Morgunblaðið - 19.12.1964, Blaðsíða 15

Laugardagur 19. des. 1964
MORGU N BLAÐIÐ
15
ÞAÐ HEFIR heyrzt að til (
stæðu einhverjar breytingar á
skatta- og úts varsilö'ggj öf inni.
Væntanleiga er til-gangurinn m-eð
þessuim breytingum sá, að b-æta
þessi lö-g, þannig, að þ-au verði
réttlátari og ko-mi jafnar niður
á gjaldendur o-g sanngjarn-iegar.
Til þess að svo m-egi verða álít
ég að fyrst-a sporið hljóti að
vera það að reyna að gera sér
sem bezta grein fyrir þeim göll
ti-m sem finnast kunna á núgild
andi lögum. Og til þess að finna
þessa van-kanta verð-ur senni-
lega drýg-st til árangurs að leita
álits sem flestra þeirra sem telj-a
sig rangindium beitta í þessum
e-fnum. Því áreiðamlega er eng
inn eins fundvís á slíka gal la og
sá sem þeir bitna á. Það er svo
verk lagasmið-anna að velja úr,
sér til hliðsjónar, þær um-kvart
anir sem þeir telja á rökum
reistar og hafna hinum. Með til
liti til þess-a ætla ég nú að gera
grein fyrir því, hvernig um-
rædd lög eru í fram-kvæmd hvað
mér og mi-n-ni fjc-lskyldu, sem
telu-r sex manns, viðkem-ur. Ég
er þannig settur að ég á heima
í þeim bæ norðanlands sem
hvað harða-st ihefir orðið úti
vegna aflabrests seinustu ára,
Sigiufirði. Bæjarfé agið og þeir
atvinnurekendur se-m þa-r , eru,
eru þess alls óm-egn-ugir að
útv-ega öll um bæjarbúum næga
atvjn-n-u til að lifa a-f. Af þeim
sökuim verða m-argir Siglfirð-
in-gar að leita sér atvinnu utan
Síns heima, fl-eiri og færri má-n-
uði ársins, til að sjá sér og sín-
um farborða. Ég er einn þeirra
sem það gera. Oig þá er bezt að
nefna nokkrar tölur. Á s.l. ári
(1963) námu brúttó tekjur mín
ar kr. 165.000. Þar a-f eigi-n
laun-atekjur kr. 125.000. Hitt
eru fjölskyldubæt-ur, húsail-ei-gu-
tekjuir, vinna. kon-u og barna
o.s.frv.. Þar á mó-ti koma s\lo
eftirtat in gjöld: Útsvar og önnur
gjöld ti-1 bæjarins um kr. 19.000;
sjúkra-samlag og a-lm.tr. kr. 5400
efb. aif húseign 20000: Frádr.
sa-mkv. skattskrá kr. 2700 (vax
tagjc-ld, viðihaldskostnað-ur á
húsi o.s.frv.) Á þessu ári kem
ég til með að þurfa að dvelja
-að heim-an 9-9% mán-uð. Ég
reikna ferðakostn-að í sam-b-a-ndi
við þetta kr. 25.000. Lág-m-arkið
er fjórar ferðir -milli norður- og
euðurlan-ds; 6 ef m-aður vei-tir
sér þann lúxus að s-kreppa
heim fyrir jclin. Fæði og hús-
næði mun kosta kringum 28.000
hr. yfir þennan tím-a og þykir
sæmile-ga slo-ppið. Útkcm-an á
þessu er s-ú, þeg-ar b-úið er að
dra-g-a kos-tnað og gjöl-d frá te-kj-
um, að eftir verða kr. 63.000,
af brúttótekjun-um. (fyrir sum-a
®f þes-um penin-gum verð-ur e-kk
ert keypt, s.s. þó, sem m-önnu-m
eru reiknaðir ti.1 tekn-a v-egna
dva-lar í eigin íbúð). Það er bú
iö a-ð reikn-a svo oft út fr-am-
færslukostnað að ekki þ-arf langt
*nál til útskýringa á því að 63.
000 k-r. hrökkva ska-mmt til
greiðis-lu allra þ-ar-fa 6 manna fjö-1
skyldu yfir árið. Ég fyrir mitt
leyti tei að é-g ko-mizt tra-uðla
af með minna en 10-11 þ-úsun-d,
é mánuði Sum-um kann að þykja
þetta nokkuð há tal-a, og sjálf-
sagt er hún það ef mið-a á að-
eins við brýnustu nauð-synjar.
E-n eigi að fá rétt-a útkomu út
úr reikningsdæmi er fyrsta ski,l-
yrðið að setja það rétt upp. Þeg
íir reikna skal út fra-mfær&lu-
kostnað fæst aldrei rétt útl; |)ma
n-em-a.tekið sé til-lit tiil þ-eirrá lífs
venj-a sem a-lmenninigur í llan-d-
inu hefir taimið sér. Fólk gefur
börn-unum sínum jóla- og af-
mælisgjafir og lætur ferma þ-au
og skíra, Þau fá stundu-m að
fara í bíó eða í sundlauigina.
Stundum fá þa-u lí-fca ís eða bara
m-e-Uu og svo mæitti lengi telja.
Fullorðið fólk nú á dögum sætt
i-r sig ekki heldur við lí-f sem
iniðar ei-ngöngu að því að hafa
í sig og á. AU t þetta dregur sig
saman í talsv ex't stórar fjánhæð
ir yfir árið. Ég veit ekki við
hvað 35 þúsund króna persón-u-
frádrátturinn í skattalö-gunum
er miðaður. Mín %egn-a getur
hver sem er reynt að framfleyta
lífinu af því. Hv-að þetta sn-ertir
er ég hræddur um að skattayfir
völdin hafi dregizt nokkuð mik-
ið afturúr í dýrtíðarkapphlaup
inu. Að öllu þessu ath-uguðu tel
ég að ég þurfi kringum 70 þús.
króna tekju-au-kTiingu nú, miðað
við s.l. ár, til að geta lifað
mannsæmandi lífi. Þetta er í
la-gi svo langt sem það nær. Ég
er m-að-ur heilsuhraustur og á
bezt-a ai'.dri og tel ekki eftir mér
að vinna talsvert mikið. En saig
an er ekki öll. Ég fór ti-1 skatt-
stjórans á Siglufirði og bað
hann að reiikna út hve mikil
gjöld ég þyrfti að greiða árið
1965, ef þessum 70 þúsund kr.
væri bætt við. Hain-n tjáði mér
að ég myndi fá kr. 36.000 í út-
svar og kr. 12000 í tekjus-katt.
Þetta þýðir það að á næsta ári
yrði ég enn að bæta kr. 27000
við tekjurnar sarnkv. útreikn-
ingi hér á undan. Þa-r næsta ár
m-undi síð-an þ:-ma skattur og
útsvar á þessar viðbótartekjur
sem krefðist þó enn frekari
tekjuaukningar og svo koll af
kolli. Skattstjórinn sagði það
ekkert launung-anmá-1 að eftir að
t-ekjur væru orð-nar þetta háar
væru te-kin 60% í opinber gjö-ld.
S-emsa-gt ef maður vinnur fyrir
35 kr. pr. klst., eru teknar a-f
þeim kr. 21. Tíma-k-aupið er þá
14 kr. 8 stunda dagvinnan gerir
kr 112 og rétt slefar fyrir mat
h-anda einu-m. Þá er eftir að
vinn-a fyrir þc-rfum kon-u og
barna c-g þ-ei-m gjöldum sem
greiða þarf. Þetta ailt er svo
fjarstæð-u-kennt að mér væri
það mikil freistin-g að nota ljót
(orð ef ég ekki vissi hversu til-
gangslaus-t slíkt er. Það sem
mér finnst einkum bogið við
sksttailö-ggjö-fina í þessu tilfelli
er það hversu lítið tillit er tek
ið til þess kostnaðar sem óhjá-
kvæmilega leiðir af því að
þurfa að vinn-a langtímu-m fj-arri
heimili sínu. Eins og ég hefi
sagt tel ég að kostna&urinn hjá
mér vegna þessa nemi um kr.
30000. Fyrir þ-etta fæ ég frádrátt
að upp-hæð kr. 2000 fyrir ferða-
kostnaði. Það er allls e-kki reikn
að með að m-aður þ-urfi að borga
krón-u í fæði o-g húsnæði í 9 mán
uði. Fengi m-aður það 'hinsveg
ar frítt væri lagt á það sem
tekjur. Dæ-mið verð-ur þá þa-nn-
ig að auk þess að þurfa að vinna
fyrir þes-s-um 30000 kr. auka,
ve-gna b-eins kostnaðar þarf ég
þeirra ve-gna að b-orga kr. 18000
í opinber gjöld. Þ.e. ég þarf að
vinna fyrir upphæð sem er kr.
48000 hærri en ég þyrfti ef ég
gæti fengið vinnu á Siglufirði.
Og svo eru þ-eir menn til sem
eru undr-andi c-g jafnve-1 hneiks-1
aðir yfir því að fólk skuili flytja
fi á svon-a stöð-um. Flestu-m heim
ilisfeðrum finnst það nógu
slæmt að þurfa a-ð dve-lja fjarri
heimil-um sín-um m-estan h-luta
ársins þó þett-a bætis-t e-kki við.
Það væ-ri e-kki úr vegi að þeir
sem hæst glym-ur í ve-gn-a jafn-
vægis í byggð 1-andsins athu-g-
uð-u þe-ssa h uti svolítið nánar.
E.t.v. finnst sumum þa-ð nokkuð
djúp-t te-kið í árin-a að telja þess
ar 30 þús. kr. a-llar til heins
-kostnað-ar. Það er s-agt að menn
þurfi líka að borð-a þó þeir séu
heima hjá sér, og er það mikið
rétt. En það vita bara allir sem
reynslu hafa I þessuim ef-nú-m
■að þegar um allstórar fjölskyld
ur er að ræða munar furðu
litt-U í ssmbandi við heimilis-
halds kostnað hvort það er einni
persónunni fleira eð-a færra.
Auk þes-s h-efur dvöl utan heim-
ilis alltaf í för m-eð sér talsverð-
an auk-a-ko-stnað, t.d. hvað snert-
ir þjón-ustu o.fll. Mér virðisit sú
ráðs-töfun að taka 60% af kaupi
manna sem eru itímnir yifir á-
kveðið tekjuihám-ark, vera mjög
vanhuigsað. U-m það eru fflestir
sa-mmál-a að það sem stenöur
mörgum veigamestu a-tvinnuveg
um landsmann-a hvað mes-t fyr-
ir þrifum er vinnu-aflsskortur.
Staðreynd er það að miargir dug
legir og vinnu-fúsir menn hcB'tta
að vinna þe-gar árstekjur þeirra
hafa náð ákveð-nu hámarki, ein-
mitt vegn-a þ-e-ssara 60 prósenta.
Margir af þessum mönnum
mundu gjarn-a vi-lja vinna meira
e-f þ-eir fengju m-eir-a í sinn h-liut.
En er hægt að 1-á mönnum þó
þeir séu ekki ginkeyptir fyrir
erfiðisvinnu sem ge-fur þeim 14
kr. pr. klst. í aðra hönd, sé-u
þ-eir ekki beinlínis ti-lneyddir?
Svalbarðsstrandar-
bók
Framh. af bls. 11
bjó á Garðsá, hét Ingunn f. 1734,
d. 1735.
157. grein. Hallgrímur Péturs-
son bjó í Skógu-m í Fnj-ósk-árdal
til 1779 að hann flutti í Svaltoarð.
Meðal barna hans var Hallgrím-
ur sem bjó í Hvanndölum all-
lengi. Hann var f. um 1762 og
árið 1819 er bústýra hans Elín
Jónsdó-ttir Ifrá Dálkstöðum, dótt-
ir Jóns Bessasonar (sjá gr. 194)
og Sigríður Jónsdóttir (209, gr.).
167. gr. Siigríður Baldvinsdótt-
ir frá SvalbartSi, átti Hallgrím
Jón-sson járnsmið á Oddeyri.
175. grein. Eiríkur Pétursson
bjó í Meðalheimi 1754 og tíund-
ar 2. hundr.
192. grein. Jón Sigurðsson lög-
réttum. í Tungu er í ritum tal-
inn dáinn um 1726, en svo hefur
ek-ki verið. Hann er enn á lífi
1731, skv. skuldaskilaskrá Húsa-
víkurkaupmanns og býr þá í
Tungu. Þetta sa-ma ár er 1-í-ka í
Tungu Steinunn Sigurðardóttir,
systir Jóns.
193. grein. Halldór Hallgrímis-
son bjó í Tungu 1754 og tíundar
4 hundr.
206. grein. Hall-grímur Helga-
son bjó á N-eðri-Dálkestöðum
1754, tíundar 2 hundr. Senni-
lega er þetta sami Hallgrímur
og bjó á Efri-Dálkstöðum u-m
1740, (sjá 230 gr.).
209. grein. Ein dóttir Sigríðar
Jónsdóttur í Neðri-Dáikstöðum,
Valgerður er fædd um 1768—’69
á Svalibar'ði, svo um það leyti
hafa þau Jón og Sigríður for-
eldrar hennar verið þar. Valgerð-
ur og Jón Benediiktsson maður
-hennar búa á Bló-msturvöllum
1816.
230. grein. Hallgrímur þ-essi
mun hafa búið á Neðri-Dál-kstöð-
um 1754, en hér bjó þetta ár
Björn Björnsson og tíundar 4
hundr.
231. grein.. Jósep Guðmun-dss-on
b. á Efri-Dálkstöðum var al-
bróðir Sigurðar b. á Svalbarði
(sjá '155. gr.). Kona hans, Elin
var Benediktsdóttir, b. í Leyn-
ingi ísleifssonar og Þórunnar
Jónsdóttur fyrri konu hans.
250. grein. Ári'ð 1754 bjuggu
tveir bændur á Gautsstöðum.
Annar var Blörn Þórarin-sson,
sem tíundar 8 hundr, sem var 4.
hæs-ta tíund í hreppnum þ-á. Hinn
-hét Gísli Jónsson og tíundar 4
-hundr.
251. grein. Bjarni Árnason bjó
á móti föður sínum í Stóradal
1753—1755, en mun þá hafa flutt
í Gau-tsstaði. Þlann var um tíma
hrep-pstjóri (G.G. í Melgerði).
275. grein. Bjarni Árnas-on bjó
í Leifshúsum 1754 og tíundar 3
hundr.
276. grein. Guðrún Hanne-sdótt-
ir, sem bjó í Leifshúsum 1762 var
dóttir Hannesar Ólafssonar b. í
Bre-kku, Kaupangss-veit og konu
hans Guðlaugar Guðbrandsdótt-
ur. Hún giftist ek-ki, né átti
börn. Var síðast á Þrö-m hjá
Sveini fræn-da sínum og dó þar
25. desember 1802.
277. grein. Jón Ólafsson b. í
Það v&rður eflaust seint metið
til verðs hve m-öng da-gsverkin
hafa glatazt o-g hve m-argir fisk
ar eyðilagzt aif þessum sökum,
þjóðféhginu öllu til stórtjóns.
Ég vil svo ljúka þessuim skrif-
um m-eð þeirri eindregn-u ósk,
að þeir menn, sem þjóðin hefir
v-alið sér til forystu, laigfæri það
sem þar-f á þessu sviði og öðr-
um. Því það getur va-rla d-ulizt
nokkrum sanngjörnum o-g h-ugs
andi manni, að þeg-ar svo er
kpmið að m-enA, sem hafa til
þ-ess fu-llan vilja, sjá engan
möguleika til að sjá sér og
sínum farborð-a með vinnu sinni,
þá hljc-ti einhversstaðar að vera
m-aðkur í mysunni Lc-ggjöf í sið
menntuð-u. þjóðféle-gi á að stefna
að því að að-stoða fólk og
vernda gegn ranglæti en ekki
berj-a það nið-ur.
Skrifað í Keflavík 10. nóv.
Þormóður Runólfsson.
Siglufirði.
Leifshúsum var ekki hjóna-
bandsbarn. Móðir hans var Guð-
finna Sigurðardóttir, b. í Kamb-
felli Þórarinssonar.
Sveinbjarnargerði er kalla'ð
Snæbjarnarg-erði í bændatalinu
1754 og bjó þar þá Jón Þórisson,
sem fyrr hafði búið í Fífilgerði.
Hann var sonur Þóris Halldórs-
sonar (sjá gr. 191). Snætojarnar-
gerði er eflau-st ré-tta nafnið á
jörðinni, sem sennilega hefur
fengið það af sama manninum
og Snæbjarnarstaðir í Fn.dal.
Þorsteinn Teitsson, sem bjó í
Garðsvík 1712, býr þar enn 1731,
sbr. skuldaskila Húsavíkurkaup-
manns þa'ð ár. Hann var góður
bón-di. Eftir hann bjó í Garðs-
vík tengdasonur hans Hall-dór
Hallgrímsson, þar 1734, en síðar
b. í Tungu (193. grein).
Árið 1754 bjó í Garðsvík Tóm-
Sævor Signr-.
jónssin - vc!slj.
Kveðja
F. 14. sept. 1939. D. ll.okt. 1964.
Einn oss þegn er okkur
hvarf í djúpið
var öllum harmur
sem hann þekktu vel
en sjálfur drottinn styður
gegn um hjúpið.
styrkri hendi gegnum liðið él.
Berum þó sem blíðan yl
hið bjarta
og blessum öll hans
liðnu æskutíð,
en guð á alltaf gjörva
mannsins hjarta
og góða hönd hans styður
styrkt og blíð.
Vertu sæll.
as Flóventsson, sonur Flóvents
Biörnssonar b. í Lundarbrekku
1703 og konu hans Hildar Þor-
leifsdóttur. Kona hans var Hall-
dóra Þorláksdóttir, b. á Grýtu-
bakka, Benedi-ktssonar. Sonur
þeirra var Björn Sýslumaður í
Garði, Aðaldal (sj-á ísl. Æviskr-
ár). Tómas tíundar 9 hundr. 1754
og er það 3. hæsta tíundin í
hreppnum það ár.
Hefi ég nú tínt til flest það,
sem mér finnst vansagt í Sval-
barðsstrandarbók og leiðrétt
nokkrar villur. Eitt er þáð þó
enn sem m-ér finn-st vanta í bók-
ina, en það eru mannlýsingarnar
í húsvitjunarbók Svalbarðskirkju
frá 1785 og áfram. Höfundur til-
greinir lýsin-gar á ýmsum Sval-
þarðs-strendingum, sem uppi voru
á 19. öld og sumt eftir sögusögn-
um. Hvers-vegna hafnaði hann þá I
vitnisburðum þeim, sem finnast,
í samtímaheimildum? Einnig
sakna ég þess að ekki sk-uli ha-fa j
verið gerð nafnaskrá að ritinu. |
Slík skrá he-l’ði aukið gildi þes-s ,
mikið. Ennfremup he-fði þurft að
ha-fa registur yfir jarðaheitin, !
svo auðveldara væri að finna
hvar þeirra er getið. Að ým-su '
öðru mætti finna og hefði margt
farið betur í ritinu, ef til fyrir- ;
myndar hefðu veri'ð tekin þau
bændatöl, sem bezt hafa verið
unnin og til eru prentuð, en það I
eru bækur Dr. Guðna Jónsson- {
ar u-m Stokkseyrar'hrepp o-g '
Hraunshverfi, og Kjósarmenn
eftir Harald Pétursson.
En þrátt fyrir ýmsa van-kanta '
er mikill fengur að slíkum rit-
um, sem Svalbarðsstrandarbók, j
því þar er geysimikill fróðleik- !
ur fólginn fyrir alla. se-m unna 1
þjóðlegum lýsingum á landi og
fól-ki. Hefi ég haft mikla ánægju
og gagn af bókinni og er þakk-
látur höfundinu-m og þeim, sem
studdu að útkomu hennar.
Stefán Aðalsteinsson,
Austurbrún 2, R.vik.
Björt, mágklma.
Austurstræti 10
77/ sölu
er tóbaks- og sælgætisverzlun á góðum stað. —
Kvöldsöluleyfi fylgir. — Tilboð, merkt: „Áramót —
9609“ sendist afgr. Mbl. fyrir 22. þ. m.