Morgunblaðið - 14.08.1966, Síða 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Sunnudagur 14. Sgúst 1966
Menntako
UM þessar mundir er þröngt
á þingi í hátíðasal Háskól-
ans. Sitja þar 70 erlendar og
35 íslenzkar háskólakonur
fulltrúa- og stjórnarfund. Al-
þjóðasamtaka háskólakvenna
og ræða stöðu og menntun
nútímakonunnar og margs
kyns vandamál, svo sem of-
fjölgun í heiminum. Konur
þessar eru af ýmsu þjóðerni
og hverri annarri menntaðri.
Allar klæðast . þær á Vestur-
landavisu nema fulltrúar Ind
lands og Pakistan.
Fulltrúi „Þúsund vatna
•landsins“ á þingi þessu,
er kona björt yfirlitum og
glaðleg, frú Maini Palosuo,
phiil. mag. Hún tók magister-
prófið frá Háskólanum í Hels
inki og starfaði síðan tvö ár
sem blaðamaður við dagblaðið
„Helsingin Sanomat". Þá vatt
hún sínu kvæði í kross, gekk í
hjónaband og eignaðist 5
Frú Maini Palosuo, phil.
mag. Finnlandi.
börn. Er börnin voru vel á
legg komin hóf hún svo blaða
störf á ný hjá stænsta kvenna-
blaði Finnlar.ds, „Kotiliesi“.
— Er algengt, frú Palosuo,
að giftar konur vinni úti í
Finnlandi?
— Já, mjög algengt. Ég
myndi segja meiri en helm-
ingur allra giftra kvenna. Nú
eru uppi heitar umræður i
Finnlandi um stöðu konunnn-
ar í þjóðfélaginu, og hlut-
verk hennar yfirleitt- En það
er sérstaklega erfitt að fá
barnfóstrur, því að yfirleitt
stefna ungu stúlkurnar mikið
hærra og finnst bamfóstru-
starfið ófint. Komið hefur til
tals að fjö'lga dagheimilum
verulega en þau eru bara svo
rándýr, að fæstir hafa efni á
að hafa böm sín þar. Aðrir
vilja, að konum séu greidd
laun fyrir að vera heima ^g
gæta barna sinna. Annars
held ég persónulega, að slæmt
sé bæði fyrir móður og barn
ef móðirin vinnur úti á fyrstu
viðkvæmustu árum barns-
ins. Ég dvaldi heima í 17 ár
meðan börnin mín voru ung
og sé ekki eftir því. En það
er ekki þar með sagt, að ég
hafi setið auðum höndum.
Allan þennan tíma skrifaði ég
greinar og þýddi fjölmargar
skáldsögur bæði úr sænsku,
ensku, þýzku og frönsku, þar
á meðal tvær bækur eftir
Dickens, „Oliver Twist“ og
„Great Expectation"- Sú
síðarnefnda hafði aldrei
fyrr verið þýdd á finnska
tungu. Blaðastarfið hefur
veitt mér mikla ánægju. Ég
finn að ég er að skapa eitt-
hvað sjálf, eitthvað sem
leynst hefur inni í mér brýzt
fram. Það er þetta sem skap-
ar svo mikla ánægju-
— En hafið þér aldrei
þinga
skrifað skáldsögur?
— Nei, ekki enn, en ég
ætla mér að gera það seinna
á lífsleiðinni.
— Hvað olli því, að þér
fóruð að vinna úti á ný eftir
17 ár?
— Það var fyrst og fremst
óvissutilfinning. Maðurinn
minn er jöklafræðingur. Eitt
sinn var hann tvö sumur í
Spitzbergen. Þá fór ég að
hugsa. Hvað nú ef hann kem-
ur aldrei aftur og ég stend
ein uppi með fimm börn. Þótt
ég reyndi að fá vinnu myndi
enginn vilja mig, ég er að
verða of gömul. í Finnlandi
er nefnilega enginn greinar-
munur gerður á kynjum, bara
aldri. Þar er fertug kona tal-
in gömu'l. Þetta stafar af því
að atvinnuleysi er mikið í
Finnlandi og nóg af ungum
stúlkum að fá í öll störf. Kon-
ur gegna þar yfirleitt öllum
störfum nema preststörfum-
— Er þeim þá meinað að
nema guðfræði?
— Nei, guðfræðingar geta
þær orðið en bara ekki tekið
vígslu.
—Eru ekki fleiri piltar en
stúlkur, sem leggja stund á
háskólanám.
— Alls ekkL Ég myndi
segja að það skiptist svona
jafnt á kynin. Álíka margar
stúlkur og piltar taka stúd-
entspróf og hefja háskóla-
nám. Eru stúlkur í meirihluta
í heimspekideildum háskól-
anna en piltar í raunvísinda-
deildum. Hitt er svo annað
mál, að miklu færri stúlkur
ljúka háskólanámi. Fyrir stríð
tíðkaðist alls ekki að krakk-
ar giftu sig á háskólaárunum
en nú er það algengt.
— Hafið þér starfað lengi
1 kvenstúdentafélögum?
— í 10 ár hef ég starfað i
Félagi finnskra háskóla-
kvenna. Byrjaði ég sem ritari
nefndar, er fjallar um alþjóð-
leg samskipti, en s.l. þrjú ár
hef ég verið formaður þessar-
ar nefndar. Félagið okkar er
stærst allra norrænna kven-
stúdentafélaga, svo að þér
sjáið að starfið hjá okkur
stendur í miklum blóma. Það
er miklu stærra en sænska
kvenstúdentafélagið og telur
nú um 1800 meðlimi.
— Og hvernig líkar yður
svo við landið okkar?
— Mér finnst andinn sem
ríkir hérna hjá ykkur svo
dásamlegur. Hér er meiri frið
ur og ró en ég hef kynnst í
nokkurri annarri borg. Og lit-
irnir alls staðar! Jafnvel litir
húsþakanna heilla mig. Þið
virðist kunna að meta landið
ykkar og gerið ykkur Ijóst,
að hvergi í heiminum gæti
ykkur liðið betur. Náttúran
er svo óspillt hérna og börnin
geta alls staðar leikið sér.
Heima er næstum hver ein-
asta spilda í borgunum notuð
til að byggja upp skemmti-
garða. Svona á náttúran að
vera, óspillt, villt, falleg!
Sú kona sem einna mestu
athygli hefur vakið á mótinu,
er dr. Bina Roy, annar vara-
forseti samtakanna. Hún er
hingað komin alla leið frá
Indlandi. Athygli þá sem hún
hefur vakið öðrum fremur á
hún búningi sínum að þakka
sem er hinn skrautlegasti,
appelsínugulur, en utan yfir
hann ber hún skikkju mikla,
alla mynstraða.
Dr. Roy stundaði nám við
háskólann í Lucknow í Ind-
landi. Síðan hélt hún til
Bandaríkjanna og tók þar
Dr. Bina Roy, Indlandi.
sem lætur menningarleg sam
skipti til sín taka.
— Hvert er aðalverkefni
nefndarinnar, sem þér starfið
í á þingi þessu, frú Pavlides?
— Nefnd þessi fjallar um
efnahags- þjóðfélags- og upp-
eldisvandamál. í ár vinnum
við aðallega að athugun
fólksflutninga í hinum ýmsu
löndum, þar sem kvenstú-
dentafélög eru starfandi. Fá
um við skýrslur frá félögun-
um í landi hverju og vinnum
úr þeim. Við erum aðeins sex
í nefndinni, svo það er nóg
að gera.
— Hvernig líkar yður hér,
frú Pavlides?
— Jú, mér líður ágætlega.
Mér líður vel að hafa sjóinn
hérna rétt hjá eins og í Grikk
landi. Munurinn er bara sá,
að við höfum alls staðar nóg
af ströndum en þið bara sund
laugar.
— Já en Vesturbæjarsund-
laugin er nú sérstaklega
skemmtileg. Það er útilaug.
— Veit ég vel. Ég er svo
sem búin að reyna hana. Hún
er ágæt.
— En hvernig líkar yður
mataræðið hérna hjá okkur?
— Ég er nú satt að segja
á þeirri skoðun, að maturinn
sem hér er framreiddur sé
fremur enskur en íslenzkur.
En ég er búin að bragða lax
og þótti hann með afbrigð-
um ljúffengur. Hitt er annað
mál að allur matur hér er
hræðilega dýr. Hugsið yður
landamæradeilur- Maður veit bara héma kostar einn tebolli
rikisstjórnin nú gripið til rót-
tækra ráðstafana til að koma
skriði á málið- Hefur hún í
þessu skyni gert áætlanir til
5 ára, sem ganga 1 gildi á
næsta ári. Verða þá t.d. opn-
aðrir fleiri stúilkna — en
drengjaskólar- Gömlu skól-
arnir eru festir aðskildir
drengja- og stúlknaskólar
en nýju skólarnir flestir skól-
ar beggja kynja.
— Segið mér, dr. Roy, ríkir
ekki mikill uggur meðal ykk-
ar vegna yfirvofandi hungur-
sneyðar?
— Ekkert frekar nú en
áður. Hungrið hefur ávallt
verið mikill óvinur indversku
þjóðarinnar enda marga
munna að fæða. En er ekki
sömu sögu að segja um svo
mörg önnur lönd? segir dr.
Roy og yppir öxlum. Hungr-
ið er alþjóðavandamál en ekki
sérstakt vandamál okkar Ind-
verja.
— En hvað um deilurnar
við Pakistan, hvenær haldið
þér að þeim lykti?
— Þekn lauk í fyrra, segir
dr .Roy og vill sem minnst
um þetta efni tala.
— Og erjurnar sem þið haf-
ið átt í við Kínverja?
— Það eru nú bara smávegis
Rabbað við f jórar konur á þingi
Alþjóðasamtaka háskólakvenna
doktorsgráðu 1 uppeldisfræði.
Þá kenndi hú sögu og
uppeldisíræði við háskólann
í Nýju Delhí. Árið 1958 byrj-
aði hún að vinna í Indlandi
fyrir Fulbright stofnunina, en
s.l. ár kenndi hún mannræði
og sögu við Rhode Island Col-
lege í Bandaríkjunum. Árið
1951 gekk hún í indverska
kvenstúdentafélagið og var
kjörinn varaforseti Alþjóða-
samtaka háskólakvenna árið
1965. Dr. Roy hefur einnig
numið í Bandaríkjunum. Þá
hefur hún ferðast mikið um
Evrópu og m.a. heimsótt
Grikkland, Ítalíu, Þýzkaland,
Frakkland, Belgíu og England.
Dr. Roy kom hingað sl.
sunnudag, en hefur setið á
fundum síðan og því lítið
tækifæri fengið til að skoða
sig um.
— Og hvernig lí'kar yður
svo að vera komin úr hitan-
um í Indlandi í kuldann
hérna?
— Vel, segir dr. Roy og
sendir mér sólskinsbros. Að
vísu er landið og allur gróð-
ur mjög frábrugðið því sem
ég á að venjast heima á
Indlandi. Landið ykkar er
svo lítið en okkar stórt. Hér
ríkir svo mikil kyrrð og ró,
og enginn virðist vera þreytt-
ur. Mér geðjast vel að fólk-
inu og mig langar til að kynn
ast því nánar. Annars er ég
hvorki dómbær á land né
þjóð, þar sem ég er búin að
dvelja hér svo stuttan tíma.
— Er algengt að konur
gangi menntaveginn í heima-
landi yðar?
— Nei, frekar fátítt, ann-
ars fer þeim sífellt fjölgandi.
í samanburði við íbúafjölda
lætur hvergi nærri að tala há-
skólakvenna sé fullnægjandi.
En við fengum nú ekki jafn-
rétti við karlmenn fyrr en ár-
ið 1947. Eitt helzta vandamálið
í Indlandi í dag er að mennta
kvenfólkið og hefur indverska
Frú C. Pavlides, Grikklandi.
aldrei hvenær þær taka enda,
þær geta haldið áfram 10
næstu ár, hver veit?
5 shillinga en í Englandi er
hægt að fá ágætis te fyrir
2 shillinga.
Þegar ég spyr frú Pavlides
um stjórnmálaástandið 1
Grikklandi og hvort Konst-
antín konungur og Papan-
dreou fyrrum forsætisráð-
herra eldi enn grátt silfur
saman, færist hún undan og
vill sem minnst um þetta mál
tala.
— Ég hef mína persónu-
legu skoðanir varðandi þetta
mál, sem ég vil alls ekki
flíka, segir hún. Skoðanir
fólks eru svo skiptar. Sumir
fylgja Papandreou, aðrir ekki.
En eitt er víst, að hann var
mun vinsælli á meðan hann
var forsætisráðherra en nú.
Konstantín er afar vinsæll
myndi ég segja. Hann á
fallega konu og yndislega
dóttur. Það hefur sitt að
segja til að auka vinsældir
hans, segir frú Pavlides og
ljómar öll.
★
Frú Pavlides fulltrúi Grikk
lands á mótinu býr í her-
bergi nr 36 á Gamla Garði.
Frú Pavlides er prófessor í
heimspeki, latínu, grísku og
sálfræði. Hún stundaði há-
skólanám í Aþenu og síðar
eins árs nám í þrem skólum,
við Lundúnaháskóla, Edin-
borgarháskóla og Columbia
háskólann í New York. Hún
kennir nú við kennaraskóla
fyrir ráðunauta í þjóðfélags-
málum og hjúkrunarkonur.
Þá hefur hún undanfarin ár
haft með höndum dagskrá í
aþenska útvarpinu, sem fjall-
ar um ýmis efni sálfræðilegs
eðlis. Frú Pavlides er for-
maður þeirrar nefndar hell-
enska kvenstúdentafélagsins,
sem fjallar um samskipti
milli þjóða. Þá er hún ein af
nefndarkonum í nefnd Al-
þjóðasamtaka háskólakvenna,

Frú L. Becker, ísrael.
í kjallaraherbergi á Nýja
Garði býr frú L. Becker, fuU-
Framhald á bls. 17.