Morgunblaðið - 03.03.1964, Blaðsíða 19

f>riðjudaguT 3. marz 1964
MORGUNBLAÐIÐ
19
Fiskiþing og skdlamál
ÞÆR fregnir berast af nýaf-
stöðnu þingi Fiskifélagsins, að
það hafi samþykkt til'lögu um að
stofnað skuli til námskeiðs við
Stýrimannaskólann í Reykjavík,
fyrir minni fiskimannaprófs-
xnenn, sem veiti þeim rétt til
skipstjórnar á fiskiskipum hér
við land til jafns við þá, sem
xneira fiskimannaprófið hafa.
Torvelt er að skilja hugsana
gang þeirra manna sem að þess-
ari tillögu standa. Ekkert bendir
til að það sé hyggilegt að draga
úr menntun skipstjóra, og þann-
ig verkar þessi merkilega tillaga,
því að hún gerir ráð fyrir að
menn með 4 mánaða námi og
einhverri smá við'bót fái sama
rétt til skipsstjórnar og menn
með 2 vetra námi, sem hvergi
virðist um of, og heldur mætti
þyngja, ef breytingar væru á
gerðar.
Þetta tilræði við menntun
skipstjóra mundi koma niður á
Stýrimannaskólanum. Hann var
ekki byggður til þess að standa
auður, minnka mundi aðsókn
að honum eftir að svo væri kom-
ið að menn gætu fengið jafn-
gild réttindi, án þess að ssekja
Ihann, eða með smá undirvísun
é námskeiðum á námskeið ofan.
Verksvið Skólans mundi þá
verða aðeins farmennirnir en
þeir eru minni hluti þeirra sem
þangað hafa sótt. Það er ekki
af tillögunni að sjá að þetta
menntasetur sjómanna eigi eða
hafi átt á Fiskiþinginu vinum
að fagna, og skýrir það kannski
málið, að margir útgerðarmenn
láta sér fátt um finnast annað
en það eitt, að maðurinn geti
fiskað, en það þarf meira til ef
vel á að fara. Tillagan á engan
Ihljómgrunn innan skipstjóra-
félaganna ,enda hafa þau það
öli á stefnuskrá sinni að stuðla
að menntun og öryggi sjófar-
enda.
Fiskiþing virðist hafa aðra
stefnu í öryggismálum, þótt
undarlegt megi virðast. Ef gera
má ráð fyrir, að Fiskiþing hafi
íhagsmuni útgerðarmanna efst á
dagskrá, sem ekki er ósennilegt,
því að það er þannig skipað, að
það getur varla talizt annað en
útgerðarmanna samtök, þá er
það nokkur skýring á afstöðu
Fiskiþingsins til fiskimanna.
Þessi afstaða rifjar upp fyrir
mér sarntal við mann, sem
hafði verið formaður í einni
veiðistöðinni og náð aflamagni í
betra lagi. Mig grunaði að meira
mundi fiskiríið hafa byggzt á
ikappi en forsjá, og lét því orð
falla um, að hann mundi hafa
eótt nokkuð fast og fókk þetta
evar: „Ég skal segja þér, að ég
hugsaði bara tim að komasit út,
aldre; um heimferðina.“ Útgerð-
armaðurinn fékk viðunandi afla,
®g það flaut á meðan ekki sökk.
Þessi maður stýrðist af blindu
ofurkappi. Lærdómur var ekki
(honum fjötur um fót, því að
hann hafði ekkert lært í sjó-
*na_nnskulegum fræðum.
Ég skil ekki þá stefnu, sem ligg
ur í átt fáfræðinnar. Ég fæ ekki
eéð, að það eigi að baiga útgerð-
ina, að menn komi til starfs
eæmilega uppfræddir í þeim
greinum sjómennskunnar, sem
á skólabekknum má læra og að
gagni má koma.
Vitanlega verður ekki sjálf
tfiskimennskan lærð i skóla, eða
ef bókum, en sú náltúra drepst
eklki úr mönnum við það að
Ikomið sé fyrir í kollinum nokkru
•f bóklegu viti, sem miðar að
öryggi skips og áhafnar, og það
er ekkert óþarfa punt sem rítfa
þarf niður.
Þorri skipstjóra síkilur mennt-
tan sína sem lið í öryggismálum
Bjófarenda. Þessvegna vilja skip
Btjórar enga aftur för í sínum
akólamálum. Þeir hafa uppi öfl-
uga andspyrnu gegn þeim sem
▼ilja draga skólamál þeirra nið-
ur á við, því að þeir vita vel, að
mennt er máttur. Þeir fengu á
s. 1. hausti samkomulag og lof-
orð um að á næsta hausti yrði
stofnuð sérstök deild við Stýri-
mannaskólann, fyrir þá menn
sem hafa 120 rúml. réttindi og
óska að bæta við sig námi, svo
að þeir megi stýra stærri skip-
um.
A loknu vetrar námi yrði þá
samanlögð skólaganga þeirra
álíka og var fyrir 30-40 árum
og var miðuð við að stýra fiski-
skipi, sem var að stærð 30
rúml. og þar yfir. Ekki verður
sagt að kröfurnar hafi vaxið.
Þetta var gert með sérstöku til-
liti til svokallaðra undaniþágu-
manna, sem hafa orðið í vand-
ræðum með sjálfa sig, af þvi að
þeir voru ekki undirbúnir þá
þróun, sem orðið hefir í skipa-
byggingum okkar. Þeir höifðu
sparað við sig að taka hið meira
fiskimannapróf.
Tillögu fiskiþingsins virðist,
í það minnsta að nokkru leyti
stefnt gegn þessu samkomulagi,
og þykir mér leitt að þurfa að
segja það. Óviljandi getur þetta
varla verið gert, þótt nokkuð
kunni að skorta á að málið hafi
verið nógu vel ígrundað. Varla
getur það verið komið á stefnu-
skrá hjá Fiskifélaginu að standa
á móiti því að skipstjóra-r stundi
tilhlýðilegt nám. En frá þeim
sjónanhól verður þó að líta á
umrædda tillögu Fiskiþings, sem
gengur í berhögg við samþykktir
skipstjóra samtakanna og hags-
muni þeirra manna, sem lagt
hafa á sig þá skólagöngu, sem
Fiskiþingið vill nú bjarga hinum
undan, með hliðarráðstöfun, sem
varla getur talizt sanngjörn
eins og nú skail sýnt fram á.
Út af Stýrimannaskólanum
hafa skrifazt 522 menn með
meira fiskimannaprófi á s. 1. 11
árurn. Á s. 1. hausti var meiri
aðsókn að fiskimannadeild skól-
ans en verið hefir. Á skipaskrá
árið 1963 voru aðeins um 60
fiskiskip, önnur en togarar, yfir
120 rúml. Við þetta er svo því
við að bæta að meðalaldur skip-
stjóra er meira en 11 ár í starfi,
ef heilsan endist og verður því
að margfalda töluna 522 nok'kr-
um sinnum til að nálgast rétta
útkomu.
Séu þetta ebki fullgild rök
fyrir því engmn hörguil er
á mönnum til skipsstjórnar á
| skipum yfir 120 rúml., þá er
| fróðlegit að heyra hve hópurinn
þarf að vera stór svo að nógu
sé úr að moða.
j Það eru minni fiskimanna
prófin sem þurfa gagngerðrar
endurskoðunar við. Þau eru
hvorki fugl né fiskur, og þola
^ engan samanburð við aðrar þær
kröfur, sem nú eru gerðar
um verkkunnáttu og faglega
menntun.
| Það þarf að komast á þessi mál
1 fastara form, svo að menn geti
treyst því, að það hafi ákveðna
þýðingu að læra þetta eða hitt
stýrimannaprófið, og það
: verði ekki ónýtt fyrir þeim gert
með sífelldum breytingum og
glundroða tillögum, sama eðlis
og þeim, sem Fiskiþing hefir
látið frá sér fara.
Sigurjón Finarsson
skipstjóri.
Kjartan Reynisson
Fæddur 29. sept. 1942.
Dáinn 25. febr. 1964.
HVERJSÍIG má það vera, að hann
Kjartan sé diáinn. Við eigum
erfitt með að trúa því. Hann,
sem var svo ungur, lífsglaður,
ávalt brosandi, hjálpfús, boðinn
og búinn til alls, þess sem öðrum
mátti að gagni koma, eins og til-
vera hans væri í raun og veru
mótuð til þess að gera öðrum
gott.
Hann dó ungur, segjum við.
En hafði hann þá afrekað nokkru
í þessu lífi, sem vert er að fara
að stinga niður penna til þess að
skrifa um? Eða var hann kannske
búinn að vinna það starf, sem
honum hafði verið ætlað að inna
af hendi í þessum heimi?
Vegir Guðs eru oft óskiljanleg-
ir. En við trúum því að þegar
ungir efnilegir menn eða konur
eru kölluð burt frá ættingjum
og vinum, þá sé það vegna þess
að það sé meiri þörf fyrir þau
annarsstaðar. Sannarlega gæti
það átt við um „Dadda“, en það
var hann oftast kallaður á meðal
nánustu ættingja og vina. Oll
hans framkoma, frá fyrstu ár-
um lífs hans, var á þann veg
að þeir sem kynntust honum
höifðu unun af. Umgengni hans,
látbragð, viðmót hans gagnvart
náunganum var mótað festu og
stillingu, sem vakti athygli allra,
sem umgengust hann.
Kjartan fæddist á .Geirseyri
við Patreksfjörð 29. sept 1942,
sonur hjónanna Freyju Guð-
mundsdóttur og Reynis Einars-
sonar, og flutti tíu ára gamall
með þeim til Reykjavíkur og
síðar í Kópavog. Foreldrar hans
eignuðust tvö börn, hitt barnið
er Dröfn 17 ára gömul, sem er
við nám í Noregi, en kemur
heim til þess að fylgja bróður
sínum seinasta spölinn á þessari
jörðu.
Eftir svo ungan mann, sem
Kjartan var, liggur í raun og
veru mikið lífsstarf.
Hann harzlaði sér strax völl
við verzlunarstörf, eftir að hann
lauk barnaskóla, en aflaði sér
menntunar í því starfi í skólum
hér heima og síðar í Danmörku.
Allsstaðar þar sem hann var,
vann hann sér traust húsbænda
sinna og kannske ekki síður
viðskiftavinanna. Hann endaði
lífsstarf sitt hér, sem fulltrúi í
verzluninni Vesturgarði í Kjör-
garði við Laugaveg. Það er
nokkur lýsing á framkomu hans
í starfi, að stundum var hringt
í verzlunina og spurt eftir, unga,
prúða piltinum.
En þó hann ákilaði sinni
vinnu val og drengilega, var
'hiún ekki nema hluti af lífs-
starfinu. Hann helgaði sig strax
ungur, sem barn, hugsjónum
skáta'hreyfingarinnar. Þar eyddi
hann öllum frístundum sínum,
utan 'heimilisins. Þar kom fljótt
fram fórnarvilji hans til náung-
ans að hjálpa þeim, sem máttu
sín minna.
Hann hlaut að launum ýmsar
trúnaðarstöður meðal skátanna.
Og hæfileikar hans í félagsmál-
um nutu sín þar. Hann hafði á
hendi leiðbeiningarstörf meðal
yngri skátanna, og lagði sig fram
um að verða þessari hreyfingu,
sem hann hafði svo mikla trú
á, að sem mestu liði.
Hann tók þátt í tveimur Skáta-
mótum erlendis, sem fulltrúi.
Árið 1959 á Jótlandi og s.l. ár í
Grikklandi, en þá var hann að-
stoðarfararstjóri.
í gegnum þessi félagsstörf
eignaðist hann marga góða
kunningja, og vinahópurinn var
orðinn stór. Öll kynning hans
var á einn veg. Hann var fastur
á skoðun sinni og fylgdi fast
eftir því sem hann taldi vera
rétt.
Sælustu minningarnar um
hann eru á heimilinu hans.
Mamma hans var lengi veik á
síðasta ári og er enn. Systir
hans var erlendis, en faðir lengi
bundinn störfum utan heimilis-
ins. Hann var löngurn stundum
heima í frístundum sínum og
reyndi að gera móður sinni Mfið
léttara. Umönnun hans gagnvart
henni kom þá bezt fram, þegar
hún þurfti þess mest með.
Hann Kjartan er ebki horfinn
okkur að öllu. Minningin um
hann er svo góð að við hljótum
að hugsa okkur að hann sé á
meðal okkar. Við getum ,ekki
trúað því að hann sé 'alfarinn.
Ungu skátarnir eiga eflaust
eftir að minnast þess að svona
hafði Kjartan sagt þeirn að það
ætti að vera og eftir því muni
vera óhætt að fara. Jafnaldrar
hans í skátahreyfingunni eiga
erfitt með að trúa því að hann sé
horfinn þeim.
Góður guð, styðji og styrki
foreldra 'hans og systur til þess
að umbera að missa hann frá sér
svo ungan.
Guð blessi minningu hans.
Baldur Guðmundsson.
VINUR minn, Kjartan Reynisson
er borinn til hinztu hvíldar frá
Dómkirkjunni í dag. Minniugar
liðinna ára streyma framhjá
innri sjónum, minningar sem
allar, hver og ein, sem opnar
ijóma og birtu uan tryggan og
kærleiksríkain förunaut, vin og
samstarfsmann í marglháttuðu
félagsmálastarfi, fórnfúsan Og
framkvæimdasaman ungan, glæsi
legan mann eir vann sér virðingu
og álits allra er honum kynntust
og blönduðu við hann geði.
Skátahreyfingin átti hug hans
cskiptan — enda var hann kom-
inn þar til mestu trúnaðarstarfa
og metorða, og þar sem leiðir
okkar lágu saman í gegnum þessi
mikilsverðu félagsstörf fyrir
æsku Reyikjavíkur, gat ekki hjá
því farið, að vinátta akikar yrði
bæði djúp og einlæg. Mannkostir
hans voru svo tvímælalausir og
fölsikvalausir að þeir kenndu
okkur vinum hans að meta fyrst
og fremst hið góða og fagra í
lífinu og þýðingu þess, hve leik-
urinn, hjálpsemin og einlægnin
gefa Mfinu sjálfu mikið gildi.
Kjartani var, kornungum æsku
manninum, falin mikilsverð trún
aðarstörf, sem hann rækti af sér-
stakri alúð og óskiptum áhuga
er skópu honum virðingu og
trausit húsbænda og samstarfs-
manna.
Andrúmsloftið var hlýtt og
innilegt í kringum þennan svip-
hreina og glæsilega unga mann
svo að öllum leið vel í návist
hans enda vinsæll og eftirsóttur
félagi.
Það er mikill skaði þegar ung-
ir hæfileikamemi falla fyrir ald-
ur fram og harmurinn sem nístir
hjartað við fráfall þessa einlæga
og bezta vinar míns verður ekki
með orðum sagður. Sú gæfa féll
mér í sikaut að vera við hlið hans
og sjúkrabeð hinztu för hans til
framandi lands, þar sem vonir
stóðu til að hægt yrði að bjarga
honum frá sigð dauðans. Sú von
brást, og nú er hann kvaddur
hinztu kveðjunni.
Mín þakkarskuld til þessa góða
vinar míns er mikil og verður
því miður aldrei goldin, svo
margt sameiginlegt áttum við í
sjóði minninga liðinna samveru-
stunda. Söknuður minn er heitur
og sár. En hversu smár er hann
þó ekki hjá harmi foreldra og
systur, sem nú verða að sjá að
baki einkasyni og einkabróður.
Góður Guð gefi þeim styrk í
trúnni á endurfundi að baki
tjaldsins mikla og í myndinni af
góðum og flekklausum ungum
manni.
„Vertu viðbúinn“ kenna skáta-
lögin og skátahreyfingin okkur.
Engan þekki ég sem kunni og
skildi gildi þessara orða betur en
hann, og engan veit ég sem bet-
ur var við því búinn, að mæta
hinu óvænta og dulda, en hann
með fleklklausu lífi sínu.
Þúsundfaldair þakkir, góði vin-
ur. Guð varðveiti þig og vaki
yfir þér.
. Steinn Lárusson.
FYRIR rétt rúmlega tveim vik-
um hittum við Kjartan Reynis-
son glaðan og hressan á heimili
foreldra sinna. í dag fylgjum
við honum til grafar. Svo skjótt
og óvænt geta örlög skipast.
Dulið mein hafðileynst þarsem
enginn gat séð annað en ímynd
hreysti og gjörvileika, og á úr-
slitastund var hvergi hjálp að
finna.
Þótt Kjartan væri kallaður
burt aðeins 21 árs gamaU, ein-
mitt þegar hann stóð við þrösk-
uld manndómsáranna, hafði
honum auðnast að sýna, að í
honum bjó efniviður mikils
mannsefnis, dugnaður og dreng-
skapur samfara viljafestu O'g
reglusemi.
Eftir að hafa dvalið við verk-
legit verzlunarnám í Danmörku
tók Kjartan innan við tvítugs-
aldur við forstöðu stórrar félags-
verzlunar í Kópavogi, og leysti
störf sín þar af hendi með þeirri
prýði að staða hans var vand-
fyllt er hann kaus að hverfa
að öðru starfi. Nú síðast var
Kjartan verzlunarstjórí í einni
af deildum sérverzlunarinnar
Kjörgarðs í Reykjavík.
Frá unga aldri tók Kjartan
þátt í skátahreyfingunni af Iífi
og sál, og mun honum fátt hafa
verið* hjartfólgnara en stefnu-
mið og málefni þessara heil-
brigðu samtaka æskumanna.
Hann hlaut þar mikinn frama
miðað við aldur og voru falin
ábyrgðarmikil störf á vegum
þeirra, nú síðast að vera farar-
stjóri flokks íslenzkra ungmenna
á al'heimsmót skáta í Grikklandi
síðastliðið sumar. Innan þessa
félagsskapar eignaðist Kjartan
hóp valinna vina, mér liggur við
að segja fóstbræðra, glaðværs
hóps drengilegra ungmenna, sem
ætíð voru viðbúnir og oft voru
kallaðir þangað sem hjálpar var
þörf. Viðbrögðum þeirra við
lokastríði og fráfalli Kjartans og
hugulsemi þeirra við aðstand-
endur hans gleymir enginn sem
með fylgdist.
Þegar svo þungur harmur hef-
ur lostið vini okkar, foreldra og
systur Kjartans stoðar mannleg
samúð lítið. Tíminn einn getur
grætt hið djúpa sár. En minn-
ingin um hinn góða og vamm-
lausa dreng mun lifa með öllum,
sem honum kynntust.
Sveinn S. Einarsson.
Leiðrétting
í SMÁKVEÐJU sem ég í Mbl.
sendi Sigurði Pálmasyni, kaupm.
á Hvammstanga, á áttræðisaf-
mæli hans þ. 21. febr. sl., urðu
mér þau mistök á að segja börn
þeirra hjóna fjögur. Þetta er ekki
rétt. Auk dætranna fjögurra
eignuðust þau einn son, sem bú-
settur er á Hvammstanga. — Ég
bið alla hlutaðeigandi velvirð-
ingar á þessari missögn minni.
Gunnar Gíslason.
ATHUGIÐ
að borið saman við útbreiðslu
ei langtum ódýrara að auglýsa
i Morgunblaðinu en öðrum
blöðum.