Morgunblaðið - 14.10.1960, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 14.10.1960, Blaðsíða 19
Föstudagur 14. okt. 1960 MORCIJNBLAÐ1Ð 19 \ — Ræða Gunnars i Gubjónssonar F ramh. af bls. 6. tiafa þessar stéttir vissulega ekki farið varhluta af byrðun-| um sem axla varð til þess að komast mætti úr ófremdar-j ástandinu, og verður því óhikað Ihaldið fram að gengið hafi verið i nær verzluninni en nokkrumj öðrum aðilum í framkvæmd binna nýju efnahagsmálalaga. Þegar gengislækkun á sér stað, eða vörur hækka í innkaupi, er það hvarvetna ófrávíkjanleg regla, að verzlunar og iðnaðar- fyrirtækjum er heimilt að hækka útsöluverð vörubirgða sinna, sem samsvarar verði hinna nýju vara er þau verða að kaupa til endur nýjunar vörubirgðum sínum. í framkvæmd hinna nýju laga, var fyrirtækjunum þó ekki heim iluð slík verðhækkun, og er það hliðstætt því, að ölíurii lands- mönnum væri skylt að selja ekki eignir sínar hærra verði, en þær voru fyrir gengislækkun. I vöru brigðum liggur eigið rekstrar fé fyrirtækjanna og hafa á þenh an hátt í einni svipanþurrkaztút nær 40% af því rekstrarfé sem bundið var í vörubirgðum. Dreg ég í efa, að almenningur geri sér Ijóst, hvílík blóðtaka hér átti sér stað. í annan stað var vöruálagning skömmtuð þannig eftir gengis- lækkunina, að um talsverða raun verulega lækkun var að ræða, miðið við, að veltumagn fyrir- tækjanna hlaut að lækka, bæði vegna minni eftirspurnar, þeirr ar skerðingar á rekstrarfé fyrir tækjanna sem áður var skýrt frá, og eins sem afleiðing af beirri stefnu viðskiftabankanna að auka ekki upphæð rekstrarlána. Verzlunarálagning var þó svo naum fyrir, að slíkt þekkist hvergi, og mun engum sem til þekkir detta í hug, að hún sé á nokkurn hátt næg til þess að standa undir kostnaði, jafnvel hjá bezt reknu fyrirtækjum, og mun því verzlunin alment rekin með tapi á þessu ári. í atvinnufyrirtækjum. Hugmynd ir um þjóðnýtingu atvinnufyrir- tækja eru nú með öllu úreltar í hinum vestræna heimi. Stór verk efni verða því ekki leyst á annan hátt en þann, að allur tilmenning ur taki beinan þátt í atvinnuveg unum með hlutabréfaeign, og er það í alla staði æskilegt og nauð synlegt, eins og reynsla annara þjóða sýnir. Verðum vér því að vænta þess, að Alþingi sýni nú loksins 1 verki, skilning sinn á því, að ekki er hægt að vængstifa höfuð atvinnuvegi í landinu og meina þeim allra tilveru- og þróunar- skilyrða, samtímis því sem þjóð- in verður að miklu leyti að byggja tilveru sína á þeim. Ég vil ljúka máli mínu, með því að láta í ljósi það álit mitt, að naumast geti farið hjá því, að hugarfar margra, og þá einkum þeirra sem jafnvel aidrei hafa þékkt annað, hafi mótazt af hinni löngu dvöl við blíð- an barm uppbóta- og styrkja- kerfisins. Sú dvöl hefir vissulega ekkí verið til þess fallin að örva menn til hagsýni og leita að nýjum léiðum. ■— í>á skyldi engcui undra, þótt mörgum muni nú ganga illa að hrista af sér verðbólguhugarfarið, öðlast trú á gjaldmiðilinn og hætta að gjöra peningalegar ráðstafanir sínar, út frá því sjónarmiði, að hættulaust sé að stofna til stór skulda sem von bráðar verða þeim ofviða, nema verðrýrnun peninganna haldi áfram jafnt og þétt, eins og fram til þessa. Þetta hugarfar verðum við þó algjör- lega að kveða niður með sjálfum | okkur, og hafa það hugfast, að óábyrgar ráðstafanir munu nú ' áðar en varir koma okkur í koll, hvort sem um er að ræða ein- staklinga eða fyrirtæki. Því fyrr sem okkur tekst að átta okkur á þessu, því betur mun okkur vegna. — Krúsjeff Framh af bls 1 yfirlýsingu um pólitískt og um- Verzlunin hefir engu að síður látið hjá líða að gera háværar krölur, en í stað þess rifað seglin eftir mætti, og reynt að verjast é' im, í von um, að þær byrð ar sem hún og aðrir yrðu að taka á sig, yrði til þess, að efnahags kerfi þjóðarinnar mætti komast á réttan kjöl. Burðarþoli hennar eru hinsvegar takmörk sett, og hún verður að gera þær kröfur, að því verði ekki ofboðið. Verzlunarráð Islands hefir um langt árabil bent á, að algjör endurskoðun skattlagningar á at vinnufyrirtæki, væri nauðsyn, sem þing og stjórn gætu ekki lengur skellt skollaeyrum við. Hefir verið bent á þá mismunun, sem átt hefir sér stað um langt skeið í skattlagningu hinna ýmsu rekstrarforma, á kostnað einka- reksturins, jafnfram þeirri stað- reynd, að ríki og bæjarfélög hafa gengið á skattþegnana, án til- lits hvort til annars. Árangurinn hefir orðið sá, að samanlagðir skattar einkafyrirtækja til ríkis og bæjar, fara tíðum langt fram úr nettóhagnaði þeirra. Sem kunnugt er, starfa nú tvær stjórnskipaðar nefndir að því að gera tillögur að endur- skoða skatta, bæði til ríkis- og bæjarfélaga, og skila væntanlega álitum áður en langt er liðið á hið nýbyrjaða þing, þannig að lagafrumvarp um endurskipu- lagningu skattakerfisins verði tlagt fram á þessu þingi. öllum hlýtur að vera ljóst, að hin nýja stefna í efnahagsmálum nær ekki tilgangi sínum, nema að þess sé vandlega gætt, að atvinnufyrir- tækjum þjóðarinnar sé gert íkleift að komast á öruggan fjár- hagslegan grundvöll. Slíkt getur ekki tekizt, nema sköttum sé stillt svo í lióf, að atvinnufyrir- tæki geti hagnazt svo á rekstr- inum, að sjóðir myndist tii fram kvæmda og uppbyggingar. Jafn- framt verður arðsvon hjá hlut- höfum í hlutafélögum að vera svo mikil, að allur almenningur sækist eftir að kaupa hlutabréf deilt atriði. Svi virtist sem sum- ir hér í salnuro væru ekki á sama máli, en Roland sagði, að fulltrú ar á þingi SÞ yrðu að vera þess búnir að heyra andstæðar skoð- anir. írland má skammast sín! Fékk fulltrúi Fillippseyja því að halda áfram ræðu sinni. Síð- an tók Krúsjeff til máls og einn- ig fulltrúi Rúmeníu. Þeir mót- mæltu úrskurði forsetans. Krús- jeff lýsti því m.a. yfir, að forset- inn léti ekki jafnt yfir alla ganga. Hann sagði að írland mætti blygð ast sín fyrir að hafa slíkan mann sem Boland í forsetastól, sem gegndi hlutverki Vesturveldanna. Rúmeninn sagði um fulltrúa Filippseyja, að hann væri skó- sveinn Vesturveldanna og hinn versti þrjótur. Nokkru síðar flutti bandaríski fulltrúinn Wilcox ræðu. Hann sagði m. a.: — Þessi ruddalega og óstillta framkoma rúmensku og rússnesku sendinefndanna, sem hefur hneykslað viðstadda, sýnir það bezt, að rússneska lepp- ríkjakerfið er veikasti blettur- inn í rússneska heimsveldinu. Fulltrúar kommúnista, sagði hann hafa enn einu sinni sýnt það, að þeir þola ekki að heyra sannleikann. Ennfremur sagði Wilcox: „Allir sem hér eru viðstaddir vita fullvel um þá hryggilegu staðreynd, að það eru allmörg ríki í Austur-Evrópu, sem njóta ekki fullkomins frelsis". Fundi slitið Við þessi ummæli ruku full- trúar kommúnistaríkjanna enn einu sinni upp með skarki og látum. Rúmenski fulltrúinn krafð ist þess að mega gera athugasemd Krúsjeff reif skóinn af fæti sér í annað sinn og veifaði honum og barði í borðið. En nú greip forsetinn til sinna ráða. Hann lýsti því yfir. að fundi Úrslitaleikurinn gleymdist í GÆRKVÖLDI var kvikmynd frá leikjum heimsmeistarakeppn innar I knattspyrnu sýnd í Tjarnarbíói á vegum Knatt- spyrnusambands íslands. Knattspymuunnendur fjöl- menntu á sýningu myndarinnar, þó að aðgangseyrir væri 25 kr. Kvikmyndinni var afarvel tek- ið og oft mátti heyra ánægjuklið fara um salinn, er knattspymu- snillingarnir sýndu listir sinar í vandasömum og spennandi augnablikum leikanna. StemiminaLn meðal sýningar- gesta var að ná hámarki, er sýn- ingum frá undanúrslitunum lauk ELLEFU Framsóknarþingmenn hafa sameinazt um flutning laga frumvarps um breytingu á lög- unum um efnahagsmál frá 20. febr. sl. Lúta breytingarnar ann- ars vegar að ákvæðum um- ræddra laga um vex-ti, sem þeir leggja til að lækkaðir verði hið- ur í 8% útlánsvextir og 5,5% vextir af afurðavíxlum. Hins veg ar eru svo í frumvarpinu kveðið á um niðurfellingu þess ákvæðis efnahagsmálalaganna, sem mæl- ir fyrir um, að 50% af sparifjár- aukningunni í viðskiptabönkun- um, sparisjóðum og innlánsdaild um skuli leggjast inn í Seðla- bankann. í alllangri greinargerð með frumvarpinu telja flutnings- menn hér m.a. vera um að ræða „ráðstafanir, sem knýjandi er að koma í framkvæmd nú þegar til væri slitið og sló fundarhamri um leið með slíkum krafti í borð- ið að hann braut hann. í morgun var haldið áfram fundi Allsherjarþingsins. Þegar Boland forseti gekk til forseta- sætis var honum fagnað ákaflega, aðeins fulltrúar Rússlands og ■jeppríkjanna sátu þögulir í sætum sínum. Krúsjeff einn barði í borð sitt til að sýna vanþóknun sína á Boland sem forseta. Umræðum var síðan haldið áfram um þá tillögu Rússa, að nýlendukúgun skyldi beint rædd á Allsherjarþinginu án þess að þurfa að fara fyrst í stjórnmála- nefndina. í umræðunum kom í Ijós, að enginn hafði neitt við það að afchuga, að slíkar um- ræður yrðu á Allsherjarþinginu. Hinsvegar snertu margir í ræð- um sínum við þeim atburðum, sem gerðúst í gær í fundarsaln- um. unþóknun svertingjans Forseti Gineu, Sekú Túre flutti áhrifamikla ræðu þar sem hann studdi það að nýlendukúgun skyldi rædd á Allsherjarþinginu. Hinsvegar lýsti hann megnri van- þóknun yfir framkomu Krúsjeffs og Rúmenans í gærkvöldi, sem hefði verið móðgun við samtök SÞ. Hann skoraði á Krúsjeff að forðast það að gera nýlendumálin að áróðursmáli. Fulltrúar Bandaríkjanna og Bretlands, þeir Wilcox og Orms- by-Gore lýstu yfir fylgi við að nýlendumálin yrðu rædd af Alls herjarþinginu. Eftir það var ekk- ert því til fyrirstöðu, að tillaga Rússa um slíka umræðu væri sam þykkt með lófataki. Krúsjeff hélt einnig ræðu á fundinum í kvöld. Hann vék þar að þeirri tillögu að mál banda- rísku njósnaflugvélanna U-2 og RB-47 yrðu ræddar á Allsherjar- þinginu. Hann krafðist þess, að fulltrúar Bandaríkjanna bæðu Rússa opinberlega afsökunar á njósnafluginu. Sagði hann að ef þeir bæðu afsökunar væri hægt að vænta þess, að ástandið í al- þjóðamálum batnaði. og ljós var kveikt í salnum. Álitu menn að um einhverja smávægi- lega bilun væri að ræða og biðu nokkra stund eftir að sýning frá úrslitaleik keppninnar Sviþjóð: Brazilía myndi hefjast. En öllum til sárra vonbrigða var sýning- unni lokið og menn urðu að yfir gefa húsið án þess að fá að sjá myndina alla. Áður en kvikmyndasýningin hófst hélt Benedikt Jakobsson, íþróttakennari fyrirlestur uni líkamsþjálfun og þá aðallega í sambandi við þjálfun kriatt- spyrnumannsins. þess að draga nokkuð úr því öng- þveiti, sem framundan er“. Þeir lýsa ennfremur því mati sínu, að þær aðfarir, að „frysta helming sparifjárins" séu nú „ásamt vaxtaokrinu og öðru, sem gengur í sömu átt .... vel á veg komn- ar með að skapa allsherjarupp- lausn og stöðvun í atvinnu- og framleiðslulífi landsmanna". — Flutningsmennirnir eru þeir Ey- steinn Jónsson, Jón Skaftason, Halldór Ásgrímsson Halldór E. Sigurðsson, Björn Fr. Björnsson, Einar Ágústsson, Ágúst Þorvalds son, Björn Pálsson, Garðar Hall- dórsson, Gísli Guðmundsson og Skúli Guðmundsson. — Alþingi Framh. af bls. 8 hafi þegar lokið sveinsprófi í starfsgreininni eða séu þegar ráðnir til verkstjórnar hjá ein- hverjum aðila. Þá skulu þátttak- endur hafa unnið í 1 ár eða leng- ur við starfsgrein sína og hlotið fullnægjandi menntun að dómi námskeiðisstjóra. Frekari skil- yrði er ráðherra heimilt að setja í reglugerð, er semja skal um nánara fyrirkomulag námskeið- anna og önnur nauðsynleg atriði. Afglöp LúÖ víks vítt Á ALMENNUM fundi háskóla- stúdenta, sem haldinn var í gær- kvöldi um landhelgismálið, báru kommúnistar fram tillögu um að stúdentar skoruðu á Alþingi að samþykkja frumvarp stjórnar- andstöðunnar um að reglugerð Lúðvíks Jósefssonar frá 1958 urp útfærslu landhelginnar verði gerð að lögum. Á fundinum kom fram við- aukatillaga svohljóðandi: „Jafn- framt harmar fundurinn að ráð- herra sá, sem gaf út fyrrnefnda reglugerð, sá ekki ástæðu tiL að breyta með henni grunnlinu- punktum landhelgi íslands“. Þessi viðaukatillaga var sam- þykkt með yfirgnæfandi meiri- hluta atkvæða, en tillagan í heild var síðan felld. Fyrr á fundinum hafði verið samþykkt tillaga um landhelgis- málið almenns éfnis, flutt af nokkrum svokölluðum óháðum stúdentum. Var þar m. a. talið, að „ekki komi til mála að semja um neinar tilslakanir innan 12 mílna fiskveiðilögsögu". Þurfti heldur ekki að óttast ofbeldis- hótanir Breta, „enda gætu íslend ingar sótt þá til saka á alþjóða- vettvangi, ef í odda skærist að nýju“. — Tillagan var samþykkt af 70 stúdentum á um 120 manna fundi, en háskólastúdent- ar eru nú um 800 talsins. Slys á Akureyri AKUREYRI, 13. okt, — Slys varð í gær á gatnamótum Kaupangs- strætis og Eyrarlandsvegar. — Bjarni Jónsson, vélstjóri á vél- skipinu Súlan, var á reiðhjóli og varð fyrir bíl. Hlaut hann slæmt fótbrot og var fluttur í sjúkra- hús. Þá gerðist það óhapp í gærdag, að bíll frá Siglufirði valt út af veginum hér norðan við bæinn, á Moldhaugnahálsi. Farþegar sluppu ómeiddir en bíllinn varð fyrir skemmdum. —• St. S. Sig. Innilegustu þakkir færi ég öllum þeim er með heim- sóknum, gjöfum og vinarkveðjum glöddu mig á sextugs afmælinu 8. okt. s.l. Guðmundur Jónsson, Baldursgötu 20. Móðir okkar SIGRÍÐUR STEFANSDÓTTIR frá Bakkakoti í Leiru, andaðist 13. þ.m. Börnin Móðir okkar SIGURLAUG HANNESDÓTTIR verður jarðsungin frá Fossvogskirkju í dag kl. 3 e.h. Fyrir hönd vandamanna. Hjálmar Ilafliðason, Martcinn Sivertsen. Hjartanlegustu þakkir sendum við öllum vinum og kunningjum, sem á margvíslegan hátt auðsýndu okkur hluttekningu við andlát og jarðarför konu minnar og móður VALGERÐAR G. NORÐDAHL og vottuðu henni virðingu sína. Starfsfélögum við toll- gæzluna þökkum við kærlega hlýhug þeirra og samúð. Har. S. Norðdahl og börn. Þökkum inniiega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför VIGFÚSAR GUÐJÓNSSONAR Fljótum. Vandamenn. Lœgri vexti og meiri lán

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.