Morgunblaðið - 29.07.1960, Blaðsíða 10

10
MORGTJ1VBLAÐ1Ð
Föstudagur 28. júlí 1960
tttg.: H.í. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
SAMHENGIÐ
DYLST EKKI
Carl Carlson
von Horn
Þung ábyrgd hvílir á hershötðingja
Sameinuðu þjóðanna í Kongó — en hann
er enginn viðvaningur
AÐ er mjög athyglisverð
staðreynd, að í svipaðan
mund og Rússar herða kalda
stríðið af öllum mætti, hefj-
ast íslenzkir kommúnistar og
fylgifé þeirra handa um nýja
sókn gegn þátttöku íslands í
varnarsamtökum vestrænna
þjóða. Meðan kommúnistar
áttu sæti í vinstri stjórninni,
hreyfðu þeir hvorki legg né
lið til þess að fá varnarlið
Bandaríkjanna flutt héðan af
landi brott.
Eftir að vinsíri stjórnin
var rofnuð, byrjuðu komm-
únistar hins vegar fljótlega
að tæpa á því, að brottrekst-
ur varnarliðsins væri þeirra
stærsta hugsjónamál. En
verulegur skriður kom ekki
á baráttu þeirra í þessu máli
fyrr en á þessu sumri, eftir
að Rússar höfðu hleypt upp
fundi æðstu manna í París og
hafizt handa um að kynda
elda kalda stríðsins svo sem
þeir frekast gátu. Þá fann
kommúnistaflokkurinn á ís-
landi og hinir nytsömu sak-
leysingjar hans allt í einu að
hans vitjunartími var upp-
runninn. Nú bar að efna til
Keflavíkurgöngu og Þing-
vallafundar gegn þátttöku
Islands í varnarsamtökum
vestrænna þjóða, og hvers
0FT hafa heyrzt raddir um
það í Bretlandi að nauð-
syn bæri til aukinnar
verndunar fiskimiðanna við
strendur landsins. Bent hef-
ur verið á það, að botnvarp-
an hefði leikið fiskimiðin
fyrir ströndum einstakra
landshluta illa, og aflamagn
færi þar mjög þverrandi.
í gær birtist hér í blaðinu
frétt af umræðum, sem urðu
um þessi mál í efrí m:' ;ofu
brezka þingsins, lávarðc^.Aid-
inni. í þessari frásögn var
m. a. komizt að orði á þessa
leið:
„1 lávarðadeildinni urðu
umræður um minnkandi afla
við strendur Bretlands og
lagði Boothby lávarður til að
Moray-flói og fleiri hrygn-
ingarstaðir yrðu friðaðir fyr-
ir botnvörpu. Sagði hann þá
ráðstöfun vænlegri til árang-
urs en að senda herskip á
Island&mið. Benti hann einn-
konar viðleitni íslenzku þjóð-
arinnar til þess að tryggja ör-
yggi sitt með raunhæfum ráð
stöfunum, í stað þess að trúa í
blindri hsimsku á skjól hlut-
leysis, sem fyrir löngu var
fokið út í veður og vind.
Samheng'ð milli aðgerða
Sovétstjórnarinnar og hins
alþjóðlega kommúnista-
flokks annars vegar og flokks
deildarinnar hér á landi hins
vegar, getur engum dulizl.
Það er rétt eins og íslenzk-
um kommúnistum hafi verið
gefin rússnesk vítamíns-
sprauta. Þegar rússneskir
kommúnistar hafa magnað
illindi og upplausn í alþjóða-
málum, vita kommúnistar
hér hvað til þeirra friðar
heyrir. Þá ber þeim að staul-
ast um Suðurnes og heimta
varnarleysi íslands. Þá finnst
þeim líka þeim beri að ganga
á Þingvöll og strengja þess
heit að vinna Rússum vel.
Þetta er kjarni málsins.
Um öryggi og sjálfstæði
íslands varðar kommún-
ista ekkert. Það er ekki í
þágu þess, sem þeir hefja
nú upp væl sitt um hlut-
leysisstefnu, sem fyrir
löngu er gatslitin og allir
vitibornir menn hafa fyr-
ir löngu kastað í glatkistu.
ig á minnkandi síldarafla í
suðurhluta, Norðursjávar,
sem stafaði af ofveiði með
botnvörpu, sem kæmi í staó
rekneta.“
Skynsamur lávarður
Þessi ummæli lávarðarins
eru vissulega hin athyglis-
verðustu, ekki sízt vegna
þess að þessi sami háttvirti
lávarður hefur stundum ver-
ið allharðorður í garð íslend-
inga í sambandi við tilraunir
þeirra til þess að vernda fiski-
mið sín. En fortíðin skiptir
í þessu sambandi ekki máli.
Aaðalatriðið er að brezkur
lávarðardeildarþingmaður
bendir á það, að þýðingar-
meira sé fyrir Breta að
vemda hrygningarstöðvar
strendur lands síns en að
senda herskip á íslandsmið
til þess að vernda þar botn-
vörpuveiðar brezkra togara
uppi í landsteinum.
MIK IL er sú breyting, sem
nú hvílir á hinum háa og
grannvaxna, 57 ára gamla
sænska herhöfðingja, Carl
Carlson von Horn, sem falin
hefir verið yfirstjórn gæzlu-
liðs Sameinuðu þjóðanna í
Von Horn — rótgróin
hermennska
Kongó, þar sem upplausn og
ógnaröld hefir ríkt síðan
stofnað var lýðveldi þar fyrir
tæpum mánuði. — Gæzluliðið
í Kongó er fjölmennasta al-
þjóðlegt lið, sem Sameinuðu
þjóðirnar hafa sent á vett-
vang
— -k —
Sænski hershöfðinginn er ekki
óvanur því að takast slíka á-
byrgð á hendur. Sem kunnugt
er, hefir hann verið formaður
vopnahlésnefndar S. Þ. í ísrael,
þar sem hann hefir iðulega orðið
fyrir árásum bæði af hálfu ísra-
elsmanna og Araba, hvað bendir
til þess, að han sé raunverulegur
og dyggur fulltrúi hlutleysisins
— en það er líka hlutverk hans.
— —
Belgir hafa hins ve,- d-
9nfarið borið brigður á, un
Horn sé óvilhallur og hlutlaus,
eftir að brezka blaðið „Daily
Mail“ hafði eftir honum á dög-
unum, að hann teldi, að belgisk-
ar hersveitir yrðu að hverfa hið
skjótasta frá hinu umdeilda
Katanga-héraði í Kongó — og,
að „óheppileg afstaða Belga hafi
kallað fram vissa árekstra". —
Þessi ummæli hafa mætt hinni
hörðustu andúð í Belgíu — en
von Horn hefir hins vegar lýst
því yfir, að brezka blaðið hafi
verulega rangfært ummæli hans.
— 'k —
Von Horn-fjölskyldan hefir
verið nátengd hermennskunm
um margar aldir. Eini bróðir
hershöfðingajns er ofursti —
faðir hans var höfuðsmaður. —
Ættin er upprunnin i Hollandi,
en forfeður hershöfðingjans flutt
ust til Svíþjóðar þegar fyrir um
300 árum. — Hann hóf nám í
riddaraliðsskólanum sænska,
þegar hann var 17 ára gamall
— og liðsforingi varð hann á
gamlárskvöld árið 1923. — Um
skeið var von Horn náinn sam-
starfsnfaður Bernadottes greifa,
sem var myrtur í Jerúsalem, þeg
ar hann starfaði þar sem samn-
ingamaður á vegum Sameinuðu
þjóðanna, — og sénnilega hefir
það m. a. stuðlað að því, að von
Horn var 1958 skipaður eftir-
maður kanadiska hershöfðingj-
ans Burns sem yfirmaður vopna-
hlésnefndar S. þ. — Áður hafði
hann, þar til árið 1942, þjónað
sem majór 1 sænska riddaralið-
inu. Síðan starfaði hann um
skeið á vegum brezka og banda-
ríska hernámsliðsins í Þýzka-
landi — og loks starfaði hann
sem hermálafulltrúi Svía, fyrst
í Osló og síðar í Kaupmanna-
höfn.
Arið 1957 hlaut von Horn
hershöfðingjatign, og þegar
hann var skipaður fulltrúi S. þ.
í ísrael, hafði hann á hendi yfir-
stjóm varnarliðsins í Suður-
Svíþjóð, með aðsetur í Malmö.
Framh. á bls. 19
Allt
á haus
ÞAÐ er rétt aff taka þaff fram
þegar, aff prentararnir hafa
ekki snúiff þessari mynd viff
í umbrotinu. Hún SNYR
RÉXT. — En hvernig má þaff I
vera? Enginn getur „spásser-1
aff“ svona neffan í loftinu á
stofunni sinni ... ...
k
Þaff er líka alls ekki þann-
ig. Fólkiff stendur á fótunum
á ósköp venjulegan hátt. En
herberginu hefir veriff „snúiff
viff“ — gólfiff er byggt eins
og ioft, loftiff sem gólf, en er
þó loft effir sem áður, og hús-
gögnin eru negld þar föst —
og loks eru dyrnar settar á í
samræmi viff þetta. Þetta er
fjári flókiff, og sennilega skilj-
iff þiff ekkert, hvað viff erum
aff fara, en ef þiff snúið blaff-
inu viff og skoðiff myndina
þannig, þá skiljiff þiff áreið-
anlega, hvernig í öllu Iiggur.
- k -
Þaff er einhver galgopi effa
sérvitringur í Mílanó á Italíu,
sem hefir útbúið þetta „for-
kostulega“ herbergi — en þaff
er raunar ekkert einsdæmi.
— Danskur herragarðseig-
andi, sem þótti ankannaleg-
ur nokkuff og varff frægur fyr
ir hin furffulegustu tiltæki,
lét búa sams konar herbergi
á búgarffi sínum hér fyrrum.
k
Eftirlætisskemmtun hans
var sú, aff hella kunningja
sína fulla og leiða þá siðan
til sængur í þessu kynjaher- l
j bergi sínu. Gætti karl þess þá /
jafnan'aff drekka lítiff sjálf- J
ur — var síffan snemma á fót- 1
um morguninn eftir, til þess 4
aff geta fylgzt meff viffbrögff-
um „fórnarlamba“ sinna, er
þau vöknuðu ringluff og hrjáff
af timburmönnum. — Fiestir
urffu gripnir hreinasta æði,
þegar þeir uppgötvuðu, að
þeir voru fastir uppi í loftinu!
En karlinn var á gægjum og
skemmti sér konunglega viff
að horfa á vini sina reyna af
öllum mætti aff skríða „niff-
ur“ eftir veggjunum. — Það
fylgir sögunni, aff bindindis-
hreyfingin hafi eignazt marga
góffa liðsmenn, vegna þessara
hrekkjabragffa herragarffseig-
andans ....
VIÐ STRENDUR
BRETLANDS