Morgunblaðið - 14.10.1960, Qupperneq 10

10
r MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 14. okt. 196u
JttwgisitlritaMfr
XJtg.: H.f. Aivakur Reykjavtk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22180.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
—. 1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
LÝÐRÆÐI
EÐA SKRÍLRÆÐI
Felli- og hvirfilbyljir
T^LOKKAR ættu því að
”*■ forðast að boða til fund-
ar um málið í sínu nafni eða
telja það sérstaklega eink-
unnarorð á sínum skildi, öðr-
um flokkum fremur.......At-
burðir þeir, sem gerðust
þingsetningardaginn framan
við Alþingishúsið, eru aðeins
óvinagreiði og málinu hættu-
legir. Þetta er mál þjóðar-
innar allrar og aðeins í nafni
hennar allrar eigum við að
berjast fyrir því“.
Þetta gaf að líta í forystu-
grein Tímans um landhelgis-
málið í fyrra.dag og Morgun-
blaðið fagnaði þessum yfir-
lýsingum, er það sagði í gær:
„Þessi orð eru vel mælt og
drengilega og hljótum við
Sjálfstæðismenn að fagna
þeim og vænta þess að við
þau verði staðið af hálfu
Framsóknarflokksins og ekki
framar af þess flokks hálfu
tekið þátt í kommúnistiskum
aðgerðum í málinu“.
Því miður brá svo við, að
um sama leyti og verið var
að prenta orð Morgunblaðs-
ins, var Tíminn einnig að fara
í pressuna. Og í því bláði
birtist í gær ný ritstjórnar-
grein, sem ekki var látið
nægja að birta á hinum
venjulega stað slíkra greina,
heldur upphefst hún á for-
síðunni undir fyrirsögninni:
„Þjóðarviljinn bugaði ríkis-
stjórnina“. í þeirri grein er
afneitað skoðunum hins gegn
ari ritstjóra Tímans, sem
stjórnar blaðinu í fjarveru
Þórarins Þórarinssonar og
ritaði um málið daginn áður.
Er þar á ný um það rætt, að
„þjóðin mundi ekki þola“
réttkjörnum stjórnarvöldum
að ráða fram úr þeim mál-
efnum, sem þeim er boðið
með stjórnarskrá lýðveldis-
ins. Og því við bætt, „að
þjóðin muni enn þurfa á vöku
sinni að halda til að bjarga
málinu að fullu.“
Efnislega er grein þessi
mjög samhljóða upphrópun-
um kommúnista um það að
„Alþingi götunnar“ hafi knú-
ið þingmenn og ríkisstjórn
til þess að bregðast frum-
skyldu sinni samkvæmt
stjórnarskrá lýðveldisins.
Umbúðalaust segja þessar
fullyrðingar alþingismenn
vera þær lágkúrur að þeir
hafi látið bugazt undan hót-
unum smáhóps kommúnista,
sem stofnað hafa „Alþingi
götunnar“ og brugðizt þeirri
skyldu, sem 48. gr. stjórnar-
skrárinnar leggur þeim á
herðar en þar segir:
„Alþingismenn eru ein-
göngu bundnir við sannfær-
ingu sína“.
Sannleikur málsins er sá,
að auðvitað tók enginn al-
þingismaður tillit til „Alþing-
is götunnar" og tilburðir þess
voru fordæmdir af öllum góð-
um mönnum. Kemur sú skoð-
un einnig Ijóst fram í orðum
ritstjóra Tímans, sem til-
greind eru í upphafi þessarar
greinar.
Engu að síður er það
hryggileg staðreynd, að hluti
lýðræðissinnaðs flokks og
sjálfsagt þeir, sem enn ráða
þar mestu, skuli taka undir
söng kommúnista um það, að
„Alþingi götunnar“ skuli taka
fram fyrir hendur Alþingis
íslendinga og kollvarpa því
helga ákvæði stjórnarskrár-
innar, þar sem segir:
„Alþingi er friðheilagt.
Enginn má raska friði þess
né frelsi“.
Þessir menn hafa að vísu
ekki beinlínis nefnt slíkar
aðgerðir Alþingi götunnar en
í sumar tðluðu þeir um „jap-
anskt ástand.“ Var þar við
það átt að götuskríll tæki
fram fyrir hendurnar á rétt-
kjörnum stjórnvöldum.
Menn geta haft skiptar
skoðanir um það, hversu
langt skuli ganga í átt til
samkomulags við Breta í
landhelgisdeilunni. En það er
fullkomið aukaatriði í þessu
sambandi. Jafnvel þótt menn
væru ekki sammála skoðun-
um meiri hluta Alþingis-
manna, þá réttlætir það
ekki á neinn hátt skríls-
læti eða ógnanir við Alþingi
og þar með sjálft lýðræðið.
Samkvæmt reglum lýð-
ræðisins gera kjósendur upp
við alþingismenn í kosning-
um til Alþingis en ekki með
neinum ráðum öðrum. Eða
hvert halda menn að lýðræði j
væri stefnt á íslandi, ef t. d. i
þau 60% höfuðborgarbúa,
sem andvíg voru vinstri
stjórninni, hefðu meinað
þingi og stjórn löglegar á-
kvarðanir.
Er menn hugleiða það mál,
gera þeir sér grein fyrir
skyldum sínum við lýðræðið
og munu vel standa á verði
gegn tilraunum til að inn-
leiða hér skrílræði í stað lýð-
ræðisins.
FELLIBYLURINN Kit geys-
ar um þessar mundir á Kyrra
hafi og hefur kostað 150
Filippseyinga lífið. Þá er nýr
fellibylur að myndast, og hef-
ur honum þegar verið gefið
nafnið Lola. Veðurþjónusta
Bandaríkjanna á Japan fylg-
ist náið með þessum nýjasta
fellibyl, sem óttazt er að geti
orðið hættulegur.
Það virðist í fljótu bragði
einkennilegt að gefa fellibylj
unum nöfn, en veðurfræðing-
arnir gera þetta eingöngu til
að greina þá að og væri al-
veg eins hægt að gefa þeim
númer. En nöfnin eru það
eina sem er geðugt við þessi
óveður.
8000 MANNSLÍF
Eitt mesta fellibyljasvæðið er
Kyrrahafið, en þessi óveður herja
Tuttugosta
burnið —
51 órs gömul
DUBLIN, írlandi: _ Frú
. Bridget Maguire, sem er
elzt 24 barna foreldra sinna,
eignaðist tuttugasta barn
sitt á dögunum í Rotunda-
sjúkrahúsinu í Dublin. Frú
Maguire er 51 árs gömul,
og treystu læknar henni
ekki til að fæða barnið. Yar
það því tekið með keisara-
skurði, sem heppnaðist vel.
— ★ —
Hin hamingjusama móðir
lét svo um mælt við frétta-
menn, sem heimsóttu hana,
er hún tók að hressast, að
ef hún væri nógu ung og
hraust hefði hún ekkert á
móti því að eignast 20 börn
á nýjan leik-
— ★ —
Fjórtán af börnum frú
Maguire eru á lífi. Elzt er
frú Susan Lynch, 31 árs
gömul. Hún hefir þegar
eignazt tlu börn — og kveðst
vonast til að eiga „mörg
enn“.
einnig mikið Bandaríkin. Talið er
að á síðustu 30 árum hafi um
8.000 manns farizt í fellibyljum
í Bandaríkjunum og að tjón af
þeirra völdum nemi þar á þessum
tíma 400 milljörðum dollara, eða
16 þúsund milljónum ísl. króna.
SJÓORUSTA
Tveir mestu ósigrar bandariska
flotans í síðustu heimsstyrjöld,
að Perl Harbour árásinni slepptrí,
voru ekki gagnvart Japönum
heldur fellibyljum. Hinn 18. des-
ember 1944 lenti þriðji flotinn
bandaríski í fellibyl á Kyrrahafi.
Vindhraðinn var hvorki meira né
minna en 225 kílómetrar á klukku
stund. Tuttugu metra háar öldur
veltu tveim tundurspillum. 790
hermenn drukknuðu og 146 flug-
vélar um borð í móðurskipum
eyðilögðust. Hinn „ósigur" banda
ríska flotans varð 5. júní 1945, og
aftur var það þriðji flotinn sem
varð fyrir óveðrinu. f>á löskuðust
20 herskip, mest beitiskipið Pitts-
burg.
VÍSINDIN NOTUD
Bankaríkjamenn hafa nú kom-
ið upp sérstökum radarstöðvum
til að fylgjast með felli- eða hvirf
ilbyljum, og einnig hafa þeir til
GJÖGRI, Ströndum, 12. okt. —
Það veldur skólanefnd og foreldr
um áhyggjum hér í byggðarlag-
inu að engin ráðskona hefur
fengizt að barnaskóla Árnes-
hrepps, sem er heimavistarskóli.
En fyrir nokkrum dögum fór
okkar duglegi skólanefndarfor-
maður, Sigmundur Guðmundsson
Melum, í þriggja sólahringa ferða
lag með þrennt til reiðar og féks
ráðskonu, sem allir eru mjög
ánægðir með.
Við barnaskólann hér hafa allt-
af verið skólastjóri og einn kenn-
ari, en fólkinu hefur fækkað mik
ið undanfarin ár og fræðslufull-
trúi skipaði svo fyrir í sumar,
að skólanefnd mætti fá kennara,
ef hún gæti útvegað sér hann
sjálf, en hann mætti ekki kenna
nema 4 mánuði í vetur. 27 börn
eru hér skólaskyld. Sigmundur
umráða sérstakar flugvélar, sem
fljúga inn í miðjur hvirfilvind-
anna og fylgjast með hreyfingum
þeirra. En í miðjum byljunum
ríkir kyrrð, þótt erfitt geti venð
að komast þangað. Þá hafa Banda
ríkjamenn einnig gert tilraunir
með að láta gerfihnetti fylgjast
með ferðum fellibyljanna. Vonast
menn jafnvel til í framtíðinni að
geta haft stjórn á ferðum felli-
byljanna og beint þeim framhjá
mannabygðum.
FLÓÐBYLGJUR
Það er erfitt að skilgreina hvað
fellibylur er, en þetta er óvenju-
leg samansöfnun ýmissa veður-
fyrirbrigða — hita, loftþrýstings,
raka o. fl. Komist vindhraðinn
yfir 32 kílómetra á klukkustund,
er það nefnt ofviðri, en vindhraði
hvirfilvinds hefur mælzt 400 kíió
metrar.
Eyðileggingar hvirfilvindanna
eru sjaldnast bundnar við það
eitt sem orsakast af vindhraðan-
um. Flóðbylgjurnar sem fylgja
eru enn hættulegri. Geta þær or-
sakast af ofsalegu skýfalli, eða
af því að bylurinn bókstaflega
teymir sjávarborðið með sér. Þús-
undir manna hafa beðið bana 4
Kyrrahafssvæðinu af þessum
ástæðum.
skólanefndarformaður er nú líka
búinn að útvega kennara, Hjalta
Guðmundsson frá Bæ í Trékyllis-
vík. Er Hjalti búfræðingur frá
Hólaskóla í Hjaltadal 22 ára að
aldri. Teljum við þetta góða úr-
lausn á kennslumálum Árnes-
hrepps. Eru þá slegnar tvær flug
ur í einu höggi, að fá búfræðing
til að kenna börnunum skyldu-
námsgreinarnar og auðvitað bú-
fræði um leið. Aftur á móti finnst
mér það of mikil nízka hjá því
opinbera að fá ekki að hafa kenn-
ara þessa 8 mánuði, sem skólinn
starfar. Hér er enginn framhalds
skóli, eins og víðast annars stað-
ar á landinu, og fáir unglingar
fara annað í unglingaskóla.
Barnaskólinn .verður sennilega
settur kringum 20. október, þar
eð ekki var hægt að byrja 1.
október vegna ráðskonuleysis.
— Regína
Urlausn á kennslu-
ntálum Árneshrepps