Morgunblaðið - 08.04.1965, Qupperneq 24

24
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 7. apríl 1965
ANN PETRY:
STRÆTID
Mennirnir, sem aldrei snertu á
verki — og mundu aldrei gera
— stóðu þar fyrir framan á
morgnana. Og svo þegar dagur-
inn mjakaðist fram yfir hádegi
komu til iiðs við þá veðmang-
arar og menn sem höfðu nætur-
vinnu í búðum og verksmiðjum.
Og svo að kvöldinu fylltist allt
af mönnum, sem unnu í lyftum
og hreinsuðu í húsum og á neð-
anjarðarbrautunum.
Allir þessir menn — bæði iðju-
leysingjarnir og hinir, sem voru
þreyttir eftir vinnu sina — fundu
fróun og hressingu annaðhvort
innan krárinnar eða utan hennar,
og hve mikils virði þetta var
þeim, fór mikið eftir aldri þeirra.
Þarna var einskonar skemmti-
klúbbur og fundarstaður. Með
því að standa þarna var hægt að
snapa upp nýjustu fréttir, knatt-
leiksúrslit, happdrættisnúmer og
nýjustu slúðursögu úr nágrenn-
inu. Þeir, sem voru kvensamir
gátu þarna heyrt matið á hverri
einstakri stelpu, sem stikaði fram
hjá í stuttum, þröngum pilsum.
Drykkjumaður, sem var staur-
blankur, vissi, að ef hann stæði
þarna bara nógu lengi, mundi
einhver múraður kunningi rek-
ast framhjá og gefa honum hress
ingu. Og maður, sem var ein-
mana, en hvorki áhugasamur um
vín né kvenfólk, gat notið þarna
hlýjunnar og hlátursins, sem
seitlaði út úr kránni.
Inni í kránni var alltaf þétt-
skipað, af því að afgreiðslumenn
irnir í hvítu jökkunum heilsuðu
fólki alltaf vingjarnlega. Þessi
vingjarnlega kurteisi þeirra hlýj-
aði mönnum um hjartaræturnar
og átti sinn þátt í að auka þeim
aftur sjálfstraust, sem lítið kvað
að eftir l.angan og strangan vinnu
dag.
En Junto var allt annað í aug-
um kvennanna í strætinu, og þýð
ingin, sem kráin hafði fyrir þær,
fór mest eftir aldri þeirra. Gaml-
ar konur, siluðust þar frám hjá,
litu krána illu auga og rykktu
í innkaupapokana sína þangað til
kál og annað innihald þeirra virt
ist skjálfa af reiði bara af því
að sjá dyrnar hjá Junto. Sumar
gömlu konurnar stönzuðu meira
að segja, aðeins og til að láta
í ljós hatur jsitt á stofnuninni í
orði, og svd*á mönnunum, sem
skipuðu sér sem þéttast fyrir
framan dyrnar svo að gömlu kon
urnar gátu hvorki notið hitans
né tónlistarinnar, sem þaðan
barst út á götuna.
Ungar konur, sem komu úr
vinnu — óhreinar, þreyttar, nið-
urdregnar — hlökkuðu til þeirr-
ar stundar þegar þær gætu haft
skipti og flýtt sér í þægindin hjá
Junto. Þær flýttu sér að klæða
sig í litlu forstofuherbergjunum
sínum, og voru svo ákafar að
komast í sollinn, að þeim varð
stundum handaskortur af flýtin-
um.
Því að ungu stúlkurnar hungr-
aði og þyrsti eftir félagsskap,
og hjá Junto buðust karlmenn
af öllum stærðum og gerðum:
sleiktir, velbúnir menn, sem
höfðu ofan af fyrir sér sem veð-
mangarar, og jafnvel ennþá bet-
ur búnir menn, sem græddu enn
meira fé með því að útvega kven-
fólk á markað, þar sem eftir-
spurnin brást aldrei. Svo voru
stórir, óhreinir hafnarverka-
menn, sem gátu orðið gripnir
snöggri gjafmildi, burðarkarlar
16
frá járnbrautunum, sem þurftu
að bíða í borginni yfir nóttina en
voru frá Washington, Chieago
eða Boston, og kringum um þann
fyrsta í mánuðinum voru sjó- og
landhermenn með brakandi seðla
í vasanum, nýbúnir að taka kaup
lð sitt.
En svo fóru margar til Junto,
bara af því að þær þyrsti eftir
að sjá og heyra annað ungt fólk
og af því að þær þoldu ekki þögn
ina og einmanaleikann í leigu-
herbergjunum sínum.
Lutie Johnson var ein í þeim
hópi. Því að hún ætlaði hvorki
að ná sér í karlmenn né heldur
slökkva óslökkvandi þorsta. Hún
ætiaði þangað bara til þess að
ímynda sér, stutta stund, að hún
hefði eitthvað af því, sem hana
langaði í.
Á leiðinni til Junto varð henni
sú staðreynd Ijós, að hún hafði
ekki efni á glasi af öli. Það yrði
ódýrara að kaupa flösku í mat-
vörubúðinni og drekka hana
heima, ef það væri ölið sem hún
væri að sækjast eftir. ölið var
lítilvægt aukaatriði. En hún sótt-
ist eftir öðru, sem Junto hafði
á boðstólum; hláturglyminn,
skvaldrið, fólkið og björtu ljós-
in, ljómann af stóra speglinum
og háttbundna tónlistina ú.r spila
kassanum.
Þegar hún kom inn, hikaði hún
og var í vafa um, hvort hún ætti
að fara í þéttu röðina við af-
greiðsluborðið eða setjast ein sér
við eitt litla borðið í miðjum
salnum, eða í einhverjum básn-
um við veginn. Svo sneri hún sér
snöggt að langa borðinu og hugs-
aði sem svo, að það sem hún
þarfnaðist í kvöld væri félags-
skapur, þó ekki væii nema þetta
fólk, sem var þarna eins og síld
í tunnu, upp við borðið.
Það var hér í sömu erindum
og hún sjálf — af því að það
þoldi ekki að hírast allt kvöldið
í dimmum herbergjum, og af því
að það þoldi ekki að horfast í
augu við það, sem það gat séð
af framtíðinni, meðan það hlust-
aði á útvarp eða læsi kvöldblað.
— Öl, sagði hún við afgreiðslu-
manninn.
Það voru raðirnar af flöskum
beggja megin við stóra spegilinn
bak við afgreiðsluborðið. Þær
sáust líka í speglinum og Lutie
sá, að þær margfölduðust að
stærð og glitruðu, svo þær virt-
ust fullar af bráðnu gulli.
Hún skoðaði sig í speglinum og
svo fólkið, sem stóð við borðið,
og athugaði, hvaða breytingu
spegillinn gerði á því. Það var
einhver viðkunnanlegur þökki í
svipnum á öllum. Hún tók eftir
því, að hún sjálf sýndist svo ung
— kornung — og ánægð í spegl-
inum.
Hún lét augun reika yfir allan
salinn. Það ljómaði aílt í spegl-
inum. Fólkið var í einhverri upp-
lyftingu. Allt nema Junto gamli,
sem sat einn við borð, lengst frá.
Hún horfði á hann aftur og
aftur, af því að spegilmyndin af
honum töfraði hana. Jafnvel í
þessari fjarlægð virtist þessi litli
maður drottna yfir öllum salnum,
Liklega stafaði það af miklu herð
unum, sem stóðu í engu réttu
hlutfalli við manninn að öðru
leyti.
Hvenær sem hún hafði komið
þarna inn, hafði hann alltaf setið
við þetta sama borð, með hönd-
ina bak við eyrað, rétt eins og
hann væri að hlusta eftir hljóð-
inu í peningakassanum; þarna
sat hann og hafði auga með öllu
— gestunum, afgreiðslumönnun-
um, þjónunum. Rétt sem snöggv-
ast, á sekúndubroti, mættust
augu þeirra í speglinum, en þá
leit hann undan.
En svo gleymdi hún honum
aftur, því að spilakassinn úti í
horninu lengst burtu, tók að
leika dægurlag. Hún sönglaði
með um leið og hún hlustaði á
það, án þess eiginlega að vita
af því að hún var að söngla,
eða hversvegna, en hitt vissi hún,
Vantar þig eld?
Blaðburðarfólk
óskast til blaðburðar í eítirtalin hverfi
Skioholt II
Laugaveg
frá 105 - 177
Sími 22-4-80
að hér þóttist hún frjáls, af því
að hér var svo rúmgott.
Stóri spegUlinn á veggnum
margfaldaði salinn hjá Junto,
svo hann sýndist geysistór. Hann
ýtti veggjunum aftur á bak og
eitthvað út í buskann. Hann
margfaldaði ljósin í loftinu og
byrgðu ljósin, sem voru í horn-
unum. Hann varpaði Ijósrauðum
bjarma á mennina og konurnar,
sem stóðu við borðið, hann ýtti
heimi eldhúsvaska annars fólks
þangað sem hann átti heima og
hann eyddi óhreinu strætunum
og litlu, dimmu herbergjunum.
Hún tæmdi ölglasið sitt í ein-
um löngum teyg. Viðkunnanlega
beizka bragðið var enn í munn-
inum á henni, þegar afgreiðslu-
maðurinn rétti henni verðmið-
ann.
— Ég ætla að fá einn til, sagði
hún lágt.
Það er nú sama, hvað það
kostaði, hugsaði hún, en fólk
varð að geta skroppið á staði
eins og Junto. Það varð að fá
eitthvað í staðinn fyrir þessa
drepandi þögn í leiguherbergj-
unum og íbúðunum, eitthvað eins
og mannamál og hlátur, það varð
að tæma tvö eða þrjú glös af
þessu bráðna gulli, svo að það
gæti aftur fengið trúna á sjálft
sig.
Hún hleypti brúnum. Tveir
bjórar og bíóið handa Bub, þá
var nú þessi fjárhagsáætlun, sem
hún hafði samið svo vandlega,
öll rokin út í veður og vind. Ef
hún færi oft svona að, hafði það
litla þýðingu að vera með nokkra
fjárhagsáætlun, því að ekki var
hægt að skipuleggja það, sem
ekki var til.
Rétt sem snöggvast reyndi hún
að skyggnast inn í framtíðina.
Enn var þar ekkert að sjá nema
116. strætið og þessa vinnu, sem
var rétt fyrir húsnæði og fæði
og svo ef til vill einhverri vit-
undarögn af fatnaði. Svona yrði
það óbreytt ár eftir ár. Hún
reyndi að handsama aftur sjálfs-
traustið, sem hún hafði haft fyrr
um kvöldið, en það vildi bara
ekki koma aftur, því að hugur
hennar gerði uppreisn gegn til-
hugsuninni um að vinna allan
KALLI KÚREKI
— -K-
Teiknari: J. MORA
HO* BEAVE WHlTE iMAM* A
GOT GUN IN HANO - SCARrr.
T’ USE-UM'
LISTEM* YOUR PEOPLE ARE DOW’ FIWE
OW TH’ RESEKVATIOK).- K AISIW’ TH’ &EST
CATTLE IN TH’ TERRITDUY/ M0 MORE
FIG+tTIN’ AK>’ RAIDlM’, NO MORE
RUNNIN’ FROM TH’CAVALRY/
Hrausti hvíti maðurinn er með
byssu í hendinni — hræddur við að
nota hana.
— Hlustið þið nú á. Ættbálkur
ykkar lifir góðu lífi á landsvæðinu,
hafa t.(L komið sér upp beztu kvik-
fjárhjörðinni í öllu héraðinu. Allar
skærur eru um garð gengnar einnig
óttinn svo og að lengur þurfið þið
ekki að flýja undan riddaraliðssveit-
mni.
— Tímamir hafa breytzt og þið haf
ið erfiða tíma en það, er ekki þannig
núna. Snúið aðeins við og ég skal
ekki koma neinum vandræðum af
stað.
— Hvíti maðurinn talar nú með
tungu snáksins.
daginn og kúldast svo allt kvöld-
ið í þessari íbúð, sem engar skúr
ingar gátu nokkurntíma haldið
hreinni.
Hún hreyfði ölglasið til á borð-
inu. Það skildi eftir votan hring,
og hún hreyfði það aftur til að
reyna að hitta á sama hringinn
aftur. Það var hlýtt þarna inni
hjá Junto og ljósin þægileg, og
tónlistin, sem kom úr spilakass-
anum indæl. Hún hlustaði með
athygli á plötuna. Þetta vár
„Darlin“ og þegar röddin á plöt-
unni þagnaði, hélt hún áfram að
raula viðkvæðið.
Karlmennirnir og konurnar
þyrptust að borðinu og hættu að
drekka til þessað glápa á hana.
Það var einhver angurværðar-
tónn í rödd hennar, sem gerði
meira úr laginu en áður, lét það
rétt eins og segja sögu, sem var
annars ekki til í textanum —
sögu um örvæntingu, einmana-
leik . og vonbrigði. Þetta var
saga, sem allt fólkið þarna kunní
utanbókar og hafði alltaf kunn-
að, af því að það hafði lært
hana sköinmu eftir fæðinguna
og mundi halda áfram að bæta
við hana, þar til yfir lyki.
Rétt áður en platan var gengin
út, stanzaði rödd hennar á tón,
sem var svo lágur og langur, að
það var ekki hægt að segja
hvenær hún þagnaði. Sem snöggv
ast varð þögn við borðið, en svo
var glösum lyft, afgreiðslumenn
irriir fóru að gefa til baka og
opnuðu síðan hálslangar flöskur
og samræður hófust aftur.
Afgreiðslumaðurinn rétti henni
annan miða. Hún tók hann eins
og ósjálfrátt og lagði hann síðan
ofan á hinn og hélt þeim báðum
Höfn
i Hornafirði
BRÆÐURNIR Ólafur og
Bragi Ársælssynir á Höfn í
Hornafirði eru umboðsmenn
Morgunblaðsins þar. Þeir
hafa einnig með höndum
blaðadreifinguna til nær-
liggjandi sveita og ættu
bændur, t.d. í Nesjahreppi
að athuga þetta.
Sandur
UMBOÐSMAÐTJR Morgun-
blaðsins á Sandi er Herluf
Clausen. Gestum og gang-
andi skal á það bent, að í
Verzl. Bjarg er Morgun-
blaðið selt í lausasölu.
Grundarfjörður
VERZLUN Emils Magnús-
sonar í Grundarfirði hefur
umboð Morgunblaðsins með
höndum, og þar er blaðið
einnig selt í lausasölu, um
söluop eftir lokunartíma.