Morgunblaðið - 23.01.1964, Page 11

Fimmtudagur 23. jan. 1964
MORG UN 8 ÍAÐIÐ
11
Dr. Árni Árnason, læknir:
Hvað á ai ganc,3 fyrir?
L
ÞEXJAR talið berst að kirkju og
kristindómi og raunar einnig,
þ-egar rætt er um nauðsyn skóla-
húsa og sjúkrahusa, má heyra þá
fullyrðingu, sem er orðin marg-
þvæld, að kirkjubyggingar séu
lítt þarfar, og að nær sé að
reisa sjúkrahús, skóla, lista- og
visindastofnanir að ógleymdum
húsakynnum handa þeim,a sem
eiga heima í heilsuspillandi íbúð
um. Ekki hefir annað heyrzt,
en 'að aliir játi, að þétta beri að
gjöra, en á það eru kristnir
menn ekki sáttir, að hitt beri
ógjört að láta, að ekki sé Þörf
á að fjölga kirkjum, a.m.k. hér
1 höfuðborginni. Sú fullyrðing
andstæðinga kirkjunnár héfir á
eér yfirskin mannúðar og menn-
ingaráhuga og getúr því gengið
í fólkið eins og ýmislegur annar
áróður gegn kirkjunni, en virð-
ist þó sett fram að lítt athuguðu
máli.
n.
Hverjir byggja kirkjurnar og
hvaðan kemur þeim fé til þess?
hað feru söfnuðirnir sjálfir, sem
reisa kirkjur sínar og þeir gjöra
það og hafa gjört fyrir eigin fé
að langmestu leyti. í þessu skyni
er hver safnaðarmaður, 16 til
67 ára að aldri, skyldur til að
greiða til kirkju sinnar ákveðið
árgjald, sem ákveðið er heima í
söfnuðinum, en má ekki fara
fram úr 100 krónum á mann,
nema sérstakiega standi á og
þá með sérstöku samþykki. Þeir
sem utan safnaðar standa, greiða
ekki þetta gjald,- Þar sem þetta
gjald hrekkur skammt til ný-
bygginga, þá er gripið til hins
venjulega ráðs, að taka lán, ef
fáanlegt er. Hér er til tveggja
jða að leita, en þeir eru Hinn
a,.menni kirfejusjóður og Kirkju-
bvggingasjóður. Lán úr þessum
sjóðum eru að vísu með góðum
kjörum, en það er um þau eins
og öll önnur lán, að þau þarf
ao greiða, og Það eru lántakend-
urnir, söfnuðirnir, sem verða að
greiða fjeð á sínum tíma. Auk
þessa kemur svo styrkur frá rík-
inu, en ein milljón króna, sem er
næsta óveruiegur, hvort sem lit-
''ið et á upphæðina í samanburði
við aðrar sambærilegar fjárveit-
ingar, eða hitt, að þessi eina mill
jón er ætluð tii skömmtunar öíl-
um kirkjum landsins. Hallgríms-
kirkja á Skólavörðuihæð hefir al-
gera sérstöðu og ei ekki tii um-
ræðu hér.
111.
Þegar því er haldið fram, að
nær sé að reisa sjúkrahús, skóla
og aðrar menningarstofnanir
frenjúr en kirkjur, þá er þar
með gefið í skyn, að meira yrði
reist af slíkum húsum, ef ekki
væru reistar kirkjur, að kirkju-
byggingar tefji fyrir þessum
framkvæmdum. Til þess að um-
mæli í pessa átt verði talin byggð
á skynsemi og sanngirni, verð-
ur að reyna að sýna fram á
þetta með rökum, að öðrum kosti
verður að líta svo á, að þau
séu sprottin af óvinsamlegum
hug í garð kirkjunnar.
Það er ríkið, sem reisir skól-
ana og flest sjúkrahúsin og legg
ur fram háar fjárupphæðir til
þeirra hluta. Það á sér stað í
sumum ríkjum, að þessar stofn-
anir eru reistar með einkafram-
taki, en hér á landi, í velferðar-
ríki'voru, er það hið opinbera,
sem sér fyrir þessum þörfum
þegnanna, og það er ekki lengur
litið svo á, að sjúkrahús og skól-
ar séu velgerðastofnanir, sem
sýni mannkærleik og göfug-
mennsku, heldur séu þau sjálf-
sögð gæði og hlunnindi, sem all-
ir eigi heimtingu á að njóta og
ríki og bæjar- og sveitarfélög-
um sé skylt að láta í té. Og Það
hefir með réttu verið fallizt á
þessa skpðun og hið opinbera
greiðir árlega marga tugi mill-
jóna króna í þessu skyni þegar
litið er á þetta annars vegar og
hins vegar á kirkjubyggingarn-
ar, eins og að ofan getur, þá er
lítil ástæða til að ætla, að nýjar
kirkjur standi í vegi fyrir bygg-
ingu sjúkrahúsa, skóla og líkfoi
stofnana.
IV.
Þótt sýnt sé, að kyrkjutoygg-
ingar dragi ekki fé hins opin-
bera frá sjúkrahúsum, skólum
og öðrum menningarstofnunum,
þá geta andstæðingar kirkju og
kristni reynt að halda því fram,
að þetta verði óbeinlínis, með
því að þær dragi úr áhuga á
þessum öðrum nauðsynjamálum
og tefji þau. En hefir verið sýnt
fram á það" ipeð nokkrúm rök-
um, að svo hafi orðið og eru
ýfirleitt nokkur rök eða jafnvel
Hkur fyrir því? Kristin kirkja
er grundvölluð á Kristi sjálfum.
Það er hann, sem er stofnandi
hennar og fyrirmynd með lífi
sínu og kenningupi Kristin Kirkja
er því boðberi mannúðar, líknar
og mannkærleika og henni ber
að starfa í ,þeim anda. Kristin
kirkja hefir nú í meir en 900 ár
verið frömuður menningar og
boðberi kristílegra dyggða með
þjóð vorri og af hennar hvötum
og í hennar anda hafa menning-
ar- og mannúðarstörf verið unn-
in. Þeir, sem hafa verið upp-
hafsmenn sjúkrahúsa, hafa átt
hugarfar miskunnsaina lamverj-
ans. Þegar hið opinbera hefir
nú tekið að sér menningar- og
líknarstarfsemina að miklu
leyti, er bá ekki lengur Þörf á
þeim hugsunarhætti í þjóðfélag-
inu, sem kirkja Krists vinnur að
því að efla? Hver neitar því?
Kristinni kirkju hefir orðið mik-
ið ágengt í starfi sínu í aldanna
rás, og eins oig vor kristna
menning ber vott um, þótt oft
hafi orðið mikili misbrestur á
því starfi á ýmsum tímum. Það
vitum vér vel, þótt andstæðing-
arnir þykist líklega vita það enn
þá betur. Það eru til rangsnúnir
menn í öllum stéttum og starfs-
greinum þjóðfélagsins, en ekki
hafa komið fram tillögur um að
fordæma þær eða leggja þær
niður af þeim sökum.
Hvað sem öðru líður og hvern-
ig sem dómarnir eru þá bera
auknar kirkjubyggingar vott um
kristilegan og kirkjulegan áhuga
og starfsvilja meirihlutans í því
byggðarlagi og þær mega Því
samkvæmt eðli málsins vera öll-
um gleðiefni, einnig þeim, sem
vilja skóla án kristni og sjúkra-
hús án kristilegs mannkærleika.
V.
Það getur verið ýmislegt, sem
athuga þarf, áður en farið er að
skipta sér af því hvernig ná-
granninn hagar lífi sínu öðrum
að meinalausu. Hér skal tekið
dæmi. Kunmngi miiin og nár
granni er lítt efnaður, en mjög
hneigður fyrir hljómlist. Hún er
hans líf og yndi, og án hennar
getur hjnn ekki verið. Ég hef
ekkert vit á tónlist og nýt henn-
ar ekki. Þegar þessi kunningi
minn kaupir sér af litlum efnum
og að nokkru fyrir lánsfé dýrt
hljóðfæri, sem hann grípur í við
ýms tækifæri og þegar hugurinn
girnist, þá segi ég við hann:
„Það er skakkt af þér að kaupa
þetta dýra og ónauðsynlega hljóð
færi þú ættir heldur að kaupa
þér betri föt eða skrifborð. Hann
játar því að vísu, að fötin og
skrifborðið séu nauðsynleg, en
getur þess um leið, að mér sé
ókunnugt um í hve ríkum mæli
tónlistin sé sál hans matur og
drykkur. Of ef honum rennur í
skap, kann hann að segja eitt-
hvað á þá leið, að ég skuli ekki
skipta mér af þvi, sem ég hafi
ekki þekkingu á, eða dæma um
það, sem ég sé ekki' dómbær
um. Við nánari íhuguj^ verð ég
að viðurkenna þetta fyrir sjálf-
um mér.
Þessu er svipað farið um efnis-
byggjumenn og kirkjuna. Kristn
ir söfnuðir reisa sér kirkjur, oft
af litlum efnum, vegna Þess að
þær eru nauðsynlegar til kristni
halds, nauðsynlegur ytri helgi-
dómur, sem er miðstöð hins
andlega lífs í kristnum söfnuðL
Þetta skilja efnishyggjumenn
ekki og þess er ekki að vænta,
en þeim, sem eru orðnir fulT-
orðnir að árum, ætti þó að vera
ætlandi að skilja, að hugarheim-
ur,þeirra nær ekki inn á hið
helga trúarsvið kristinna manna,
og að það sýnir hvorki sjálfs-
þekkingu, menningu né háttvísi
að dæma opinberlega hluti, sem
þeir hvorki þekkja né skilja.
Kirkjusókn er að vísu minni
en vera ætti, enda virðist and-
stæðingum kirkjunnar það feng-
'ur og sönnun fyrir því, að ekki
sé þörf á mörgum kirkjum. En
þar koma ýmsar ástæður til
greina, ekki sízt beinlínis nei-
kvæð öfl, sem draga athyglina
og beina áhuganum í aðrar átt-
ir. Og þar eru andstæðingar að
verki. En vér kristnir menn von-
um, að þetta sá tímabundið fyrir
brigði með þjóð vorri.
Árni Árnason.
DSAVIÖGERÐIR%
t-
Laugavegi 30.
Opið kl. 3—5. — Sími 10260.
Getum bætt við okkur inniviðgerðum
ásamt flísa og mosaik lögnum.
6 herbergia íbúðir
tilbúnar undir tréverk, eru til sölu. — íhúðirnar eru
í fjölbýlishúsi, í suðurenda. Sér hiti er fyrir hverja
íbúð (hitaveita) Tvöfalt verksmiðjngler í glugg-
um. Öll sameign, utan húss og innan verður af-
hent fullgerð.
Málflutningsskrifstofa
VAGNS E. JÓNSSONAR og
GUNNARS M. GUÐMUNDSSONAR,
Austurstræti 9. — Símar 14400 og 20480.
☆
ÚRVALS SVÍNAKJÖT
Smisöluver® pr. kg.:
Svínalæri ..........................• Kr. 73,25
Svínabógar, heilir .................... — 58,75
Svínahryggir, heilir ................ — 102,75
Lundir ................................ — 118,30
Svínasteikur, vafin læri .............. — 147,40
Svínasteikur, vafðir bógar............. — 115,90
Svínahnakkar, nýir ?................... — 115,90
Svínahnakkar, reyktir ................. — 128,75
Hamborgarhryggir ...................... — 153,30
Reykt svínalæri ....................... — 141,00
Reykt síðuflesk, heilt ................ — 112,00
Reykt síðuflesk, í sneiðum ............ — 130,00
Saltaðar svínasíður ......1........ — 90,00
Svínakjötshakk .............;........ — 100,75
Svínaskankar, nýir og saltaðir . .. — 32,00
Svínasulta ........................... — 65,00
Svínahausar ......................... — 2^ ,00
Svínafeiti — Spekk —
Svínamör o. m. fl.
MATAR8ÚÐIR SS i ^
Hafnarstræti 5 Sími 11211
Bræðraborgarstíg 43 — 14879
Laugavegi 42 — 13812
Skólavörðustíg 22 — 14685
Grettisgötu 64 — 12667
Brekkulæk 1 — 35525
a Réttarholtsvegi 1 — 33682
Álfheimum 4 — 34020
Heildsölubirgbir:
SLÁTURFÉLAG
SUÐURLANDS
Skúlagata 20
Simi 11249