Morgunblaðið - 19.04.1962, Síða 15

fr Fimmfuðagur 19. april 1962
MORGTINBLAÐIto
15
— Fjölmörg
framfaramál
t
r Fraimh. af bls. i3.
þýðingu. I>etta staðfestir öll
reynsla granniþjóða okkar.
< Kjarabætur meS lækkun
tolla
Fyrir frumkvæði ríkisstjórnar
innar voru sett lög á Alþingi um
mikla lækkun aðflutningsgjalda
ef ýmsum vörutegundum, sem
fram að þessu hafa verið hátt
tollaðar. Nær hún til um 150
vörutegunda. Miðar lækkunin
að því í fyrsta lagi að draga úr
smygli á þessum vörutegundum
og í öðru lagi að þvi að lækka
verðlag þeirra. Hafði þessi tolla
lækkun í för með sér, að verð
ýmissa vörutegunda lækkaði um
allt að þriðjung, en annarra um
fjórðung. Ennfremur hefur rik-
isstjórnin til'kynnt, að nú sé
unnið að heildarendurskoðun
tollskrárinnar.
Ó'hætt er að segja, að tolla-
lækkanir þessar sé fyrsta alvar
lega tilraunin, sem hér er gerð
til að snúa við af braut síhækk
endi tollaálaga. Stinga þær óneit
anlega mjög í stúf við aðgerðir
flestra fyrri ríkisstjórna í þess-
um efnum, sem sumar virðast
hafa talið það sín helztu bar-
éttumál að finna upp nýjar á-
lögur á almenning. Fer ekki á
milli mála, að tollalækkanir
þessar munu hafa í för með sér
verulegar kjarabætur fyrir «11-
an almenning.
Samningsréttur opin-
berra starfsmanna
, Eitt hinna markverðustu
mála, sem núverandi rikisstjórn
hefur beitt sér fyrir á þessu
þingi, eru lögin um kjarasamn-
inga opinberra starfsmanna. Má
gera ráð fyrir, að með þeirri
lagasetningu sé bundinn endir á
árekstra opinberra starfsmanna
og ríkisvaldsins um launamál
þeirra. Meginatriði hinna nýju
laga eru þau, að opinberir
etarfsmenn fá samningarétt um
kjör sín, en hins vegar helst
bannið gegn verkfallsrétti
þeirra, sem verið hefur í lögum
allt frá 1915. Kjarasamningar
ekulu gerðir til eigi skemmri
tíma en 2 ára i senn og miðast
gildistíml þeirra við áramót, en
uppsagnarfrestur skal vera eigi
ekemmri en 7 mánuðir. Náist
ekki samkomulag með fulltrú-
tun starfsmanna og ríkisins
ekal deilan lögð fyrir sérstakan
kjaradóm, og er dómur hans
fullnaðarúrskurður um deiluna.
J-iögin taka til fastráðinna ríkis-
■tarfsmanna, þó ekki ráðherra,
hæstaréttardómara eða banka-
etarfsmanna að öðru leyti en
því, að kjaradómur skal ákveða
laun ráðherra og hæstaréttar-
dómara.
Handrltasfofnun íslands
S Á 50 Ara afmæli Háskóla fs-
Jands tilkynnti ríkisstjórnin, að
hún mundi beita sér fyrir þvi,
eð komið yrði á fót sérstakri
Œíandritastofnun. f samræmi við
það fyrirheit flutti ríkisstjórnin
tfrumvarp um það efni á Al-
þingi, sem varð að lögum. Skal
stofnunin vinna að aukinni þek'k
ingu á m'áli, bókmenntum og
eögu íslenzku þjóðarinnar fyrr
©g síðar. Þetta gerir stofnunin
með ðflun og varðveizlu gagna
um þessi efni, rannsóknum á
handritum, svo og rannsóknir á
heimildum um þau, útgáfu hand
s*ita og fræðirita og með hverju
öðru, sem stutt getur að þessu
markmiði. Er tekið fram í lög-
unum, að kjami stofnunarinnar
skuli vera sú deild, sem annast
útgáfu handrita eða rita eftir
þeim. Á fjárlögum fyrir árið
1962 voru veittar 510 þús. kr.
til stofnunarinnar.
Fjárlög fyrir árið 1962
/ Fjáa-lög fyrir árið 1962 vorú
þriðju fjárlögin, sem Alþingi
afgreiðir síðan núverandi ríkis-
stjórn kom til valda. Hafa þau
öll mótazt að meira eða minna
leyti af setningu viðreisnarlag-
anna árið 1960, þ .e. að koma á
jafnvægi í stað þess misvægis,
sem áður ríkti. Fjárhagur ríkis-
ins er nú traustur og hefur verið
unnið að því að draga úr út-
gjöldum ríkisins á fjölmörgum
sviðum með því að auka hag-
kvæmni og sparnað.
Hjá því gat þó ekki farið, að
heildarupphæð fjárlaga hækk-
aði nú nokkuð vegna kauphækk
ananna á s.l. sumri. Er áætlað,
að rekstrarútgjöld i rikissjóðs
hækki beinlínis vegna kaup-
hækkananna um 70 millj. kr. Við
það bætist svo hækkuð framlög
til félagsmála, sem leiða af því,
að lífeyrir og bætur almanna-
trygginga hækka í sama hlut-
falli og kaupgjald. Nemur þetta
um 52 millj. kr. Vegna gengis-
breytingarinnar hækka útgjöld
ríkssjóðs hins vegar aðeins um
16 mi'llj. kr. Samanlagt nemur
þetta 138 millj. kr., en hækkun
útgjalda samkvæmt fjárlögum
er þó ekki nema 126 millj. kr.,
þar sem aðrar breytingar verka
samtals til lækkunar um 12
mil'lj. kr. Jafnframt hefur fjöl-
margt verið gert, sem til sparn
aðar horfir. Má þar nefna sam-
einingu Áfengisverzlunar og
Tóbakseinkasölu ríkisins, Inn-
flutningsskrifstofan var lögð
niður, póstur og sími standa nú
undir sér gagnstætt því, sem áð
ur hefur verið, í Paris voru tvær
sendiráðsskrifstofur sameinaðar
í eina, alþingiskostnaður lækk-
aði vegna styttra þinghalds o.
s. frv.
Sameiginleg innheimta
Hnnið er nú að þvi að sam-
eina innheimtu á beinum skött-
um til ríkissjóðs og útsvörum og
fasteignagjöldum í Reykjavík og
gjöldum til Sjúkrasamlags
Reykjavíkur. Verður þetta fyrir
komulag til mikils hagræðis
bæði fyrir hina opinberu aðila,
sem annast innheimtu þessara
gjalda og gjaldendur, sem nú
munu geta greitt öll þessi gjöld
á einum stað, í flestum tilfellum
með jöfnum mánaðarlegum
greiðslum. Er áætlað, að sparn
aður ríkissjóðs af þessu breytta
fyrirkomulagi innheimtunnar
muni nema um 6 millj. kr. ár-
lega, bæði vegna þess að unnt
verður að fækka starfsmönnum
og læfcka húsnæðiskostnað og að
uppi eru áætlanir um bættar
starfsaðferðir að öðru leyti.
Er ætlunin, að innheimtan
verði fyrst sameinuð í Reykja-
vík, en gera má ráð fyrir, að
«
þetta fyrirkomulag verði tekið
upp víðar, ef vel tekst til hér.
HéraSsskólar
Þar sem augljóst var orðið,
að flest þeirra héraða, sem að
héraðsskólum landsins standa,
brestur fjárhagslegt bolmagn til
þess að búa þannig að þeim og
þeirri æsku, sem þangað sækir
menntun sína, að sæmilegt geti
talizt, samþykkti Alþingi ný lög
um héraðsskóla, sem gera ráð
fyrir því, að ríkissjóður greiði
stofnkostnað héraðsskóla að öllu
leyti. Ennfremur er mælt svo
fyrir í lögunum, að ríkissjóður
skuli greiða allan rekstrarkostn-
að skólanna að frádregnum
tekjum þeirra. Er hér um mikið
nauðsynjamál að ræða og mun
þessi lausn þess gera héraðs-
skólana færari um að gegna
hinu þýðingarmikla hlutverki
sínu.
86 millj. kr. til
hitaveituframkvæmda
Með lögum frá Alþingi í vet-
ur var ríkisstjórninni veitt heim
ild til að taka lán hjá Alþjóða-
bankanum að upphæð 86 millj.
kr. Var lánið endurlánað Reykja
víkurborg til hitaveitufram-
kvæmda. Er þetta fyrsta lán,
sem íslendingar fá hjá Alþjóða-
bankanum nú um árabil, og er
einn vottur hins vaxandi trausts
sem efnahagsl'íf þjóðarinnar nýt
ur, jafnt utanlands sem innan.
Gengisskráning í hendur
Seðlabankans
Með breytingu, sem Alþingi
samþykkti á lögunum um Seðla-
banka Islands, var ákveðið, að
bankinn skuli skrá stofngengi
íslenzku krónunnar gagnvart er-
lendum gjaldeyri og gulli. Áður
var gengisskráningin í höndum
Alþingis, en þessu fyrirkomu-
lagi var nú breytt í það horf,
sem yfirleitt tíðkast í flestum
löndum Vestur-Evrópu.
Samsfarfssamningur
Norðurlanda
í samstarfssamningi þeim,
sem undirritaður var af fuliltrú-
um ríkisstjórna íslands, Dan-
merkur, Finnlands, Noregs og
Svíþjóðar í Helsingfors hinn 23.
marz sl. og Alþingi heimilaði
ríkisstjóminni síðan að stað-
festa, lýsa ríkisstjórnir þessara
landa yfir vilja sínum til að
a) efla enn betur hin nánu
menningartengsl Norðurlanda-
þjóðanna og samstöðu þeirra í
skoðunum á réttar- og þjóðfé-
lagsmálum og auka enn sam-
starfið milli Norðurlanda;
b) koma fram hagkvæmari
verkaskiptingu milli landanna á
öllum sviðum, þar sem skilyrði
eru til þess;
c) halda áfram samstarfi þess
ara landa, sem þeim er mikil-
vægt, í Norðurlandaráði og öðr-
um samstarfsstofnunum.
í samningnum sjálfum eru
ítarleg ákvæði um réttarsam-
starf landanna, samstarf þeirra
í menningarmálum, félagsmál-
um, efnahagsmálum, samgöngu-
málum og ýmiss konar annáð
samstarf. Til þess að ná þeim
markmiðum, sem sett eru í
samningnum, ber ríkisstjórnun-
um svo að hafa að staðaldri
samráð og gera ráðstafanir til
samræmis, þegar þörf gerist.
Þýðing samnings þessa er
fyrst og fremst sú, að í honum
felst eindregin stefnuyfirlýsing
Norðurlandaþjóðanna um sam-
starfsvilja þeirra og samheldni.
Er það ekki hvað sízt þýðingar-
mikið fyrir íslendinga að efla
samstarfið við þessar frænd-
þjóðir okkar, sem við höfum ó-
umdeilanlega geysimikið af að
læra.
Merk löggjöf á öðrum sviðum
Því fer fjarri, að það yfirlit,
sem gefið hefur verið hér að
framan, sé á nokfcurn hátt tæm-
andi. Ótalin eru t.d. merk lög,
er sett hafa verið á sviði dóms-
mála, heilbrigðismála, banka-
mála, félagsmála, fjármála rík-
isins o .fl. ásamt fjölmörgum
þingsályktunum. Má þar t.d.
nefna lögin um ríkisá'byrgða-
sjóð, læknisþjónustu í strjál-
býlinu, heyrnleysingjaskóla, að-
stoð við fatlaða og vangefna,
Iðnaðarmálastofnun fslands og
þingsályktanir um rannsókn á
tjóni af völdum vinnustöðvana,
rannsókn á hlutdeild einsta'kra
atvinnugreina í þjóðarframleiðsl
unni, gufuveitu í Krýsuvík, mót
mælin gegn risasprengingum
Sovétríkjanma o. s. frv.
HANDFÆRAKRÓKAR
með gúmmíbeitum í sjö litum.
og ennfvemur hinar landsþekktu
JÁRNSÖKKUR frá O. Nilssen & Sön,
Bergen, fást hjá flestum veiðarfæraheild-
sölum og verzlunum víðsvegar um landið.
Leitið upplýsinga hjá okkur.
. JOHNSON & KAABER hó
Aðaiumboð á íslandi