Morgunblaðið - 26.01.1965, Blaðsíða 2

2
MORGJJ NBLAÐIÐ
Þriðjudagur 25. janúar 1965
Handritasýningin opnuð í dag
í Ríkisiistasafninu
í gær. 25. jan. var fréttamönnum boðið' að sjá Handritasýning-
una í Ríkislistasafninu í Kaupmannahöfn. Var þá meðfylgj-
andi mynd tekin — en hún sýnir Palle Birkelund forstöðu-
mann Konun,gsbókhlöðu með handritið af Flateyjarbók. —
Birkelund var einn þeirra, sem árið 1961 útbjuggu lista yfir
liandrit er telja mátti að féllu undir afhendingarskilyrði
frumvarps dönsku stjórnarinnar.
Einkaskeyti til Mbl.
25. janúar.
| Á MORGUN, þriðjudag,
verður opnuð í Ríkis-
listasafninu, „Statens Muse
um for Kunst“, sýning á ís-
lenzkum handritum, ásamt
bókmenntum, er að þeim
lúta, og listaverkum og bók
menntum, sem orðin eru
til fyrir áhrif handritanna.
Til þessarar sýningar er
stofnað að tilhlutan Árna
Magnússonar nefndarinnar,
Konungsbókhlöðu og Ríkis-
listasafnsins og er að sjálf-
sögðu til komin vegna um-
ræðnanna um frumvarp
stjórnarinnar um handrita-
gjöfina til íslands.
í sýningarskrá segir þó, að
þeir, sem átt hafa frumkvaeð-
ið að því, að sýningin er hald-
in. hafi ekki þurft annað til-
efni en þá þökk, er dönsk
menninig hafi alltaf átt að
gjalda hinum íslenzka menn-
ingararfi og handritunum
yfirleitt. Við þetta verður þó
að bæta, að aldrei fyrr hafa
þeir séð ástæðu til að gefa
dönskum almenningi með
slíkum hætti innsýn í stöðu
handritanna í dönsku menn-
ingarlífi. j leit að tákni um
mikilvægi hins norræna
menningararfs í Danmörku
hefur verið gengið svo langt
að taka á sýninguna danska
bók um samvinnuhreyfing-
una, aðeins vegna myndarinn-
ar af Heimdalli, sem er á
umslagi bókarinnar.
Annars verður því ekki
neitað, að forráðamenn sýn-
ingarinnar hafa lagt sig í líma
um að halda hlutleysi. Þar
getur að líta ríkulegt úrval
ritverka, er byggjast á hand-
ritunum og þar skipa þeir
Jón Helgason, Sigurður Nor-
dal, Finnur Jónsson og fleiri
veglegan sess.
W Þrjú sýnloigarherbergi.
Sýningin er í þremur her-
bergjum safnsins. í því fyrsta
eru útgáfur, er byggjast á
handritunum, auk erfðaskrár
Árna Magnússonar. Ennfrem-
ur nótnaskrif, sem eiga upp-
runa sinn í norrænhi góða-
fræði og skáldrit eftir Ohlen-
schlæger, Grundvig, Johannes
V. Jensen og Thöger Larsen
byggð á fornnorrænum efni-
við. Af ritum um handritin
er bók Paul Möllers, þing-
manns hið nýjasta.
í næsta herbergi eru sjálf
handritin — og er helzt þeirra
Jónsbók frá 1264. í>ar er og
elzta handritið, sem til er, —
tvö blöð úr prédikasafni frá
1160 eða þar um bil. Enn-
fremur tvö stór myndskreytt
handrit af Jónsbók mynd-
skreytt, frá síðari hluta 14.
aldar — m.a. með heilsíÖu-
mynd af Óla/fi helga. >á
íHöfn
almanak frá byrjun 13. aldar
með heilsiðumynd af Maríu
með Jesúbarnið. Af íslend-
ingasögum eru meðal annars
handrit frá 13. og 14. öid af
Egils sögu, Njáls sögu, Lax-
dælu og Eiríks íögu rauða.
Og af Konungssögum er hið
mikla handrit frá u.þ.b. 1400
með Ólafs sögu Tryggvasonar
og Ólafs sögu helga. Handrit-
in tíu, sem Friðrik III. fékk
frá Brynjólfi biskupi Sveins-
syni og fimm skinnbækur,
sem Torfæus, sagnaritari kon-
ungs, komst yfir, njóta sín
ljómandi vel á sýningunni.
Frá Stokkhólmi hefur Bergs-
bók verið fengin að láni.
í þriðja herberginu getur
að líta myndlist, sem til er
orðin fyrir áhrif handritanna.
>ar er t.d. hið stóra málverk
Constantíns Hansens „Heim-
boð Ægis“, frá 1855, sem talið
er með helztu verkum málar-
ans. Einnig málverk Eckers-
bergs frá 1815 — „Dauði
Baldurs“, og frummynd Önnu
Marie Carl-Nielsens, að lág-
myndinni „Egill Skallagríms-
son ríður heimleiðis með lík
drukknaðs sonar síns“. Lág-
myndin hefur verið gefin
íslenzka ríkinu.
í miðjum salnum stendur
afsteypa af höggmynd eftir
Kai Nielsen. Einnig eru í
þessu herbergi teikningar og
svartlist.
f sambandi við sýninguna
hefur verið gefin út 06 síðna
bók með heitinu „íslenzk
handrit og dönsk menning“.
Hefur hún að geyma fimm
ritgerðir og er fallega mynd-
skreytt, m.a. 15 litmyndum,
sem einnig hafa verið gefnar
út sem póstkort.
Sýningunni lýkur væntan-
‘lega 14. marz n. k.
— Rytgaard.

hefði lagt grundvöll að stofnun I hill hefði verið mesti persónu-
leiki nútímasögu Bretlands. Hann
hefði sýnt hreysti og víðsýni
— Andi hans
Framhald af bls. 1
1 samúðarskeyti til Lady
tíhurchill segir de Gaulle Frakk-
landsforseti m.a.: .,Við lát
Churchills hef ég misst vopna-
bróður og góðan vin. Hans mun
ætíð vera minnzt fyrir hið mikla
framlag sitt frönsku þjóðinni
til frelsunar og til frelsis í heim
inum. Ég sjálfur, fjölskyída mín
og fransika þjóðin öll fylltist
djúpri sorg við fregnina um and
iát Churc!hills.“
Kanzlari V.->ýzkalands, Lud-
wig Erhard, sagði í gær, er hann
fregnaði lát Sir Winstons, að
Þjóðverjar þekktu hann sem
mikinn og ósættanlegan fjand-
mann á ófriðartímum en á frið
artímum sem mann fullan sátt-
fýsi. ,.Hann stjórnaði styrjöld-
inni með krafti og hörku“, segir
Erhard. „en að henni lokinni var
haún fyrstur stjórnmálaleiðtoga
sigurvegaranna til þess að rétta
fram hönd til sátta, í því augna-
miði að sameina Evrópu."
Robert Menzies, forsætisráð-
herra Ástralíu. sagði m.a.: „Allt
mannkyn stendur í þakkarskuld
við Sir Winston."
V Thant, framkvæmdarstjóri
S> sagði: „Churchill var eitt af
mikilmennum vorra tíma og
allra alda.“
I samúðarskeyti til Lady
Churchill sagði Titó Júgóslavíu-
focseti m. a.: „Ég er þeirrar trú-
ar, að þjóðirnar, sem börðust
gegn fasistum minnist allar bar-
áttuþreks hans með þakklæti og
einnig þrotlauss starfs hans og
framlags hans til sigurs banda-
manna í heimsstyrjöldinni síðari.
Eisenhower, fyrrv, Bandaríkja-
forseti, sagði um Churchill: „Bret
ar hafa misst einn af sínum mikil
bæfustu leiðtogum og heimurinn
eitt aí mikilmennum nútímans.
Hinn óbilanói kjarkur Sir
Winstons og trú hans á samfélag
frjálsra þjóða er öllum fordæmi.“
Attl'*e lávarður, varaforsætis-
ráðherra, í stjórn Churchitls á
árum síðari heimsstyrjaldarinnar
sagði m. a. : „Heimsstyjöldin gaf
Sir Winston tækifæri til að beita
öllum sínum miklu hæfileikum,
og hann var einstaklega vel til
þess fallinn að vera leiðtogi þjóð-
ar sinnar á alvarlegum tímum.“
Truman, fyrrv. Bandaríkjafor-
seti sagði m. a. : I>ótt Sir Winston
sé látinn mun andi hans iifa um
aldir. Hann er tákn vilja manns-
ins til að verá frjáls og hugrekkis
mannsins til þéss að berjast til
sigurs gegn þeim, sem ógna
freisi hans. Mér veittist sú á-
nægja að kynnast Sir Winston
og starfa með honum á örlaga-
tímum sögunnar, þegar hugrekki
hans réð úrslitum í baráttunni
gegn öflum myrkursins."
Adenauer, fyrrv. kanzlari V-
Þýzkalands, sem Churchill sagði
eitt sinn að væri mesti maður, er
Þýzkaland hefði alið eftir Bis-
marck, sagði, að afstaða Sir
Winstons 'hefði gert Þjóðverjum
kleift að setjast á bekk með hin-
um frjálsu þjóðum heims og
Þjóðverjuni hlytu að verá þakk-
látir fyrir framlag hins mikla
■ stjórnmálamánns á því sviði.
Poul Reynaud, sem var for-
sætisráðherra Frakka 1940, er
Þjóðverjar gerðu innrásina sagði,
að mesti maður vorra tíma og sá
mesti í sögu Bretlands væri nú
horfinn af sjónarsviðinu.
Rithöfundurinn Sofnerset
Maugham, sem hélt í dag upp á
91. afmælisdag sinn var vinur
Churchills í, 59 ár. Hann sagði:
„Fregnin um andlát hans hryggir
mig mjög. Við höfum misst mesta
mann vorra tíma og persónulega
hef ég misst gamlan og góðan
vin.“
Þegar Allsherjarþing Samein-
uðu þjóðanna kom saman til
fundar í dag, var Sir Winstons
minnzt og fundi slitið að því
loknu. Forseti Allsherjarþingis-
ins, Qualson-Sakey sagði, að
Churchill hefði verið mesti stjórn
málamaður aldarinnar og lögð
var áherzla á að Sir Winston
SÞ.
Á fundi Evrópuráðsins í
Strasbourg var Sir Winstons
minnzt í dag og einnig í höfuð-
stöðvum Atlantshafsbandalags-
ins. Manlio Brozio, framkvæmda-
stjóri bandalagsins hélt stutta
minningarræðu og sagði m.a., að
hann vildi minna á, að Sir Winst-
on hefði hvatt til vináttu Frakk-
lands og V.-Þýzkalands og með
því vísað leiðina til samstarfs
Evrópu og hins vestræna heims,
eins og það væri í dag með Efna-
hagsbandalagið og Atlantshafs-
bandalagið í fararbroddi.
Blöð í Bandaríkjunum minnt-
ust Churchills rtieð aukablöðum
og í lengra máli, en nokkurs
eriends stjórnmálamanns til
þessa. „The New York Tjmes“
segir m.a., að hann gnæfi eins og
skýjakljúfur, yfir aðra merka
stjórnmálamenn“.
Frá því í byrjun 19. aldar hef-
ur brezka blaðið „The Times“
notað fórsíðu sina undir auglýs-
ingar. Á árum fyrri heims-
styrjaldarinnar voru tvisvar
fréttir á síðunni, en sl. 50 ár
hefur fyrri venja haldizt óbreytt
á hverju sem hefur gengið þar til
í dag, að blaðið minnzt Churc-
hills með grein á forsíðu.
„Izvestija“ málgagn Sovét-
stjórnarinnar fer lofsamlegum
orðum um Churchill fyrir bar-
áttu hans í síðari heimsstyrjöld-
inni, en gacgnrýnir hann fyrir
heimsvaldastefnu, and-kommún-
isma og segir hann upphafs-
mann kalda stríðsins.
Fréttaritarar í Póllandi segja,
að þar hafi Sir Winstons verið
minnzt með vinsemd.
Blað kommúnistaflokks Tékkó-
slóvakíu „Rude Pravo“ sagði
m.a., að þrátt fyrir andstöðu sína
gegn kommúnismanum, hafi
Churchill ekki hikað við að taka
höndum saman við Sovétríkin
gegn fasistum. Útvarpið í Tékkó-
slóvakiu sagði ma„ að Churc-
í baráttunni gegn nazismanum,
en téjckneska þjóðin hefði aldrei
getað sætt sig-við hve sjónarmið
hans voru fjandsamleg kommún-
istum. Tékkum hafi ekki fallið
ræður hans, sem hafi átt mikinn
þátt í því að kalda stríðið hófst,
segir útvarpið, en þeir hafi um
leið virt hann eins og hans eigin
landsmenn gerðu, fyrir fram-
göngu hans á árum síðari heims-
styrjaldarinnar.
Vatnslaust
á Akranesi
AKRANESI, 25. jan. — Vatns-
laust verffur hér í bænum á
morgun, þvi aff affalvatnsæff
sprakk efst í bænum fyrir of-
an mjólkurstöðina á Esju-
braut 2. Kennsla fellur því
niður í öllum skóliim hér á
morgun. ólafur Þrosteinsson,
verkstjóri, bjóst við að takast
mætti að gera við vatnsæðina
á einum degi. — Oddur.
Tveir skipverjar
slasast á Uranusi
f GÆRMORGUN kom togari >n
Úranus liingað með fjór-* slasa ja
skipverja. Þrír þeirra höfffu slas-
ast er hnútur lenti yfir skipíff.
Tveir mannanna fótbrotnuðu,
annar með opiff brot, og voru
báðir fluttir á sjúkrahús. Hinn
þriffji var lítillega haltur og fór
meff skipinu á veiffar aftur.
Skipið var nýkomið á veiðar
og hafði tekið fyrsta halið. Var
skipið á reki ag voru fyrrnefndir
skipverjar að netaaðgerð.
Fjórði skipverjinn hafði orðið
fyrir wírstungu og var gert sð
meiðslum hans og hélt hann út
með skipinu þegar í gær.
Sex útköll
SLÖKKVILIÐIÐ í Reykja -ík
var kallað 6 sinnum út um heig-
ina en ekkert útkallið var vegna
alvarlegs bruna, nema að Austur-
stræti 3, þar sem^ kviknaði í á
efstu hæð. Var þá gert allsherjar-
útkall, því þarna eru í hætcu
mörg gömul timburhús saman.
í GÆR var vindur suðlægur kaldi og þurrt en víðast skýj-
og hlýtt hér á landi. Talsverð- að. í New York var hiti um
ur vindur var vestan lands en frostmark og svipað má segja
úrkomulítið. Á N-landi var un* Norðuilöndin.