Morgunblaðið - 11.04.1965, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLADID
Sunnudagur 11. apríl 1965
— Jóhann
Framh. af 'bls. 2.
alls konar hluti. Ljóðið „Göm-
ul koparstunga“ er þanniig til
orðið, að ég var í járnbrautar-
lest einhverju sinni við
frönsk-beigísku landamærin.
Þá fannst mér allt í ,einu, að
ég hefði komið þarna áður og
þekkti staðinn, jafnvel stund-
ina. Þessi tilfinning grípur mig
oft, mér finnst ég gerþekkja
staðinn, kannst við það, sem
sagt er, I stuttu máii: að mig
hafi dreymt þetta áður eða
jafnvel lifað það. Ljóðið
„Spegillinn“ fjallar um sömu
tilfinninigu. Þetta hefur verið
mér nokkuð ríkt í huga, og
bókin ber þess nokkur merki.
— Varstu undir áhrifum frá
nokkrum sérstökum skáldum,
þegar þú ortir ljóðin í þessari
bók?
— Maður verður alltaf fyrir
einhverjum áhrifum frá öðr-
um skáldum, en þó held ég
um sjálfan mig, að þess gæti
minna en áður. Þó les ég jafn
mikið og fyrr. Nei, ég get ekki
nefnt nein sérstök skáld,
Fylgist þú ekki vel með
sænskri ljóðagerð?
— Jú, ég hef þýtt talsvert
út sænsku 0|g kynnzt persónu-
lega ýmsum sænskum skáld-
um. Eiginlega fylgist ég nok'k-
urn veginn eins vel með nýj-
um skáldskap í Svíþjóð og
hér.
— Þýðir þú eitthvað úr
sænsku um þessar mundir?
— Ég hef verið að vinna að
þýðingum á kvæðum eftir
sænsk ljóðskáld. Aðallega þýði
ég eftir nútímaskáld. Ég veit
ekkert um, • hvort þetta verð-
ur gefið út, en ég hef hlotið
styrk úr þýðimgasjóði sænska
rithöfundarins Arthurs Lund-
kvists. Hann stofnaði sjálfur
þenna sjóð og veitir úr honum
styrki til þýðinga á sænskum
bókmenntum Hann frétti af
því, að ég væri að vinna að
þessum þýðingum, og bauð
mér styrkinn að fyrra bragði,
en annars hefur styrkurinn
eingöngu verið veittur til
þeirra, sem þýða sænskar bók-
menntir yfir á tungumál fjöl-
mennari þjóða en Svía.
— Svo að við ví'kjum aftur
að „Mig hefur dreymt þetta
áður“. Á hvaða tímabili eru
ljóðin ort?
— Vorið 1964 varð mér
drýgst, en mörg eru ljóð-
in eldri að stofni. Auk þeirra,
sem áður eru nefnd, get ég
minnzt á „Daigskomu við Fær-
eyjar“. Ég var á sigiingu við
Færeyjar fyrir nokkrum ár-
um á „Drottningunni". Mér
þótti mjög til koma, þegar
eyjarnar risu úr hafi, —hrika-
íeg og einkennileg fegurð.
Ljóðið er ort löngu seinna,
eða á síðastliðnu ári.
— Það er talsvert af ásta-
ljóðum í bókinni.
— Já, einn kaflinn er ein-
göngu ástaljóð. Þau hafa aldrei
verið svona mörg hjá mér áð-
ur. Þetta er vorbók, það er
igott veður í henni, — állt að
því logn.
— Það ber nok'kuð á mynd-
um frá Reykjavík í þessum
ljóðum þínum.
— Já, þarna eru meira að
segja hrein Reykjavíkurljóð,
eins og t.d. „Ferðin til tungls-
ins“ og „Kvöld við Hring-
braut“. Mér finnst undarlegt,
hve fá skáld hafa ort um borg-
ina. Það er eins og menn séu
alltaf gestir í henni, — þeir
eru sífellt að yfkja um sveit-
ina, töðuilm, hross og jafn-
vel hrúta. Þetta er svo merki-
leig borg, að það ætti að vera
hægt að yrkja mikið um hana.
Þetta er falleg og póetísk
borg.
— Ert þú ekki borinn og
barnfæddur Reykvíkingur?
— Ég er fæddur hér og hef
veríð hér að mestu, en átti
heima vestur á Snæfellsnesi
nokkur ár. Ég hef e'kki alltaf
sætt mig við borgina, og sann-
ast sagna hefur maður alltaf
verið að flýta sér svo mikið
til útlanda, að allt of margt
hér í Reykjavík hefur farið
framhjá manni. Nú sætti éig
mig miklu betur við borgina,
enda er hér meira að finna en
ég gerði mér áður ljóst. Ég er
farinn að uppgötva margt hér,
sem ég vissi ekki fyrr, að hér
væri til, af því að mér lá svo
mikið á að ‘komast utan.
— Er um sérstaka breytingu
að ræða hjá þér í þessari bók
frá fyrri bó'kum?
— Ég veit betur nú, hvað ég
er að gera. Ljóðin eru meira
meðvitund, ef þannig má kom-
ast að orði. Ég læt ekki lemg-
ur eftir mér að leika að orð-
um, — læt ekki allt eftir mér,
sem mér dettur í hug, enda
á ég þá á hættu að verða að
vél, sem ungar út ljóðum af
ýmsum gerðum, undir ýmsum
áhrifum, úr ýmsum áttum, en
þó aðallega frá ýmsum höf-
undum.
— Hefurðu spreytt þig á
öðru bókmenntaformi en
Ijóðasmíð?
— Upp á síðkastið hef ég
aðeins verið að reyna við
prósa, eins og öll ljóðskáld
langar kannske til. Til þess
að hvíla mig á Ijóðagerð hef
ég skrifað nokkurs konar
ævintýri. Upphaflega hafði ég
böm í buga sem áheyrendur,
en þeim, sem hafa heyrt það
hjá mér, finnst það ek'ki vera
fyrir bö»n. í ævintýrinu átti
að vera mi'kil orrusta, en af
henni gat ekki orðið, og ef til
vill er það vegna þess, að
mönnum finnst sagan ekki
vera fyrir börn. Annars birt-
ist þetta ævintýri í Lesbók
Morgunblaðsins bráðlega.
— Hafðirðu gaman af að
skrifa þetta?
— Já, ekki get ég neitað því.
Ég vann allt öðru vísi við að
skrifa það en ljóðin, skrifaði
alltaf á hverjum degi a.m.k.
tvo tíma, stundum þrjá til
fjóra, þangað til é|g var búinn.
Ljóðin yrki ég stundum þegar
í stað eftir að ég hef orðið
fyrir einhverjum áhrifum, en
læt þau síðan liggja lengi hjá
mér og breyti þeim síðar.
Fyrsta „stemningin“ helzt þó
alltaf, enda er hún sterkust.
Hér birtist svo að lokum eitt
ljóð Jóhanns í „Mig hefur
dreymt þetta áður“, Kvöld
við Hringbraut:
Glefsandi rakkar skýjanna
á dreyralitum himni
Andar ljóskeranna flaðra
upp um dökkar Skeljar
húsanna
mjóslegin tré með lauf eins og
gangþófa
og menn sem gelta á
stjörnumar.
— Indriði
Framhald af bls. 2
Fyrsta persóna er e.t.v. of ná-
lægt höfundinum. Löng skáld-
saiga þolir meira, — alls konar
klaufagkapur hverfur þar. Ég
er feginn, þegar ég sendi sögu
endanlega frá mér, feginn að
vera laus við hana og geta
ekki breytt henni meira, þurfa
ekki að hafa áhyggur af henni
framar. Sögurnar eru alveg
A E C Eldavélasett
sendum um land allt.
Skapalell
Sími 1730. — Keflavík.
farnar frá mér, þegar þær eru
komnar á prent.
— En vildir þú ekki stund-
um ,geta skrifað þær aftur?
— Það er aðeins fyrsta
bókin mín, sem ég vildi gjarn-
an geta skrifað aftur. Ég vildi
skrifa mikið af henni aftur. Ég
býst Við, að þetta sé algengt
hjá rithöfundum. Maður lærir
það af fýrstu bók sinni, að bók
verður ekki aftur tekin. Það
er holl lexía. Það er hægt að
segja hitt og þetta í dagblaði,
svo er alltaf hægt að laiga,
breyta pg bæta, unz það kem-
ur út í endanlegu og réttu
formi. En bókin er þarna og
verður þar löngu eftir að mað-
ur er dauður. Það er mikill
'kross, ef hún er mislukkuð.
— Hefurðu fengizt við aðrar
tegundir bókmennta en sagna-
gerð?
— Nei, ég get ekki bögglað
saman vísu, hef enigan áhuga
á leikritun, og ekki get ég
skrifað ballett, því að ég veit
ekki, hvernig ég á að fara að
því. Ég held því, að ég haldi
mér við að skrifa sögur. Ann-
ars hef ég aldrei litið á mig
sem rithöfund og ætti ákaf-
lega erfitt með það. Ég hef þvi
Htið að seigja í svona viðtali,
en það, sem ég segi, er þá ekki
talað fyrir munn listamanna.
Ég umgengst þá lítið, og þeg-
ar farið er að tala við mig um
listir, kem ég af fjöllum. Ég
vinn alltaf á dagblaði, hef
mikinn áhuga á að gera það
spm bezt úr garði oig get talað
miklu meira um það en bók-
menntir eða listir. Án þess að
það valdi mér nokkurri sorg,
þá hef ég alltaf litið á mig sem
utangarðsmann í listum. Ég
skrifa mér til hugarhægðar
heima hjá mér á kvöldin.
AFMÆLISTÚNLEIKAR
Sigurðar Þórðarsonar
ÞAÐ voru fjölbreyttir og virðu-
legir tónleikar, sem Karlakór
Reykjavíkur og Ríkisútvarpið
efndu til í heiðursskyni við Sig-
urð Þórðarson tónskáld á sjöt-
ugsafmæli hans sl. fimmtudag.
Samkomuhús Háskólans var þétt
skipað áheyrendum, og meðal
þeirra var forseti íslands, herra
Ásgeir Ásgeirsson.
Samkoman hófst með því, að
formaður Karlakórs Reykjavík-
ur, Ragnar Ingólfsson, ávarpaði
heiðursgestinn nokkrum orðum
og þakkaði sérstaklega forystu
hans 1 starfi kórsins hálfan
fjórða áratug. Að því búnu söng
Karlakór Reykjavíkur nýtt lag
eftir Þórarin Guðmundsson við
kvæði eftir Axel Guðmundsson,
fyrrverandi formann kórsins, og
var hvorttveggja samið í tilefni
Iþess afmælis, er hér var minnzt.
Á efnisskrá tónleikanna voru
annars eingöngu lög og tónverk
eftir afmælisbamið, Sigurð Þórð-
arson. Fyrst söng Karlakór
Reykjavíkur undir stjórn Páls
Pampichlers Pálssonar þrjú lög,
hið síðasta með aðstoá einsöngv-
aranna Guðmundar Jónssonar Og
Kristins Hallssonar. Síðan gengu
fram hver af öðrum einsöngvar-
arnir Guðmundur Guðjónsson,
Kristinn Hallsson, Guðrún Á.
Símonar, Guðmundur Jónsson og
Svala Nielsen og sungu sín tvö
lögin hver, en loks lék Bjöm
Ólafsson konsertmeistari einleik
á fiðlu og flutti þátt úr Hátíða-
messu Sigurðar. í öllum þessum
þætti tónleikanna aðstoðaði Guð-
rún Kristinsdóttir með undirleik
á píanó.
Þá gekk fram á sviðið Sinfóníu
hljómsveit íslands og flutti fyrst,
ásamt fyrrnefndum einsöngvur-
um, þrjá stutta þætti úr óperett-
unni „í álögum“, síðan þrjá þætti
úr svítunni „Ömmusögur" og
loks, ásamt Karlakór Reykjaví’k-
ur, lagið „Þér landnemar". Þess
um þætti tónleikanna stjórnaði
Páll Pampichler Pálsson.
FERIVflllGARGJAFIR
Mikið úrval af:
TJÖLDUM
SVEFNPOKUM
BAKPOKUM
VINDSÆNGUM
FERÐA-MATARSETT
2ja, 4ra og 6 manna.
T JALDHÚSGÖGN
i»w..;£r
m
*•/ T- • „
TiF
WM \
S&L ....
\ ifcvi i.j. ’ 0
)—'
GAS PRÍMUSAR
OLÍU-PRÍMUSAR
Skdtabáðln
Áður en síðasta atriði efnis-
skrárinnar var flutt, kvaddi sér
hljóðs útvarpsstjóri, Vilhjálmur
Þ. Gíslason, og ávarpaði Sigurð
Þórðarson. Minntist hann með
virðingu og þökk hins mikla ævi-
starfs Sigurðar, jafnt í þjónustu
sönggyðjunnar sem í þáigu Ríkis-
útvarpsins, og bað áheyrendur
að lökum að hylla afmælisbarn-
ið með ferföldu húrrahrópi. Lok3
flutti Sigurður Þórðarson stutta
ræðu og þafckaði þá virðingu og
vinsemd, er honum hafði verið
sýnd á þessum tímamótum ævi
hans.
Sigurður Þórðarson hefir ásamt
Karlafcór Reykjavífcur gert víð-
reistara á undanförnum áratug-
um en nokkur annar islenzkur
tónlistarflytjandi, og að öllu sam-
anlögðu mun áheyrendahópur
hans innan lands og utan vera
orðinn stærri en þeirra flestra
eða allra. Með þessu hefir hann
unnið merkilegt kynninigarstarf,
eins og réttilega var tekið fram
í blaðagreinum á sjötugsafmæli
hans, og sýnt í því frábæra at-
orku og fórnarlund. Mundi mörg-
um hafa reynzt þetta nægileg
tómstundaiðja frá erilsömu og
ábyrgðarmifclu starfi sem skrif-
stofustjóri og stundum settur for
stjóri svo umfangsmikillar oig ört
vaxandi stofnunar sem Ríkisút-
varpið er. Alkunna er, að sem
embættismaður á Sigurður Þórð-
arson fáa sína jafningja að sam-
vizkusemi og trúmennsku, og tor-
fundnir munu þeir vera, er þar
taki honum fram. Þó hafa hon-
urn enn enzt tómstundirnar til að
semja mikinn fjölda tónverka af
margvíslegu tagi, og eru sum lög
hans löngu orðin alþjóðareigh.
Lítið sýnishorn þess starfs var
fram borið á tónleifcum þeim, er
hér um ræðir, — þó nægilega
stórt til að igefa nokfcra hugmynd
um hve fjölbreytilegar tónsmíðar
Sigurðar Þórðarsonar eru og á
okfear mælikvarða miklar að vöxt
um. Tónleikarnir sjálfir, eins og
til þeirra var stofnað, aðsókn að
þeim og undirtektir áheyrenda
bera ljóst vitni þeim vinsældum
og virðingu sem tónskáldið nýtur
jafnt meðal tónlistarmanna sem
almennings.
Jón Þórarinsson.
Bogalusa,, Lousiana, 8. apríl,
NTB
í MORGUN 'skiptust á sfcotum
félagar úr Ku Klux Klan og
CORE, samtökum þeirra er starfa
að því að afla blökkumönnum
fullra borgaralegra réttinda i
Bandaríkjunum. Efcki er greint
frá mannfalli í viðureiginni, en
lögreglan hefur staðfest skot-
hríðina. Eínn félagi COREv Willi-
am Yates, sagði að Ku Klux Klan-
menn hafi gert tvær atrennur að
húsi því er CORE-menn höfðust
við í og skotið á það úr bifreiðum
sínum otg hefði þá skothríðinmi
verið svarað.