Morgunblaðið - 07.02.1965, Qupperneq 16

Stmmidagur 7. feferúar 196ð
JMiftynittljfftfrUk
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vígur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
/|hætt er að fullyrða að mik-^
” ill meirihiut i þjóðarinnar
fagxú því, að nú skuli hafist
handa um að gera víðtækar
athuganir á stóriðjumátun-
um með það i huga að hri-nda
þeim í framkvæmd. Mál
þetta er gamalt hugsjónamál
margra ágætra maana, sem
hafa átt þann draum heitas*;-
an að orka landisins væri nýtt
til hins ýtrasta fólkinu í land
tnu til góðs og hagsældar.
Þarf ekki annað en minrta á
stóriðjudrauma Einars skálds
Benediktssonar, sem á marg-
an há';t var langt á undan
sinni samtíð í þvi eins og
mörgu öðru.
Nú hefur ríkisstjórnin á-
kveðið að skipa nefnd 7 al-
þingismanna til að athuga
hugsanlega stórvirkjun með
aLúminíumverksmiðju og
hafa lýðræðisflokkarnir þrír
samikvæmt ósk ríkisstjórnar-
innar skipað tvo þingmenn
hver í nefnd þessa, en sjö-
undi nefndarmaður og for-
maður nefndarinnar verður
iðnaðarmáLaráðherra. Standa
vonir til þess að nefndin geii
hraðað störfum síraum óg end
anleg ákvörðun um stóriðju
með alúminíumverksmiðju í
huga verði tekin. Ekki er
seinna vænraa að hrinda
þessu máii í framikvæmd. Ó-
víst er hve Lengi erlendir að-
ilar hafa áhuga á að setja
fjármagn í slíkan stóriðnað,
því vel getur svo farið, að
ekki líði mörg ár þar tii foss-
aflið getur ekki Lengur keppt
vsð kjamorkuna á þessu
sviði. I>að skyldu menn hafa
í huga og einnig hii;t að skjót-
Iega verður að taka ákvarðan
ir um áframnaldandi rafvæð-
ingu landsins, en án hennar
verður ÖLI uppbygging Lands-
byggðarinnar í molunru
ÁSTÆÐULAUS
ÓTTi
TV ommúnistar virðast hafa á-
hyg'gjur af því að þeim
hafa ekki verið ætlaðir fuLL-
trúar í fyrrgreindri nefnd.
Þeir hafa imprað á því á
Alþingi að ástæðan sé sú, að
ríkisstjórnin sé með eitthvert
ráðabrugg, sem enginn megi
vita eða komast að, og í nefnd
inni eigi að fjaLIa um Laun-
ung'amál. Þetta er auðvitað
hin mesta firra. Forsætisráð-
herra benti á það í umræðum
um málið á Alþingi, að það
væri síður en svo ætlun ríkis-
stjórnarinnar að halda nokk-
urri Leynd yfir máli þassu eða
reyna að koma í veg fyrir að
ALþýðubandalagið fái að fylgj
ast með því, sem gerzt hefur
eða kann að gerast. Þvert á
móti yrðu gerðar ráðstafanir
til þess, að Alþýðubandalagið
gæti sem bezt fylgzt með
störfum nefndarinnar.
Aftur á móti benti forsætis-
ráðherra réttilega á, að engin
ástæða væri til að skipa
kommúnista í nefndina af
þeirri augljósu ástæðu, að
þeir hefðu marg'Iýst því yfir,
að ekki kæmi til mála að þeir
samþykktu samningsgerðir
við erlenda aðila um alúminí-
umverksmiðju hér á landi.
Um það mál á nefndin ein-
mitt að fjalia, henni er ætlað
að kanna hvort þingflokkar
geti fallizt á að slíkur samn- í
ingur verði gerður. Lýðræðis-
flokkarnir þrír hafa talið mál-
ið þess vert að það sé skoðað
ofan í kjölinn, en kommúnist-
ar hafa aftur á móti snúizt önd
verðir gegn málinu í upphafi.
Það Liggur því í augum uppi
að hér er rétt að farið, því
hitt mundi einungis verða tii
tafar og að engu gagni koma
að kommúnistar taki þátt í
athugun um ákvörðun, sem
þeir þegar eru búnir að taka. !
Einnig má á það benda, að j
kommúnistar hafa margvísleg
tækifæri til að Láta skoðanir
sínar í Ijós, þegar máiið kem-
ur fyrir Alþingi og verður þar
rætt og þar eiga þeir kost á
að marka afstöðu sína og taka
endanlegar ákvarðanir í mái-
inu eins og aðrir þingmenn.
Það er því mikil villa, þeg-
ar kommúniatar reyna að
halda því fram að ríkiisstjórn
iin hafi efeki brugðist lýðræð-
islega við, þegar hún til-
nefndi menn í fyrrgreinda
nefnd. Kommúnistar munu
njóta allra þeirra tækifæra,
sem lýðræðið býður upp á,
það lýðræði sem tryggir þeim
frjálsa skoðanamyndun og
fuLLan rétt til að koma hug-
tnyndum sinum á framfæri.
LYSENKO
Jj*nn einu sinni er hinn marg-
frægi Lysenko fallinn í
ónáð í Sovétríkjunum. Ævi-
skeið þessa „vísindamanns“
hefur verið nokkuð einkenni-
legt og sýnir betur en flest
annað, hvernig vísindi eru
stunduð undir stjórn komm-
únista.
ENSKA stórskáldið, Somerset
Maugham, er stundum hefur
verið nefndur meistari skáld-
sagnagerðarinnar, varð 91 árs
25. janúar sl.
Maugham lifir nú kyrrlát.u
lífi á frönsku riverunni í stóru
einbýlishúsi er hann hefur
fest kaup i og kailar Villa
Mauresque. Hann hefur
þjáðst af heilsubresti undan-
farin ár og hai'a læknar hans
ráðlagt honum að forðast Eng
land, því loftsiagið þar het'ur
haft miður góð áhrif á heilsu
hans. í Villa Mauresque hefur
hann hreiðrað um sig á mjög
ríkmannlegan hátt ásamt
bókasafni sínu og málverk-
úm. Það er ekki gestkvæmt
á heimili hans, því hann þolir
mjög illa mikinn gestagang
og ef hann fær gesti, sem eru
venjulega aðeins nánustu
vinir háns, staldra þeir þar
við aðeins skamma stund.
Maugham er ákaflega hitur
út í lífið. Hann segist vera
búinn að fá nóg af því og
hann hefur jafnvel beðið
einkaritara sinn um að biðja
fyrir sér á hverju kvöldi og
óska þess að hann verði ekki
í lifenda tölu næsta
morgun, en ennþá hefur það
ekki börið árangur og hann
er eins heilsuhraustur og æti-
ast má til af manni á hans
aldri.
Dagarnir eru heldur til-
breytingalausir, flestir hver
öðrum líkir. Hann eyðir mest-
um hluta dagsins í djúpum
hægindastól í setustofu sinni,
fær sér vindling eftir hverja
máltíð og tvö wiskyglös yf-
ir daginn. Það kemur og fyr-
ir að hann fær sér ökuferð
meðfram ströndinni, annars
fer hann lítið út fyrir húss-
ins dyr. Hann fær aðeins að
lesa fáar mínútur á dag, því
hann er orðinn mjög sjón-
dapur og óttast læknar hans,
að of mikill lestur geti kost-
að hann alveg sjónina. Fyrir
nokkrum árum gaf hann
mestan hluta hins verðmæta
bókasafns síns en hann á þó
ennþá töluvert af raerkum
bókum, og bókin sem hann
les þessa stundina, er „The
Eyes Around Me“ eftir Gav-
in Black. Maugham á einnig
verðmætt málverkasafn, þrátt
fyrir það, að hann seldi stór-
an hlut.a þess í fyrra, en flest-
um mun i fetsku minni, mála-
ferlin er spunnust út af því,
milli Maughaats og dótt.u’'
hans.
Aðdáendur Maughamá þurfs
ekki að gera sér vonir um, aS
hann muni senda frá sér fleiri
bækur. Augu hans eru tekin
að sjóvgast, augun er eitt
sinn sáu öðrum fremur hins.
mannlegu etginleika, sva út
urðu skáldverk er seldust bet
ur en dæmi eru til um i bók-
menntaheiminum. Penninjo
er skrifaði þessi verk hefur
verið lagður til hiiðar «>g
vinnuherbergið, þar sem verk
þessi urðu til stendur autt ag
ónotað.
Maughatu 90 ag eius árs.
Trofim Lysenko er erfða-
fræðingur að mennt. Á stjórn
arárum Stalíns kom hann
fram með nýstárlega kenn-
ingu. Kenninguna bjó hann til
fyrst, rökstuddi hana á eftir
og bjó sér svo til sannanir.
Generalissimó Stalín, ein-
ræðisherra í alræðisríki ör-
eiganna, Sovétríkjunum, þótt-
ist jafnsnjall á sviði lista, vís-
inda, þjóðfélagsfræði, her-
fræði og hvers sem var. Þó
hafði hann aldrei lært neitt
annað en guðfræði; var Lengi
stud. theol. Hann vissi bezt,
hvernig 200 milljónirnar hans
áttu að yrkja, mála málverk
og haga daglegu lífi sínu.
Hann var snjallasti málfræð-
ingur um sína daga, að eigin
áliti og sögn þegna sinna. Hin
einíalda kenning Lysenkos
var honum að skapi. Hann
skildi hana. Hún var gerð að
trúaratríði og hlaðið undir
höfund hennar. Reynt var að
framkvæma kenninguna í
verki, en þá fór illa. MilLjón-
um rúblna var sóað tíl einskis,
kornið hans Lysenkos óx
ekki, uppskeran brást og fólk-
ið svalt. Það olli Stalín þó
engum áhyggjum, því að hann
hugsaði eins og sönnum komm
únista ber að gera: Kenningin
Lifi, þótt maðurinn deyi!
Þegar Stalín var allur, var
Lysenko ekki Lengur vært.
Andstæðingar hans náðu und-
irtökunum og hröktu hann úr
starfi. En þegar búið var að
drepa Bería, flæma Malen-
koff, Búlganín og fleiri í út-
Legð, varð annar maður valda-
mestur í Sovétríkjunum, sem
skildi Lysenko. Það var Krús-
jeff. Lysenko kom aftur fram
í dagsljósið og var gerður að
forseta sovézku erfðarann-
sóknastofnunarinnar. Rykið
var dustað af „kenningunni“,
og aftur var sannað, að hún
væri marxísk. Vísindamenn
voru ekki spurðir álits, því að
þótt sovézkir visindamenn
hafi e.t.v. haft sama álit á
Lysenko og vestrænir erfða-
fræðingar, þá skipti það ekki
máli. Hið æðsta vald í komm-
linistaríkjum úrskurðar, hvað
eru vfsindi og hvað ekki. EinH
vandinn er að sýna einhvero
veginn fram á, að vísindin séu
í samræmi við fornan átrún-
að, marxismann.
27. jan. sl. var Lysenso
sviptur forsetastöðu og rer-
inn úr erfðafræðideild sov.
ézku vísinda-akademíunn&r,
Forseti akademrunnar rédsn
harkalega á hann í Prövdu,
Því er haldið opinberlega
fram, að hópur erfðafræðing&
hafi undir forystu LysenVos
spillt og tafið rannsóknir ■:
erfðafræði.
Vestrænir vísindamenn h&.f»
látið sér nægja að skopast að
Lysenko og öllu tilstandinu 'i
kringum hann. Þó er það ekki
gamanmál, að falsvísindam&ð
ur á borð við Lysenko skuU
ráða stefnu mikilvægrar vís-
indag'reinar í einu stærsta
riki veraldar um langan ald-
ur. Slíkt þarf þó eng'an að
undra, því áð vald hins opio-
bera yfir vísindum og ran.o-
sóknum er algert í heimi
kommúnismans.