Morgunblaðið - 07.01.1964, Blaðsíða 23

Þriðjudagtir 7. jan. 1964
MORCUNBLAÐIÐ
23
„Hr. íhaldsmaður" — Goldwater
— hefur nú gefið kost á sér
Öldungadeildarmaðurinn, sem vill slíta stjórnmdlasambandi
við Sovétríkin, og greiddi atkvæði gegn tilraunabanni
BARRY Goldwater, öld-
ungadeildarþingmaður frá
Arizona, hefur nú ákveðið
að gefa kost á sér til kjörs
forsetaefnis repúblikana.
Áður hafði Nelson Rocke-
feller, ríkisstjóri í New
Yorkríki, gefið út sams
konar tilkynningu.
Er Goldwater skýrði frá
ákvörðun sinni, lét hann
þess getið, að skoðanir
hans hefðu fallið í svo
góðan jarðveg í Bandaríkj-
unum, að hann gæti ekki
skotið sér imdan þeirri
skyldu, sem honum hefði
þannig verið lögð á herðar.
Goldwater hefur um all-
langt skeið verið talinn
dæmigerður íhaldsmaður,
sá, sem er hvað lengst til
hægri af öllinn hægrisinn-
um, jafnvel alger öfgamað-
ur. Af útliti að dæma get-
ur hann þó hvorki talizt
öfga- eða ofstopamaður, en
hann er maður frekar svip-
mildur, rólegur í fram-
komu og tali. Skoðanir
hans eru þó ekki allar
mildilegar.
Goldwator var kominn um
fertugt, er hann fór fyrst að
gefa sig að stjórnmálum. Árið
1949 bauð hann sig fram í
borgarstjórakosningum í
Phoenix í Arizona — meira
til gamans, — eins og hann
sagði sjálfur. Hann náði kjöri.
Þetta leiddi til þess, að hann
ákvað að bjóða sig fram í
þingkosningum 1952, og var
hann þá kjörinn til öldunga-
deildar, fyrsti öldungadeild-
arþingmaður repúblikana í
Arizona 1 tvo áratugi. Nú er
hann að ljúka öðru kjörtíma-
bili sínu 1 deildinni.
Goldwater er sonur pólsks
innflytjanda, „Big Mike“ Gold
wasser, sem kom til Banda-
ríkjanna frá Poznan á dögum
borgarstyrjaldarinnar. Upp-
haflega lagði Goldwater fyrir
sig verzlunarstörf, og þyk-
ir mörgum einkennilegt,
hvemig skoðanir hans hafa
orðið til, m. a. á alþjóðamál-
um.
Hann greinir á um margt
við marga áhrifaríka repú-
blikana, og hafa nokkur banda
rísk blöð tekið saman skoðan-
ir hans og Rockefellers á
helzbu málum, og gert á þeim
samanburð. Kemur þá í ljós,
Barry Goldwater
að ágreiningurinn er síður en
svo lítilh
• Goldwater er á þeirri
skoðun, að slíta eigi öllum
stjórnmálasamskiptum við
Sovétríkin. Segist hann hafa
verið á móti þeim frá upp-
hafi . . . „Ég kann ekki við
að sýna þeim mönnum neina
virðingu, sem lýst hafa því
yfir, að þeir ætli sér að jarða
okkur".
• I>á segir öldungadeildar-
þingmaðurinn, að hann telji
efnahagsaðstoð við eriend
ríki eigi fyrst og fremst að
miðast við það, hvar aðstoð-
in komi að mestu gagni í
baráttunni við kommúnis-
mann.
• Goldwater greiddi at-
kvæði gegn tiiraunabanninu,
sem gengið hefur undir riafn-
inu „Moskvusáttmálinn“. Þá
afstöðu rökstyður hann með
því að segja, að Sovétríkin
hafi hagnazt á banninu, og
séu líkur til þess, að það
verði til að færa Sovétríkjun-
um yfirhöndina á sviði kjam-
orkuhernaðar, a.m.k. á vissu
sviði,-. '
9 Afstaða Goldwaters til
Kúbu er sú, að setja eigi
eyjuna í herkví, þjálfa beri
kúbanska flóttamenn, komið
skuli á fót útlagastjóm, en
síðan skuli veitt öll nauðsyn-
leg aðstoð til að hrinda Castro
úr sessL
Þótt Rockerfeller telji, að
endurskoða beri að miklu leyt
áætlanir um efnahagsaðstoð
við erlend ríki, þá eru þessir
tveir menn, sem gefið hafa
UTAN IÍR HEIMI
kost á sér til kjörs forseta-
efnis repúblikanaflokksins, á
öndverðum meiði, hvað við-
víkur þeim atriðum, sem
nefnd eru hér. Með átburði
ársins 1962 í huga, þá kunna
margir að telja, að stefna
Goldwaters verði ekki til þess
fallin að auka á friðarhorf-
urnar í heiminum.
Rockefeller og Goldwater
greinir þó ekki aðeins á um
utanríkismál.
• Goldwater leggst gegn
opinberu sjúkrasamlagi. Hann
er hins vegar hlynntur einka-
tryggingum á þessu sviði. —
Rockefeller styður hugmynd-
ina um sjúkrasamlag.
• Skattamál hafa verið of-
arlega á baugi vestra undan-
farið. Goldwater leggst gegn
lækkun skatta, nema henni
fylgi einnig lækkuð ríkisút-
gjöld. Rockefeller er hins veg
ar hlynntur skattalækkun
þegar í stað, lækkun úr 52%
í 47% á félagaskatti, og lækk-
un skatta á einstaklingum um
7,5 milljarða dala.
Það dylst engum, að stefna
Goldwaters er í mörgu ákaf-"
lega einstrengingsleg. T.d.
eru þeir ekki ófáir, sem telja
stefnu hans í utanríkismál-
um munu leiða til stórversn-
andi sambúðar stórveldanna,
jafnvel styrjaldar Víst er
a.m.k., að skoðanir hans
ganga í þveröfuga átt við það,
sem verið hefur undanfarið.
Þá þykir Goldwater heldur
engan milliveg fara í innan-
ríkismálum.
Enn kunna fleiri að bætast
í hóp þeirra Goldwaters og
Rockefellers, sem nú sækjast
eftir útnefningu til forseta-
efnis repúblikana. Margir
telja, að Richard Nixon, fyrr-
um varaforsætiscráðherra, og
sá, sem beið lægra hlut fyrir
John F. Kennedy, sé líklegri
maður til að sigra í barátt-
unni við frambjóðanda demo-
krata, er að forsetakosning-
um kemur. Enn hefur hann
þó ekki gefið á sér kost, og
óvíst, hvort svo verður. Á
meðan beinist athyglin að
Rockefeller, sem beðið hefur
fylgistjón, vegna einkamála,
og Goldwater, sem almennt
gengur undir nafninu „Mr
Conservative", þ.e. „Hr.
Ihaldsmaður.“
— Ferð páfa
Framh. af bls. 1
aði ítölsku stjórninni góðar ósk-
ir í upphafi ferðar og móttökur,
sem aukið hafi gleðina yfir heim
koinunni í ferðalok. Páfinn ók
inn í borgina eftir sömu leið
og Pétur postuli gekk, er harm
kom til Rómar. Stóð páfi í bif-
ireið sinni og veifaði til mann-
fjöldans, sem var samkominn
til að fagna honum. Göturnar
voru fánum skrýddar og kyndl-
ar vörpuðu gullnum bjarma á
páfa, og föruneyti hans.
„Ma-Asalama" —
Vertu sœll
' Þegar Páll páfi steig upp I
flugvél sína í Aamrnan, skein
sól í heiði og mannfjöldinn á
flugvellinum hrópaði „Ma-Asal-
»ma“, vertu sæll. Hussein Jórd-
aníukonungur kvaddi páfa á flug
vellinum og færði honum að
gjöf skál skorna úr olíuviði. Á
skálina eru skornar tvær helgi
myndir, sýnir önnur fæðingu
Krists, hin skýrn hans. Einnig
eru orðin, bróðurkærleikur, kær
leikur, friður og trú, skorin í
6kálina. Áður en páfi steig upp
í flugvél sína hafði þar verið
komið fyrir olíuviðargrein. Á
flugvellinum hélt páfi kveðju-
ræðu og sagðist þess fullviss, að
J órdaníumenn myndu áf ram
standa vörð um helgidómana,
sem pílagrímar leituðu í landi
þeirra.
í kveðjuræðu sinni kvaðst
Hussein vona, að móttökurnar,
sem páfi hefði fengið í Jórdaniu
hefðu glatt hann og snortið hjarta
hans.
Síðan blessaði páfi mannfjöld-
enn, margir krupu og Múhamm-
eðstrúarmenn hneigðu höfuð sín
til jarðar. Þota frá Jórdanska
flughernum fylgdi flugvél i>áfa
áleiðis og skotið var af fallbyss-
um í kveðjuskynL Flugvél páfa
hnitaði hring yfir flugvellinum
éður en hún hvarf sjónum Jórd-
•niubúa og þeir veifuðu ákafL
Yfir Kapri tók ítölsk herflugvél
á móti flugvél páfa og fylgdi
henni til Ciampino flugvallar-
ins.
Eining og friður
í morgun söng Páll páfi messu
í Fæðinigankirkjunni í Betlehem.
I ræðu sinni skoraði hann á alla
kristna menn, að vinna að ein-
ingu og friði og allar kristnar
kirkjudeildir að sameinast í
skylningi á hlutverki kristindóms
ins í heiminum. Hann bað Mú-
hameðstrúarmenn og Gyðinga að
gleðjast yfir óskum kristinnar
kirkju um frið og réttlæti.
Páfinn sagði, að glæða yrði
starf kirkjunnar nýjum lífsþrótti,
nýjum vilja og skilningi og
lagði áherzlu á nauðsyn árangurs
ríks starfs kirkjuþingsins. Um
afstöðuna U1 annarra kristinna
kirkjudeilda sagði páfinn: „Við
erum reiðubúnir að undirbúa
jarðveginn fyrir viðræður, sem
hafi að markmiði, fund með hin-
um kristnu bræðrum okkar í
framtíðinni. Höldum þennan
fund eins fljótt og auðið er.“
Páfinn beindi síðan orðum sín-
um til andstæðinga kristindóms-
ins og sagði: „Kveðjurnar, sem
við sendum í dag, ryðja úr vegi
ölum hindrunum og berast öll-
um mönnum, einnig þeim, sem
um þessar mundir eru í andstöðu
við kristna trú“. Hann þakkaði
yfirmönnum kirkna í Landinu
helga góðar móttökur og lagði á-
herzlu á, að kaþólska kirkjan
óskaði aðeins eftir frelsi til þess
að vinna að friði og einingu í
þágu mannkynsins.
MikiU mannfjöldi var saman-
kominn við Fæðingarkirkjuna og
var páfa mjög vel fagnað.
Krupu saman
Frá Betlehem ók Páll páfi til
Jerúsalem, og á leiðinni þangað
hylltu hann þúsundir manna. í
Jerúsalem bar fundum Páls páfa
og Aþenagorasar patríarka af
Konstantínópel saman í annað
sinn. Að þeim fundi löknum gáfu
kirkjuleiðtogarnir út sameigin-
lega yfirlýsingu þar sem segir, að
hinn sögulegi fundur þeirra hafi
verið mjög mikilvægur, en þó sé
aðeins hægt að Hta á hann sem
vott um bróðurþel. „Við biðjum
Guð, að fundur okkar megi verða
upphaf nýrrar þróunar honum til
dýrðar og til hjálpar hinum trú-
uðu. Eftir margra ára þögn höf-
um við hitzt í ósk um að vilji
Guðs verði að raunveruleika, og
til þess að leggja áherzlu á þau
grundvallarsannindi, sem felast
í Guðspjöllunum, sem hann fékk
kirkjunni til varðveizlu“, segir
í yfirlýsingunni.
Áður en leiðtogarnir kvöddust,
krupu þeir hlið við hlið í bæn
til Guðs.
Á Olíufjallinu
Fyrsti fundur leiðtoga róversk-
og grísk-kaþólsku kirkjunnar í
500 ár var á Olíufjallinu að
kvöldi sunnudags. Er kirkjuleið-
tögamir hittust, féllust þeir í
faðma. Þeir ræddust við um
stund, en kvödust síðan með
kossi.
Á sunnudaginn fór Páll páfi
frá Jórdaníu til ísrael og heim-
sótti helga staði í Galileu og Sam
aríu, þar á meðal staði, sem
tengdir eru æsku Krists. Þegar
páfinn sneri aftur til Jórdaníu
um Mandelbaum-ihliðið, sagði
hann: „Þetta er minnisstæðasti
dagur Hfs míns“.
★
Áður en páfinn fór frá Jerúsa
lern í dag, sendi hann persónu-
lega kveðju til 250 þjóðhöfðingja,
kirkjuleiðtoga og stjórnmála-
manna. (Sjá skeyti til forseta
íslands á bls. 1). Tass-fréttastof-
an flutti skeytið orðrétt án nokk-
urra lunmæla. Meðal þeirra, sem
páfinn sendi kveðju var Wilhelm
A. Visserhofft, framkvæmda-
stjóri heimskirkjuráðsins, en
það eru samtök milljóna Lút-
herskra, kaþólskra og þeirra, er
tilheyra ensku kirkjunni.
Blaðið „Jerúsalem Post“ lofaði
í dag Pál páfa fyrir mannkær-
leitka og hina trúarlegu auð-
mýkt, sem hann sýndi á pílagríms
ferð sinni. Blaðið gagnrýnir
Yitzahk Nissim, æðsta Gyðinga-
prest í ísrael, fyrir að hafa ekki
sent páfa kveðju.
í ræðu, sem Páll páfi hélt á
sunnudagskvöldið, ræddi hann
gagnrýni, sem fram hefur kom-
ið á Píus páfa XII. En hann hef
ur verið átalinn fyrir að for-
dæma ekki Gyðingamiorð nazista.
Páll páfi kvaðst vilja vísa þess-
ari gagnrýni á bug og sagðist
vita, að á styrjaldarárunum hefði
Píus páfi gert allt, sem í hans
valdi stóð til þess að hjálpa þeim,
er í nauðum voru staddir, án tU-
lits tiil trúar þeirra.
— Nornagestur
Framhald af bls. 24.
Andreasen. skipstjóra á Norna
gesti:
„Það var ekki fyrr en á laug-
ardag, sem ég vissi, að skips
míns væri saknað,“ sagði
Andreasen,“ en þá heyrði ég í
danska og norska útvarpiniu, að
leit væri hafin og varð mjög
undrandi. Við ætlhðum að hafa
viðkomu í Þórsihöfn á leiðinni tU
Bretlands, en vegna þess hve
við töfðumst í veðrinu suður af
íslandi, hættum við við það, tU
þess að geta selt í Aberdeen í
dag.“
„Við héldum tU veiða við ís-
land 17. des. sl. og vorum komn-
ir á miðin fjórum dögum síð-
ar,“ hélt skipstjórinn áfram. —
„Veður var fremur slæmt á
miðunum, en við veiddum á
hverjum degi þar til á gamla-
ársdag. Þá lögðum við af stað
heim. Um miðnætti á nýjárs-
nótt hafði ég samband við konu
mína í Þórshöfn og óskaði henni
gleðilegs árs og daginn eftir
ræddi ég við bróður minn,’ skip-
stjóra á Grírni Kamban. Síðan
bilaði sendirinn og við gátum
ekki látið frá okkur heyra.“
— Fauk útaf
Framhald af bls. 24.
— Hæðin frá vegarbrún og
að bílnum er á annan tug m.
Hann lenti akkúrat í skaflg en
báðum rnegin við hann var
stórgrýtisurð. Enginn vafi leik
ur á því, að hefði bíllinn ekki
lent í skaflinum, hefði hann
farið í spón. Þá hefði ekki
þurft að spyrja um afdrif far
þega Furðulegt má telja, hvað
við sluppum vel.
— Við komuimst út um
glugga á hægri hliðinni, þar
sem hurðin er á vinstri hlið,
sem niður vissi. Fólkið vor
talsvert dasað eftir veltumar,
einkum höfðu þó konumar
skelfzt. Við fórum nokkrir á
undan hópnum að sæluhúsi,
sem er þarna á heiðinni nokk
urn spöl frá. Allslæmt veður
var; gekk á með vindhviðum,
og á veginum utrðuim við að
vaða leðju og ganga á svelU
tii skiptis. 1 sæluhúsinu er
sími, og náðum við svo að
segja þegar sambandi við
ólafsvík. Báðum við um, að
bifreið yrði send eftir okikur,
og einnig læknir, þar sem öku
maður okkar óttaðiist, að ein-
hverjir kynnu að hafa brenmzt
af sýru, sem slettst hafði á
þá úr rafgeymi. Við þurftum
ekki að bíða nema svona um
hálftíma, þair til bíllinn kom
og læknirinn með.
— Við rannsókn kom I Ijós,
að enginn var alvarlega slas-
aður. Menn voru með skráiru-
ur og fundu fyrir eymsluim,
sumir hverjir. í dag, mánudag,
frétti ég þó, að meiðsli fólks-
ins væru nú farin að gera vairt
við sig. Hef ég heyrt uim 4,
sem hafa verið fluttir tH lækn
is.
— Um nóttina, etftir að kom
ið var til Ólafsvíkur, þar sem
tvær stúlkur urðu eftir, var
ferðinni haldið áfram til Stað
arsveitar. í þetta sinn vair far
inn Ennisvegur og svo fyrir
Jökul.