Morgunblaðið - 25.05.1966, Page 14

14
MORGUNBLADID
Miðvikudagur 25. maí 1966
Jllttglltlfrlftfrifr
Útgefandi: Hf. Árvakúr, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 8. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 95.00 á mánuði innanlands.
í iausasölu kr. 5.00 eintakið.
STERKASTA STJÓRN
MÁLAAFLIÐ í
LANDINU
CJú staðreynd stendur óhagg-
^ anleg að loknum borgar-
og sveitarstjórnarkosningum
að Sjálfstæðisflokkurinn er
enn sem fyrr langsamlega
sterkasta stjórnmálaaflið á
íslandi. Hann hefur að vísu
orðið fyrir nokkru atkvæða-
tapi á einstökum stöðum, en
þar er fyrst og fremst um
staðbundnar ástæður ■ að
ræða, eins og oft hendir þeg-
ar kosið er um bæjar- og
sveitarstjórnarmálefni.
~k
Þegar litið er á úrslitin í
bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningunum út um land
kemur það í ljós að langsam-
lega víðast halda Sjálfstæð-
ismenn fylgi sínu og sums
staðar auka þeir það veru-
lega. Þannig er það til dæm-
is í nágrenni Reykjavíkur, á
Seltjarnarnesi, Kópavogi,
Garðahreppi og á Akranesi.
Á öllum þessum stöðum styrk
ir flokkurinn verulega að-
stöðu sína og bætir við sig
atkvæðum. í kauptúnunum í
Árnessýslu eykur flokkurinn
einnig atkvæðamagn sitt og
vinnur hreinan meirihluta í
Hveragerði. Á Austfjörðum
auka Sjálfstæðismenn yfir-
leitt fylgi sitt í kauptúnum
og kaupstöðum þar eystra, og
vinna m.a. einn bæjarfulltrúa
af Framsóknarflokknum í
Neskaupstað. Á Norðurlandi
jók flokkurinn t.d. fylgi sitt í
Ólafsfirði, þar sem hann hélt
áfram meirihluta í bæjar-
stjórn, og á Húsavík bætti
hann við sig atkvæðum. Á
Snæfellsnesi bætti flokkurinn
yfirleitt við sig atkvæðum,
og í kauptúnunum á Vest-
fjörðum hélt flokkurinn ým-
ist fylgi sínu eða bætti þar
við sig. Hann fékk hreinan
meirihluta í hreppsnefnd í
Bolungarvík og Hnífsdal og
vann einn hreppsnefndar-
fulltrúa á Suðureyri. í öðr-
um kauptúnum þar vestra
þar sem samvinna var við
aðra flokka hélt flokkurinn
yfirleitt sömu aðstöðu og
áður.
'k
Heildarmyndin af aðstöðu
Sjálfstæðisflokksins eftir
borgar- og sveitarstjórnar-
kosningarnar er þá sú að
hann kemur út úr þeim sterk-
ur og áhrifamikill. Hann hef-
ur öruggan meirihluta í borg-
arstjórn höfuðborgarinnar og
nýtur þar forystu víðsýnna
og dugandi manna.
Þetta eru höfuðstaðreyndir,
sem við blasa að loknum
þessum kosningum. Á grund-
velii þeirra munu Sjálfstæð-
ismenn um land allt treysta
samtök sín og herða barátt-
una fyrir hagsmunamálum
byggðarlaga sinna í nútíð og
framtíð.
En þar sem miður hefur
farið verður að kryfja or-
sakirnar til mergjar og
ganga hiklaust til nýrrar
sóknar. Þar skiptir megin-
máli að samhugur og ein-
drægni sé að verki. Kjarni
málsins er sá að ekkert
byggðarlag getur verið án
dug'mikillar forystu Sjálf-
stæðisflokksins, sterkasta og
áhrifaríkasta stjórnmálaafls í
landinu.
BÖRNIN OG
SVEITIN
Okólunum er lokið eða er að
^ ljúka. Börnin, sem setið
hafa á skólabekk langan vet-
ur koma falleg og frjálsleg
út á götuna og þrá sumar og
sól. Fjöldi kaupstaðabarna
fer upp í sveit til sumardval-
ar á heimilum sveitafólksins
eða á sumardvalarheimilum,
sem stofnuð hafa verið á síð-
ari árum. Enda þótt börnin
hafi bezt af því að vera á
góðum sveitaheimilum er þó
æskilegt að komið .verði á fót
fleiri sumardvalarheimilum
fyrir börn en ennþá eru til í
hinum ýmsu landshlutum.
Sveitaheimilin hafa mörg
ekki aðstöðu til þess að taka
á móti börnum til sumardval-
ar. Kaupstaðabörnunum er
hins vegar mjög nauðsynlegt
að njóta útivistar og komast
í samband við hina gróandi
náttúru, kynnast dýrum og
fuglum, læra að þekkja blóm
og græn grös. Sú staðreynd
breytist aldrei í umróti tím-
anna að börn og unglingar
sækja þroska og sálubót í
hinn fagra og víða faðm
sveitarinnar, þar sem önn
dagsins snýst uni ræktun og
umhirðu búpenings. ÖIl börn
hafa gott af því að kynnast
dýrum, verða vinir þeirra og
njóta samvistar við þau. Börn
in þurfa líka að læra að
þekkja heiti blóma og fugla
og öðlast þannig innsýn í
töfraheima náttúrunnar.
Frægur heimsspekingur
hefur sagt að í raun og veru
spretti öll ógæfa mannsins af
því að hann þekki ekki nátt-
úruna nægilega vel. Þessi
ummæli má vissulega til
sanns vegar færa. ÖIl við-
leitni mannsins til þess að
þroska anda sinn og bæta að-
líF
ÖTAN ÚR HEIMI
Atuagagdliutit — fyrsta
fréttablað Grænlendinga
meðo/ margra sjaldgæfra grænlenzkrc
rita á uppboði i Kaupmannahöfn
í „Berlingske Tidende“ sl.
sunnudag- segir frá uppboði
sem fyrir dyrum stendur í
Kaupmannahöfn á ýmsum rit
um grænlenzkum og um
grænlenzk málefni, flestum
komnum til ára sinna og
harla merkilegum. Að upp-
boði þessu stendur Arnold
Buscks Antikvariat og hefur
gefið út vandaða skrá um það
sem fram verður boðið, rúmt
þúsund ritverka af ýmsu
tagi.
Segir blaðið að skrá þessi
sé afrakstur rúmlega þriggja
ára söfnunarstarfs og svo
margt sé þar markveðra
rita að vel hefði mátt vanda
meira til sjálfrar skrárinnar,
hún geri ekki betur en veita
nauðsynlegar upplýsingar,
um þessa dýrgripi, sem vafa-
lítið fari fyrir hálfu meira fé
næst þegar þeir verði falir.
Meðal þess sem þarna
verður boðið upp eru fjórian
fyrstu árgangar fyrsta frétta- .- ....
blaðs Grænlendinga, ,Atua-
gagdliutit“. Lars Möller hét
sá er hafði af því veg og
vanda um árabil, setti það
sjálfur og prentaði og var
jafnframt ritstjóri þess, skrif
aði mikið í það sjálfur og
myndskreytti að auk, oft
meira að segja litmyndum,
teiknuðum af sjálfum hon-
um. Það kann að láta undar-
lega í eyrum að þetta blað,
sem gefið var út á hjara ver-
aldar, „Atuagagdliutit“, skuli
hafa orðið fyrst til þess að
taka upp svo nokkru næmi
myndskreytingu með lesefni
blaðsins. „Atuagagdliutit"
birti á þessum árum ótal
legasta blað sem hugsazt get-
ur“, segir „Berlingske Tid-
ende“.
Síðan segir í blaðinu gerr
frá ýmsu því sem boðið verð
>i( , . .....J • . • ;..v... • \/
• ■ —. * •■*..■...' -- ... .
., ■ .■■■—■.) ■ ....: . - ~ ......................,.-»■: - , , .
Mynd úr Atuagagdliutit, fyrsta fréttablaði Grænlendinga.
Grænlendingur gerir sér húðkeip — tréskurðarmynd.
greinar um Grænlendinga ur upp og er stiklað á stóru,
skrifaðar af sjálfum þeim og en margt verður þar eigu-
sagði frá stórtíðindum heima legra rita og ekki virt til of-
fyrir og erlendis. „Það er fjár í skránni. „Af því sem á
gullnáma fróðleiks um líf og uppboðinu verður, er fæst
háttu Grænlendinga fyrr á virt til hundraða eða þús-
tímum, stórskemmtileg menn unda króna (danskra),, segir
ingar og þjóðlífssaga og „Berlingske Tidende“ — „og
eitt skemmtilegasta og frum sumt er þar hreint og beint
ótilhlýðilega ódýrt.“
Ekki greindi blaðið frá því
hvenær haldið yrði uppboð
þetta, en lét þess getið að
vafalaust myndi það vekja
athygli langt út fyrir land-
steinana — og verður orð að
sönnu ef að líkum lætur, því
ekki eru Danir einir um að
hafa áhuga á Grænlandi og
því sem grænlenzkt er.
stöðu sína í lífsbaráttunni
snýst að verulegu leyti um
það að ráða dulrúnir náttúr-
unnar, og gera sér öfl henn-
ar undirgefin. Þess vegna
skiptir það meginmáli að
börnin komist sem fyrst í
snertingu við náttúru lands
síns Og kynnist því fjöl-
breytta og undursamlega lífi
sem lifir og þróast 1 faðmi
hennar, ekki sízt með hækk-
andi sól, leysingu og gróanda.
Við Islendingar eigum fag-
urt og svipmikið land, sem
býr yfir óteljandi dásemd-
um, sem gleðja og hreinsa
hugann og veita fersku og
heilnæmu lofti í brjóst ungra
og gamalla. Kaupstaðarbörn-
in, sem ala aldur sinn við
steinlagða götuna verða sem
flest. að fá tækifæri til þess
Ráðstefna um
mannréttinda-
mál
ÆSKULÝÐSSAMBAND fslands
efndi til ráðstefnu um mannrétt-
indamál á mánudag 9. maí og
var hún haldin í húsakynnum
Æskulýðsráðs Reykjavíkur að
Fríkirk'juvegi H. Ráðstefnuna
setti Hann es Þ- Sigurðsison, fyrr
verandi formaður Æskulýðssam-
bandsins. Fluttir voru fjórir fyrir
lestrar, er nefndust: „Mannrétt-
að kynnast náttúru lands
síns, njóta fegurðar hennar
og heilnæmi.
indaskráin og Evrópusáttmálin",
„Suður-Afríka, Rodesía, Angola
og Mossambique", „Einræði,
Lýðræði, Mannréttindi“ og „Hlut
verk aðildarfélaga ÆSÍ í mann-
réttindamálum og hvaða aðferð-
ir eru tiltækar". Fyrirlesarar
voru Elías Snæland Jónsson,
blaðamaður, Hallveig Thorla-
cíus, kennari, Hrafn Bragason,
lögfræðingur og Jón E. Ragnars
son, lögfræðingur.
Ráðstefnuna sóttu 22 fulltrúar
frá aðildarfélögum Æskulýðs-
sam«bandis íslands. Stjórnandi ráð
stefnunnar var Einar Hannes-
son, formaður Mannréttindanefnd
ar Æskulýðssambandsins.