. Þeg-
ar öllum er orðið ljóst, að svo
barnalega höfum vér hagað oss
í landinu, að fjárhagskerfi þjóð-
arinnar riðar til falls eins og
hrynjandi spilaborg yfir höfðum
vorum, virðast ískyggilega marg
ir spyrja: Hvernig get ég kom-
ist hjá að gjalda skattinn? Hvem
ig get ég komizt hjá að færa
minn skerf af þeirri fórn, sem
nú þarf að færa?
Vafalaust vilja valdhafar vel.
En geri þeir ekki fyrstu kröfum-
ar til sjálfs sín, og létti þeir
ekki með djarfmannlegu, drengi-
legu átaki á þeim byrðum, sem
á þjóðina eru árlega lagðir til
margvíslegs óþarfa og hégóma-
tildurs, þá verður vanséð um
fylgd og þegnskap borgaranna.
Til þess eru menn til forystu
kjörnir, að þeir gerist forystu-
menn.
Lýðræðið er gjöf, sem vér ætt-
um daglega að þakka Guði fyrir.
Einræði nútímans og áþján fyrri
alda ætti að kenna oss það svo,
að ekki gleymdist. En hvernig
gjöldum vér lýðræðinu skatt-
inn? Með því að fyrirlíta agann
og virða ekki lögmál samfélags-
ins, snúum vér lýðræðinu sem
sverðsegg gegn sjálfum oss.
„Gjaldið þá keisaranum það,
sem keisarans er, — og Guði það,
sem Guðs er“.
Hvernig gjöldum vér Guði
skattinn?
Tvö eigum vér föðurlönd. Ekki
eitt í dag og annað á morgun,
heldur bæði í dag. Gleymdu föð-
urlandi þínu á himnum, og sam-
stundis verður þú verri borg-
ari jarðneska föðurlandsins.
Gleymdu Guði og skattskyldunni
við hann, og samstundis slítur þú
þær rætur, sem næra hið verð-
mætasta í sjálfum þér. Gleymdu
himninum, og ábyrgðartilfinn-
ing þín gagnvart heiminum verð-
ur minni. Gleymdu eilífðinni, og
árin missa fyrir þig það gildi,
sem gerir þér ljúfast að rækja
jarðnesku þjónustuna.
Þú ert barn tveggja heima,
eins og björkin, sem á þessum
blessuðum vordögum er að byrja
að klæðast Jaufum og limi. Sömu
örlög eru spunnin þér og henni.
Þetta lögmál verður þú að læra
að virða, ef þú vilt lifa.
Með skattpeninginn í hendi
horfði ■ Jesús á mennina, sem
ætluðu sér þann barnaskap að
veiða hann í orðum. Með svar-
inu gerði hann kinnroða þeim,
sem spurðu: „Gjaldið þá keisar-
anum það, sem keisarans er, —
og Guði það, sem Guðs er“.
Gömul orð en glæný sannindi,
og fersk eins og væru þau sógð
í fyrsta sinn í dag. Hafa þau
ekki margt að segja íslenzku
þjóðinni, sem nú stendur á vega-
mótum? Eigum vér ekki of mik-
ið af þessum 'ærdómi ónumið
enn?