Morgunblaðið - 30.10.1960, Síða 1

II
|Uí>íF0ílJíiWftí> tt
Sunnud. 30. okt. 1960
Sumar við sundin
£*.,... Ég hélt áfram að sikrifa
af kappi, einkum smásögur og
iýriskar greinar, sem ég seldi
„Oslo Aftenavis“. í því blaði
birtist „Sommer pá öen“. Það er
ástarsaga í ijóðrænum prósa,
gerð á fegurri norsku en mér
hafði áður tekizt að rita og fyllt
Ijúfum stemmingum frá Tjöme.
Saga þessi fjallar um samveru
okkar Esther Lian.
Ég man kvöldið, sem hún kom.
Garðar og skógarlundir ómuðu
af söng, og þungur gróðrarilmur
barst með kvöldsvalanum. Ég
var að koma ofan af hvolnum
og gekk beint í flasið á ungri
stúlku við hornið á húsinu hans
Hansens gamla. Við sluppum
með naumindum við árekstur,
og Hansen, sem sat á tröppun-
um, kumraði hátt
„Hvað er þér á höndum, stúlka
mín?“ spurði hann.
Ég nam staðar og starði inn
í gríðarstór, mjúkblá augu und-
ir jörpum brúnum og breiðu
enni. Við mér blasti einnig smá-
gert nef yfir amorsbogum blóð-
rauðra vara, sem líktust alveg
bókstaflega hálfútsprunginni rós.
Hárið var ljóst með eilítið ösku-
grárri slikju og eyrun eins og
mótuð af meistara. Stúlkan var
í meðallagi há, grannvaxin, en
þó samtímis bústin vel, og af
henni blómangan, er lagðist að
vitum mínum likt og gullið ský.
Það var einmitt líkt og loga-
gylltur blær yfir henni allri,
þótt hörundið væri hvítt. Kjóll-
inn hennar var með gullslit og
ekómir gulir. Hún var berfætt
í þeim, og það sást alla leið upp
fyrir hnén, en þau voru slíkt
enilldarverk sköpunarinnar, að
ég hefði vilja sjá þann karlmann,
eem hefði látið, eins og hann
eæi þau ekki!
„Mamma bað mig að segja, að
hún vildi ekki makríl á morgun",
eftir Kristmann Guðmundsson
Hér birtist kafli úr nýju bindi af ævisögu Kristmanns Guðmunds
sonar. Bókin kemur út innan skamms hjá Bókfellsútgáfunni. —
Halldór Pétursson myndskreytti kaflann fytrir Mbl.
og verður þar nokkra daga“.
Ég hafði heilsað stúlkunni. Nú
vakti ég máls á því, að veðrið
mætti teljast gott, og að þetta
væri að öllu samanlögðu fallegt
kvöld. — Hún brosti öðruvísi
en allt annað fólk: andlitið
breyttist lítið sem ekkert, en
samt ljómaði það, eins og kveikt
væri Ijós á bak við augun og
bjarmann legði í allar áttir. —
„Fyrirgefðu", sagði ég síðan. „Ég
hef víst gleymt að kynna mig.
Ég heiti Kristmann Guðmunds-
son“.
„Esther Lian“, sagði hún, og
aftur lagði bjarmann af :\ndliti
hennar. Ég vissi nokkur deili á
henni. Móðir hennar sem var
ekkja, átti hús á Tjöme, og þar
dvöldust þær á sumrin. Kannske
voru þær frá Tönsberg eða
Drammen, það er ekki vert að
segja frá þvi. Húsið þeirra stóð
undir klettum á miðri eynni vest
arlega, alþakið villtum vínviði,
rósum og öðrum klifurgróðri.
Garðurinn var óvenju vel hirt-
ur, fullur af blómum og ungum
trjám. Ég hafði einu sinni geng-
ið þar framhjá, og út um glugg-
ann barst til mín fegursti lútu-
leikur, sem ég hef nokkru sinni
heyrt.
„Eruð það þér, sem leikið á
lútu?“ spurði ég í hálfgerðri ör-
væntingu, því að stúlkan bjóst
... gekk beint í flasið á ungri stúlku við hornið á
húsinu hans Hansens gamla
sagði hún við Hansen, og röddin
var eftir öðru hjá henni, gull-
in, mjúk og ómræn, eins og
bún væri að raula lag. „Hún
setlar til Tönsberg í fyrramálið
til farar og ég rnátti ómögulega
missa hana.
„Já“, svaraði hún steinhissa.
„Hvernig vitið þér það?“
„Hafmeyjarnar í Lönguvík
sögðu mér frá þvi; þær koma
upp úr djúpinu á kvöldin til að
hlusta á þig“.
Hún hafði fallegan undrunar-
svip, og nú varð hún alveg grall
aralaus. — „Hafmeyjarnar —
hvernig?“ spurði hún stamandi.
„Það skal ég segja þér, ef við
eigum samleið?"
„Hvert farið þér?“
„Þá leiðina, sem þú gengur!"
Fyrst hristi hún höfuðið, því
að hún skildi hvorki upp né
niður, síðan kinkaði hún kolli.
Það er indælt að vera ástfang-
inn, jafnvel þótt það sé ekki að-
dragandi neinna stórtíðinda. Allt
í einu birti yfir lífi mínu, er
um nokkurra vikna skeið hafði
verið heldur dapurlegt. Áður en
við Esther skildum þetta kvöld,
hafði hún lofað því að fara með
mér á Ormelethótel kvöldið eft-
ir. Þar var jafnan gleði og glaum
ur ,dans stiginn fram yfir mið-
nætti og gnægtir víns og matar
á boðstólum. Ég hafði farið þang
að stöku sinnum til að borða og
horfa á skemmtan annarra, en
sjaldan tekið þátt í henni. Nú
breyttist þetta: Það var líkt og
einhver töfradís hefði snert mig
með sprota sínum, og aftur varð
gaman að lifa.
Fyrsta kvöldið okkar Esther
Lian var fullt af rólegri og heil-
brigðri gleði eins og allar okkar
samverustundir sumarið 1928. Ég
hafði verið hálfsmeykur um, að
klukikan mín væri of sein og var
því kominn nokkuð á undan á-
ætlun, þangað sem við höfðum
ákveðið að mætast, rétt fyrir
vestan hótelið. En hún hafði þá
líka verið snemma á ferð, og
réði ég af því, að hana myndi
einnig hafa langð til að sjá mig
aftur. Ég hafði sæmileg peninga
ráð og veitti henni vel, en þær
mæðgur voru fátækar og fannst
henni því nokkuð til um rausn
mína. Við sátum á svölum, er
sneru að fögrum garði. Rökkvað
var og búið að kveikja á marg-
litum ljóskerum, sem hengu í
trjánum hér og þar. Allt um
kring heyrðist hlátur og hávært
tal, en við gáfum því engan
gaum, við horfðum hvort á ann-
að. Ég tók naumast eftir öðru en
henni. Er við höfðum lokið góðri
máltíð með víni, fórum við að
dansa. Það var gott að faðma að
sér þessa fallegu stúlku, sem ang
aði öll af. blómum og og kven-
leika, og fyrir bragðið átti ég
dálítið erfitt með að ná dans-
taktinum til að byrja með. En
þetta lagaðist skjótt. Allt í einu
var sem álagahamur félli af mér
og sjálf hljómlistin fyllti taugar
mínar; við liðum um gólfið, eins
og við stæðum á teppinu fljúg-
andi. Hún smaug nær mér og
hallaði enni sínu að vanga mín-
um, mér þótti sem við værum
ein og allt í kringum okkur garð
urinn Eden. Við vorum fyrstu
elskendurnir á hinni fögru jörð,
sem Ijómaði við okkur, ósnert og
nýsköpuð, hreinþvegin í ljósi og
dögg á fyrsta morgni tímans.
Loks varð hlé, hljómsveitin
hætti að leika. Við horfðumst í
augu eitt andartak og roðnuðum.
dálítið, því að við uppgötvuð-
um hið sama og Adam og Eva,
þegar Drottinn kallaði til þeirra:
við vorum nakin og sáum hvors
annars þrá. Við reikuðum út á
svalirnar. Ég fleygði peningum i
þjóninn, og síðan héldum við
áfram niður í garðinn og út í
nóttina, sem var döggvot og mild
af brúnu myrkri. Blærinn utan
frá sundunum gældi við andlit
okkar eins og ástaratlot. Laufið
á aspatrjánum við veginn titraði
með þessum létta, lifandi ómi
sem fylgir blæöspinni, þegar
hreyfir andvara.
hún kunni. Allmörg þeirra hef
ég ekki heyrt síðan. Ósjaldan
var gjálfur öldunnar við fjöru-
grjót eða kletta undirspil tónlist-
ar hennar. Og stundum gægðist
hvítt eða rauðleitt tungl gegnum
laufið niður til okkar, þegar við
sátum um nætur milli hinna
gróðursælu hæða á Tjöme. Enn
get ég fundið snertingu grannr-
ar handar hennar, er hún strauk
hár mitt og kinnar; það voru
heitar, þurrar hendur, sem áttu
bæði mýkt og styrk og komtu
blóðinu til að syngja í æðum mín
um. Hún var ekki margmál, en
sumt af því, er hún sagði, geyirn
ég enn í minni: „Höndin þin hef-
ur vöknað“ sagði hún eitt sinn
og hélt áfram, án þess að rödd-
in breyttist: „Hvað er hamingj-
an, veiztu það? Er það bara þessi
stund okkar núna, eða það sem
gerðist í nótt? Er ekki hægt að
eiga þessa gleði? Hvers vegna
er þetta aJltaf liðið eins og leift-
ur? Við hlökkum til stundarinn-
Hún var að leika á lútuna sína
Við fórum út af veginum og
gengum yfir dökkrautt smára-
engi. Enn héldumst við í hendur
eins og börn, og hjörtu okkar
fundu hvort annað í handtakinu.
Við gengum og gengum stein-
þegjandi og urðum vot af dögg-
inni allt upp að hnjám. Skógur-
inn ilmaði kringum okkur, og
nokkru síðar fór himinninn að
roðna í austrinu yfir bládimmri
skógarrönd handan við sundið.
Þá stóðum við á klettahæð rétt
fyrir norðan Ormelet. Það birti
skjótt, og ég sá, að varir henn-
ar höfðu fölnað. En þær voru
heitar og þurrar, er ég snertj
þær með munni mínum. Svo
héldum við áfram að horfa á
sólaruppkomuna. Vindinn hafði
aukið eilítið, sjórinn inni í sund-
unum var eins og straumur af
svörtum perlum.
Þennan morgun festi ég ljós-
rautt blóm af rósarunnanum mín
um í fallega hárið hennar. Og
angan blómsins blandaðist stúlku
ilmi í vitum mínum, meðan við
vorum að sofna.
Við skildum naumast í nokkr-
ar vikur Og allan þann tíma lét-
um við, eins og annað fólk væri
ekki til. Leiðir okkar um eyjuna
lágu oftast burtu frá annarra
brautum, en við slepptum ekki
hendi hvors annars, þótt við
mættum einhverjum. Oft hafði
hún lútuna sína með sér, og minn
isstæðar eru mér þær stundir, er
við sátum saman í paradís okkar
og hún lék fyrir mig lögin, sem
ar, áður en hún kemur, og síðan
er hún horfin, eítir er aðeins
minningin um það, sem naumast
var“.
Hún sagði þetta á hæðinni fyr-
ir ofan Lönguvík. í grasinu hjá
okkur voru fjólublá blóm. Ég
fann ekkert svar, en snerti brjóst
hennar með hendi mdnni og fann,
hversu villt hjartað barðist inni
fyrir — „Hvers vegna slær það
svona hratt?“ spurði ég. Þá greip
hún með sterku höndunum sín-
um um hnakka minn og beygði
mig niður að sér.
Stundum fórum við á bað-
strendurnar, þar sem við hurf-
um í mannfjöldann, hálfnakið
fól'k, sem ljómaði af ánægju yf-
ir lifinu. Þar var hlátur og gleði,
söngur og hljóðfærasláttur, en
sjórinn blikaði í sólskininu og
pastelblár himinn hvelfdist yfir.
Oftast fundum við okkur þó af-
skekkta staði, hljóðar víkur, girt
ar gnæsklettum. Þar lágum við
nakin í sólarhitanum og fundum
ástúð hinnar miklu Móður nátt-
úru gæla við hverja taug. Þess
á milli óðum við út í blásvalt
hafið eða lékum feluleik í sefinu.
Ég minnist sólskinsdags í garð-
inum heima hjá henni. Hún var
að leika á lútuna sína. Tónun-
um rigndi yfir mig, og ég horfcji
á hina hvítu, ótrúlega lipru fing
ur, sem dönsuðu háttbundinn
dans á strengjunum Hún sat með
hljóðfærið í fanginu, og laufið
yfir höfðum okkar óf mynztur
Framh. á bls. 2.