Morgunblaðið - 31.12.1961, Qupperneq 13

Sunnucfagur 31. des. 1961
MORGVNBLÁÐIÐ
13
r ^ Kalda stríðið magnast
ISLENDINGUM ríður ekki
síður en öðrum á að friður
haldizt í heiminum. Þeir,
sem gerzt mega vita, hafa
talið, að hætta á nýjum alls-
herjar ófriði hafi aldrei ver-
ið meiri frá styrjaldarlokum
1945 en á árinu 1961. Kalda
stríðið hefur magnazt og við-
sjár vaxið víðs vegar. —
Orsökin er útþensla og
yfirgangur kommúnista. —
Þessa hefur víða gætt, en
hvergi fremur en í hótunum
í sambandi við Berlín og
hleðslu nýs kínversks múrs
þvert í gegnum hina fornu
höfuðborg Þýzkalands til að
hindra sívaxandi straum
flóttafólks frá Austur-Þýzka-
landi.
1 Helsprengjur Sovétstjórn-
arinnar juku enn á ugg
manna. Þær voru margfalt
stórkostlegri en nokkrar fyrri
sprengingar, undirbúnar í
leynd, meðan Sovétstjómin
sat að samningum um bann
við öllum slíkum sprenging-
um, og gerðar á þeim tíma,
að greinilegt var, að með
þeim átti ekki einungis að
skjóta andstæðingum skelk í
bringu, heldur ekki síður
meðhaldsmönnum Sovét-
stjórnarfnnar, sem þá sátu á
flokksþingi í ' Moskvu, með
þátttöku hvaðanæva að, m.a.
frá íslandi, þó hvorki frá
'Júgóslavíu né__ Albaníu. ■—
Sprengingar þessar voru æði
ægilegar í sjálfu sér og lík-
'legar til þess að eitra bæði
loft og lög en þó enn
uggvænlegri vegna þess, að
með þeim var hafin ný
keppni í sprengingum, þar
sem viðbúið er, að Vestur-
veldin telji sig nauðbeygð að
taka upp sprengingar af sinni
hálfu til þess að Sovétstjórn-
in verði ekki ofan á í víg-
búnaðarkapphlaupinu.
r 1 Kröfugerð Sovétstjórn-
arinnar gegn Finnum,
og allt, sem henni fylgdi,
var nýtt merki versnandi
ástands. I sambandi við að-
förina að Finnum, hefur
Sovétstjórnin veitt Dönum,
Norðmönnum og Svíum að-
varanir með tyllirökum, sem
til hafa verið tínd. Engin
slík bein aðvörun hefur bor-
izt íslandi, en rússneskt blað
hefur verið látið ráðast á ein-
Btaka íslenzka ráðherra
vegna þess, að þeir svöruðu
lygafregn, sem Þjóðviljinn
birti um sókn Vestur-Þjóð-
verja eftir herstöðvum hér á
landi á annan veg en komm-
Únistum líkaði.
> Ráðherramir mótmæltu
fregninni sem algerlega til-
hæfulausri en kröfðu sögu-
bera um heimildir fyrir lyga-
burði sínum. Við það hefur
ekki verið komandi, að þeir
tilgreindu heimildir fyrir þess
um uppspuna, sem í senn var
lagaður til þess að skapa
Finnum örðugleika á hættu-
stundu og spilla fyrir hags-
munum íslendinga.
Kommúnistar
eiga í vök að verjast
Aílir þessir atburðir hafa
haft áhrif á stjórnmálaþró-
un innanlands ekki sízt
vegna þess, að jafnframt er
orðið enn augljósara en
nokkru sinni fyrr, hversu
óhrjálegur hugsunarháttur
æðstu valdamanna kommún-
ista er. Skurðgoðadýrkunin,
sem lýsir sér í bröltinu með
lík Stalíns, og öryggisleysið,
sem heimurinn á við að búa
meðan hætta er á, að annar
eins einvaldur ráði úrshtum
friðar eða ófriðar í heimin-
um, ganga fram af flestum.
Ekki er samt svo að sjá
sem hinn harði kjarni Moskvu
trúarmanna láti neitt af þessu
á sig fá. Þeir standa á því
fastara en fótunum, að þetta
sé það, sem koma skal. Þann
ig sé sósíalisminn í fram-
kvæmd. Ef svo er í raun og
veru, er ekki líklegt að hann
eigi sér mikils framgangs von
utan endimarka vopnavalds
Sovétstjórnarinnar.' Enda er
staðreyndin sú, að kommún-
ismi hefur hvergi verið upp-
tekinn af frjálsum vilja neinn
ar þjóðar með löglegri sam-
þykkt þings, er styddist við
vilja meirihluta kjósenda.
Hörmulegt er til þess að
vita, að menn, sem vissulega
gætu gert þjóð sinni gagn,
ef þeir væru ekki fjötraðir í
úreltar kenningar og æsku-
drauma, sem nú hvíla á þeim
eins og martröð, skuli ekki
hafa kjark til þess að slíta
fjötrana og hrinda martröð-
inni af sér.
Ráðleysi Hannibalista
Hinir svokölluðu Hanni-
balistar kalla ekki allt ömmu
sína, enda hefur á Alþingi
sjaldnast gfengið hnífurinn
milli þeirra og hinna eigin-
legu kommúnista. Kommún-
istar hafa í öllu ráðið stefn-
unni á Alþingi, þó að Hanni-
balistarnir gengu upphaflega
til samstarfs við þá í þeim
tilgangi að leggja Sósíalista-
flokkinn, sameiningarflokk
alþýðu, niður og þar með
eyða Moskvuáhrifum úr ís-
lenzkum stjórnmálum og
skapa vænlegri skilyrði fyrir
vinstra samstarfi. Ekkert af
þessu hefur rætzt og Hanni-
balistar sýnt sig í einu og
öllu sem dygga þjónustu-
menn Moskvuvaldsins. Þó
gekk svo fram af þeim, þeg-
ar Moskvumennirnir fengust
ekki til þess á Alþingi að
lýsa yfir fordæmingu á hel-
sprengjum Sovétstjórnarinn-
ar, að þeir skárust úr leikfé-
laga sinna og greiddu at-
kvæði með öðrum þingmönn-
um, í samræmi við eindreg-
inn vilja þjóðarinnar.
Af þessu munu nokkrir
úíar hafa risið milli
Hannibalistanna þriggja og
hinna óhagganlegu Moskvu-
manna. Þjóðviljinn minntist
um nokkurra vikna skeið lítt
eða ekki á þá þrjá félaga,
sem „svikið“ höfðu í hel-
sprengjumálinu. Nú er því
banni hins vegar aflétt, enda
urðu þeir að þola það, að
Sósíalistaflokkurinn, sem fyr
ir löngu átti að leggjast nið-
ur, hélt mikinn flokksstjórn-
arfund og réði þar ekki ein-
ungis til lykta eigin málum,
heldur lagði og línuna fyrir
frambúðarstarfi Alþýðubanda
lagsins. Sjálfsstjórnarviðleitn
in, sem lýsti sér í atkvæða-
greiðslunni um helsprengj-
urnar, er því sennilega úr
sögunni, enda eiga Hannibal-
istar ekkert eigið fylgi með
þjóðinni og eru kommúnist-
um því gersamlega háðir,
nema því aðeins að þeir vilji
bindast í snæri Framsóknar
eins og einhverjar bollalegg-
ingar munu vera uppi um
öðru hvoru.
Óeining innan
Framsóknar
Sjálfur á Framsóknarflokk-
urinn í vök að verjast út af
utanríiksmálum. Mikillar óá-
nægju hafði lengi gætt út af
stefnuleysi flokksins í þeim
og síauknum áhrifum fjand-
manna vestrænnar samvinnu
innan flokksins. Leyndi sér
ekki, að útsendarar frá komm
únistum réðu oft skrifum
málgagna flokksins um þessi
efni og sögðu fyrir um sam-
þykktir einstakra flokksfé-
laga. Lengi árs munu hafa
átt sér stað átök um hverri
stefnu Tíminn skyldi fylgja
í skrifum sínum. Leynir sér
ekki, að hann hefur hina síð-
ari mánuði mjög snúið í
vesturátt frá því, sem áður
var, þó að enn hlaupi hann
ærið oft út undan sér.
Um svipað leyti og stefnu-
breytingin varð hjá Tíman-
um bunduzt margir ungir
Framsóknarmenn samtökum
við unga menn úr Sjálfstæð-
isflokknum og Alþýðuflokkn
um til eflingar vestrænni
samvinnu. Hafa samtök
þeirra efnt til fundarhalda
víða um landið, hvarvetna
við góðar undirtektir. Komm
únistar hugðust í fyrstu
hleypa upp fundum þessum
eða a.m.k. trufla þá með
mælgi og tillöguflutningi, en
gáfust upp þegar eftir fyrstu
atrennu.
Enginn efi er á því, að
aukin harka í kalda stríðinu
veldur miklu um þau veðra-
brigði, sem hér hafa orðið að
þessu léyti. En ekki stoðar
að láta standa við orðin ein.
íslendingar verða að fylgjast
með og kynna sér á hvern
hátt varnir hér á landi geta
bezt orðið til tryggingar friði
í heiminum. Breyttar aðstæð
ur krefjast breyttra ognýrra
aðgerða. Að sjálfsögðu höf-
um við einir úrslitaráð um
hvað skynsamlegt og nauð-
synlegt er í þeim efnum. Við
megum ekki láta okkar hlut
eftir liggja, heldur sýna í
verki, að okkur þyki nokk-
urs um vert, að friður hald-
ist og frelsi styrkist.
Efnahagsbandalagið
Vestræn samvinna er ekki
takmörkuð við varnirnar ein-
ar. Margháttuð samvinna í
efnahagsmálum eykst nú
með ári hverju. Efnahags-
bandalag Evrópu er í örri
uppbyggingu. Fleiri og fleiri
þjóðir sækjast eftir aðild í
því, annað hvort sem full-
gildir félagar eða aukaaðilar.
Ef úr aðild allra þeirra verð-
ur, sem nú hugleiða hana, er
ótvírætt, að Islendingum
skapast mikill vandi. Innan
bandalagsins myndast þá
markaður, sem Islandi er höf
uðnauðsyn að útilokast ekki
frá.
Jafnframt er alveg Ijóst,
að full, skilyrðislaus aðild Is-
lands kemur ekki til greina.
Munur á mannmergð og
allri aðstöðu er slíkur, að
íslendingar geta ekki undir-
gengizt að láta öðrum í
té þau réttindi, sem
fullri, skilyrðislausri aðild
eru samfara. Því meira ríður
á, að rétt sé með farið. Á
þessu stigi hljótum við að
fylgjast náið með því, sem
gerist innan bandalagsins
sjálfs og í samningum þess
við þá, sem nú æskja aðild-
ar. Jafnframt verðum við að
kynna öðrum afstöðu okkar,
annarsvegar þörf á eðlilegu
samstarfi og því að útilokast
ekki frá nauðsynlegum mörk
uðum, og hins vegar, að þessu
fylgi engir þeir kostir, sem
skaðlausir eru fyrir stærri
og öflugri þjóðir, en mundu
verða afarkostir fyrir okkar
fámennu þjóð, sem enn er að
mestu háð harla óvissum
fiskimiðum umhverfis land-
ið. —
Sigur í landhelgisdeilunni
Sjaldan hefur hærra verið
reitt til höggs í íslenzkum
stjórnmálum en í svigurmæl-
um stjórnararadstæðinga út af
landhelgismálinu frá því á
miðju éri 1960 og fram undir
lausn þess snemma árs 1961.
I Tímanum var talað um, að
„japanskt ástand“ mundi
skapast, ef málinu væri ráð-
ið öðru vísi til lykta en
Framsóknarmönnum þóknað-
ist, og kommúnistar ógnuðu
með „Alþingi götunnar.“ Þeg
ar þing kom saman haustið
1960, voru sett varðhöld um
þinghúsið, og þvílíkur hávaði
hafður í frammi að truflun
varð á ræðu forseta Islands,
er hann setti Alþingi.
Áður en yfir lauk sannað-
ist þó, að oft verður lítið úr
því högginu, sem hátt er
reitt. Nú eftir á má segja, að
allur almenningur sé sam-
mála um, að íslendingar hafi
sjaldan unnið meiri stjórn-
málasigur en með lausn land
Bjarni Benediktsson