Morgunblaðið - 24.12.1961, Page 14

62
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. des. 1961
manna
LIPUR f AKSTRl
ÓDÁR í REKSTRI
LOFTKÆLD VÉL
NÆGAR VARAHLUTABIRGÐIR
ÚTLIT SEM ALLIR ÞEKKJA
KOSTAR
AÐEINS
þúsund krónur
Alltaf
fjölgar
Volkswagen
Heildverzlunín HEKL.
Hverfisgötu 103 — Sími 11275
BEZTU jólagjafirnar hafa
mennimir fengið í h*ndur
umbúðalaust og af tilviljun.
Takið til dæmis hið vinsæla
Ijóð Heims um ból og lagið
við það, sem sungið er um
jólin í öllum löndum heims.
Ljóðið varð til í lítilli kirkju
í Austurríki fyrir 142 ámm
— vegna þess að það voru
mýs í kirkjunni.
Sagan segir, að fáum dög-
um fyrir aðfangadag árið
1818 hafi mýs komizt inn í
kirkjuorgelið í þorpi nálægt
Amsdorf í Austurríki og nag-
að göt á orgelbelginn. Afleið
ingin varð vitanlega sú, að
loftið streymdi úr belgnum í
gegnum götin, og eins og all-
ir vita kemur ekkert hljóð
úr orgeli, sem er með loft-
lausan belg. Nú voru góð ráð
dýr, og sóknarpresturinn,
síra Josef Mohr, sá, að eitt-
hvað varð að gera fyrir jóla-
guðsþjónustuna, svo að fólk-
ið yrði ekki fyrir vonbrigð-
um.
í>á var það þegar síra Mohr
var á göngú lcvöld eitf, að
hann nam staðar á hæð rétt
Beztu jólagjafirnar
fyrir utan þorpið. Það var
allt hljótt og friðsælt og birtu
lagði frá björtum stjörnum og
tungli. Þá datt honum í hug,
að þannig hefði verið umhorfs
í Betlehem, um það ieyti sem
frelsarinn fæddist. Og orðin
komu ósjálfrátt upp í huga
hans: „Heims um ból, helg
eru jól; signuð mær, sons guðs
ól........“
Þegar hann kom aftur til
þorpsins, gekk hann rakleitt
í kirkjuna og skrifaði niður
þessar ljóðlínur og lauk við
ljóðið. Næsta dag sýndi hann
stjórnanda kirkjukórsins,
Franz Gruber, kvæðið og bað
hann að búa til lag við það.
Aðfangada'gskvöld rann
upp, og enn voru músargötin
á orgelbelgnum. En það skipti
ekki máli, því að söfnuður-
inn í litlu austurrísku þorps-
kirkjunni hlaut að gjöf jóla-
sálm, sem er dýrmætari en
flestar aðrar jólagjafir.
■Þegar kona kórstjórans
heyrði sálminn, varð henni
að orði: ,,Við munum deyja,
en þessi jólasálmur mun lifa
áfram eftir að við erum horf-
in.“ Hún hafði rétt að mæla.
Þannig er um fleiri jóla-
siði — þeir hafa flestir bor-
izt okkur í hendur á svipaðan
hátt og Heims um ból.
Það var til dæmis í Eng-
landi árið 1843, að fyrstu jólá
kortin urðu til. Maður að
nafni Sir Henry Cole fól John
Horsley að teikna kort, sem
Sir Henry ætlaði að senda
vinum sínum. Á kortinu er
glöð og broshýr fjölskylda Sir
Henrys að skála fyrir nýja
árinu. Svo mikið umrót varð
af þessu, að mörg blöð skýrðu
frá tiltækinu, og þannig at-
vikaðist það, að hugmynd Sir
Henrys um að senda vinum
og kunningjum jólakort barst
víða og ekki leið á löngu, þar
til fólk fór að dæmi hans.
Saga jólamerkjanna hófst
í Danmörku. Þar var það, að
starfsmanni póstþjónustunn-
ar. Einar Holböll, datt í hug,
að gaman væri að minnast
berklasjúklinga á einhvern
hátt um jólin. Útbjó hann
fyrstu jólamerkin, og voru
þau fyrst seld með leyfi Dana
konungs árið 1904.
Sögurnar af upphafi jóla-
trésins eru margar, en þó ber
þeim flestum saman um, að
þennan sið megi rekja til
Marteins Lúters á 16. öld.
Sagt er, að Lúter bafi verið
á gangi í furuskógi á aðfanga-
dagskvöld og orðið heillaður
af óta.l stjörnum, sem hann
grillti í á milli trjágreinanna.
Varð hann svo hrifinn af
þessari sýn, að hann hjó upp
lítið furutré, fór með það
heim til konu7 og barna og
skreytti það með kertum.
Upp frá því hefur jólatréð
verið tákn lifs og vonar, gleði
og friðar. Til Ameríku barst
siðurinn með þýzkum inn-
flytjendum,
En hvað um jólasveininn,
eða heilagan Nikulás, eins og
hann heitir í landi enskumæl-
andi manna? Af honum eru
lika margar og ólíkar sögur.
Til Ameríku bárust sagnir af
honum með hollenzkum inn-
flytjendum. Heilagur Niku-
lás Hollendinga var svart-
klæddur heiðursmaður, sem
kom ríðandi til marjna á grá-
um hesti hinn 6. desember.
En dr. Clement Moore lýsti
honum þannig fyrir börnum
sínum í kvæði árið 1820: „His
eyes, how they twinkled! His
dimples, how merry. His
cheeks were like roses, his
nose like a Cherry!“ Thomas
Nast, frægur skopteiknari á
19. öld, dró mynd af honum
eftir þessari lýsingu Moores.
Þaðan kemur mynd sú, sem
við höfum af honum — eldri
maður, feitlaginn og glaðvær
og rauður í andliti.
Upphaf einhvers þekktasta
jólasiðar í Bandaríkjunum er
eftirfarandi: Það var árið
1897, að átta ára stúlka, Vir-
ginía að nafni, skrifaði bréf
til ritstjóra dagblaðsins Sun
í New Yorkborg og spurði,
hvort nokkur jólasveinn væri
til. Francis P. Churoh, einn af
ritstjórum blaðsins, svaraði
bréfi litlu stúlkunnar í leið-
ara. Leiðari þessi varð síðan
frægur um land allt, og æ
síðan er hann endurprentaður
í dagblöðum landsins um jól-
in. En spurningu Virginíu
svaraði ritstjórinn meðal ann
ars á þessa leið:
„Jú, Virginía litla, það er
til jólasveinn. Það er eins
áreiðanlegt að hann er til og
kærleikur, veglyndi og tryggð
er til meðal mannanna ....
Hve ömurlegur væri heimur-
inn ekki, ef enginn jólasveinn
væri til! Enginn getur séð
jólasveininn, en það mérkir
ekki, að enginn jólasveinm sé
til .... Svo er guði fyrir að
þakka, að hann lifir, og hann
lifir að eilífu. Mundu það,
Virginía litla, að eftir þúsund
ár, nei tíu sinnum þúsund ár,
verður hann enh á stjái til að
gleðja barnshjartað.“
(The Jóhns Höpkins Univer-
sity — Eftir Lynn Poole).