Alþýðublaðið - 24.12.1929, Blaðsíða 9

ALÞÝÐÖBLAÐI®
„Á okkar dögum hefði maðuT
•kki búist við slíku,“ sagði öld-
ongur einn, sem hafðí arnarnef
pg tottaði svartan vindil, er hann
íiafði milli tannanna.
„Og 'pó er þetta svo alþýðlegt!“
„Já, svo alþýðlegt og skynsam-
iegt!“
Öldungurinn tekur vindilinn út
ftr sér, skoðar hann gaumgæfi-
lega og blæs af honum öskuna
með andvarpi. í þvi sér hann
tvo drengi frá Parma; 'þeir eru
augsýnilega bræður. Peir standa
hlið við hlið. öldungurinn grettir
sig, dregur hattinn niður á am-
arnefið og baðar út hðndunum.
Drengirnir horfa fyrst alvarlega
á hann. FæTa sig svo fast hvor
að öðrum og draga sig í hlé
auðsjáanlega hálfhræddir. Gamli
maðurinn beygir sig skyndilega
niður og byrjar að gala eins og
hani. Drengirnir fara að skelli-
hlæja og hoppa á tánum á gang-
stéttinni. öldungurinn réttir sig
app, lagar hattinn á höfði sínu
og fjarlægist riðandi. Hann er
nugsýnilega viss um þaö að hafa
gert skyldu sina.
Svarthærð Genúa-stúlka geng-
ur fram hjá. Göngulag hennar
minnir á dillandi danz. Við hlið
hennar trítlar sjö ára gamall
drenghnokki. Hann hefir tréskó
á fótum, og hatturinn á höfðinu
er alt of stór og slútir þvi yfir
augun.
Litla skinnið hristír kollinn og
reynir að koma hattinum aftur á
(Erfðaskrá Gottskálks grimma,
hjónaefni þessi væru skyld í for-
boðna liðu. Og hann stagaðist
svo lengi á þessu með sjálfum
sér, að hann áður en staðar-
prestur vakti hann til tíða um
morguninn var orðinn fullviss
um að svo væri, en var þó til
frekari fullvissu búinn að heita
verndardýrlingi sínum, hinum
blessaða Petro postula tveggja
punda vaxkerti grænu, ef svo
reyndist, og hann var þá orðinn
lastráðinn f þvi, að vera við
brúðkaupið á Hofi, en f>ó með
allri varkárni, svo að hann stæði
ekki sjálfur að verkinu.
Meðan þau Helga og Arngrím-
nr voru gefin saman fyrir kirkju-
dyrnum á Hofi, stóð séra Pétur
g sáluhliði, allfjarri gestaskaran-
um, og þegar kennimaður mælti
|>au orð til brúðhjóna, að þau
myndu hafa um það hugsaö „að
I þessu sambandi megi engi sá
falutur vera, er guös lög mega
lyrirbjóða, hvorki að frændsemi
sté sifskap," glotti séra Pétur. En
npr prestur bætti við: „En ef þér
faafið þetta fundið eða reflað, svo
log heyrt, heldur síðar en áður
én þetta réðst, þá segið til svo
*em þér vitið fyrir guði sannast
Og þér viljið svara á dómsdegi,"
þá gekk séra Pétur ur sáluhliði
fog til bæjar, en það barst eftir
Sfconum ómurinn, er Arngrimur
hnakkann, en það tekst ekki.
HattuTinn sækir jafnt og þétt nið-
ur á nefiö. Stúlkan þrífur loks
hattinn af kolli hans og veifar
honum hlæjandi, um leið og hún
raular gleðilag. Drengurinn lítur
upp. Andlit hans er eitt breitt
bros. Hlæjandi lítur hann fram-
an í stúlkuna, hoppar svo upp
í loftið til að grípa hattinn —
og bæði hverfa.
Hár og sterklegur maður með
miklar herðar og kraftalega
handleggi, berhöfðaður og með
leðursvuntu hefir sex ára stúlku-
barn ríðandi á háhesti. Hann tal-
ar við konu sína, sem hleypur
við fót víð hlið hans og leiðir
rauðhærban dreng:
„Skilur þú það, góða mín, að
e! þessu heldur áfram, þá verð-
ur ekki auðvelt að kúga okkur.“
Og hann hlær sigrihrósandi um
leið og hann lyftir byrði sinni
hærra upp í blámann:
„Ewiva Parma-a!“
Fólkið hverfur inn i langar
göturnar með börnin. Á torginu
er ekkert eftir nema nokkur
sundurkramin blóm, sælgætisum-
búðir, hópur bláklæddra þjóna
og uppi yfir þeim gnæfir hug-
sjónamaðurinn, sem opnaði
mannkyninu leið inn í nýjan
heim.
En um alla borgina óma
gleðióp mannanna, sem eru að
skapa sér nýtt lif og nýja menn-
ingu.
frh. af 4. síðu.)
festi sér konuna og gaf henni
morgungjöfina: „Helga! Meður
þessu "íingurgulli festi ég þig, og
þetta silfur gef ég þér, og með
méT sjálfum sæmi ég þig, og svo
lengi sem við lifum, 9kal ég þig
halda með guðs hjálp og misk-
un.“
Þegar hjónavigslunni var lokið
var séra Pétur búinn að láta
söðla hest sinn og kominn á bak.
Þar eð officíalis gekk næstur
biskupi að vriðingum, getur nærri
að Ljóti bónda hafi þótt þáð hin
hin mesta prýði, ef hann hefði
viljað sitja brúðkaupið, og gengu
þeir Ljótur og Arngrímur til
hests séra Péturs og báðu hann
að syngja pússunarmessuna og
sitja veizluna. Séra Pétur keyrðj
hestinn og reið úr hlaði, en sagði
þó að hvorki væri hann fastandi
sem skyldi, né heldur teldi hann
það sálubót að leggja hendur að
þessu verki.
Þeim hnykti við þetta feðgun-
um, og nú veittu þeir fyrst hátt-
erni officialis meðan á hjóna-
vígslunni stóð eftirtekt, og það
íór að svifa á þá illur grunur;
þeir þektu handbragð heilagrar
kirkju og Gottskálks biskups.
Svo gengu þeir þungt hugsandi
til skála.
En séra Pétur reið alt hvað af
fcók heim til Hóla, og stóö strút-
urinn beinl aftur af höfði hans.
I prestabúri á Hólum sátu þeir
séra Þorbjörn Jónsspn á Bægisá,
ráðsmaður Hólakirkju, og séra
Pétur officialis, og hjá þeim tveir
gamlir menn, Halldór Kolbeins-
son fjármaður á Hólum og Run-
ólfur Narfason gustukamaður
biskups, báðir ættaðir úr Vestur-
dal, og var séra Pétur að taka
af ‘þeim vitnisburð.
Séra Pétur dýfði stýlnum í
blekhornið og skrifaði: „Öllum
mönnum þeim, sem þetta bréf
sjá eða heyra, senda Halldór
Kolbeinsson og Runólfur Narfa-
son kveðju guðs og sína kunnugt
geTandi, að við höfum í æsku
vorri, en nú erum við báðir um
áttrætt, þrálega heyrt og vitum
fyrir full sannindi . . ."
Það stóð ekki í körlunum hvað
þeir hefðu heyrt, og hvað þeir
hefðu séð til Álfs, föður Ljóts
bónda, og Ásu, móður Jóns í
Víðinesi, og þeir vottuðu að það
væri áreiðanlega satt, að Eyjólf-
ur faðir Jóns hefði verið keyptur
til þess að ganga að eiga Ásu,
sem þá hefði verið þunguö af
völdum Álfs, og hefði það barn
verið faðir Helgu, svo að þau
Arngrímur væru þremenningar
að réttu. Séra Pétur var himin-
lifandi þegar hann dýfði stýlnum
í í síðasta sinni og skrifaði nið-
urlag bréfsins: „Og til sanninda
hér um settum vér fyrnefndir
menn vor innsigli fyrir þetta
vitnisburðarbréf, er skrifað var
á Hólum í Hjaitadal þriðjudag-
inn næstan fyrir octavan Martini,
árum eftir guðs burð eitt þúsund
fímm hundruð og nítján."
Forboðnir liðir, það var ekki
um að villast. Séra Pétur var
allur á hjólum, þvi þetta var
sérstaklega góður fengur, af því
að það hlaut að verða varanleg
tekjugrein fyrir heilaga kirkju,
þar sem engar voru líkur til að
Arngrímur og Helga, sem unn-
ust hugástum, mundu vilja skilja
samvistum. Og hann hljóp eins
og fætur toguðu til biskupsstofu
til þess að segja Gottskálk bisk-
upi tíðindin, og strúturinn stóð
beint aftur af höfðinu á honum,
er hann hljóp.
Gunnar lokusveinn hneigðj
herra officialis er hann gekk I
stofuna, en séra Pétur féll þegar
fram fyrir herra biskup og
kysti hönd hans.
„Virðulegur herra og andlegur
faðir! Sonur Ljóts bónda á Hofj
i Goðdölum, sem er nýkominn
heim úr utanferð, hefir gengið að
eiga Helgu dóttur Jóns landseta
yðar herradæmis í Víðinesi, og
sá ég sjálfur er þau voru gefin
saman fyrir kirkjudyrum á Hofi,
Nú eru hér vitnisburðir skel-
eggra manna um það, að þau
séu þremenningar að skyldléika,"
sagði officialis og rétti biiskupi
vitnisburðinn hróðugur.
Biskup tók við honum, en á
þvl rah séra Pétur í rogastanz,
að biskup lét skjalið síga í skaut
sér og starði eins og viðutan
fram undan sér.
Biskupi hafði brugðið við ey
hann heyrði nafn Helgu; það
hafði vaknað hjá honum endur-
minning nokkurra ára gömul, er,
hann var að biskupa börn á
hvítasunnudag í Hóladómkirkju.
Hann mundi eftir hinu fagra
barni, er kraup að fótum hans
með andlitið ljómandi af mann-
kostum, hreinleika og trú. Það
var eins og biskupi hrysi hugur
við að eiga að þurfa að trufla
gæfu þessarar fögru stúlku, sem
hann hafði rétt kinnhestinn^ svo>
mjúklega í heilagri biskupan.
Séra Pétur var hissa á sinnu-
leysi biskups. En biskup var
engu siður hissa á sjálfum sér.
Var hann Gottskálk — Gottskálk
grimmi, sem allra manna bezt
hafði varið rétt heilagrar kirkju,
orðinn svona deigur stríðsmaður
hennar. „Það er ellin,“ hugsaðj
biskup. „Nei, ég skal glaður falla
fyrir dauðans sigð, en elli skaj
ekki buga mig.“ Og biskup reis
upp meö leiftrandi augum og
hinu gamla, harða fasi sínu, og
nú kannaðist séra Pétur við
hann.
„Haf þökk, sonur!“ sagði bisk-
up, „fyrir árvekni þína. Aldrei
skal óvinum guðs haldast uppí,
að sitja yfir rétti heilagrar kirkju
og vorum, meðan mín nýtur við„
Stefn Arngrími þessum að koma
fyrir oss tafarlaust."
Séra Pétur reis upp og gekk
hratt úr biskupsstofu, en Gunnar
lokusveinn hallaði dyrum aö staf
á eftir honum.
Tveim dögum síðar stóð Arn-
grímur Ljótsson í biskupsstofu.
Biskup sat í sæti sínu og leit á
hann hvössum augum.
„Þú hefir gengið að eiga konu,
sem er þremenningur við þig. Ég
hefi vitnisburð skeleggra manna
um það,“ sagði biskup.
„Yðar náð!“ sagði Arngrimur
með festu, „ókunnugt er mér
hversu skeleggir þeir menn eru,
sem það votta. En hitt veit ég,
að aldrei hefi ég heyrt það né
vitað.“
„Sonur minn!" anzaði biskup,
„þeir menn, sem vottað hafa, eru
hér undir vorum handarjaðri, og
vitum vér full deili á þeim. Hitt
vitum vér ekki, hvort þér er þetta
kunnugt, en það skiftir hvergj
máli, því aldrei myndi heilög
kirkja eða vér koma fram réttj
vorum, ef fara skyldi eftir því,
hvort þeir, er fótum troða guðs
lög, gera það vitandi vits eða
ekki. Væri eftir því farið, mynda
allir sverja og sárt við leggja
um ökunnugleika sinn. Munt þú
nú verða að gjalda oss 10 hund-
ruð í útlegð þína og skilja síðan
samvistum við konuna, og mun-
um vér síðan setja þér sáluhjálp-
legar skriftir.“
Arngrímur þagði um stund og