Morgunblaðið - 24.12.1961, Page 11

!T Sunnudagur 24. des. 1961
MOnCVNBLAÐIÐ
59
Hann h efur víst séð stærra ljós og fylgt t því . . .
i f „Veiztu það, væni minn, að
enginn piltur sem hér hefur ver-
ið hefur fárið með mat fyrir mig
tvo vetur í röð. Þeir hætta allir
eftir einn vetur, eða ég leysi þá
undan >ví af því þeir skammast
Þín fyrir það. En það á ekki að
ekammast sín fyrir að vera góður
pg gera gott verk“.
U „Nei“, sagði pilturinn.
„Hann sem ég var að tala um
íáðan skammaðist sín ekki fyrir
að vera góður. En hann er dáinn
fyrir þrjátíu og fimm árum. Guð
kallaði hann til sín“.
Hún opnaði augun aftur og
ihorfði á hann:
„Hann var talsvert eldri en
þú“.
„Hvernig dó hann?“ áræddi
pilturinn að spyrja.
„Hann varð úti, væni minn.
Hann var á leiðinni heim til mín
úr verstöð fyrir norðan óg þurfti
að fara yfir mörg fjöll. Þetta var
é jólunum. Ég átti von á honum
og hlakkaði til að sjá hann, því
mér þótti vænt um hann, vænna
en aðra menn. En hann kom ekki
þá“.
„Kóm hann seinna?“ spurði
pilturinn.
„Já, en þá var hann dáinn. Það
skall á stórhríð, en ég vonaði að
hann kæmist samt heim, því
hann var karlmenni. Ég lét loga
kertaljós í glugganum mínum
alla nóttina til þess að reyna að
vísa honum veg. en hann hefur
víst séð stærra ljós og fylgt því.
Síðan læt ég alltaf loga kertaljós
í glugganum hjá mér, svo hann
finni mig þegar minn tími er
kominn".
Hún þagnaði andartak, en pilt-
Inum fannst líða eilífð áður en
hann heyrði aftur rödd hennar
úr fjarska:
„Það voru ekki gleðileg jól
heima þá. Svo fannst hann þegar
hríðinni slotaði, helfrosinn og
hafði gengið stóran hring kring-
um bæinn. En ég ákvað að lifa
fyrir hann, eins og hann hafði
dáið fyrir mig. Þess vegna þykir
ínér vænt um öll dýr og menn“.
' Hún þagnaði aftur, en hélt svo
éfram breyttri röddu:
„Hvað er ég annars að segja
þér þetta, væni minn, ég tala
ekki um þessa hluti. Þeir eru
ekki til þess. En það er senniiega
ef því þú ert svipaður honum í
útliti. Það er engin mynd til af
bonum. Þá var ekki farið að taka
myndir. En það gerir ekkert til,
það er hvort eð er mynd hjartans
sem guð framkallar á efsta degi
j r. • Hvað ætlarðu annars að segja
mér, væni minn, þér lá eitthvað
á hjarta, þú ætlaðir að segja
mér eitthvað um dýrin okkar".
Pilturinn hrökk við. Hann
hafði aldrei heyrt ráðskonuna
. tala svona mikið. Það ruglaði
hann í ríminu. En von bráðar
éttaði hann sig: Hann varð að
eegja henni strax frá dýrunum,
Bvo henni brygði ekki of mikið.
Hann hóf að segja henni frá
rottueitrinu og dauðu rottunum,
en hún lá svipbrigðalaus í rúm-
inu á hieðan. Þegar hann hafði
Btamað öllu út úr sér andvarpaði
hún og hóf að flytja bæn með
lokuð augun. Svo opnaði hún
augun, horfði á piltinn hrygg á
svip og sagði:
„Nú skalt þú fara að sofa,
væni minn“.
Piiturinn gekk að dyrunum og
leit um öxl um leið og hann opn-
aði þær og gekk út. Ráðskonan
horfði í kertaljósið, sem var blátt
við kveikinn og myndaði geisla-
baug út frá honum.
Hún mætti ekki á \enjulegum
tíma í eldhúsið um morgun-
inn. Ráðsmaðurinn böl§ótaðist út
af fjarveru hennar og sendi
vinnukonu upp til að sækja
hana. Vinnukonan kom von bráð
ar aftur og sagði að hún væri
alveg að koma. Þegar hún kom
virtist hún eins og hún átti að
sér, Ráðsmaðurinn spurði hvern
fjandann hún væri að láta bíða
eftir sér, hvort hún þættist
kannski vera veik. Hún svaraði
honum engu og gekk þegj andi að
sagðist ráðsmaðurinn verða að
fara til borgarinnar.
„Ég á smáerindi", sagði hann
við ráðskonuna.
„Þú ert ekki vanur að segja
mér eða öðrum frá hyggju þinni
eða erindum“, sagði ráðskonan.
„Ég ætlaði bara að vita hvort
þig vanhagaði um eitthvað“.
„Ég þarfnast einskis", sagði
ráðskonan.
Ráðsmaðurinn kom aftur
skömmu eftir hádegi. Með hon-
um voru tveir stórvaxnir lög-
regluþjónar í jeppabíl. Vinnu-
mennirnir sáu að þeir voru
vopnaðir byssum. Þeir fóru
beina leið í útihúsin með ráðs-
manninum. Þaðan heyrðust öðru
hverju skothvellir góða stund.
Ráðskonan heyrði skothvellina
og spurði búbílstjórann, sem kom
að fá sér mat eftir ferðina, hvað
verið væri að skjóta.
„Það eru bara menn að æfa
sig“, sagði hann.
aði hann bílstjórann á eintal.
Það var ekki fyrr en síðar
um daginn að í ljós kom hvað
þeim hafði farið á milli. Vinnu-
konurnar sáu búbílstjórann laum
ast með poka á flötina fyrir
framan eldhúsgluggana. Þar
hvolfdi hann úr honum og hrað-
aði sér síðan á brott með tóman
pokann. Vinnukonurnar gengu
að einum eldhúsglugganum til að
forvitnast um hvað hann hefði
skilið eftir á flötinni, en hrukku
óðara frá honum aftur og ráku
upp skelfingaróp. Á flötinni fyrir
framan gluggan lágu milli fimm-
tán og tuttugu blóðug kattahræ.
Ráðskonan kom þegar hún
heyrði hljóðin í vinnukonunum.
Hún sá hvert þær horfðu og gekk
að sama glugganum. Vinnukon-
urnar sáú að hún stirðnaði upp
við eldhúsborðið og þegar hún
sneri sér undan og ætl-
aði að ganga frá borðinu riðaði
hún. Þær hlupu strax til hennar
og leiddu hana út úr eldhúsinu
og upp í herbergi hennar. Hún
mælti ekki orð á leiðinni en skalf
frá hvirfli til ilja. Þegar þær
höfðu lagt hana út af í rúmið
bað hún þær að láta sig eina.
Þær hlýddu með semningi.
„Ég held ég komi ekkj niður
í kvöld“, sagði hún um leið og
þær lokuðu dyrunum.
Við kvöldverðarborðið skipaði
ráðsmaðurinn þeim að sækja
ráðskonuna, en þær sögðu að hún
væri lasin og kæmi ekki niður.
Ef hann vildi gæti hann sjálfur
farið upp og talað við hana.
Ráðsmaðurinn hló og lét sem
ekkert væri. Enginn horfði út
um gluggann eða á ráðsmanninn
nema hundurinn. Ráðsmaðurinn
var þögull við borðið.
Síðar um kvöldið kom einn af
.vinum ráðsmannsins í heimsókn,
Skömmu seinna heyrðist hlátur
úr herbergi ráðsmannsins og loks
söngur, sem þagnaði ekki fyrr
en ráðsmaðurinn fylgdi vini sín-
um út á hlað þar sem bifreið
hans beið. Þá heyrðu sumir
vinnumannanna, sem ekki höfðu
getað sofið fyrir gleðskapnum,
gest ráðsmannsins segja:
„En ég sný ekki aftur með það,
verkum sínum. Hann reiddist
þögn hennar og sagði:
„Þú hefur kannski étið rottu-
eitur?“
Svo hló hann og búbílstjórinn
tók undir hláturinn af einhverj-
um ástæðum. Allir aðrir horfðu
niður í matinn. En. r/ðskonunni
virtist ekki bregða við tal ráðs-
mannsins eða hlátur og nélt
þegjandahætti sinum áfram.
Næsta morgun lét hún einnig
sækja sig — og þar næsta dag.
Ráðsmaðurinn var sótrauður í
framan af bræði í hvert sinn og
hellti sér yfir hana, kallaði hana
letidýr og hafði allt á hornum
sér, en það kom fyrir ekki, hún
breytti ekki þessum nýja siði sín-
um og svaraði ekki gömlum sið-
um hans. Ráðsmaðurinn lét skap-
vonzku sína bitna á hjúum sín-
um — öllum nema hundinum.
Einn morgun skipuðust veður
í lofti. Ráðsmaðurinn tók henni
með bugti og beygingum og var
yfirmáta elskulegur. Hún lét sér
ekki heldur bregða við þessi
vinarhót og gekk að sínu eins
og venjulega. Eftir morgunmat
„Betur að skotmörkin væru
ekki lifandi”, sagði ráðskonan.
„Það eru að minnsta kosti ekki
menn“. sagði bílstjórinn.
„En það eru menn sem eru að
skjóta“, sagði ráðskonan, „er
það ekki?“
„Það eru lögregluþjónar",
sagði bílstjórinn.
„Þá ætti þetta að vera löglegt
fyrir mönnum", sagði ráðskonan
og gekk hægum skrefum fram i
búr.
Skömmu síðar kom ráðsmað-
urinn með lögregluþjónanna inn
í eldhús og kallaði á ráðskonuna.
„Þessir piltar þurfa að fá mat“,
sagði hann þegar hún kom, „þeir
eru sannarlega búnir að vinna
fyrir mat sínum, einhverju öðru
en kattarkjöti, ha ha“.
Lögregluþjónarnir brostu, en
urðu vandræðalegir þegar þeir
sáu að ráðskonan tók ekki undir
glensið. Hún gekk þegjandi fram
í búr aftur og lét vinnukonurnar
þjóna þeim til borðs. Ráðsmað-
urinn virtist láta sér það vel
lynda að þessu sinni. Þegar lög-
regluþjónarnir voru farnir kall-
Gísli minn, að þetta sé einkenni-
legur máti að tjá konu ást sína,
einkum þegar hún er komin á
þennan aldur“.
Víndrykkjan hafði ekki bæt-
andi áhrif á skap ráðsmanns-
ins morgurunn eftir. Hann skip-
aði vinnukonunum með þjósti að
sækja ráðskonuna þegar í stað.
Vinnukonan. sem hafði farið upp,
kom eftir nokkra stund aftur og
sagði að ráðskonan anzaði sér
ekki. Ráðsmaðurinn varð óður
af bræði.
„Nú er nóg komið“, öskraði
hann, „það minnsta sem hún get-
ur gert er að láta vita að hún
sé lasin, þegar ég sendi eftir
henni“.
„Þú getur þá reynt sjálfur",
sagði vinnukonan óttaslegin.
„Já, hvort ég skal tala yfir
hausamótunum á henni“, sagði
ráðsmaðurinn og rauk á fætur.
Allir sátu kyrrir við matar-
borðið og biðu. Hundurinn virt-
ist í fyrstu ætla að fylgja ráðs-
manninum, en gekk í hring á
eldhúsgólfinu og lagðist fram á
lappir sínar. Brátt heyrðust
öskrin í ráðsmanninum, en ekki
orðaskil. Þegar góð stund hafði
liðið með sama áframhaldi sagði
búbílstjcrinn allt í einu:
„Þetta gengur ekki. ríann drep-
ur kerlinguna með þessum óhljóð
um. Kannski er hún líka alvar-
lega veik“.
Hann stóð upp og nokkuð af
vinnufólkinu fylgdi honum eftir,
en aðrir sátu kyrrir við borðið.
Ráðsmaðurinn var enn að ham-
ast á hurðarhúninum á dyrunum
að herbergi ráðskonunnar þegar
hin komu úpp.
„Hún er kannski veik“, sagði t
bílstjórinn við ráðsmanninn.
„Ætlar þú kannski að lækna
hana?“, hreytti ráðsmaðurinr. út
úr sér og bílstjórinn dró sig í hlé.
„Fjandann ætli hún sé veik“,
öskraði ráðsmaðurinn og virtist
helzt vera að tala til ráðskon-
unnar, því h„nn virti vinnufólk-
ið ekki viðlits.
„Hún ætti að minnsta kosti að
geta talað, en hún virðist hafa
verið að missa málið undanfarna
daga. Hún var að verða eins og
mállaust dýr“.
Hann gerði enn eii.a atrennu
að hurðarhúninum, en ekkert
hljóð heyrðist að innan. Þegar
hann sá að fyrirhöfn hans
var til einskis missti hann
stjórn á sér. Áður en nokkur
áttaði sig á hvað var að gerast
tók hann undir sig stökk og
kastaði sér á hurðina. Hún
hrökk upp undan þung'a hans
Og hann hentist kylliflatur
inn á mitt gólf.
Ráðskonan lá V rúminu með
opin augun og virtist horfa á
ráðsmanninn, þar sem hann lenti
á gólfinu fyrir framan rúm henn-
ar og leit upp til hennar. Hann
ætlaði að segja eitthvað, en orðin
dóu á vörum hans. Eftir
stundarkorn reis hann silalega á
fætur, drjúpti höfði og leit svo
út um gluggann. Hvað hann sá
veit enginn. Hann náfölnaði allt
í einu og augun urðu stjörf.
Úti var ekkert að sjá nema
fjöllin, en útbrunnið kerti
í gluggakistunni. Hann leit einu
sinni enn á andlit ráðskonunnar
og slegið hárið sem féll á hvíta
sængina. Síðan reikaði hann út
um dyrnar án þess að líta á
fólkið, sem vék þegjandi undan.
Búbílstjórinn læddist skömmu
síðar út á eftir honum og fjar-
lægði kattarhræin.
Enginn sá raðsmanninn næstu
daga. Vinnufólkið tók að sé að
sjá um undirbúning jarðarfarar-
innar undir stjórn bílstjórans.
Ráðsmaðurinn kom ekki niður til
að borða á daginn og enginn
færði honum mat upp. Hundur-
inn lá daga og nætur fram á
lappir sínar fyrir utan dyrnar að
herbergi hans, en kom öðru
hverju niður til að fá sér matar-
bita og fór síðan upp aftur.
Daginn sem jarðarförin fór
fram sá fólkið.ráðsmanninn fyrst.
Hann var hljóðlátur, en ákveð-
inn þegar hann sagði fyrir verk-
um. Þegar líkfylgdin hélt frá
húsinu elti nundur fáðsmanns-
ins líkbílinn og varð undir hon-
um. Það var í eina skiptið sem
hann heyrðist gelta. Óhug sló á
fylgjendurna nema ráðsmanninn
að því er virtist. Hann steig út
úr búbílnum og gekk til hunds-
ins eins og aðrir. Þegar hann
hafði horft nokkra stund á sund-
urkraminn hundsskrokkinn sneri
hann sér að prestinum og sagði:
„Það þýðir sjálfsagt ekki að
fara fram á að hann verði jarð-
aður við hlið ráðskonunnar?“