Morgunblaðið - 03.03.1962, Page 6

6
MORGUNBLAÐ1Ð
Laugardagur 3. marz 1962
milljdnir
Frá umræðum á Alþingi
Á FUNDI efri deildar Alþingis
í gær gerði Gunnar Thorodd-
sen fjármálaráðherra grein fyr-
ir frumvarpi þess efnis, að
heimilt sé að hafa innheimtu
opinberra gjalda sameinaða. Gat
hann þess m.a., að áætlað hefði
verið, að með því að sameina
innmeitu á þinggjöidum, skött-
um og fasteignagjöldum til
Reykjavíkurbæjar og gjöld til
Sjúkrasamlags Reykjavíkur
mundu sparast um 6 millj. kr.
á ári, bæði vegna þess, að unnt
yrði að fækka starfsmönnum,
og lækka húsnæðiskostnað og að
uppi eru áætlanir um bættar
starfsaðferðir að öðru leyti.
SAMEIGINLEG INNIIEIMTA
Gunnar Thoroddsen fjármála-
ráðherra rakti í upphafi ræðu
sinnar efni frumvarpsins, en
það er, að fjármáíaráðherra sé
heimilt fyrir hönd ríkissjóðs,
forráðamönnum sveitarfélaga,
svo og opinberum stofnunum að
semja sín á milli um, að inn-
heimt skuli í einu lagi gjöld,
er greiða ber þessum aðilum.
Og að fela megi innheimtuna
ýmist innheimtumönnum rikis-
sjóðs, sveitarsjóða eða sérstakri
innheimtustofnun. I 2. grein
segir, að ef samningar takast
um gjaldheimtu, þá skuli samið
um hlutdeild hvers aðila í
kostnaði við hana til eigi
skemmri tíma en eins árs í
senn. í g. gr. frv. segir, að aliar
skyldur, sem innheimtumönnum,
ríkissjóði, sveitarsjóði og opin-
berra stofnana eru lagðar á
herðar lögum samkvæmt, svo og
allar heimildir, sem þeim eru
veittar til að framfylgja gjald-
heimtunni, skuli falla til þess
aðila, sem samkvæmt samningi
tekur innheimtuna að sér.
VERULEGA MÁ DAGA
ÚR KOSTNAÐI
Tildrög þessa máls eru þau,
að á árinu 1960 var hafin at-
hugun á því, hvaða leiðir kynnu
að vera til þess að lækka út-
gjöld fyrir innheimtu þinggjalda
í Reykjavík, en með þinggjöld-
um er aðallega átt við eftir-
talin gjöld, eins og nú standa
sakir: Tekjuskattur, eignarskatt-
ur, námsbókargjald, kirkjugjald,
kirkjugarðsgjald, almennt trygg
ingarsjóðsgjald, síysatryggingar-
gjald og atvinnuleysistrygginga-
gjald.
Þessi athugun %
leiddi það í ljós,
að draga mætti
m j ö g verulega
úr kostnaði með
skipulagsbreyt-
ingum, endur-
bótum varðandi
bókhald og inn-
heimtu, aukinni
vélanotkun o g
hentugra fyrirkomulagi í skrif-
stofuhaldi. Þegar þetta lá fyrir
og hafði verið kannað, að með
Unglingaskemmtun
í Austurbæjarbíói
ÓMAR RAGNARSSON, hinn
vinsæli gamanvísnasöngvari og
skemmtikraftur hefir hugsað sér
að efna til skemmtunar fyrir
börn og unglinga og verður hún
haldin í Austurbæjarbíói á morg
un og hefst kl. 13:15.
Auk Ómars koma þeir fram
Baldur og Konni bæði einir og
með Ómari og munu þeir félagar
gera „allskonar sprell“, eins og
Ómar komst að orði við blaðið
í gær. Hann segir að sér hafi
fundizt að ekki væri mikið um
skemmtanir hér fyrir unglinga
á fermingaraldri og raunar bæði
eldri og yngri og er því þessi
skemmtun fyrst og fremst miðuð
við þann aldur.
Auðvitað þurfa þeir félagar að
hafa undirleikara og leikur
Grétar Ólason fyrir þá. en ekki
fær hann að gera annað því að
hann er svo stór að hann mundi
alveg skyggja á þá þremenning
ana, Konna. Baldur og Ómar.
Ómar lofaði okkur að síðustu
að heyra eina af vísum þeim
sem hann hefir gert um sjálfan
sig:
„Ofboðslegt méð sér elur hann
auðvaldsins brall.
Fimm aura fyndnina selur hann
á fimm hundruð kall.“
Hann lofað því þó að hafa
hvern miða ekki svo dýran á
morgun, enda að líkum heldur
mikið fyrir börnin og ungling-
ana.
breyttri tilhögun og skipulagi,
mætti spara stórfé í þessu efni,
þá kom það til athugunar,
hvort ekki væri rétt að stofna
til sameiginlegrar innheimtu á
þinggjöldum, annars vegar og
hins vegar útsvörum og fast-
eignagjöldum til borgarsjóðs
Reykjavíkur. Þetta mál var at-
hugað og hófust þá viðræður
við forráðamenn Reykjavíkur-
borgar um hugsanlegt samstarf
í þessu efni.
GAGNKVÆMUR
ÁVINNINGUR
Þá vék ráðherrann að því, að
þessu máli er svo langt komið,
að báðir aðilar telja sér gagn-
kvæman ávinning í því, að inn-
heimtan verði sameinuð á einn
stað, og hafa undanfarið unnið
að því að koma málinu áleiðis.
Þegar grundvöllur var fenginn
fyrir samstarfi þessara tveggja
aðila, kom í ljós að Sjúkrasam-
lag Reykjavíkur hefði einnig
hug á því að sameina innheimtu
sjúkrasamlagsgjalda gjöldum rik
xssjóðs og borgarsjóðs Reykja-
víkur.
Það er Ijóst, að verulega sparn
að mundi af þessari sameiningu
leiða. Og stafar það bæði af
þeirri skipulagsbreytingu að
sameina á einn stað, það, sem
nú fer fram á þrem stöðum, og
ennfremur með breytingu á
bókhaldi, innheimtuaðferðum,
aukinni vélanotkun og skrif-
stofutækni. Undirbúningi þessa
máls er það langt komið, að ef
Alþingi felst á það frumvarp,
sem hér liggur fyrir, þá mundi
vera unnt að sameina innheimtu
þessara gjalda, sem getið hefur
verið um, á miðju þessu áA eða
1. júlí.
SEX MILLJÓNIR SPARAST
Kvað ráðherrann hér um svo
róttækar breytingar að ræða,
að ógerlegt væri að slá neinu
föstu fram um það fyrirfram,
hve mikið nákvæmlega sparast
við þessar breytingar. Þó kvaðst
hann ekki ætla, að í reynd muni
útgjöldin víkja mjög verulega
frá því, sem áætlað hefur verið,
því að við þennan undirbúning
hafa bæði reyndir erlendir sér-
fræðingar og íslenzkir kunnáttu
menn fjallað um málið og
standa að þessum áætlunum. En
í stuttu máli liggur það svo fyr-
ir, að með óbreyttu fyrirkomu-
lagi mundi kostnaðurinn, miðað
við ársgrundvöll, vera um 11
millj. kr., en eftir sameining-
una, þegar hún er komin í
kring tæpar 5 milljónir króna,
þannig að áætlanir benda til
þess að þarna megi spara um
6 millj. kr. á ári. Það er gert
ráð fyrir því, að kostnaðurinn
skiptist í tilteknum hlutföllum
miili þeirra a?ila sem hér eiga
hlut að máli. Og hafa við þær
áætlanir verið haft til hlið-
sjónar bæði afgreiðslufjöldi á
þeim stað og annað, sem þar
skiptir verulegu máli. — Við
undirbúninginn hefur verið gert
ráð fyrir því í fyrstu, að 42%%
af kostnaðinum falli í hlut rík-
isins, sama hundraðstala í hlut
Reykjavíkurborgar og afgangur-
inn í hlut Sjúkrasamlags Reykja
víkur. Þannig er gert ráð fyrir,
að þessu verði háttað í byrjun,
en svo verður reynslan að skera
úr um það, hvort rétt sé að
breyta þessum hlutföílum.
SPARNAÐURINN Á SÉR
ÝMSAR ORSAKIR
Sparnaðurinn mundi verða
nokkuð mismunandi hlutfalls-
lega fyrir þessa þrjá aðila. Hlut
fallslega verður útgjaldalækk-
unin minnst hjá Reykjavíkur-
borg, af þeirri ástæðu, að hún
lét fyrir nokkrum árum endur-
skipuleggja starfsaðferðir við
innheimtu útsvara og fasteigna-
gjalda og var í sambandi við
það um verulega útgjaldalækk-
un að ræða. Af þeirri ástæðu
verður sparnaðurinn^ eða út-
gjaldalækkunin við þessa sam-
einingu miklu meiri hlutfalls-
íega hjá ríkissjóði og Sjúkra-
samlagi Reykjavíkur. Ef við
gerum ráð fyrir því, að sparn-
aðurinn geti orðið um 6 millj.
kr. á ári, þá ætti sparnaður rík-
issjóðs að vera um helmingur
þeirrar upphæðar, eða tæpar 3
millj. kr.
Þessi sparnaður, sem hér
er gert ráð fyrir, á sér ýmsar
orsakir. I fyrsta lagi verður hér
um verulegan sparnað í manna-
haldi að ræða, þannig að við
sameininguna er ekki þörf á
jafnmörgum starfsmönnum eins
og nú eru hjá þessum þrem að-
ilum við þessi störf. I öðru lagi
verður spamaður við húsnæðis-
kostnað, í þriðja lagi verða
bættar starfsaðferðir, vélakost-
ur og skipulag.
ÓTVRÆTT HAGRÆÐI
FYRIR GJALDENDUR
Loks vék ráðherrann að því,
að auk hins beina sparnaðar við
innheimtuna, væru honum sam-
fara ýmsir kostir aðrir. Fyrir
gjaldendur er það ótvírætt hag-
ræði að gkipta við einn aðila í
stað fleiri, og eiga þess kost að
greiða þessi gjöld, sem hér um
ræðir, á einum stað í stað
margra áður. Fyrir launagreið-
endur, atvinnurekendur þá, sem
ber samkv. lögum skylda til að
innheimta opinber gjöld af laun-
um starfsmanna sinna, er það
einnig hagræði að þurfa aðeins
að gera skil til eins aðiía í stað
fleiri aðila áður. Sjálf innheimt-
an ætti að verða árekstraminni
og árangursríkari og uppgjör
reikninga og skulda verður auð-
veldara. Við þann undirbúning
sem þegar hefur verið gerður
varðandi þetta mál, er fyr-
irhugað .að sameina nú í
fyrstu lotu innheimtu þing-
gjaldanna til ríkissjóðs, útsvara
og fasteignagjalda til borgar-
sjáðs Reykjavíkur og sjúkra-
samlagsiðgjalda til Sjúkrasam-
lags Reykjavíkur. Hins vegar er
að sjálfsögðu gert ráð fyrir því,
að fleiri aðilar og fleiri teg-
undir gjalda geti komið hér til,
og ég ætla, að þeiin mun fleiri
aðilar og fleiri gjaldategundir,
sem verða þannig sameinaðar,
þeim mun meiri sparnað muni
af því leiða.
Þessi undirbúningur hefur til
þessa verið miðaður við Reykja
vík eina, en ef vel tekst um
þessa sameiningu, er sjálfsagt
að reyna slíkt fyrirkomulag víð-
ar, þar sem það þykir henta.
við ástandið, sem orðið er rfflcj
andi. Hver kynslóð hefur sín
vandamál við að stríða í upp-
eldi bama sinna og börnin
hafa alltaf yfirhöndina — for
eldrarnir ráða ekki við neitt,
vegna þess að „önnur börn
eru svona og mín börn verða
eins, það gerir tíðarandinn".
Við þekkjum viðkvæðið.
Ef svo er að foreldrarnir
ráði ekki lengur við börnin
barna sinna, en sitji ella í einn
dag eða fleiri í varðhaldi með
barni sínu og afpláni með því
afbrotið. (Trúilega væri þetta
snjallræði til að vekja áhuga
foreldira fyrir gjörðum barn
anna utan heimáilisins og
veitti barninu jafnframt hæfi
legt aðhald, vegna þeirrar
hættu sem það stendur í ef
það vinnur óknytti.
2. öllum sjoppum verði þeg
vettvang, svo að full grein sé
gerð fyrir peningum þeim,
sem barnið hefur meðferðis.
Róttækar
umbótaleiðir
Hér eru aðeins þrjár úrbóta
leiðir tilgreindar sem reyna
mætti og þó muniu þær allar
-4»
þykkja ful róttækar, sem von
legt er, en samt sem áður full
komlega réttlætanlegar, og
væri auðvelt að færa full rök
að því. Hvað um það, þá er
mikils vert að eitthvað verði
gert til að stemma stigu við
því ástandi sem þegar hefur
skapazt vegna afbrota barna
og unglinga, sjoppuástandinu
Og óhóflegum peningaráðum
þeirra. Foreldrar, sem láta
sér annt um velferð barna
sinna, mega ekki horfa upp á
þann ósóma lengur en orðið
er, að gæfu þeirra og kannski
allri framtíð sé fórnað fyriir
hagsmuni örfárra sjoppueig-
enda og fjáröflunarfyrirtækja
sjálfs ríkisins, sem grefur und
an eigin velferð þegna sinna
með því að venja börnin á
tóbaksnautn stirax og þau hafa
vaxið úr vöggu og kastað dús
unum sínum.
Foreldrar: Horfumst í augu
við vandamál barnanna okk
ar og finnum leiðir sem mega
verða þeim til bjargar.
— Faöir.