Morgunblaðið - 12.10.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 12. okt. 1963

tTtgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: SigurSur Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arm Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðilstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakih.
EEYNSLAN ER BEZTI
SKÓLINN
Deynslan er bezti skólinn.
Um það munu allir hugs-
andi og ábyrgir menn vera
sammála.. Þrátt fyrir það
verður vart áhugnanlegrar
tregðu margra íslendinga til
þess að ganga í þennan skóla
og viðurkenna lærdóm henn-
ar. Þetta kemur greiniléga í
ljós í viðhorfunum til efna-
hagsmálanna. Allir íslending-
ar vita að kapphlaupið milli
kaupgjalds og verðlags hefur
á undanförnum áratugum
valdið þjóðinni stórkostlegu
tjóni. Það hefur haft í för
með sér hallarekstur fram-
leiðslutækja, stöðugt vax-
andi dýrtíð og gengisrýrnun
íslenzkrar króhu: Það sem
gerzt hefur er einfaldlega
það, að þjóðin hefur gert of
miklar kröfur á hendur bjarg
ræðisvegum sínum, hún hef-
ur eytt meiru en hún hefur
aflað, spennt bogann of hátt.
Þrátt fyrir það að flestir
vita að í þessu liggur rót
efnahagserfiðleika okkar á
—undanfömum árum, neita
margir samt að læra af reynsl
unni. Þeir halda áfram að
gera meiri kröfur á hendur
framleiðslunni en hún getur
risið undir. Launþegasamtök-
in fara til dæmis ekki í nein-
ar grafgötur um það að hækk
að kaupgjald hefur lögum
samkvæmt í för með sér
hærra afurðaverð til bænda.
Þau vita líka að launahækk-
anir hafa í för með sér hækk-
un á margvíslegri þjónustu í
þágu almennings. Þannig
verður dýrtíðin til, þannig
heldur jafnvægisleysið áfram
"■að skapast og ný skörð höggv-
ast í hinn íslenzka gjaldmiðil.
★
Það sem gerzt hefur á ís-
landi er fyrst og fremst það,
að allstór hluti þjóðarinnar
hefur ekki viljað una eðii-
legri þróun. Hann hefur ekki
sætt sig við það að launa-
hækkanir og kjarabætur mið-
uðust við framleiðsluaukn-
ingu bjargræðisveganna. En
það er aukning framleiðsl-
unnar, sem ein getur tryggt
fólkinu raunveruléga bætt
“lífskjör. Það er gamla sagan
um það að einstaklingar og
þjóðir verða að miða eyðslu
sína og kröfur til lífsins við
raunverulegan arð af starfi
sínu. Þessari grundvallar-
staðreynd hafa íslendingar
um langt skeið ekki viljað
una.
Viðreisnarstjórninni tókst
með viturlegum aðgerðum ög
samhentu átaki að koma á
jafnvægi í íslenzkum efna-
hagsmálum, treysta grund-
völl gjaldmiðilsins,^ endur-
reisa lánstraust þjóðarinnar
og halda uppi stórfelldum
framförum og uppbyggingu í
landinu. Nú hefur nýtt kapp-
hlaup milli kaupgjalds milli
kaupgjalds og verðlags, nýr
dýrtíðarvöxtur ógnað árangri
þessa mikla og þjóðnýta upp-
byggingastarfs. En Viðreisn-
arstjórnin og stuðningsmenn
hennar eru þess alráðnir að
láta ekki upplaúsnaröflunum
og hinu óábyrgja fyrirhyggju
leysi takast að leggja íslenzkt
efnahagslíf í rústir. Ný bar-
átta mun verða tekin upp. í
þeirri baráttu verða allir
hugsandi menn og ábyrgir ís-
lendingar að tak höndum sam
an.
ÁKVÖRÐUN
MACMILLANS
ITarold Macmillan, forsætis-
■*■■*■ ráðherra Breta, hefur rit-:
að flokksþingi íhaldsflokks-
ins bréf, þar serri hann lýsir
yfir að hann muni innan
skamms segja af sér embætti
forsætisráðherra og láta af
forystu í flokknum. Ástæða j
þessarar ákvörðunar forsætis
ráðherrans er fyrst og fremst
heilsubrestur hans. Macmill-
an er 69 ára gamall og liggur
nú í sjúkrahúsi eftir upp-
skurð, sem að vísu tókst vel.
En forsætisráðherrann telur
að hann muni ekki ná nægi-
legum kröftum til þess að
geta haft á hendi forystu í
þeirri kosningabaráttu, sem
framundan er á næsta ári í
BretlandL
Macmillan hefur verið for-
sætisráðherra Breta síðan ár-
ið 1957, þegar Anthony Eden
varð að fara frá völdum
vegna Suez-málsins. íhalds-
flokkurinn var þá mjög illa á
vegi staddur. En á tveimur
árum, fram til haustsins 1959,
þegar almennar þingkosning-
ar fóru fram í Bretlandi, tókst
Macmillan að sameina flokk-
inn og vinna stjórn hans
trausts hjá brezku þjóðinni.
íhaldsmenn unnu mikinn sig-
ur í þingkosningunum 1959,
fengu um 100 þingsæta meiri-
hluta j Neðri málstofunni og
hefur nú stjórn þeirra farið
með völd í samfleytt 11 ár.
Á ýmsu hefur gengið fyrir
þessari síðustu stjórn íhalds-
manna í Bretlandi. Framan
af kjÖrtímabilinu naut hún
Gamall félagi Ben Bella hvetur
til uppreisnar gegn honum
Bardagar á landamærum Alsir
FYRR í vikunni hélt Ben
Bella, forsætisráðherra Alsír,
til borgjarinnar Bougie á aust-
urmörkum áhrifasvæðis and-
spyrnuhreyfingarinnar (FFS)
í Kabilýu og talaði þar á
fjöldafundi. Einnig hélt flokk
ur hans fjöldafund í borginni
Tizi Ouzou í Kabilýu. Ekki
kom til neinna á'taka á fund-
unum, en sama dag og þeir
voru haldnir urðu bardagar
á landamærum Alsír og Mar-
okko, nálægt borginni Co-
lomb-Bechar. Ben Bella
skýrði frá þessu á fundi með
fréttamönnum, er hann kom
heim til Algeirsborgar frá
Bougie. Sagði hann, að stjórn-
leysisöfl hefðu hrundið bar-
dögunum af stað, en talið er
að með stjórnleysisöflum
hafi hann átt við Marokko-
menn. Ben Bella sagðist hafa
talið, að samkomulag um
landamæri Marokko og Alsir
hefði náðst á fundi fulltrúa
landanna í fyrri viku, en þó
sendi Marokkostjórn nú auk-
inn herstyrk til landamær-
anna.
Eins og kunnugt er, hefur
Marokko krafizt nokkurs
hluta landssvæðis þess, sem
Alsír ræður yfir við landa-
mærin.
VILL AÐEINS TALA
MEÐ VÉLBYSSU í HÖND.
Á fjöldafundinum í Bougie
réðst Ben Bella harkalega á
leiðtoga andspyrnuhreyifing-
arinq^r í Kabilýu, Hocine
Aie- Ahmed. Sagði Ben Bella
Ait-Ahmed hafa hafnað öll-
um -boðum um samningavið-
ræður. „Hann vill* ekki leng-
ur tala nema í fjöllunum með
vélbyssu í hönd“, sagði forset
inn.
Ait-Ahmed, sem nú fer
huldu höfði í Kabýlafjöllum,
hefur mestan hluta lífs síns
verið í ólöglegri stjórnarand-
stöðu. Hann hvetur nú Alsír-
búa til uppreisnar gegn þjóð-
ernissinna, sem um árabil var
félagi hans í leynisamsærum
og sat með honum í fangelsi
Frakka.
Aðstaða félaganna /yrrver-
andi er nú óiík. Ben Bella
hefur stjórn Alsír í hendi sér,
hann er vinsæll vegna áætl-
ana sinna um endurskipu-
lagningu landbúnaðarms,
hann ræður her og nýtur
áiits. En Ait- Ahmed hefur
sér við hlið hershöfðingjann
Mohanad ou el Hadj, sem
kallaður hefur verið „Ljónið
frá Kabilýu", nýtur stuðnings
hluta þeirrá Berba, sem í
Kabýlafjöllum búa. Eýinig
hefur hann samband við
menn annarsstaðar í ^andinu,
sem óánægðir eru með stjórn-
ina.
STÓRYRÐI GANGA
Á VÍXL.
Ait-Ahmed er óspar á stór-
yrðin, þegar hann ræðir um
Hocine Ait-Ahmed.
klefafélaga sinn í frönsku
fangelsunum. Kallar hann
Ben Bella ýmist Napóleon,
•Batista, harðstjóra eða fasista
og Ben Bella lætur sitt ekki
eftir liggja. í hans munni er
Ait-Ahmed dapurleg persóna,
andbyltingarsinni og land-
ráðamaður.
Ait-Ahmed er vinstrisinn-
aður þjóðernissinni, en for-
dæmir kommúnista. Hann er
snjali ræðumaður og jafnvel
svörnustu andstæðingar hans
viðurkenna, að hann sé mjög
vel gefinn. Hann fæddist 1926
©g HÆarokko
í þorpinu Ait Yalhia fyrir
austan Algeirsborg, og faðir
hans var ríkur landeigandi
frá héruðunum við Miehelet.
#íVit-Ahmed sótti franska
skóla í Algeirsborg, hélt síð-
an til Parísar og lauk þar
háskólaprófi í lögfræði.
FÉLAGARNIR BEN
BELLA OG AIL-AHMED.
Fundum hans og bónda-
sonarins Ben Bella bar fyrst
saman skömmu eftir síðari
heimsstyrjöldina, en þá urðu
þeir báðir foringjar í neðan-
jarðarhreyfingunni, sem barð
ist fyrir sjálfstæði Alsír og
saman skipulögðu þeir banka
rán í Oran. Eftir ránið tókst
Ait-Ahmed að flýja til Kairó,
en Ben Bella var handtekinn
og var í fangelsi skamma
hríð, þar til hann gat flúið.
Hittust þeir félagar þá aftur
og ásamt Mohammed Khi-
der og fleiri kunnum leiðtog-
um hófu þeir frelsisstríð
Alsírs.
1955 hélt Ati-Ahmed til
New York og talaði máli
þjóðfrelsishreyfingarinnar
hjá Sameinuðu þjóðunum, en
1956 handtóku Frakkar hann
ásamt Ben Bella og Moham-
med Khider og x fimm ár
sótu þeir í fangelsi í Frakk-
landL
VÍÐSJÁR AUKAST.
Fregnir herma, að Ait-Ah-
med og Ben Bella hafi ekki
komið sérlega vel saman í
fange.lsinu, og þegar þeim var
sleppt voru þeir á öndverð-
um meiði í baráttunni um völd
in í Alsír. Þeir sættust fyrir
milligöngu Mohands hershöfð
ingja og Ait-Ahmed var kjör-
inn á þing. Hann lýsti því þá
yfir, 'að hann myndi styðja
stjórnina þegar hún gerði
Framh. á bls. 14
í borgunum, sem merktar eru 1 og 2 á kortinu, hélt
flokkur Ben Bella fund fyrr í vikunhi og talað'i forsetínn
sjálfur í Bougie. Sama dag kom til óeirða nálægt Colom-
Bechar (3) á landamærum Alsir og Marokko.
trausts og vinsælda. Efna-
hagur þjóðarinnar blómgað-
ist og afkoma almennings var
betri en oftast áður. Síðan hef
ur sigið nokkuð á ógæfuhlið-
iha. Atvinnuleysi hefur skap-
azt og ýmis konar efnahags-
erfiðleikar. Umræðurnar um
aðild Breta að Efnahagsbanda
laginu hafa einnig valdið
stjórninni miklúm erfiðleik-
um heima fyrir. Margir telja
því líklegt að Verkamanna-
flokkurinn muni komast til
valda eftir næstu þingkosn-
ingar í Bretlandi, sem vænt-
anlega fara fram á næsta
hausti að loknu kjörtímabili.
íhaldsflokkurinn á ýmsum
dugandi leiðtogum á að skipa
til að taka við forystunni af
Macmillan. Meðal þeirra eru
nú helzt nefndir þeir Ri<S
hard Butler, varaforsætisráð-
herra, og Hailsham lávarður,
vísindamálaráðherra, sem um
skeið hefur verið formaður
flokksins og er ötull og dug-
andi baráttumaður. Ennfrem-
ur er nú Maudling, íjármála-
ráðherra, talinn koma til
greina sem forsætisráðherra-
efnL