Morgunblaðið - 31.07.1964, Qupperneq 13

Föstudagur 31. júlí 1964
MORGUNBLAÐIÐ
&
Ástfangnir
Menntamálaráðuneytið hefur
undanfarið gengizt fyrir ís-
lenzkunámskeiði fyrir nor-
ræna menntaskóiakennara,
einkum þá sem kenna nútíma-
íslenzku eða norrænu við
skólana. Námskeiðsstjóri er
prófessor Bjarni Guðnason, '
en kennslu annast prófessor
Halldór Halldórsson og Bald-
■r Jónsson, mag. art. Auk
þess hafa ýmsir aðrir lagt
námskeiðinu lið, með kennslu
eða á annan hátt, m. a. pró-
fessor Einar Ólafur Sveins-
son, prófessor Steingrímur J.
ÞorsteinSson, dr. Hallgrímur
Helgason, Magnús Gíslason,
námsstjóri, dr. Sigurður I»ór-
arinsson o. fl.
Aðdragandi námskeiðs þessa
er sá, að Ivar Orgland, sem
nú er háskólalektor í Lundi í
Svíþjóð og íslendingum er að
góðu kunnur fyrir störf sín í
þágu menningartengsla ís-
lands og Noregs síðan hann
var hér sendikennari á árun-
um 1952—1960, stóð fyrir ís-
lenzkunámskeiðum á vegum
Norræna félagsins í Hundorp
í Guðbrandsdal í fyrra og
hitteðfyrra. Námskeið þessi
sóttu um 25 kennarar hvort
árið og margir þeirra sem hér
eru nú staddir, voru einmiti
í Hundorp annaðhvort árið og
•umir bæði. f ráði er að endur
taka námskeið þessi og senni-
lega verður að ári byrjenda-
námskeið að Hundorp og síð-
an — „ef draumurinn rætist“,
sagði Orgland, „námskeið eins
og þetta núna á íslandi þriðja
hvert ár til þess að fullnuma
nemendurna".
Þótttakendur í námskeiði
þessu, 15 talsins, komu niður
á ritstjórnarskrifstofur Morg-
unblaðsins á miðvikudags-
kvöld til þess að skoða blaðið,
sem þeim var sent daglega og
notað sem hjálpargagn við
kennsluna. I>rjú þeirra komu
svo að spjalla við blaðamann
ásamt ívari Orgland og Kár-
unni, dóttur hans, sem er
fædd á íslandi og gekk hér
einu sinni í Eskihlíðarskólann
og fannst agalega gaman.
Halfdan Hermansen, lektor
f Moss við Oslóarfjörð, hafði
orð fyrir þeim félögum og
þakkaði Morgunblaðinu fyrrr
að senda þeim blöðin og fyrir
að sýna þeim hús blaðsins
núna. Þá vildi hann koma á
framfæri þakklæti þátttak-
enda við Reykjavíkurborg fyr
ir móttökurnar og fyrir férða-
lög á vegum borgarinnar. Einn
ig vildi hann flytja þakkir
Háskóla fslands og Mennta-
málaiáðuneytinu fyrir allan
aðbúnað og fyrirkomulag á
námskeiðinu, sem væri til
fyrirmyndar.
Odd Tangerud, lektor í
Drammen, grannbæ Oslóar,
tók undir orð landa síns og
sagði að það væri á við marg-
an aukatímann í íslenzku að
búa í Hafnarbúðum, því þeir
Þorvaldur næturvörður þar og
Haraldur Hjálmarsson, sem
ræki búðirnar, töluðu við þá
sýknt og heilagt og „ekki eitt
orð á norsku“ sagði Oddur og
kímdi.
Þriðji þátttakandinn af nám
skeiðinu sem kom til bess að
spjalla við okkur, var frú
Alina Teppo, sem kennir
sænsku og norræna meijning-
arsögu við menntaskóla 1
Helsinki. Hún var þarna bæði
fulltrúi Finnlands og Darx-
merkur, en námskeiðið sótti
ein kona fiá hvoru landi.
Halfdgn Hermansen h a f ð i
ekki sótt námskeið Norræna
félagsins hjá Orgland að
Hundorp og þetta var í fyrsta
skipti sem hann kom hingað.
Odd Tangerud hafði aftur á
móti verið á báðum námskeið
um Orglands og frú Alina á
öðru. Siðan hafði frú Alina
komið hingað í stutta heim-
sókn í fyrra — „og nú er ég
komin aftur“, sagði hún og
Þáttta'kendur á íslenzkunámskeiði Menntamálaráðuneytisíns fyrir norræna menntaskólakenn-
ara. Fremri röð frá vinstri: Erik Skjötskift, Kárunn Orgland, EUen Thorsöe, Alina Teppo,
Ivar Olav Takle. Aftari röð, frá hægri: Per Sveinang, Halfdan Hermansen, Per Lorang, Odd
Tangerud, Ellen Dresler, (frá Danmörku) Joronn Housken, Arne Grebstad, Ivar Orgland,
Reidulv Skjelstad, Nils Nystu (fyrir aftan Reidulv) Torbjörn Storjord og aftast til vinstri
er svo prófessor Bjarni Guðnason
of þeim öllum
IMorrænir menntaskólakennarar læri
íslenzku ■ Reykjavík
brosti — „og mikið skelfing
er það gaman“. Frú Alina og
Oddur minntust gamalla daga
á námskeiðunum í Noregi og
sögðu, að allt væri þetta Org-
land að þakka — „hann
kenndi okkur að syngja á is-
lenzku og það áður en við
bárum það við að tala hana“.
—• Og hvað kenndi hann
ykkur að syngja? spurði blaða
maðurinn.
— Allt mögulegt, íslenzl:
ættjarðarljóð, „Ó fögur er vor
fósturjörð“, „Öxar við ána“,
„Ó, blessuð vertu, sumarsól",
„Ég bið að heilsa“ — það var
langvinsælast — „Góða veizlu
gjöra skal“, „Ríðum, ríðum.. “
o. fl. o. fl. Orgland lét fjölrit.a
handa okkur sönghefti með
þessum og mörgum fleiri ís-
lenzkum lögum og svo sung-
um við .. Þau líta hvort á
annað, frú Alina og Oddur og
það munar mjóu að þau taki
lagið þarrta á stundinr.i.
— Það hafði afskaplega mik
ið að segja að syngja svona.
það eru svo mikil viðbrigði að
fá sönghæft mál inn í skólana
í staðinn fyrir „gamalnorsk“,
segir Oddur, og nú fá norskir
nemendur að velja, þar sem
því verður við komið.
Odd Tangerud kvaðst hafa
verið á báðum námskeiðun-
um í Noregi og beðið eftir
tækifæri til þess að komast til
Islands. — Ég hlakkaði mest
til þess að geta komizt svo
niður í málinu, að ég gæti les-
ið „den fine islandske dikt-
ningen“ — geta lesið Gest
Pálsson, Einar Benediktsson,
Tómas og Stein Steinarr .. og
rödd Odds er eins og hann
væri ástfanginn af þeim öll-
um.
-— En það er ég líka, segir
Oddur. — Það er það sem
Orgland hefur gert okkur,
sem verið höfum á námskeið-
unum hjá honum, við erum
öll orðin ástfangin af íslandi
fyrir bragðið. Og þegar mað-
ur svo kemur þessu áleiðis —
þegar ég les með nemendum
mínum smákvæði eins og
„Konan sem kyndir eldinn
minn“ og þau finna allt í einu,
að þetta er ekki bara evlent
kvæði, sem þau eru að læra
í skólanum, heldur er þetta
eitthvað annað og meira, að
þetta er eitthvað sem snertir
þau, eitthvað sem þau sjá
sjálf og finna að er algild lisl,
að þráin hjá Steinari, íslenzk
Ijóðlist yfirleitt, er ekki fyrir
ísiendinga eiria, heldur er
þetta nokkuð sem allir geta
átt hlutdeild í, að íslenzk
skáld yrkja ekki bara fyrir
landa sína heldur fyrir allan
heiminn .... Oddur tekur sér
málhvíld sem snöggvast .. þá
er gaman að vera til.
Halfdan tók undir þetta og
sagði, að það væri einmitt það
sem mest væri um vert við
íslandsdvölina, að þátttakend
ur fengju ekki aðeins tæki-
færi til þess að læra að taia
íslenzku, heldur líka til þess
að komast inn í íslenzkt and-
rúmsloft, kynnast íslandi og
íslenzkri menningu innanfrá
.... Ferðirnar gera líka sitt
til, sagði Halfdan, við skoðuð-
um Borgarfjörðinn, við fórum
á Þingvöll, við fórum á slóðu
Njálu, við skoðuðum Gullfoss.
— í rigningu, auðvitað?
— Já, í afskaplega íslenzka
veðri! Ég hefði ekki viljað
skipta á því og fá að sjá Guli-
foss í sólskini, .sagði Halfdan
og brosti við.
Við megum heldur ekki
gleyma að geta þess hve aí-
skapiega hrifnir — „imponert“
— við þátttakendurnir erum
af því hve vel námskeiðið er
skipulagt og hve mikið mann-
val er þar okkur til leiðbein-
ingar. Ég hef verið á fleiri
námskeiðum, segir Halfdan,
m. a. í Svíþjóð og Bandaríkj-
unum, en þetta tekur öliu því
fram sem ég hef áður kynnzt.
Og að maður eins og Einar
Ólafur Sveinsson, einn merk-
asti og virtasti fræðimaður
landsins, leggi það á sig að
fara með okkur sem leiðsögu-
maður á slóðir Njálu og ti’
Þingvalla og eyði til þess
tveim frídögum sínum — það
er alveg einstakt.
Frú Alina tekur undir það
og segir að námskeiðið hafi
allt verið einstaklega „inten-
sivt“ — eins og íslendingar
yfirleitt eru „intensivir“ í öilu
sem þeir gera — og mikið
skelfing vinnið þið mikið,
segir hún.
Svo bætir hún við: — Mig
lanigar eiginlega líka til að
þakka þeim Islendingum, sem
þolinmóðir hafa hlustað á
okkur mishöndla mál þeirra
og hafa leiðbeint ok'kur og
stutt með ráðum og *dáð. Og
mig langar líka til að þakka
norsku félögunum okkar, sem
'hafa lagzt á eitt með fslending
unum um að gera mér otg
stallsystur minni frá Díin-
mörku dvölina sem ánægjuleg
asta. Við höfum verið um-
kringdar norskum og íslenzk-
um brosum, hvert sem við
litum, sagði fm Alina og
brosti sjálf við.
Hálfdán var heldur ekki
seinn á sér að mótmæla og
sagði að það hafi þvert á móti'
verið danska og finnska bros-
ið, sem sett hafi svip sinn á
námskeiðið, það hafi einmitt
verið svo gaman og afskaplega
„værdifullt", að ekki skyldu
eintómir Norðmenn sækja
það, heldur fulltrúar annarra
Norðurlanda líka, það hafi
munað miklu um gildi nám-
skeiðsins og eins og gefið því
meiri fyllingu.
Að þessum gagnkvæmu
kurteisisyfirlýsingum lokn-
um, ljúka þau öll upp einum
munni um, að það sé svq
indælt að vera á Islandi, hér
séu allir svo elskulegir og ein-
hvern veginn þannig í við-
móti, að þeim finnist þau ekki
vera hér á erlendri grund.
— Þetta á kannske einkum
við um okkur Norðmennina,
segir Hálfdán, — mér finnst
að minnsta kosti ég vera eins
og heirna hjá mér.
Oddur tekur undir þetta og
frú Alina brosir og segir: Já,
ég hafði líka af því mikið
gaman hér um daginn, að mað
ur vatt sér að mér á götu og
spurði til vegar og þegar óg
svo var, að því er mér fannst,
búin að standa í rni'klu stíma-
braki við að segja vesalings
manninum að ég ætti óhægt
með að leiðbeina honum eitt
■ eða neitt í borginni, ég væri
sjálf gestkomandi hér, anzar
hann með mestu hægð: Nei,
ég heyri það nú, að þér eruð
ekki úr henni Reykjavik
heldur — og einhvern veginn
var þetta skemmtilega tákn-
rænt fyrir dvölina hér — það
var eins og við værum að vísu
„ekki héðan úr bænum“ en
a.m.k. einhvers staðar úr ná-
grenninu.
— Uppskerustörf
Framhald af bls. 6.
um tilfellum. En þá er einmitt
éríðandi, að vagnstjórar, upp-
skipunarmenn, pakkhúsmenn
©g aðrir, sem með vöruna fara,
gæti varúðar, muni, að hér er
um lifrænan, ferskan ávöxt,
vöru að ræða, sem aldrei er far
ið nógu vel og varlega með.
Dreifing til neytenda
En þó garðávextirnir, eða
sem hér um ræðir kartöfiurn-
ar séu afgreiddar í viðunandi á-
standi til heildsölu, sem hér er
í Reykjavík Grænmetisverziun
landbúnaðarins og annara um-
boðsfyrirtækja hennar út um
land, þá er það ekki síður áríð-
andi, að vel megi takast með
pökkun, umbúðir og geymslu
þeirra þann tima, sem eftir er,
þar til þær komast á disk neyt-
andans.
Eftir að uppskeran hefur ver-
ið kæld hæyl. niður, þurfa kart-
öflurnar að geymast í hæfilega
rökum og köldum stað, ekki sízt
sumaruppskeran, eða í 4 til 7
gráðu hita C., sem talið er sam-
kvæmt sænskum tilraunum,
sem nýlega hafa verið gerðar
varðandi þessi atriði.
Það er því engin furða, þó
þær skemmist fijótt í dreifingu,
þegar þær eru settar í fremur
þéttar neytendaumbúðir og síð-
an geymdar í búðum nokkra
daga, nálægt heitum miðstöðv-
arofni eða settar útvið búðar-
gluggann, þar sem hitasveiflur
geta oft orðið um 20 giráður C
yfir sólamringinn.
Húsmóðirin verður einnig að
hjálpa til með að varan skemm
ist ekki með því m.a. að geyma
hana á kri dum stað og taka
kartöflurnar úr umbúðunum,
straks beg. r heim er komið eða
að minnsta kosti opna pokan.n
vel.
Æskilegast er að geyma kart-
öflurnar á köldum, dimmura
stað í opnu iláti og kxsa þær úr
söluumbúðunum, eins og áður
getur, hvort heldur um plast eða
pappírsumbúðir er að ræða,
se-m þær eru afgreiddar í frá
smásala.
Frá Akranesi
KL. um ellefu í gærkvöldi komu
átta af skipshöfn Höfrungs II.
heim með leigubíl frá Selfossi.
Heilagur Þorlákur gætti þeirra á
leiðinni heim til kvenna og
barna. Fjórir gæta báts þeirra,
sem liggur í Þorlákshöfn.
Vegna sunnain-suðaustanstorms-
ins komu humrabátarnir allir
með tölu inn í gærkvöldi. Vb.
Haraldur kom hingað kl. sjö 1
gærkvöldi og landaði 280 turui-
um síldar, sem hann fékk við
Eyjar. — Oddur.