Morgunblaðið - 03.03.1962, Blaðsíða 10

10
MORCrnvnr 4Ð1Ð
Laugardagur 3. marz 1962
Gunnar Gunnarsson
Nokkur orð
um fortíðina
AF HBNDINGU sá ég Þjóðvilj-
ann frá 19. des. s.l., og trónar þar
á fremstu síðu greinarkorn um
nasista, nú starfandi í utanríkis-
þjónustu Vestur-Þýzkalands. Er
þar einkum gert veður mikið úr
því að núverandi sendiherra V-
þýzkalands, á íslandi hafi verið
nasisti, og unnið í þjónustu Hitl-
ers. Má greinilega sjá í gegnum
þessi skrií blaðsins, að þetta sé
voðalegt, mjög, að þeirra áliti.
Látum nú vera, þó þjóðverjar
sjálfir hafi á stríðsárunum, og
árunum þar á undan, orðið að
vera nasistar, jafnvel nauðugir,
til þess að halda lifi og limum,
stjórnarfarið er nú einu sinni
þannig í einvaldslöndum, að
óþægir Ijáir eru gerðir egglausir,
þeir drepnir umsvifalaust, sem
voga sér að vera á móti einvald-
inu. Er því engin furða þótt
stjórnmálamönnum í slíkum lönd
um hrjósi hugur við að beita sér
í stjórnarandstöðu. Öðru máli
gegnir í lýðfrjálsum löndum, eins
og til dæmis hér uppi á íslandi,
og stór furða að þar skuli fyrir-
finnast einn einasti maður, sem
mælir slíku stjórnarfari bót.
Margur leitar langt yfir
skammt, hugsaði ég, eftir laus-
legan lestur Þjóðvilja greinar-
innar. Ef þeir á Þjóðviljanum
vildu á annað borð fara að vekja
upp gamla drauga, hefði þeim
verið skammar nær að taka það
sem hendi var næst, og þurftu
þeir sannarlega ekki langt að
fara.
Oft reynist flagð undir fögru
skinni. Fólkið í landinu þarf að
ffliuga fleira en fögur nöfn, áður
en að kjörborði kemur. Þjóðvilj-
inn, Sameiningarflokkur alþýðu,
eða Alþýðubandalag, hvað hann
nú kallar sig aftur í ár, Kommún-
istaflokkurinn, eru ekki dónaleg
nöfn, en nafnið segir í rauninni
ekkert. Það er hugsjónin sjálf,
sem á bak við er, sem er merg-
urinn málsins, og þó ekki fyrr en
búið er að skilja hræsnina frá
og skrumið. En þegar flokkur-
inn hefur verið skilgreindur út í
yztu æsar, og rannsakaður allur
hans ferill, er hugsanlegt að ein-
hverjum ofbjóði flærðin. Það
þarf að finna hvar úlfshárin
gæjast upp úr sauðargærunni og
útiloka stléttuúlfana frá öllum
áhrifum í þjóðmálum okkar, jtór
um sem smáum. Slíkur flokkur
ætti ekki að geta átt tilverurétt
í okkar fámenna landi.
Er þjóðin búin að gleyma því,
að á styrjaldarárunum studdi
Þjóðviljinn og framámenn komm
únistaflokksins ógnarstjórn Hitl-
ers svo mjög, að banna varð
starfsemi Þjóðviljans. Mér fannst
þetta vanta í pistil Þjóðviljans,
frá 19. 8.1., úr því þeir á annað
borð voru að stinga á þessu kýli.
Því miður er ég búinn að gleyma
nverjlr menn þessir voru, svo
öruggt sé, og man ég þó vel eftir
styrjaldarárunum. En þar er und-
arlega hugsandi maður, um ís-
lenzk málefni, sem í alvöru kýs
slíka menn til trúnaðarstarfa á
Alþingi.
Styrjöldin mikla hófst með þvi
að kommúnistar Stalins og Hitl-
ersnasistar gerðu með sér vináttu
bandalag, og brutust inn í Pól-
land. Herjuðu svo einræðisharð-
stjórarnir tveir, hlið við hlið, í
heilt ár. og meira þó, mig minnir
allt fram til 21. júní 1941, en
hildarleikurinn hófst í september
1939. Allan þann tíma átti Hitler
ekki öruggari bandamann hér
uppi á íslandi, en kommúnista-

lÍT
NÝLEGA lásum við í brezku
blaði, að Elizabet Englandis-
drottning hafi, eftir tíu ára
setu í hásætinu, loiksins lært
að klæða sig rétt.
öll þau ár, sem drottningin
hefur verið við völd, hefur
Þrjár myndir af Elizabetu ðrottningu, sem sýna klæðabu rð hennar vel, eins og hann var
á hverjum tíma. Myndin lengst til vinstri er af drottningunni í London árið 1954 og er
athygli vakin á skóbúnaði hennar, næsta mynd er tekin við Windsor 1957 og loks kem-
ur mynd af drottningunni í London 1961, í einföldum en glæstum kjól.
Drottning í tíu ár
mikið verið rætt óg ritað um
klæðaburð hennar. Segir blað
ið, að þótt drottningin hafi
alltaf klæðzt. samkvæmt nýj-
ustu tízku, hafi fötin farið
henni illa og hún sýnzt kauða
leg. Líklega væri ástæðan sú,
ac drottningin bærj fötin eins
og hvern annan einkennis-
búning en ekki klæðnað, sem
töfraði fram persónuleika
hennar.
En árið 1958 varð stórbreyt
ing á klæðaburði drottningar
innar og var hún kjörin ein af
fimm bezt klæddu konum
heimsins. Orsökin var sú, að
hún lét til leiðast að stytta
örlítið pils sin, samkvæmt
skipun frá París. Ári seinna,
þegar hún fór í opinbera heim
sókn til Kanada, voru föt
hennar mjög rómuð. Og ár.ð
1961 varð sannkallað sigurár
fyrir klæðaburð drottningar-
innar og til þess tekið, hve föt
hennar væru smekkleg. Ætti
einkum tvennt stóran þátt í
þessum breytingum. í fyrsta
lagi væri hún orðin nógu göm
ul til að kunna að bera föt,
en þegar hún tók við völdum
virtust þau vera of fullorðins
leg og svipþung fyrir drottn
inguna. Og í öðru lagi héldi
hún hinu granna vaxtarlagi
sínu og gæfi í þeim efnum
ekkert sýningarstúlkum tízku
húsanna eftir.
Blaðið bætir þvi við í lokin,
að það hafi nú runnið upp
fyrir drottningunni, að klæðn
aður hennar er undir smásjá
og að hún gæti átt sinn þátt
í því að móta tízkuna á hverj
um tíma.
og loksins
klædd sem
slík
flokkinn, er siðar nefndi sig
Sameiningarflokk alþýðu og Al-
þýðubandalag. Gengu þeir svo
hart fram í vörn sinni fyrir Hitl-
er, að banna varð slíka skaðræð-
isstarfsemi.
En fljótt skipast veður í lofti.
Eina blíðveðurs nótt í júní, 1941,
taldi Hitler sig full not hafa haft
af bandamanni sínum í austri, og
sigaði hersveitum sínum austur
á slétturnar miklu, í átt til Kreml
múra. Löndin í vestri voru að
falla hvert af öðru, Danmörk og
Noregur, Belgía, Holland og
Frakkland. Öll féllu þau í hendur
nasista með stuðningi kommún-
ista. Hitlei taldi sér, þegar hér
var komið, sigurinn vísan, og
hagaði sér eftir því. En þar varð
sú reiknings skekkjan, sem varð
honum að falli. ísland féll aldrei.
Slík var mildi Guðs að Bretar
urðu til að bjarga þjóðinni frá
þeim voða að lenda í helgreipum
Hitlers og einræðis-flokkanna.
Heldur náði þjóðin fullu sjálf-
stæði á þessum árum, og talar
það sínu gleggsta máli um það,
hversu heppnir við vorum, ís-
lendingar, einmitt þegar þjóðirn-
ar, sem verið höfðu voldugar og
sterkar, misstu sjálfstæðið sitt
hver af annari, og allúr heimur-
inn riðaði til falls. Hvar værum
við á vegi stödd, ef Hitler hefði
hertekið fsland í apríl 1940, þeg-
ar hann var að brjóta niður sjálf-
stæði Noregs og Danmerkur.
Við getum aldrei nógsamlega
lofað hamingjuna og forsjónina
fyrir að lenda ekki í vargaklóm
þýzku og rússnesku bandamann-
anna sumarið 1940. Þó að ísland
•hafi verið einangrað, áður en
tækni tímans komst á flugstigið,
þá réði lega þess því, að það
bókstaflega vann styrjöldina ef
svo mætti að orði komast. M.ö.o.,
sá stríðsaðilinn, sem ekki hafði
aðstöðu til athafna á fslandi, gat
ekki unnið styrjöldina. Sem bet-
ur fór, skildi Hitler þetta ekki,
fyrr en of seint. Það voru loft-
og sjó flutningarnir yfir norðan-
vert Atlantshaf, sem úrslit styrj-
aldarinnar ultu á. Það, sem reið
baggamuninn í stríðinu, voru
vopnin frá Ameríku, en þeim
varð að koma yfir hafið, og án
þeirra hefðu Rússar aldrei varizt
þýzku herjunum og rekið þá
heim til föðurhúsanna. Rússar
sömdu sérfrið við Hitler í byrj-
un stríðsins, svo óheilir voru þeir.
En svo heilir voru Bandamenn,
að þeim kom ekki til hugar að
gefa nasistanum nokkur grið,
meðan þeir voru að berja á rúss-
anum, heldur veittu þeir komm-
únistum hið mesta lið með því að
senda þeim ógrynni vopna, og
opna nýjar vígstöðvar í Vestur-
Evrópu, til að dreifa liði Þjóð-
verja. Annars var þeim í lófa
lagið að draga sig í hlé, og búa
sig sem bezt undir lokasennuna,
á meðan einræðisöflin í austri
drógu jaxlana hvort úr öðru. Svo
þegar annar hvor þeirra hafði
farið með sigur af hólmi, úr
þeirri viðureign, var vafalítið
auðvelt að reka smiðshöggið á
verkið, og hreinsa heiminn al-
gjörlega af öllu einræðisbrölti.
En þetta var ekki gert. Heldur
veittu Bandamenn Rússum allt
það lið er þeir máttu, minnugir
þess, að Sameinaðir stöndum
vér, en sundraðir föllum vér.
Það er hörmulegt að hugsa til
þess, sem hefði getað gerzt hér,
ef einræðisöflunum hefði tekizt
að ná hér fótfestu. Þá höfðu þeir
öll völd á norðanverðu Atlants-
hafi, og héldu Bretum í svelti og
ördeyðu. Bandamönnum hefði
þá verið nauðugur einn kostur
að ná íslandi úr höndum einræð-
isaflanna, til að vinna styrjöld-
ina. En hefðu þeir þurft að
'hrekja nasista héðan, hefði að-
staða íslands orðið ömurleg, og
óvíst hve margir hefðu kembt
hærurnar. En til þessa kom ekki,
og því mega fslendingar vera
þakklátir forsjóninni.
Styrjöldin í Rússlandi stóð
lengi ,og veitti ýmsum betur, en
að lokum unnu Rússar sigur á
nasistum með amerískum vopn-
um. Það var ekki fyrr en flutn-
ingarnir miklu, vestan um haf,
voru komnir í öruggt og fast-
mótað horf, að þeir fengu náð-
yfirhöndinni í viðureigninni.
Þeir höfðu mannaflið, en Banda-
ríkjamerin lögðu þeim til vopnin.
Þá hjálpaði það og ekki lítið,
eins og fyrr er sagt, að nú hófu
Bandamenn innrás í herteknu-
löndin á vesturströnd Evrópu,
og neyddu Hitler þannig til að
heyja varnarstríð á tvennum
vígstöðvum í senn.
Önnur var sú reiknings
skekkja Hitlers ,sem varð honum
til falls, að leggja ekki til at-
lögu við England ,þegar eftir
fall Frakklands. Þá hefði máske
orðið hörmulegur endi á styrjöld
inni í Evrópu. Þá var England
varnarlaust að kalla, og hefði
fljótlega lotið hinum brjáluðu
hersveitum Hitlers, er höfðu vað
ið yfir alla vestanverða Evrópu
með eldi og brennisteini, og skil-
ið eftir ógn og skelfingu. En sem
betur fór stanzaði Hitler á
frönsku Atlantshafsströndinni í
sókn í vesturvíking, en beindi nú
geiri sínum til Úraifjalla, og það
varð hans dauðadómur.
Þá er það bara að lokum
spurning dagsins: Hvað hefði
gerzt, ef Hitler hefði ekki tekizt
að glepja Stalin til vináttusamn-
ingsins í stríðsbyrjun. Þetta voru
fornir fjendur, og óttuðust hvor
annan. Var það ekki griðasamn-
ingurinn, sem veitti Hitler þor
til atlögu af fullum krafti. Án
samningsins við kommúnista
hefði máske aldrei komið til hild
arleiksins mikla, og þær hörm-
ungar ekki skollið yfir heiminn
sem raun ber vitni.
Gunnar Gunnarsson
Syðra-Vallholti
31 bátur smíðaður
hér á landi s.l. ár
AÐALFUNDUR Félags ísl. drátt
arbrautaeigenda var haldinn 24.
febrúar sl.
Form. félagsins Bjarni Einars
son, gaf skýrslu um starfsemina
á síðastl. ári.
Ræddi hann m. a. um hina
miklu þörf skipasmíðastöðvanna
fyrir endurnýjun á skipabrautum
vegna stækkunar þeirrar, sem orð
in er á fiskiskipaflotanum, enda
eru flestar brautirnar gamlar og
ekki byggðar fyrir þá bátastærð,
sem nú er algengust í flotanum.
Er því orðið mjög aðkallandi, að
fjármagns sé aflað til endurbygg-
ingar á skipabrautum.
Félagið hefur jafnan leitazt við
að efla nýsmíði fiskibáta innan-
lands með því að fá lagfæringar
á tolla- og lánamálum vegna ný-
smíðanna og hefur talsvert áunn-
izt í þeim efnum. Á sl. ári var
t.d smíðaður innanlands 31 bát-
ur samtals 540 rúml. br. að stærð,
en takmarkið er, að viðhald og
aukning fiskibátaflotans verði
framkvæmd innanlands.
Á fuhdinum var rætt um, að
nauðsyn bæri til að samdar væru
íslenzkar smíðareglur um smíði
stálfiskibáta í svipuðu formi og
hinar íslenzku reglux um smíði
tréskipa.
Stjórn félagsins var endurkjör-
in, en hana skipa: Bjarni Einars-
son, formaður, Marsellíus Bern-
harðsson, ritari og Sigurjón Ein-
arsson, gjaldkeri.
(Frá Fél. ísl. dráttarbrauta-
eigenda).