Morgunblaðið - 24.12.1960, Blaðsíða 15

Laugardagur 24. des. 1960
MORCVNBLAÐiÐ
15
mátt kaupa til að smyrja öll
þessi gangverk.
Það tök sinn tíma að pressa
leistana og merkja, og gat hann
ekki stillt sig um að fussa, þeg-
ar hann lét á þá miðana og bar
það saman við bókhaldið við-
komandi úrsmíðunum. Hann
færði í kladda nöfn eigenda að
öllum þeim klukkum, sem hjá
honum voru, dagsetninguna, þeg
ar viðgerð hófst, dagsetninguna,
þegar viðgerð lauk, einnig þau
erlendu heiti, sem stóðu á skíf-
unum.
Þegar hann kom að afhenda
bunka af nýprjónuðum leistum,
sagði Halldóra, sem tók á móti
þeim fyrir hönd félagsins, alltaf
eitthvað vingjarnlegt, sem hún
hélt, að Ingileifi þætti gott að
heyra, til að mynda: „Það er
handbragðið þitt, Ingileifur, á
þessu“. „Það er auðséð, að hér
heldur enginn klaufi á prjónum".
„Notalegt má það vera að ganga
í leistum, sem annar eins dverg-
ur og þú prjónar, góði minn“.
Ingileifur lét slíkt hól sem
vind um eyrun þjóta, stóð á eld-
húsgólfinu og anzaði ekki, var
fýldur fremur en hitt, því sann-
leikurinn var sá, að hann prjón-
aði einungis til þess að hafa
eitthvað í höndunum milli þess
sem hann leit á klukkurnar og
til að standa straum af óhjá-
kvæmilegum kostnaði samfara
viðgerðunum. Honum þótti —
sem fæddum úrsmið — prjóna-
skapur hégómi.
Þegar hann kom frá því að
skila af sér leistum og var með
greiðsluna í vasanum, gekk hann,
ef nauðsyn krafði, við í einhverri
búðinni og fékk sér könnu af
saumavélarolíu, smurði gangverk
in, þegar heim kom, tók miðana
og setti nýja í staðinn með ögn
hækkuðum viðgerðarkostnaði,
settist ef til vill niður, skrifaði
stöku eiganda nokkrar línur og
tilkynnti, að klukkan, sem hann
ætti hjá sér, væri — eins og
hann hefði áður tekið fram í
toréfi — tilbúin til afgreiðslu.
Eigendurnir ætluðu alltaf að
labba við hjá honum, þegar þeir
komu í kaupstaðinn, segja, að
þeir væru löngu búnir að fá sér
nýjar og betri klukkur, hefðu
ekkert við gömlu klukkurnar að
gera, en þurftu í svo mörgu að
snúast, að það gleymdist ævin-
lega.
— Robinson
Framh. af bls. 13.
ínson Krúsó varð annars fyrst
kunnur hér á landi af þýðingu
Steingríms Thorsteinssonar
skálds, sem út kom fyrst árið
1886. Er þetta kver í litlu broti
og ber nafnið: „Róbínson Krús-
óe. Þýðingar ágrip“. í eftirmála
segir Steingrímur: „í framan-
prentuðu ágripi er að mestu
leyti farið eptir frumsögu Defo-
es, nema að því er niðurlagið
snertir. Jeg hef haft fyrir mér
ágætt Róbínsons kver á þýzku
(Robinson nach Defoe fiir Jung
und Alt erzáhlt von F. Schmidt,
5. Aufl.) og þýtt eptir því þann-
ig, að jeg hef alstaðar haft hlið-
sjón af frumsögunni og lagað
hina íslensku þýðingu eptir
hennar orðum jafnframt.“ —
Þarna minnist Steingrímur sem
sagt á einn þeirra, sem endur-
sagt hafa sögu Defoes — og
þýðir að nokkru eftir kveri
hans.
— ★ —
Onnur frægasta endursögnin á
Róbínson Krúsó er svo eftir
landa J. H. Campes, Grábner að
nafní. — í hinum ýmsu endur-
sögnum hefir þjóðerni og heim-
kynni ævintýramannsins færzt
til og breytzt með ýmsum
hætti. Defoe lætur sinn Róbín-
son að sjálfsögðu eiga heima í
Englandi (fæddan í bænum
York, eða Jórvík), en Campe
gerir hann t. d. að Hamborgar-
búa — og í fyrstu Grábner-út-
gáfunum hefir Róbínson reynd-
ar fengið bústað í Kaupmanna-
höfn — og hann siglir á vit
ævintýra sinna gegnum Eyrar-
sund og Kattegat Síðar
breytti Grábner þessu þó, og
gerði Róbínson að nýju að Eng-
lendingi — nánar tiltekið Lund-
ýnabúa.
•— ★ —
Margar eru þær orðnar útgáf-
urnar og eftirlíkingarnar,
síðan Róbínson Krúsó fyrst sá
dagsins ljós fyrir 240 árum. Og
þótt ýmsar eftirlíkingar hafi á
stundum og sums staðar skyggt
nokkuð á frumverkið, mun það
þó sá Róbínson, er Daniel Deíöe
skapaði í upphafi, sem lengst
lifir. Enda hefir þróunin orðið
sú á síðari árum, að eftirlíking-
arnar hafa smám saman horfið
í skuggann á ný fyrir frumsög-
unni. Og enn er lítið eða ekkeirt
lát á vinsældum Róbínsons
Krúsós. Sagan er stöðugt gefin
út í nýjum og nýjum útgáfum
á ótal tungumálum, úti um all-
an heim — og eru ekki líkur
til annars en svo verði áfram,
meðan hraustir drengir bera út-
þrá í brjósti og unna óvenjuleg-
um ævintýrum.
Hvað varð um Selkirk?
En, að lokum. Hvað varð um
manninn, sem beint eða óbeint
virðist hafa orðið til þess, að
Defoe samdi ævintýrasöguna um
Róbinson Krúsó — söguna, sem
oft er talin meira lesin en nokk-
ur bók önnur, að Bibliunni
einni undanskilinni?
Alexander Selkirk hélt sig
við hinn saltá sjá og eyddi því,
sem eftir var ævi sinnar að
mestu leyti á höfum úti, oft
harla fjarri ströndum föður-
landsins. Er það næg skýring
þess, að hann komst aldrei — að
því bezt er vitað — í kynni við
Róbínson Krúsó, né frétti um
frama þann, er Defoe hafði af
sögunni — sem hann (Selkirk)
e. t. v. átti drjúgan þátt í. —
Selkirk andaðist skömmu eftir
1720 (sennilega 1723), snauður
maður og vinafár, eins og hann
hafði löngum verið. Mun hann
þá hafa verið tæplega fimmtug-
ur að aldri.
— ★ —•
Selkirk-eyjan, Mas a Tierra, er
ekki lengur eyðieyja. Hún
tilheyrir nú hinum menntaða
heimi — en um skeið notuðu
yfirvöld i Chile hana sem saka-
mannanýlendu. — íbúarnir lifa
aðallega af fiskveiðum, en góð
fiskimið eru á þessum slóðum.
Einkum eru humarveiðar mikið
stundaðar, enda fá eyjarskeggj-
ar gott verð fyrir humarinn í
Chile. — í frístundum sínum
dunda þeir svo, að sögn, gjarna
við að leita fjársjóða sjóræn-
ingja, sem munnmæli herma, að
grafnir séu á eyjunni —
en ekki hafa menn víst auðgazt
að marki á slíkri leit enn sem
komið er — hvorki þarna né
annars staðar. Sjóræningjar virð
ast hafa kunnað vel að fela fjár
sjóði sina — eða þá verið fátæk
ari en margar sagnir herma.
— ★ —
Uppi á háu bjargi, sem gengur
bratt í sjó niður á Mas a
Tierra, hafði Selkirk sinn sjón-
arhól, hvaðan hann skyggndist
oft eftir skipaferðum. Þarna
gefur nú að líta minningartöflu,
sem á er ritað:
Til minningar um
ALEXANDER SELKIRK
sjómann
fœddan í Largo, greifadæminu
Fife i Skotlandi. Hann liföi al-
einn á eyju þessari í ff ár og 4
mánuði. Hann fór í land af
skútunni „Cinque Port“ áriö
1704, en var tekinn héöan um
borö í skipiö „Duke“ hinn 12.
fébv. 1709. Tafla þessi er reist
viö sjónarhól Selkirks, af Pow
ell skipherra og yfirmönnum á
H.M.S. „Topaz“, áriö 1868.
— ★ —
Og hér látum við lokið þessu
sundurlausa spjalli um Dani
el Defoe, Róbínson Krúsó og
Alexander Selkirk — og „sög-
una að baki sögunni“. H. E.
Húsið, þar sem Twain hót
blaðamennskuferil sinn.
og les upp úr beztu verkum hans
við mikla hrifningu. Bækur
Twains eru enn gefnar út í stór-
um upplögum og eru vinsælli en
nokkru sinni fyrr.
Þó að hálf öld sé liðin síðan
Mark Twain lézt, lifir hann

— Kímnísskáldið
Framh. af bls. 3
hann, sem hafði til að bera svo
einstæða kímnigáfu, skyldi enda
ævina, sem bitur maður.
Síðustu árin ritaði Mark
Twain endurminningar sínar, en
þær voru, eins og hann orðaði
það, skrifaðar úr gröfinni. Það
mátti ekki gefa þær út fyrr en
að honum látnum og ekki eru
mörg ár síðan að þær komu út í
fyrsta sinn í óstyttu formi. Les-
andinn, sem vonaði að upplifa
enn einu sinni skemmtilegar
stundir í félagsskap kimniskálds
ins varð fyrir vonbrigðum. Mark
Twain var orðinn sorgmæddur,
einmana og niðurdreginn, sú
kímni er gerði hann frægan kem
ur aðeins fram á stöku stað.
Nú eru fimmtíu ár liðin frá
dauða hans og þó er langt frá
þvi að frægð hans sé gleymd.
Nýlega kom fram á sjónarsviðið
ungur maður, Hal Hoolbrok, sem
ferðast um í gervi Marks Twains
QLkL
lecj fo
Farsælt komandi ár.
leifl joi
DANÍEL
Veltusundi 3.
i
I
I
(b GLER H. F.
JQ^G^Q^O' ^Q^C^Q=*(r^Q=!*<F5*Q=^
| CjLktea iót!f'
(
J . ,
| CjtekLq fót!\
iGott og farsælt komandi ár.,
J Þökkum viðskiptin á liðna k
árinu. |
| FISKBÚÐIN 9)
tHóImgarði 34 og Sogavegi 158^5
Sérhver nýjung — glœsileg framleiðsla
úr Bœheims gleri
Ávaxtasettið, í nýtízku lögun í mismunandi pastellitum,
sem náð hafa vinsældum meðal allra unnenda fagurra
og dýrmætra hluta.
Þér getið fengið þau í öllum
sérverzlunum.
GLASSEXPORT
Fraha Liberec Tékkóslóvakla