Morgunblaðið - 28.06.1963, Síða 8

8
MORCUISBLAÐIÐ
Föstudaíur 28. iúní 1963
Sigurður Sigurðsson fyrverandi sýsiumaður Skagfirðinga
Sigurður sýslumaður var fædd-
ur í Vigur á ísafjarðardjúpi. For-
eldrar hans voru hinn þjóðkunni
þingskörungur og prestur séra
Sigurður í Vigur Stefánsson frá
Heiði í Gönguskörðum í Skaga-
firði, f. 1854, d. 1924. Faðir hans
var Stefán bóndi á Heiði mikill
búhöldur Stefánsson kominn 1
beinan karllegg af Halldóri ann
álaritara á Stóru Seylu, Þorbergs
sonar sýslumanns Skagfirðinga á
Seylu Hrólfssonar sterka lögréttu
xnanns á Álfgeirsvöllum Bjarna-
sonar. Kona Stefáns á Heiði var
Guðrún dóttir Sigurðar Guð-
mundssonar hreppstjóra og
skálds á Heiði, höfundar Vara-
bálks og konu hans Helgu
Magnúsdóttur prests á Fagranesi
Árnasonar. Hvorutveggja gamlar
og grónar skagfirzkar ættir.
Kona séra Sigurðar í Vigur og
móðir Sigurðar sýslumanns var
Þórunn f. 1855, d. 1936 Bjarna-
dóttir hreppstjóra á Kjaransstöð-
um í Borgarfjarðarsýslu Bryn-
jólfssonar og konu hans Helgu Ó1
afsdóttur Stephensen Björnsson
ar sekretera á Esjubergi Ólafsson
ar stiptamtmanns á Leirá og síð
ast í Viðey. Hér verður nú stað-
ar numið. En framan greind ætt
færsla ber það með sér að Sig-
urður sýslumaður var af góðu
bergi brotinn og kominn af þjóð-
kunnum mönnum í báðar ættir.
Sigurður ólst upp í foreldra-
húsum í Vigur, og þaðan átti
hann margar og kærar minningar
sem honum varð tíðrætt um við
vini sína er tóm gafst til. Hann
gekk menntaveginn, varð stúdent
í Reykjavik 1908 cand. juris frá
Háskóla íslands 1914. Héraðs-
dómslögmaður á ísafirði frá 1914
til 1927, var jafnframt gjald-
keri í útibúi íslandsbanka á ísa-
firði og síðar gæzlustjóri í Lands
banka fslands þar. Skipaður full-
trúi í fjármáladeild Stjórnarráðs
íslands 1921—1924. Settur bæjar
fógeti í Vestmannaeyjum frá 24.
febrúar til 4. ágúst 1924. Skipaður
sýslumaður í Skagafjarðarsýslu
1. desember 1924 og þjónaði því
embætti og síðan jafnframt bæj
arfógetaembætti á Sauðárkróki
til ársins 1958. Hafði hann þá
verið sýslumaður Skagfirðinga í
34 ár og farið þar lengur með
sýsluvöld en nokkur annar sýslu
maður frá 1677 er Benedikt Hall
dórsson sýslumaður á Reynistað
sagði sig þar frá sýslumanns-
störfum og hafði þá verið sýslu
maður Skagfirðinga í 41 ár. —
Þegar Sigurður sýslumaður flutt
ist til Skagafjarðar í árslok 1924
var hann þar nær öllum ókunnug
ur. En ekki leið á löngu er hann
hafði aflað sér þess trausts og vin
sælda í héraðinu, er entust hon
um til æviloka. Margt bar til þess
og þó ef til vill mest að hann var
svo kynborinn Skagfirðingur i
hugsunarhætti, orðum og athöfn
um að Skagfirðingum fannst
hann vera einn af þeim. — Áttí
'iíka allfjöilmennt frændalið í
héraðinu, niðja Hrólfs sterka
Bjarnasonar og auk þess tengda
sonur kempunnar séra Arnórs-
Árnasonar í Hvammi. Skagfirð-
ingar hafa löngum átt því láni
að fagna að hafa góða og mikil-
hæfa sýslumenn, sem nutu
trausts héraðsbúa og voru oft í
fylkingarbrjósti, er unnið var að
sameiginlegum frafara og hags-
munamálum héraðsins. Sigurður
var í þeim efnum enginn eftirbát
ur hinna áhugasömu fyrirrennara
sinna. Þetta varð Skagfirðingum
ljóst þegar á fyrstu árum hans
er hann lét til sín taka og gjörðist
ötull stuðningsmaður margra
fraimfara- og menningarmála i
héraðinu. Þannig var hann einn
af forgöngumönnum að stofnun
Búnaðarsambands Skagfirðinga í
árslok 1930 og átti sæti í stjórn
þess þar til hann flutti úr hérað
inu. Hann var einnig einn af
aðal hvatamönnum þess að Sögu-
félag Skagfirðinga var stofnað
6. febrúar 1937 og sat í stjórn þess
meðan hann dvaldi í héraðinu og
kosinn forseti félagsins frá 1937
til 1948. Auk þessa tók hann þátt
í mörgum öðrum félagsmálastörf
um og nefndum, sem oflangt yrði
upp að telja, þar á meðal sem
oddviti og fulltrúi sýslunefndar
innar.
Starf sitt sem oddviti sýslu-
nefndarinnar rækti hann af mik
illi samvizkusemi, enda var sam
vinna hans og sýslunefndarinnar
með ágætum. Honum var einnig
mjög umhugað um hag sýslunnai*
og gætti þess að ekki væri gengið
á rétt hennar, eða hagsmuni. Em-
bættisstörf sin sem sýslumaður
og bæjarfógeti á Sauðárkróki
rækti hann af samvizkusemi.
Hann vandaði t.d. mjög dóma
sína. Þau störf kostuðu oft mikla
vinnu, en dómar hans reyndust
líka traustir, ef þeim var visað til
æðri réttar.
Sama var um reikningshald og
fjárreiður embættisins og sýsl
unnar að þar var allt í röð og
reglu. Það sem helzt þótti að, var
að sumar afgreiðslur drógust um
of. Sigurður var mjög ötull og
glöggur starfsmaður, en hann var
ekki heilsuhraustur og oft van-
heill langa tíma og þá lítt vinnu
fær. Hafði hann af þessu miklar
áhyggjur, sem sízt bætti um
heilsufar hans. En þar bagaði
hve hann var jafnan fáliðaður og
embættiskostnaðurinn - löngum
skorinn við nögl en störfin vax-
andi ár frá ári.
Sigurður lagði niður sýsluvöld
í Skagafirði 1957 og flutti til
Reykjavíkur og átti hann þar
heimili til æviloka, en dvaldi oft
á sumrin hjá börnum sínum í
Skagafirði og heimsótti þá vini
sína í héraðinu. í nóvember mán
uði sl. fékk hann heilablóðfall,
eftir það lá hann rænulaus að
kalla, síðast á sjúkrahúsinu Sól-
vangi í Hafnarfirði og andaðist
þar sem fyrr er getið. Sigurður
sýslumaður verður mörgum sam
starfsmönnum sinum í Skagafirði
minnisstæður. Hann var atgjörf
ismaður á marga vegu, greindur
vel og gjörhugull, tilfinningarík
ur og prýðilega skáldmæltur er
hann tók á því, skapmikill og
örlyndur en jafnframt fljótur til
sátta. Hann var einnig röggsamt
yfirvald er því var að skipta. En
minnisstæðastur verður hann
mér sem drengskaparmaður og
gleðimaður er var hrókur fagnað
ar í góðra vina hóp.
Sigurður kvæntist árið 1915
Stefaníu f. 14. apríl 1889, d. 14.
júní 1948 Arnórsdóttur prests í
Hvammi í Laxárdal Árna-sonar og
f. k. hans Stefaníu Stefánsdóttur.
Frú Stefania var glæsileg kona
og vel gefin Áttu þau vel gefin
og mannvænleg börn.
Börn þeirra eru þessi.
1. Margrét Þórunn f. 1915, bú-
sett í Svíþjóð, gift sænskum lög-
fræðingi.
2. Sigurður f. 1916, listmálari í
Reykjavík.
3. Stefanía f. 1918, skrifstofu-
stúlka í Reykjavík.
4. Arnór f. 1919, skrifstofumað
ur hjá Kaupf. Skagfirðinga Sauð-
árkróki.
5. Stefán f. 1920, lögfræðingur,
Akranesi.
6. Hrólfur f. 1922, listmálari í
Reykjavík.
7. Guðrún f. 1925, listmálari, bú
sett í Danmörku.
8. Árni f. 1927, prestur á Norð-
firði.
9. Snorri f. 1929, skógfræðingur,
Reykjavík.
Sigurður verður jarðsettur á
Sauðárkróki föstudaginn 28. júní
við hlið konu sinnar.
Skagfirðingar kveðja hann með
þakklátum huga og votta börn-
um hans og skylduliði einlæga
samúð við fráfalls hans.
Jón Sigurðsson.
Reynistað.
t t t
„Vinir mínar fara fjöld . . . “
Hlutskipti þeirra, sem gamlir
verða, er oftast það, að sjá á bak
vinum í langri röð, jafnvel þeim,
sem yngri eru en þeir sjálfir.
Næsta eðlilegt er því að i hug
komi önnur ljóðlína Hjálmars:
„Ég fer eftir kannske í kvöld . . .“
Má sérhver vel við una slíka á-
minning.
Hér skal ekki rakin ættfærsla
né æviferill þessa merka og mæta
manns, þessa kæra vinar míns og
frænda. Það mun vel og rækilega
gjört af öðrum hér í blaðinu, og
þá einnig hitt, hvílíkar dáðir
hann hefir drýgt fyrir Skagafjarð
arhérað, sem förystumaður og i
samvinnu við marga aðra mæta
menn á þeim aldarþriðjungi er
hann starfaði þar.
Munu þessi orð mín því verða
meira persónulegs eðlis. — Að-
ein skal þetta sagt fyrst. Hann er
fæddur 19. september 1887 og dá-
inn 20. júní sl. nær 76 ára að
aldri. Sonur sr. Sigurðar Stefáns
sonar í Vigur, móðurbróður
míns og frú Þórunnar konu hans.
En sr. Sigurður var af svokall
aðri Heiðarætt, frá Heiði í Göngu
skörðum í Skagafirði — undir
Tindastóli.
Við vorum báðir, frændur, af-
skráðir sem opinberir starfsmenn
i ábyrgðarmiklum störfum, hann
fyrir sex árum, en undirritaður
fyrir ellefu árum. Báðir fluttir
til Reykjavíkur. Hann þó miklu
fyrr. Ég var að vona að við mynd
um nú sem áhyggjulaus öldur-
menni, báðir umkringdir af fjöl
mennum ástvinahópum og tengda
fólki yngri kynslóðanna tveggja,
fá að dvelja hér sem nágrannar
um eitthvert árabil. En það lærði
ég af honum og mörgu og mörg
um öðrum að ekki þýðir að deila
við dómarann. Og þá sízt af öllu
við hinn miklu mesta, hinn óvið
jafnanlega, hann sem ræður lífi
og dauða. Og „allt er gott, sem
gjörði hann“.
„En samt er gaman að hafa —
lifað svo langan dag. Er syrtir
að nótt til sængur er mál að
ganga, — sæt mun hvílan eftir
vegferð stranga". — Og hans síð
ustu 8 mánuðir voru sem sorti af
nótt. Við þökkum fyrir líf hans
lausn hans!
Við höfðum verið samferða-
menn og reyndar nánir samstarfs
menn í þriðjung aldar, eða frá
því hann, 1924 gjörðist yfirvald
í Skagafjarðarsýslu og til 1957,
er hann sagði af sér. Einkum þó
fyrstu ellefu árin, sem var seinni
helftin þess tímabils, er ég gengdi
sveitarstjórnar formennsku á
Sauðárkróki. En oddvitar hafa
löngum, og um margháttuð mál-
efni haft undir sýslumenn sýslu
sinnar að sækja og með þeim að
vinna.
Það er því eigi unnt í stuttu
máli að gjöra þess grein, hve mik
ið ég, sem forsjármaður sveitar
minnar átti honum að þakka i
margvíslegum skrifum og úr-
skurðum og á annan hátt í mörg
um vandamálum. Minnist ég þess
t.d. að eitt sinn stóð ég fyrir
rétti í margar stundir samfleytt,
sem forsvarsmaður sveitar minn
ar í mjög þýðingarmiklu máli, er
svo fékk sína æskilegu endalykt
fyrir réttsýni hans og röggsemi.
Yfirleitt hefir áhrifa hans á marg
an hátt gætt til heilla í bæjar-
málum Sauðárkróks allt í frá
komu hans þangað. Ber það að
viðurkenna og vel að þakka,
enda þótt skoðanaskipti hafi að
sjálfsögðu ósjaldan orðið. En á-
rekstrar með tveim örlunduðum
frændum og skapheitum nokkuð,
hafa örsjaldan orðið og aldrei sak
næmir. Er þar komið að því að
geta að nokkru hinnar persónu-
legu kynningar. Hún var yfirleitt
mjög ánægjuleg, hlý og frænd-
samleg. Þar sem til athafna hans,
rannsókna og úrskurða um slíkt
(s.s. í áfengismálum og kærum)
reyndist hann eigi síður rétt-
sýnn og röggsamur, en í öðrum
málum. Stutt sagt: Hann var mað
urinn með hið heita hjarta og
hina ríku réttlætiskennd. Þess
vegna ávann hann sér líka al-
mennar vinsældir. Menn mátu
hann _og virtu, eigi síður fyrir
þessa eðliskosti en fyrir ágætar
gáfur hans, venjulega glaðlynda
framkomu, fyndni hans og fjöl-
breytni í viðræðum. Ég legg á-
herzlu á djúptæka réttarvitund
hans. Enda munu dómar hans og
úrskurðir vel hafa staðist á
æðri stöðum.
Sem dæmi ógleymanlegt frá
einkasamtali, sem héðan af má
birta: Hann hafði, sem lögfræðing
ur verið skipaður verjandi í máli
nokkru. Þeirri vörn var lokið.
Rök hans voru lagalega tekin
gild. — Þetta mál var hans fyrsta
mál. Hann hafði unnið það. Sak
borningur gekk sýknaður frá
dómi. Én hann sjálfur verjand-
inn fann í hjarta sínu, að sá
hafði í raun og veru verið sekur.
Og óánægður sagði hann við sjáif
an sig: „111 var hin fyrsta ganga“.
Rétturinn er lögunum ofar; þvi
að hann er guðlegs eðlis. Lögin
eiga að byggjast á réttinum i
æðsta skilningi. En þar sem þau
eru manna verk, þá gjöra þau
það aðeins að sama skapi sem lög
gjafinn er þroskaður, vitur og göf
ugur. — Og hve margir af oss,
einkum hinum eldri, hafa ekki þá
sáru lífsreynslu, að höndina varð
að höggva, þótt hjartanu blæddl
— til þess að fylgja lögunum.
Sigurður sýslumaður var hinn
hjartaheiti, glaðlyndi maður
hinna djúpu alvöru og næmu rétt
lætiskenndar. Glæsilegur í sjón
og göfugur í reynd og með öllu
mannlegur.
Ég þakka þér, kæri vinur og
frændi fyrir langa samferð og
samstarf hér. Og það í ættarhög-
um okkar beggja. Algóður Guð
allífsins leiði þig nú á vegum
hins eilífa og óræða í fulltingi
Frelsarans góða.
Jón Þ. Björnsson.
frá Veðramóti.
f t t .
Sigurði Sigurðssyni frá Vigur
voru veitt sýsluvöld í Skagafirði
1. desember 1924. Þessi embættis
veiting vakti almenna ánægju i
Skagafirði, þótt hið væntanlega
yfirvald vær þá flestum Skag-
firðingum lítt kunnur, nema að
ætterni. Hann ól sjálfur bjartar
vonir um starf sitt á áaslóðum.
Mun hann só sízt af öllu hafa
vænzt samskipta við gallalausa
menn, þar sem Skagfirðingar eru.
Þeir hafa aldrei þótt slíkir. Raun
sæir Skagfirðingar munu ekkl
heldur hafa gert sér gyllivonir
um gallalaust yfirvald. Galla-
laus maður mun torfundinn. Og
ennþá torveldara mun vera að
hafa fundið hann.
Nú má segja langa sögu í stuttu
máli. Sigurður hafði sýsluvöld i
Skagafirði nær 34 ár og naut al-
mennra vinsælda. Hygg ég að eng
inn sýslumaður hafi orðið Skag
firðingum samhæfðari né þeir
yfirvaldi sínu tengdari. Honum
kippti mjög í kyn hinna skag-
firzku forfeðra sinna um dáð og
drengskap, og varð flestum Skag
firðingum skagfirzkari. Og nú
þegar samskiptum er lokið, munu
Skagfirðingar kveðja hann, þenn
an hugkvæma, orðnæma gáfu-
mann og tryggðatröll, kveðju Jón
asar Hallgrímssonar, er hann
beindi til vinar síns:
Fyrr man hinn ljósl
af landtöngum
fjallafoldar
fósturjarðar
vörður víkja
en ég, vinur, þér
hjartafólgnum
úr hug sleppi.
Kolbeinn Kristinssoa
frá Skriðulandi
í Skagafirði.
í skóginum við
Álftavatn
í GRÍMSNESI eru til sölu á mjög sanngjörnu verði
nokkrar lóðir undir sumarbústaði. Land það, sem
selt verður er hvað veðursæld, gróður og nátt-
úrufegurð snertir eitt það ákjósanlegasta, sem völ
er á hér nælendis. Þeir, sem hafa beðið mig um að
ætla sér lóðir þarna þurfa að tala við mig, sem fyrst.
ÓLAFUR JÓHANNESSON
Grundarstíg 2. — Símil8692.