Alþýðublaðið - 24.12.1929, Blaðsíða 5

Jólablað Alpýðublaðsins 1929. ALÞÝÐUBLAÐIÐ
— ,
Vinnustoðviin
Eftir Emil Zola.
Þegar verkamennimir komu
sim morguninn niður í vinnustof-
Sina, fundu ’þeir hana hráslaga-
tega og kalda og sád 'þar enga
sálu. í öðrum enda salsins stóð
vélin voldug og tignarleg og
teygði álmurnar út í loftið. Nú
var alt svo þögult og kyrt, næst-
jun hræðilega kyrt, hávaði vél-
ianna var horfinn, en áður höfðu
þær verið eins og titrandi hjarta,
íer knúði ólgandi blóðið út um
veTksmiðju-líkamann og setti líf
S vinnuna. *
Atvinnurekandinn kemur út úr
skrifstófunni sinni og talar til
verkamannanna þungri röddu ■
„Vinir mínir! Hér verður ekki
[unnið í dag, Ég fæ engin tilboð,
og þeir, sem höfðu gert mér til-
boð um kaup á vörum frá verk-
smiðjunni, hafa nú afturkallað
þau. Vöru-forðabúr okkar er yfir-
fult. Ég hafði vonað að í þessum
mánuði myndi vera hægt að
rétta reksturinn við, því að þessi
tmánuður hefir undanfarin ár
reynst mér heilladrýgstur. Það
er nauðsynlegt að stöðva fram-
leiðsluna." — Og þegar hann sér
vonbrigðin í andlitum verka-
tnannanna, angistina vegna þess
að þurfa að fara heim aftur og
hræðsluna við atvinnuleysið og
hungrið, sem það boðar, bætir
hann við mýkri í máli: „Ég full-
vissa ykkur um, að ég hugsa ekki
eingöngu um sjálfan mig, að-
staða mín er jafn-ill, já, ef til vill
langt um verri en ykkar. Siðustu
,viku hefi ég tapað um 50 þús-
íundum franka. Ég neyðist til að
stöðva vinnuna nú til að varna
©nn gífurlegra tapi, og þó á ég
ekki eimi eyri til að standa
straum af útgjöldum þeim, er
mér ber ■ að greiða um miðjan
jmánuðinn. Þið hljótið að sjá, að
'ég tala við ykkur eins og vinur
við vin og að ég dyl ykkur einsk-
is. Ef til vili koma verðir lag-
Bnna hingað í fyrra málið. Þetta
)er ekki mín sök, eða finst ykkur
það? Ég hefi barist til þrautar.
'Ég vildi 'gjarnan að ég gætj
hjálpað ykkur yfir erfiðustu tor-
.jífærurnar, en mér er það ókleift.
Ég er eyðilagður maður, sem
ekkert á til að gefa ykkur, ekki
einu sinni brauðbita.“
Hann réttir þeim hendina í
kveðjuskyni. Verkamennirnir
þrýsta hendi hans þegjandi; þeir
ístanda augnablik kyrxir og horfa
h virtnutækin með þjáningarfull-
tun svip.
Á hverjuni degi frá sólarupp-
frás höfðu meitlarnir sungið og
hamrarnir fallið á glöandi jámin
f~ en nú, — nú ,var alt sofnað og
rykið var byrjað að hylja tækin.
Það eru 20—30 fjölskyldur, sem
ekkert fá að borða næstu viku.
Nokkrar konur, sem höfðu unn-
!ð í verksmiðjunni, ganga út með
.ióiin í augunuin. Karlmennimir
virðast hafa betri kjark og segja-
Maður getur varla dáið úr sulti
hér í París.
En þegaT atvinnurekandinn yf-
írgefur þá og þeir sjá hann
hverfa, beygðan af viku áhyggj-
um og óhamingju, sem í raun og
veru er miklu meiri en hann
hafði viljað segja þeim og sem
gersamkga hafa rúið hann inn
að skyrtunni, þá hverfa þeir hver
á fætur öðrum, því að þeim finst
aö loftið í vinnustofunni sé mett-
að af vonleysi og þunga. Það er
eins og vinnustofan sé líkhús.
Hin volduga vél táknar dauðann.
VeTkamaðurinn stendur á göt-
unni atvinnulaus og peningalaus.
Hann hefir gengið stað frá stað í
8 daga án þess að fá handtak að
gera. Hann hefir flækst frá húsi
til húss. Hann hefir boðið vinnu-
þrek sitt og viljað vinna verstu
verk, já, jafnvel hin hættulegustu,
og samt votu allar dyr lokaðar.
Svo bauðst hann til að vinna
fyrir hálfum launum, og enn hef-
ir hann enga vinnu fengið. Já,
hann vildi gjarnan vinna fyrir
fæði að eins. Það er vinnustöðv-
unin. Þessi hræðilega vinnustöðv-
un, sem hringir dánarklukkum
sínum í hverjum kjallara og
hverju hanabjálkalofti. Hræðslan
hefir stöðvað alla framleiðslu og
peningarnir hverfa. Kreppaf!
spennir heljargreipum sínum um
alt og alla. Og eftir 8 daga eru
öll verkamannaheimili bjargar-
laus. Verkamaðurinn hefir gert
síðustu tilraun. Nú er teflt um líf
eða dauða, og með tómar hend-
ur þrammar hann heim, niður-
beygður og vonsvikinn. Regnið
streymir úr loftinu. Það er orðið
dimt, og stórborgin Paris er
hræðileg í vondu veðri. Hann
stikar eftir götunni, án þess að
veita regninu athygli, hugur hans
er þungur af áhyggjum. Við og
við stöðvast hann, því að hann
vill ekki koma of fljótt heim.
Hann beygir sig yfir grindumar
á Seine-brúnni, og starir hugs-
andi niður í kolmórauðan
strauminn. Hann beygir sig
lengra og lengra yfir grindurnar
og starir fastar á viltan straum-
inn. Straumurinn ólgandi og
ægilegur dregur hann að sér —
en svo tautar hann fyrir munnj
sér: Það er mannleysa, sem gefst
upp að svo komnu — og svo
heldur hann áfram — heim.
Það hefir stytt upp. Gasljósin
glitra í gluggum gullsmiðáverzl-
ananna. Ef ég bryti eina rúðuna
og gripi djásnin úr gluggakist-
unni, þá myndi ég geta keypt
brauð og klæði til margra ára,
hugsar verkamaðurinn. Ilmur af
beztu krásum leggur út um
glugga. og dyr veitingahúsatina
og bak við hvít gluggatjöldin sér
hann vel búið fólk sitjandi við
matborðin. Hann hraðar göngu
sinni heim til sín — inn í fá-
tækrahverfið, fram hjá hinurn
mörgu kökugerðarhúsum, veit-
ingasölum og kjötverzlunum. All-
ít gluggar eru fullir af lokkandi
vörum!
Konan hans og litla stúlkan
grétu báðar er hann yfirgaf þær
um morguninn, en hann hug-
hreysti þær með þvi, að nú
skyldi hann áreiðanlega koma
með brauðbita handa þeim i
kvöld. Hann þorði ekki að koma
heim fyr en myrkt var orðið,
því að hann varð að viðurkenna,
að nú væri hann að svíkja loforð
sitt. Nú brýtur hann heilann um
hvað hann eigi að segja við þær
báðar til hughreystingar, og
hvernig hann eigi að fara að
svo að þær verði þolinmóðar, Og
hversu lengi þola pær þennan
sult? Sjálfur getur hann þolað
mikið, en þær eru svo veikbygð-
ar, sérstaklega litla slrinnið.
Honum dettur í hug að reyna
að betla. En þegar einhver prúð-
búin kona eða heldri maður
ganga hratt fram hjá honum og
hann ætlar að rétta fram lófann,
þá er eins og hendin stirðni og
sitji föst í vasanum og hann fær
einhvern óþægilegan kökk í háls-
inn. Hann stendur eins og negld-
ur við gangstéttina, en fólkið
flýtir sér fram hjá honum eða
gengur á snið við hann. Hann
lítur betlaralega út!
Kona verkamannsins gengur
fram í dyrnar, sem snúa að göt-
unni, en litla stúlkan sefur uppi.
Konan er tekin til augnanna og
mögur. Hún er eitthvað svo ó-
segianlega lítil þar sem hún
steudur á tröppunum í slitnum
baðmullarkjól, sem næðingurinn
smýgur í gegn um, og hún skelf-
ur , ? kulda. Augun, dimm og
soxgbitin, stara út í myrkrið. Nú
er alt tapað. Alt hefir hún farið
með til veðmangarans. Átta at-
vinnuleysisdagar hafa rúið heim-
ilið að smáu sem stóru. í gær
seldi hún nokkra ullarlagða, sem
hún hafði rifið úr undirsænginni.
Þannig tæmist undirsængin smátt
og smátt og nú er næstum ekk-
ert orðið éftir af henni nema
dúkurinn. Dúkinn hefir hún breitt
5
fyrjr gluggann til þess að vama
gustjnum inngöngu. Hún er
hrædd við berkla. Og litla stúlk-
an hefir svo slæman hósta. Kon-
an hefjr leitað sér atvinnu, en
það veit maðurinn hennar ekk-
ert um. Vinnustöðvunin hefir
næstum komjð harðara niður á
konunum en karlmönnunum.
Sem betur fer er maðurinn
hennar valmenni, og hann drekk-
ur ekki áfenga drykki. Þau
myndu hafa komist þolanlega af
hefði vinnustöðvunin ekki skollið
á. Nú viíl enginn lána henni eyr-
isvirði. Hún skuldar bakaranum,
grænmetissalanum og fisksalan-
um, og hún er hrædd við að láta
sjá sig í nánd við búðir þeirra.
geinni hluta dagsins hefir hún
verið hjá systur sínni. Hún hafði
ætlað að biðja hana að lána sér
einn franka, en þegar hún sá
hvað hún var bláfátæk, hætti hún
við að bera fram bónina og brast
í grát án þess að mæla. Og svo
höfðu þær lengi setið saman
þegjandi, og tárin runnu niður
kinnar þeirra. En þegar hún yfir-
gaf systur sína lofaði hún að
koma með brauðsneið til hennar
í kvöld ef maðurinn hennar hefði
fengið vinnu.
En maðurinn hennar kemur
ekki enn. Regnið streymir úr
loftinu. Vesalings konan gengur
inn i skot og hýmir þar. Poll-
arnir stækka við fætur hennar og
regnið drepur gegnum þunnan
kjólinn. Við og við herðir hún
upp hugann og hleypur alla leið
að götuhorninu til að skima eftir
manninum. Og þegar hún snýr
við rennur vatnið úr hári hennar
og hendur hennar titra, og þó
bíður hún. Þeir, sem ganga fram
hjá henni gefa henni olnbogaskot
og hún færir sig fast upp að há-
um og gráum veggnum. Karl-
mennirnir glápa á hana og
stundum finnur hún andardrátt
þeirra við andlit sitt. Þegar hún
að síðustu sér manninn sinn
koma fyrir hornið á götunni,
beygðan og rennvotan, hleypur
hún við fót til hans og hvíslar:
„Kemurðu með brauð?“
Hann svarar ekki, en beygir
höfuð sitt, og svo gengur hún
upp á undan honum nábleik og
sikjálfandi.
Litla stúlkan er vöknuð, og
nú liggur hún og starir á kertis-
skar, sem logar á borðinu. Eng-
inn veitir því ef til vill athygli,
að andlit hennar er málað til-
kenningu og sorg. Andlit hennar
likist andliti fullorðinnar sorgbit-
innar konu, og þó er hún að eins
7 ára. Nú sest hún framan á
koffortið, sem hún svaf á. Nakt-
ir fæturnir hanga niður, kaldir
og bláir. Litlu hendurnar fálma
eftir skyrturæksninu og hún
reynir að draga það saman um
hálsinn. Sársaukinn er nú meirj
en áður. Það er eins og logandi
eldur brenni í brjósti hennar.
Hún hugsar og hana dreymir.
Hún hefir aldrei átt leikföng.