Morgunblaðið - 11.08.1965, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 11. ágúst 1965
MORGU NBLADIÐ
11
Alphaville
FRANSKI kviktnyndastjórinm
Jeanl.no Godard hefur um
all-langrt skeið verið nveð um-
deildustu mönnum í sinni stétt
þó hann sé aðeins 35 ára gam-
all, og myndir hans jafnan
vakið töluverða athygli og oft
deilur. Fáar hafa þó orðið
mönnum meira umtalsefni en
siðasta mynd hans, „Alpha-
ville“, sem sögð er eins kon-
ar „pólitísk tækniþróunar-
hryllingsmynd."
í Alphaville ræður lögum
og lofum „höfuðreiknirinn“
Alpha 60 (og þykjast þar
anargir kenna rafreiknirinn
mikla í Angottléme, Gamma
60). >ar eru sikipanir ekki
lengur taldar til fyrirmæla
heldur kallast „rökrænar nið-
urstöður." í Alphaville eir dag
hvern farið yfir orðaforða
manna og numin brottu öl'l
orð sem ónauðsynleg teljast.
Orð sem tókna blíðu, ást,
hryggð, reiði, orð eins „hvers
vegn-a?“, orð se-m gefa í skyn
ein'hvern vott af persónu'leg-
um viðhorfu-m eða meðvitund
um sjálfstæða samviziku,
hverfa dag af degi í djúp hins
„óþ>arfa.“ íbúar Alphaville
ramba á mörkum svefn-geng-
ilsiháttar og demba í sig tauga
róandi lyfjuim. Ef einhverjir
borgaranna þrjózkast við og
vilja vera eitthvað öðruvísi
en tiil er ætlazt, endar það
yfirleitt með aumkunarverðu
sjálfismorði á ömurlegu hótel-
herbergi ein-hvers staðar í
borginni. >eir sem ekki lá-ta
til slí'ks leiðast eru fjarlægðir
með kerfisbundnuim „hreins-
unum.“ í myndin-ni sézt m.a.
h-var ráðherrar í stjórninni og
virðulegir gestir við opinbera
móttök-uathöfn klappa kurteis
iega. er rithöfumd-ar og heim-
spekirkgar, sem gert hafa ör-
er þetta sem koma skal?
göngu-m og u-rgaði gegn-um rúð
ur bílanna, sem námu staðar
fyrir umferðarljósu-num:
„Frak'kland er til þess kjörið,
fvrir sakir fornrar snilli, atf-
reka og háleitra markmiða, að
verða Fyrirmyn-d annarra
þjóða.“
Vikublaðið „Nouvel Obsera
teur“ bauð ýmsum frönskum
vísindamönnum eirakum mál-
vísindamönn'uim cng þeim er
fást við æðri stærðfræði o-g
sjá um smíði og notkun raf-
reikna, að sjá þessa nýju
mynd Godards og segja álit
sitt á henni.
>að sem einna mesta at-
hygli vísindaman-nanna vakti,
var hversu ved kom f-ram í
myn-dinni djúp það, sem orð-
ið er nú á tímum milli tækni-
stjórnandanna og fólksins sem
stjórnað er. í Alphaville eru
allar ákvarðanir, hvort held-
ur stjórnmálalegs eðlis eða
efnaha-gslegs, frá vélinni
miklu og málgefnu, runnar.
Tæknifræðingarnir fram-
k-væma úrsk-urði „Alpha 60“
án þess að ráðgast nokkuð
u-m það við fól'kið, hvort það
sé þei-m fylgjandi eða mót-
fallið. „En það er heldur ekki
leitað álits borgaranna í dag“
sögðu visindamennirnir,
„nema þá í orði kveðn-u. Fyr-
Mitnin-g á fólkin-u er allsráð-
andi með stjórnendunum. >eir
iíta á fólkið sem óh-lutbund-na
heild, sem umbreyta megi og
aðlaga aðstæðum eftiir því
sem vei-kast vill. Fólkið er
ek-kí leng-ux kjósendur í aug-
um valdihafanna, hel-dur við-
skiptamenn eða neytendur.
Tæknistjórnendurnir hafa
breytt kjósand-anum í neyt-
anda og þeir viðhafa sömu áð-
ferðir þegar koma á að nýrri
stjórn og þegar koma á nýju
þvottad-ufti á m-arkaðin-n.
Stjórmmálahugur fólksins og
sjálfstætt mat og skoðanir
kem-ur hér hreint ekiki við
sögu.“
Vísindamennirnir lögðu á-
herzlu á annað atriði, sem
samfara væri hinum sívax-
a-ndi gáfnaskorti og ábyrgð-
arleysi í félagsmálum seirn
Gkndard tæki til meðferðar í
mynd sinni, en það væri sí-
a-ukin orðfæð tun-gunnar.
Franskir bókaútgefendur hafa
einnig bé-n-t á þetta fyrirbæ-ri.
í Alphaville eiga íbúarnir í
erfiðleikum með að tjá sig,
hvenær sem eitthvað ber á
góma er ekki snertir fastamál
samfélagsins þar. „>essi orð-
fæð“, segja vísindamennimir,
„er staðreynd, sem ekiki verð-
\ir umflúin, og er óhjáíkvæmi
legur fylgifiskur vélvæðing-
arinna-r. Mennirnir eru að
verða eins og vélar og véla-rn-
ar þ-urfa ekki að tala — en
orðvana menn eru lí'ka sam-
vizkulausir men-n og meðvit-
undarlausir um sjálfa sig og
tilveruna, því orð eru ekki
aðeins táikn hl-u-ta heldur fá
þa-u menn líka til að hu-gsa.
Hugsa-nir eru vélunum aftur
á móti hættulegar og geta
haft í för með sér alvarlegar
bílarnir á þeim. >es-svegna
mega vélmennin ekki h-ugsa.
(Foru.m Service — Peter
Lemnon).
væntingarfúlla lofcatilraun til
að fá að skirifa og lifa ei-ns og
þeim þyfcir sjálfum hilýða, eru
skotnir til bana á bafcfca sund-
laugar einnar ag eigra útí
hana helsærðir, í farng þokka-
disa með rýtinga, sem ljúka
eiga ætl-uinarverki stjórnarinn
ar.
í Alphaville glymur rödd
vélarinnar mi-klu fyrir eyrum
imanna sýfcnt og heilagt, „Vér
Alpha 60........“ . og flytu-r
mönnum boðskap sjálfsþótta
og þjóðardýrfcunar. >egar
myndin var fnumsýnd, vi'ldi
svo til, að De Gauile Frakfc-
landsforseti var á ferðalagi
um vesturhéruði-n. >á daga
var „Röd-din“ alls staðar ná-
læg, barst út um opna glugga
húsanna, innan úr trjágörð-
unuim, óanaði eftir dim-m-um Eddie Constantine og Anna Karina, eiginkona Godards, í atriði úr „Alphaville“.
Guðrún Guöbrands-
dóttir -
F. 5. júlí 1877. D. 20. júlí 1965.
>á eik í stormi hrynur háa
því hamrabeltin skýra frá
en þegar fjólan fellur bláa
það fallið enginn heyra má,
en ilmur horfinn innri fyrst
hvers urtabyggðin hefur misst.
>ETTA erindi Bjarna Thorar-
ensen kom í huga minn er ég
hugsa um þessa hæglátu, hug-
Ijúfu konu, sem horfin er sjón-
um okkar í bili. Guðrún var af
góðu bergi brotin — komin af
bændafólki langt fram. Foreldr-
ar hennar voru hjónin Sigríð-
ur Sigurðardóttir og Guðbrand-
ur Jónsson, böndi í Heysholti í
Landssveit. >ar fæddist Guðrún
5. júlí 1877 og var þar hjá for-
eiörum sínum til 8 ára aldurs,
að hún fór að Holtsmúla til >or-
steins >orsteinssonar og konu
hans. — >ar ólst hún upp til
íullorðins ára. >ar kynnist hún
ástvini sínum, >orsteini >or-
steinssyni. >au byrjuðu þar bú-
skap með Jóni bróður >orsteins
og konu hans Guðrúnu.
Guðrún og >orsteinn eignuð-
ust tvö mannvænleg börn, Mar-
el og Guðríði, sem bæði eru bú-
sett hér í Reykjavík. >að sagði
Guðrún mér, að það hefði aldrei
fallið skuggi á það sambýli —
þar var aUt eitt og sama heim-
ili. — Árið 1936- andaðist >or-
steinn, ástvinur hennar. Hún
er samt áfram í Holtsmúla um
Minning
tíma — eða þar til að Marel son-
ur hennar gifti sig og fer að
búa í Ölversholti. >á fór hún
með honum þangað. Hjá hon-
um er hún til ársins 1947 að hann
hættir búskap sökum veikinda
konu sinnar. >á kemur hún til
dóttur sinnar og tengdasonar,
sem þá eru nýgift og farin að
búa hér í Reykjavík.
Hjá Guðríði og Elís dvaldi
hún til hinztu stundar umvafin
ástríki og blíðu þeirra og ekki
má gleyma ömmubörnunum sem
hún var svo góð við í alla staði
— enda létu þau hana finna það
í kærleika sínum til hennar, því
þau vildu allt fyrir hana gera.
>au eru fjögur ömmubörnin og
eitt langömmubarn sem ég veit
að hún hefur beðið blessunar.
Á síðasta afmælisdegi hennar
5. júlí vorum við nokkrar vin-
konur hennar staddar hjá henni
— á sólríkum degi. >ar nutum
við gestrisni hennar og dóttur
hennar, ég veit af eigin reynslu
að það var hennar mesta yndi
að gefa öðrum — alltaf að gleðja
aðra.
Eg kynntist þessari vinkonu
minni ekki fyrr en hún er orð-
in fullorðin kona. Tel ég það
mína gæfu að hafa fengið að
vera með henni þennan tima —
því þar sem gott fólk er þar eru
Guðs vegir. —
Nú er sætið autt — en ljúfar
minningar koma fram í hugann.
Hér á ekki að fara að rekja
langa sögu, til þess er ég ekki
fær — og svo annað hitt að það
hefði ekki verið að hennar
skapi, hún lét ekki bera svo mik-
ið á sér um dagana. — Hún
vann verk sín í ró og kyrrð ihn
á sínu heimili — henni féll
aldrei verk úr hendi.
Kæra vina mín, ég þakka þér
allt, sem þú hefur verið mér —
allt, sem ég lærði af þér. — >að
var nú gott að koma til þín, sitja
hjá þér, því þú varst alltaf sama
ljúfa góða konan. Ég votta börn-
um þínum, tengdasyni og barna-
börnum innilega samúð.
Ég veit að nú ert þú umvaf-
in kærleika Guðs, hann leiðir þig
til ljóssins. — Hafðu hjartans
þökk fyrir allt og allt.
Blessuð sé minning þín.
Und júlisól var lífs þíns skeiði
skipt
nú-skiljast vegir — þú ert horí-
in braut.
Við stöndum eftir sæmdarkonu
svift
sámfylgdar þinnar ekki lengur
naut.
Ég gleymi ekki góða vina mín
góðlegu brosi, réttri vinarhönd.
>au hljóta ávallt hlýju orðin þín
hugljúfan yl að vekja minni önd.
Vertu sæl og hafðu hjartans
þökk
himneskur friður strjúki þína
brá.
Ég mæli þessa hinztu kveðju
klökk
krýni þig drottinn framlífs veg-
um á.
Vinkona.
— / kvikmyndasal
Framhald af bls. 6
Nina Pens Rodie í b-hitverki
Gurtrud.
>að e-r efala-ust erfifct fyrir
marga að sætta sig við þessa
mynd Dreyens. >ann hæga-
gang sem einkenni-r hana, slU-
iseraðan leik og þær mifclu
kröfur sem hún gerir til áhorf
andans. En hér er engu tran-
að fram og margbreytileifci
verksins er svo hljóðlátur, að
ekiki nægir að sjá myndina
einu sinni tll að skynja hana
og setja á réttan bás og lífcisit
hún þar viðamiklu tónverfci.
Hver mundi treysta sér til að
dæ-ma 9. sinfóní-u Beethovens
eftir fyrstu heyrn? En hyer
m-un nenna að leggja á sig að
sjá Gertrud oftar en ei-nu
sinni? í því má ef ti-1 vill
finna einhverja s-kýringu á
þeim óskiljanlega sfceprnu-
skap sem f-ra-m kom gagnvart
Dreyer eftir fru-msýninguna í
Paris í desember í fy-rra, og
fjandsamlegum viðbrögðu-m
dianskra gagnrýnenda, sem
kúventu þó svo rækilega við
nánari athugun að þeir kusu
Gertrud beztu dönsfcu mynd
ársins.
Pétur Ólafssou.
N auðungaruppboð
eftir kröfu Bílaþjónustunnar í Kópavogi, Dr.
Hafþórs Guðm. h.d.1. og innheimtumanns ríkissjóðs
í Kópavogi, að undangengnu lögtaks- og fjárnáms-
gerðum og samkvæmt haidsrétti verða bifreiðarnar
R 2776 — R 10389 — R 12213 — R 14284 —
R 15088 — R 17401 — Y 840 seldar á opinberu
uppboði sem haldið verður við Félagsheimili Kópa-
vogs við Neðstutröð í dag miðvikudag 11. ágúst
1965 kl. 15. Greiðsla fari fram við hamarshögg.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.