Morgunblaðið - 08.07.1961, Side 2

2
MORCVTSBL 4 ÐIÐ
Laugardagur 8. júlí 1961
— Greiðslujöfnuður
Framihaild a£ bls. 1.
GREIÐSLUJÖFNUBUR 1959 og (án skipá og flugvéla) 1960
(m. kr. reiknað á nýja genginu)
I. Vörur og þjónusta: 1959 1960
Innflutningur 2.891 2.583
Önnur gjöld 972 971
3.863 3.554
Útflutningur 2.476 2.532
Aðrar tekjur 1.200 1.213
3.676 3.745
Greiðsluafgangur ( + ) eða halli (-f-) á
vörum og þjónustu II. Afborganir lána og ýmsar fjármagns- . -H 187 + 191
hreyfingar (nettó) -f- 281 -f- 191
Heiídarhalli á greiðslujöfnuði . -f- 468 0
(5
/l*tA /5 hnúior\
SV SO hnútor
k Snjótomo
• Oíi
\7 Skúrir ÍC Þrumur mx KuMaahil ZS* Hitaskit H Hmt L& Laot
T!1 nánari skýringar tölum
töflunnar skal þetta tekið
fram:
Hvað er greiðslujöínuður?
GREIÐSLUJÖFNUÐUR er yfir-
lit yfir allar greiðslur til okkar
og frá okkur. Þessum greiðslu-
jöfnuðí er skipt í tvo aðalhluta,
þ. e. greiðslur fyrir vörur og
þjónustu annarsvegar og fjár-
magnshreyfingar hinsvegar.
Á greiðslum fyrir vörur og
þjónustu sjást annarsvegar
greiðslur fyrir innflutning og
þjónustu sem við kaupum af öðr-
um þjóðum, til dæmis leigur á er-
lendum skipum eða útgjöld ís-
lenzkra ferðamanna erlendis og
hinsvegar greiðslur fyrir útflutn-
ing okkar og þær greiðslur sem
▼ið móttökum frá öðrum þjóðum
fyrir þjónustu, sem við ynnum,
af hendi fyrir þær, til dæmis
tekjur íslenzkra skipa og flug-
véla og útgjöld erlendra ferða-
manna á íslandi.
Mismunurinn á þessu tvennu
er þá kallað greiðsluafgangur eða
halli á vörum og þjónustu.
Sé greiðsluafgangur þýðir það
að við seljum öðrum þjóðum
meira af vörum og þjónustu en
þær selja okkur, og ef halli er á
vörum Og þjónustu, þá kaupum
við meira af vörum og þjónustu
en við seljum þeim.
Árið 1959 varð niðurstaðan sú,
þegar innflutningur skipa og flug
véla er ekki talinn með, að halli
varð á vörum og þjónustu að
upphæð 187 milljónir kr. Árið
1960 varð hinsvegar greiðsluaf-
gangur, sem nam 191 milljón kr.
Fjármagns hreyfingar —
afborganir af lánum
Á fjármagnshreyfingar eru
færðar ýmsar greiðslur, sem við
erum skuldbundnir til þess að
inna af hendi. Eru það fyrst og
fremst afborganir af lánum og
nokkrir aðrir liðir. Til þess að fá
það fram, sem nefnist heildar-
greiðsluafgangur, þá þarf að bæta
þessum liðum við greiðsluafgang-
inn eða hallann á vörum Og þjón-
ustu. Þessi heildarhalli var á ár-
inu 1959 468 millj. kr. Á árinu
1960 varð hann hinsvegar eng-
inn Og heldur enginn greiðslu-
afgangur.
Á árinu 1959 vantaði okkur
þannig 468 millj. kr. til þess að
greiða þær vörur og þá þjón-
ustu, sem við keyptum af öðrum
þjóðum umfram þær vörur og
þjónustu, er við seldum þeim,
og til að geta staðið við skuld-
bindingar okkar um afborganir
lána og annað því um líkt.
Á árinu 1960 höfum við
aftur á móti ekki aðeins get-
að greitt alla þá vöru og þjón
ustu, sem við höfum keypt af
öðrum þjóðum, heldur höfum
við átt nægilega mikið af-
gangs til þess að mæta öllum
skuldbindingum okkar.
Skip og flugvéiar teknar út úr
Nauðsynlegt er að taka skip Og
flugvélar út úr, þegar slíkur sam
anburður er gerður af tveim á-
stæðum:
1. Innflutningur skipa og flug-
véla er mjög ójafn frá ári til árs
og getur þess vegna skekkt all-
an samanburð mjög.
2. Þau skip og flugvélar, sem
flutt voru inn árið 1960 voru
pöntuð á árunum 1958 og 1959.
Þess vegna er áhrifa efnahags-
ráðstafana núverandi " ríkis-
stjórnar ekki farið að gæta á
þennan innflutning.
Ef ekki hefði verið um neinar
aðrar fjármagnshreyfingar að
ræða heldur en þær, afborganir
lána Og slíka liði, sem ganga inn
í heildarhallann, þá myndi gjald-
eyrisstaðan versna jafnmikið og
heildarhallanum nemur eða
batna jafnmikið og heildar-
greiðsluafgangnum nemur.
Gjaldeyrisstaðan batnaði um
261 millj. kr. 1960
En einnig koma aðrar fjár-
magnshreyfingar til greina, bæði
lántökur opinberra aðila Og einka
aðila, og hagnýting gjaldfrests í
innflutningnum.
Þessar fjármagnshreyfingar
gerðu það að verkum að gjald
eyrisstaðan versnaði ekki um
468 millj. kr. á árinu 1959
heldur aðeins um 239 milij.
kr. og gjaldeyrisstaðan var
ekki óbreytt á árinu 1960 held
ur batnaði hún um 261 millj.
kr.
Skýringin á því er sú, að í stað
þess að lausaskuldum væri safn
að erlendis, hafa komið föst lán
til langs tíma og hagnýting þess
greiðslufrests erlendis, sem end-
urreist lánstraust þjóðarýinar
hefur skapað.
Þess má geta, að árið 1960 eru
skip og flugvélar fluttar inn til
landsins fyrir 594 millj. kr. en ár-
ið 1959 fyrir 291 millj. kr.
Sú mikla breyting, sem á hefur
orðið í sambandi við erlendar
lántökur er fyrst og fremst fólg-
in í því, að nú fær hið opinbera
eingöngu föst lán til langs tíma.
Áður en núverandi ríkisstjórn
gerði viðreisnarráðstafanir sínar
var lánstraust þjóðarinnar ger-
samlega þorrið. Bráðabirgðalán
hrúguðust upp hjá bönkunum.
Fyrir slíka skuldasöfnun er nú
algerlega tekið.
vegna verður hægt að vera
á síldveiðum, en einhver þoku
slæðingur verður á miðunum.
Veðurhorfur kl. 22 í gær-
kvöldí:
SV-land til Breiðafjarðar
og SV-mið til Breiðafjarðar-
miða: Breytileg átt og rign-
ing eða súld, en NV-kaldi og
léttskýjað á laugardag.
Vestfirðir, NA-land og mið-
in: A-gola og síðar NA-kaldi,
rigning öðru hverju, víða
þoka á miðunum.
Austfirðir, SA-land, Aust-
fjarðarmið og SA-mið: SA-
gola og rigning eða þoku-
súld, léttir víða til með NV-
til og verða gott veður Og sól- átt á laugardagskvöld.
LÆGÐIN fyrir vestan landið skin sunnan lands nú um Horfur á sunnudag: Hæg
er á hreyfingu austur Og var helgina. Vindur mun einnig breytileg átt, léttskýjað og
því búizt við að létta mundi verða hægur, svo að þess víða dálítil rigning.
Tíðindalaust af
síldarmiðunum
í GÆH og fyrrinótt var heldur stúlkur. Búið er að salta í rúmar
dauf síldveiði og í gærkvöldi
hafði aðeins frétzt af einum báti
á ieið í land með síld, Leifi Ei-
ríkssyni, sem ætlaði til Siglu-
fjarðar með 300 tunnur. Veðrið
var sæmilegt á miðunum, þó
kominn kaldi á austurhluta
þeirra. Ægir hafði fært sig vest-
ur, en engar fregnir borizt frá
honum, er blaðið fór í prentun.
Fréttaritari blaðsins á Siglu-
firði símaði í gær: Síðastliðinn
sólarhring hefur verið dauíara
yfir síldveiðum en áður. Af vest-
ara svæðinu hafa tilkynnt komu
sína sl. sólarhring 27 skip með
16.600 tunnur, sem fóru bæði í
salt og bræðslu. Síðan klukkan
8 í morgun hafa eftirtalin skip
fengið síld: Þorkell GK 150,
Ingjaldur SH 650, Fanney SF
100, Jón Finnsson 200, Árni Þor-
kelsson KE 400, Pétur Jónsson
650, Vatternes 650 tunnur. — Gj.
Og frá Raufarhöfn barst eftir-
farandi skeyti: í dag hafa land-
að í bræðslu Dalaröst 735 hektó-
lítra, Sigurbjörg 288, Mummi
255, Hafrún 633, Helga frá Húsa-
vík 387, Heimir SU 100, Sigurður
Bjarnason 438.
Saltað var á öllum stöðvunum
í dag, en með minna móti. — E.
• Fyrsti bátur til Eskifjarðar
Fréttaritari blaðsins á Eski-
firði símaði: Fyrsti síldarbátur-
inn kom hingað frá Eskifirði í
nótt með síld. Það var Seley SU,
sem landaði 635 uppmældum
tunnum í salt og 440 málum í
bræðslu. Þessa síld fékk Seiey
norður af Sléttu og var 20 tíma
með hana hingað. — Gunnar.
Fréttaritarinn á Húsavík sím-
aði um stöðuga síldarsöltun: —
Alla þessa viku hefur verið hér
síldarsöltun og saltað eftir því
sem fólk hefur getað. Hér hefur
ekki skort kvenfólk heldur karl-
menn, þó aðeins vinni heima-
Narfi með karfa af
Grænlandsmiðum
NARFI landaði hér í gær, 250
tonnum af karfa, sem veiddist á
miðunum við V-Grænland. Guð-
mundur Jörnindsson sagði Mbl.,
að þetta hafi verið fremur erfið
veiðiferð þar eð engin önnur ís-
lenzk skip voru á þessu svæði og
Narfi hefði því verið að leita fyr
ir sér mestallan tímann. Sums
staðar hefði verið reitingsafli,
annars staðar minna.
Narfi heldur áfram að veiða
í ís. Sama er að segja um Geir og
Hvaífell, sem veiða hér við land.
Freyr er líka á heimamiðum, var
kominn með 120 tonn eftir 6
daga, bezti afli, sem heyrzt hef-
ur um í langan tíma.
Haukur mun hafa farið á Græn
landsmið til veiða í ís. Annars
eru togararnir við Grænland all-
ir að veiða í salt, búnir að vera
í tvö mánuði og eru flestir komn
ir með 3—400 tonn. Þeir eru
norðarlega, allt norður á Store
Hellefiskbank, og þar hefur afl-
inn verið ágætur undanfarna
daga. í gær var þar samt brælar
Togararnir, sem veiða í ís,
leggja allir upp hér heima. Út-
flutningsverzlunina skortir
ýmsar frystar fisktegundir til-
finnanlega, m.a. karfa, bæði fyr-
ir Bandaríkjamarkað og Rúss-
land.
10 þús. tunnur á þremur söltun-
arstöðvum og mest af því í þess-
ari viku.
Og frá Ólafsfirði símaði frétta-
ritari blaðsins: — Búið er að
salta í 16.330 tunnur, sem skipt-
ast þannig milli söltunarstöðva:
Jökull 5470, Auðbjörg 5450, Stíg-
andi 5110. f dag hefur komið hér
eitt skip með 650 tunnur, Guð-
björg ÓF, og Hólmanes er rétt
ókomið með 450 tunnur. — Jakob.
Vörubílstjórafélög
veita Þrótti stuðning
í FYRRAKVÖLD samþýkkti Fé-
lag vörubílaeigenda í Keflavík
að afgreiða ekki Reytkjaivík-
urskip í Keflavík eða fram-
kvæma aðra vinnu, sem
gæti verið verbfalllsbrot gagn-
vart vörubílsstjórafélagmu
Þrótti í Reykjavík, en halda ann-
ars áfram vinnu innan Kefla-
víkur og bíða eftir frekari sam-
stöðu við önnur nágrannafélög.
í gærkvöldi var fundur í Fé-
lagi vöruibílaeigenda í Hafnar-
firði' og samþyfckt stöðvun á
flutningi till og frá Reykjavík,
þangað til annað verður ákveð-
ið. Innan Hafnarfjarðar helduir
vinna áfram með eðlilegum
hætti.
f gærkvöldi var einnig fund-
ur í vörubílstjórafélaginu Val-
var um hugsanlegt samúðarverk-
fall við Þrótt á einhverjum
grundvelli. Var fundinum ekkl
lofcið, þegar blaðið fór í prentua
og engin afstaða tekin.
Þess má geta, að vörubílstjóra
félagið Mjölnir í Árnessýslu
stöðvaði alla flutninga á sandi
frá Eyrarbafcka til Reykjavíkur
í upphafi verkíalls Þróttar.
Teppasýning frá Álafossi
UM HELGINA mun Álafoss h.f.
hafa sýningu á gólfteppum í aðal
útsölu sinni, sem er Teppi h.f.
í Austurstræti í Reykjavík. Verða
þar til sýnis þær 22 mynsturteg-
undir, sem fyrirtækið hyggst
hafa á boðstólum til næstu ára-
móta, ásamt nokkrum eldri gerð
um.
Fyrir 3 árum hóf Álafoss gólf-
teppaframleiðslu, og sagði Ás-
björn Sigurjónsson blaðamönn-
um í viðtali í gær, að þar sem
markaður væri lítill hér á landi
fyrir verksmiðjuiðnað, þá væri
vandinn sá að breyta sem oftast
um liti og mynstur. Sagði hann,
að gólfteppatízkan í Evrópu hefði
nú í tvö ár mjög beinzt að gráum,'
hvítum og svörtum litum saman
og einnig nokkuð að drappgráu
og gulu og Álafoss hefði reynt
að fylgjast með eins og sjá mætti
á sýningunni.
Álafoss framleiðir nú gólfteppi
í 3 breiddum, 68,78 og 366 sm.
breiddum, með lykkju, lykkju-
flosi og flosi. Sl. ár voru fram-
leiddir nærri 40 þús. m af gólf-
dreglum þar, en ef á þarf að
halda er hægt að framleiða 60—.
70 þús. m. með vélakosti verk-
smiðjunnar á ári.
Ásbjörn sagði að Álafoss hefði
verksmiðjuútsölu á Álafossi og
víðast hvar í kaupstöðum og
kauptúnum á landinu væru um-
boðsmenn, sem seldu Álafoss —
Wilton teppi. Aðalútsalan er
Teppi h.f. í Reykjavík og er for-
stjóri hennar Sigurður Árnason.
Þar er sýningin og verður hún
opin frá kl. 9 á laugardagsmorg-
un til kl. 10 um kvöldin og á
sunnudag kl. 13—22.
Formósa
óttast
vinslit af hdlfu
Bandaríkj anna
London, 7. júlí (Reuter)
STÓRBLAÐIÐ „Daily Tele-
graph“ sagði í dag, að svo virð-
ist sem mikils háttar misklíð
væri að koma upp með Banda-
rí! jastjórn og kínversku þjóðern-
issinnastjórninni á Formósu.
ntl Meginástæðan sé sú, að Banda-
ríkin hafi það nú til alvarlegrar
athugunar að veita stjórn Ytri-
Mongólíu stjórnmálalega viður-
kenningu.
Þá segir blaðið, að Formósu-
stjórn óttist mjög, að ríkisstjórn
Bandaríkjanna hafi nú í hyggju
að breyta um stefnu gagnvart
kommúnistastjórninni í Peking
— og muni jafnvel fallast á það,
að hún fái sæti Kína hjá Sam-
einuðu þjóðunum, í stað Formósu
stjórnarinnar.
Hið vitra og áhrifamikla blað
Guardian í Manohester sagði í
dag í ritstjórnargrein, að þaS
mundi raunar leysa mörg vanda-
mál, ef þjóðernissinnastjórnin á
Formósu hyrfi úr samtökum Sam
einuðu þjóðanna.